Gelfand houdt stand met de Sveshnikov
Het publiek wil complicaties en blunders, maar voorlopig trekken Anand en Gelfand zich daar niets van aan. Ook in de vijfde matchpartij werd op hoog niveau gespeeld door beide spelers. Vooral de voorbereiding van Gelfand is indrukwekkend: hij verdedigde zich vandaag tegen 1.e4 met de voor hem ongebruikelijke Sveshnikovvariant en bleek heel goed op de hoogte van de juiste verdediging tegen een van de modevarianten. Dit had tot gevolg dat op zet 27 de muziek uit de stelling was en er dus remise werd gegeven in een voor de fijnproevers boeiende partij.
Anand – Gelfand
1. e4!? Even checken wat Gelfand hierop paraat heeft! Waarschijnlijk geen Najdorf, dus Russisch ligt voor de hand, of net als op 1.d4 een verrassing? 1… c5 Het zal toch geen Najdorf worden? 2. Pf3 Pc6 Nee, toch niet. 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 Een Sveshnikov! Het is mogelijk dat Anand hier rekening mee hield, want Gelfand heeft het zeven keer eerder gespeeld, maar de laatste keer was in 2003. Het is geen onlogische keuze: de varianten zijn relatief makkelijk te leren en het is een goed remisewapen. 6. Pdb5 d6 7. Lg5 a6 8. Pa3 b5 9. Pd5 Tegenwoordig wordt dit vaker gespeeld dan 9.Lxf6. Een kwestie van mode denk ik, ik denk dat de kansen op voordeel voor wit in beide varianten ongeveer gelijk zijn. 9… Le7 10. Lxf6 Lxf6 11. c4
Hoe werkt dat dan, met mode in schaken? Ub "The Sveshnikov Reloaded" van Rogozenko, dat toen het in 2005 uitkwam nog het standaardwerk over de Svesh was, wordt de zet 11.c4 in een paar regels behandeld. Niet veel later boekte Morozovich een paar successen ermee. Andere topgrootmeesters gingen het spelen: Shirov, Nakamura, Nepo, Vachier Lagrave, Nakamura, zelfs Anand. En dan volgt de rest van de schaakwereld. Ik heb dit jaar twee keer de Sveshnikov gespeeld, tegen Timman en tegen Nijboer, en beiden kozen voor 11.c4.
11… b4 12. Pc2 O-O
Meestal wordt hier 12…a5 of 12…Tb8 gespeeld. Rokeren is echter iets flexibeler, want in bepaalde gevallen kan zwart beide zetten voorlopig achterwege laten en de voor zwart gunstige manoeuvre Da5-Dc5 spelen.
13. g3
Kan wit de pion slaan? Anand probeerde het in 2008 tegen Radjabov, maar na 13. Pcxb4 Pxb4 14. Pxb4 Db6 15. Pd5 (15. Pd3 Dd4!) 15… Dxb2 16. Ld3 Ld8 stond zwart prima. Een belangrijke andere optie is wel 13.Le2. Het kan dan net zoals in de partij verder gaan, maar daar kom ik nog op terug.
13… a5 14. Lg2
Het alternatief is 14. h4 waarna wit met Lh3 de witveldige lopers probeert te ruilen, wat in principe gunstig voor hem is. Dit was ook wat Timman tegen mij probeerde in Wijk aan Zee. Na 14… Le7 15. Dd3 Le6 16. Lh3 Lxd5 17. Dxd5 Dc7 18. O-O a4 19. Dd3 Db7 20. Pe3 Pd4 stond het ongeveer gelijk, maar ik won doordat hij even later zomaar een stuk weggaf. Het voordeel van de loper op g2 is dat tegenspel met f5 minder aantrekkelijk wordt voor zwart, omdat dan de witte loper wordt geactiveerd. Soms heeft wit ook de optie f4. Nadeel ten opzichte van de loper op e2 zetten is dat het een zet meer kost.
14… Lg5
Een standaardzet in de Sveshnikov: een eventueel paard op e3 kan nu geslagen worden. Belangrijk is ook dat wit geen Pxf6+ meer kan doen. Dat is niet een zet die wit vaak vrijwillig zal spelen, maar wel als het voordeel oplevert!
15. O-O Le6
Ook 15…Pe7 wordt hier vaak gespeeld, met hetzelfde idee: het sterke paard afruilen.
16. Dd3
16.f4 kan, maar is tweesnijdig, of met andere woorden, het versterkt en het verzwakt de witte stelling. Een zet als 16.h4 wordt ook wel eens in dit soort stellingen gespeeld: voordeel is dat de loper -als zwart Lh6 doet- niet makkelijk omgespeeld kan worden naar b6 via d8, ander voordeel is dat je op g6 soms h5 kan doen, maar het is een lichte verzwakking van de koningsstelling en f4 wordt dan helemaal onaantrekkelijk.
De zet van Anand is logisch: wit hoopt door te verdubbelen op de d-lijn druk op d6 uit te voeren.
16… Lxd5
Ook een bekend idee. Een van de voordelen van het slaan van het paard is dat de zwarte dame veel meer mogelijkheden krijgt.
17. cxd5
Na 17.Dxd5 is de stelling vergelijkbaar als die in mijn partij tegen Timman. Zwart kan dan zijn zwakte op d6 goed dekken, en zodra wit zijn paard zet heeft zwart veld d4 beschikbaar voor zijn paard.
17… Pb8
Deze stelling is vaker voorgekomen met Le2 en Tfd1 in plaats van g3 en Lg2. Dat is een iets gunstigere versie voor wit omdat de komende verwikkelingen zich afspelen op de damevleugel en de loper op g2 wat afzijdig staat.
18. a3 Pa6
Ik sloeg in de Le2-versie op a3 tegen Friso Nijboer. Daarna deed ik het niet helemaal nauwkeurig, wat niet uitmaakte omdat hij toch snel remise aanbood. In deze stelling is 18…bxa3 ook prima speelbaar en computer-approved, maar Gelfand speelde zijn zet snel, en ongetwijfeld heeft hij zijn computer langer erop laten rekenen 😉
19. axb4 Pxb4 20. Pxb4 axb4
In Nijboer-Van Wely, NK 2011, ook al met 13.Le2, kwam nu 22.Dc4 Txa1 23.Txa1 Db8 24.Ta4 Tc8 25.Txb4. Dat werd een paar zetten later remise, maar het moet toch mogelijk zijn om de pluspion voorlopig te behouden. Die zet lijkt me hier ook kritiek, al dan niet met 21.h4 Lh6 ingelast.
21. h4
Mogelijk had Gelfand 21. Dc4 Tc8 22. Dxb4 Tb8 23. Dc3 Db6 24. Dc6 Tfc8 25. Dxb6 Txb6 26. Tfb1 gepland en dit ingeschat als remise?
21… Lh6 22. Lh3
Wit wil zijn loper bij het spel betrekken, maar dit blijkt te tijdrovend om zwart in moelijkheden te brengen.
22… Db6 23. Ld7 b3!?
Zelfs de concessie om de a-lijn aan wit te geven wil Gelfand niet doen! Hij heeft goed gezien dat hij zich dat kan veroorloven.
24. Lc6 Ta2 25. Txa2 bxa2
26. Da3
Dit is een verkapt remiseaanbod. Interessant was 26. b3 Tb8 27. La4 Tc8 28. Ta1 Tc1+ 29. Txc1 Lxc1 30. Dc2 dreigt mat 30… g5 en nu moet wit na 31.Dxc1 Dd4 eeuwig schaak houden, terwijl na 31.Dxa2 gxh4 genoeg tegenspel op de koningsvleugel heeft. Maar in de laatste variant kan wit het tenminste nog even proberen…
26… Tb8 27. Dxa2
Er blijft niets meer over om op te spelen.
1/2-1/2
