Veel beslissingen bij het Tal Memorial
In Moskou is weer een supertoernooi bezig, de zevende editie van het Tal Memorial. Van de top vijf van de wereld ontbreekt alleen wereldkampioen Anand en ook de andere vijf deelnemers hebben allemaal een rating boven de 2700. In de eerste drie ronden werden er veel spannende partijen gespeeld en meer dan de helft van de partijen eindigde in een beslissing.
Tal kun je je herinneren als iemand die veel (korte) remises speelde en zo lang ongeslagen bleef, of als een onbetrouwbare junk. Maar eigenlijk was hij de Herman Brood van de schaakwereld: zijn zonden werden hem vergeven vanwege de grote kunstenaar die in hem stak. Dat is de Tal die we ons willen herinneren, de Tal van de prachtige partijen met al dan niet correcte offers. En de spelers doen voorlopig niet hun best om die nagedachtenis te beschamen! Zelfs Kramnik kan als Tal spelen, al was het halfhartig:
Carlsen – Kramnik
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 O-O 5. a3 Lxc3+ 6. Dxc3 d5 7. e3 b6 8. cxd5 exd5 9. Ld3 La6 10. Lxa6 Pxa6 11. Dd3 Dc8 12. Pe2 c5 13. b3 cxd4 14. Dxd4 Pc5 15. Dd1 Da6
Als wit een paar zetten mag doen staat ie beter, maar voorlopig heeft zwart het initiatief. Er dreigt Pd3+ en na rokade kan zwart op b3 slaan. Toch had wit dat laatste moeten toelaten: na 16.0-0 Pxb3 17.Dxb3 De2 18.Lb2 Dc4 19.Dd1 heeft wit redelijke compensatie voor de pion. Magnus wil geen materiaal verliezen, maar laat zo wel zijn koning in het midden staan…
16. Pf4 d4!
Zoals de veertiende wereldkampioen van de achtste geleerd heeft: koning van de tegenstander in het midden, dan lijnen openen!
17. b4 dxe3!?
Verder in de stijl van Tal. Ook 17…Pa4 en 17….Pd5 waren interessante opties.
18. bxc5 Da5+ 19. Kf1 Tad8 20. Dc2 Db5+ 21. Ke1
17…Da5+
De verwikkelingen hadden Kramnik veel tijd gekost en het is begrijpelijk dat hij niet alles durft te gokken hier. Wel jammer, want er had dit kunnen gebeuren: 21… g5! 22. Ph3? exf2+ 23. Kxf2 Pg4+ 24. Kg3 Td3+ 25. Kxg4 Dd7+ 26. Kh5 Df5 27. Dxd3 Dxd3 28. Lxg5 h6 29. Lf4 Kh7 30. g3 Tg8 31. Kh4 Df5 32. Pf2 Tg5 en mat! In plaats daarvan moet wit op zet 22 het stuk teruggeven waarna er uiteindelijk een eindspel met een zwarte pluspion zou kunnen ontstaan. Objectief gezien had Kramnik dus moeten doorspelen, zo zie je maar dat een stelling zelfs voor de allerbesten te moeilijk kan zijn!
22. Kf1 Db5+ 23. Ke1 Da5+ 1/2-1/2
Aronian begon met een overwinning op Nakamura en een remise tegen Tomashevsky. Maar even terug naar Wijk aan Zee dit jaar. Aronian leek onbedreigd op weg naar de eerste plaats, punt voor met drie ronden te gaan, wit tegen hekkensluiter Navara, verliest ie! En vervolgens toch toernooiwinnaar worden. En wat gebeurde er in Moskou: McShane verloor de eerste twee ronden maar wist daarna met zwart Aronian te verslaan! Maar de fans van de Armeniër hoeven zich nog geen zorgen te maken.
Aronian – McShane
1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. c4 c6 4. Pc3 a6 5. Lg5 dxc4 6. a4 h6 7. Lh4 b5
Dit houdt een kwaliteitsoffer in. Met e3 en e6 ingelast kwam hetzelfde offer trouwens voor in Van Wely – Topalov, Wijk aan Zee 2006. Ook toen liep het niet goed voor wit af.
8. axb5 cxb5 9. Pxb5 axb5 10. Txa8 Lb7 11. Ta1 g5 12. Lg3 e6 13. e3 Lb4+ 14. Ke2
Ook Van Wely deed Ke2, hoewel het toen niet verplicht was, omdat hij Lxf6 gxf6 had weten in te lassen. Nu zou 14.Pd2 gewoon falen op 14… Pe4.
14… Pc6
De compensatie voor de kwaliteit is duidelijk. Hoe gaat wit zijn koningsvleugel ontwikkelen? Paard weg, koning naar f2, loper naar e2, dat is de meest plausibele manier.
15. Pe1 Pa5 16. Le5 O-O 17. h4 g4 18. Pc2 Le7 19. Ke1 Pb3 20. Ta2 h5 21. Le2
Elk nadeel heb zijn voordeel: het feit dat de witte koning in het midden staat betekent dat open lijnen op de koningsvleugel gunstig voor wit zijn. Daarom slaat zwart nu niet op g2.
21… Ld6 22. f3
Het Reindermanplan is bijna gelukt, maar dan met de koning op e1 in plaats van op f2. Maakt dat iets uit? Ja, zeker nadat Aronian optimistisch zelf op de aanval probeert te spelen.
22… Pd5 23. fxg4 Lxe5 24. dxe5 Db6!
En nu is het te laat: 25.Kf2 Td8 met dreigingen als Pf4 en Pb4 en op 26.Db1 is Pd2! sterk.
25. Lf3 Pxe3 26. Pxe3 Dxe3+ 27. De2 Dc1+ 28. Dd1 De3+ 29. De2 Dc1+ 30. Dd1 Lxf3
Ik denk niet dat McShane serieus overwogen heeft remise te pakken, maar dat hij met deze zet de sterkste in de stelling ook nog nog een keer zetten kan herhalen zal ‘m niet slecht uitgekomen zijn.
31. gxf3 De3+ 32. De2 Dc1+ 33. Dd1 De3+ 34. De2 Df4!
Pd4, Pc1, Td8, wat dreigt zwart niet? Het werd Aronian te veel.
35. Dh2?
Na de beste verdediging 35. Kf2 Td8 36. Td1 Dh2+ 37. Ke3 Dxe5+ 38. Kf2 Dh2+ 39. Ke3 Dxh4 had zwart nog zijn technische vaardigheden moeten laten zien om te winnen.
35… Dxf3 36. Tf1 De4+ 37. Kf2 Pd2 38. Tg1 Df3+
Na 39.Ke1 De3+ gevolgd door Pb3 of Pf3 kan wit kiezen tussen mat of groot materiaalverlies.
0-1
Soms hoor je wel eens zeggen ‘Ze spelen een ander soort schaak’. Als dat ergens op van toepassing is, is dat op de strijd tussen de twee Alexanders. De meesters van begin vorige eeuw zouden er niets van snappen!
Grischuk – Morozevich
1. Pf3 d5 2. c4 c6 3. g3 Lg4 4. Db3 Db6
Meestal wordt dit met Lg2 en Pf6 erbij gespeeld, waarna of op b6 en d5 ruilt, en hoopt de betere pionnenstructuur uit te buiten, of op b3 laat slaan en op het initiatief speelt. Niets van dat alles in de partij!
5. Pe5 Le6 6. d3 f6 7. Pf3 Lf7 8. Lh3 e5
De strijd flankspel tegen centrumbezetting hebben we vaker gezien, maar dit is geen normale versie, en het wordt nog raarder!
9. O-O Pa6 10. Pc3 Pe7 11. Le3 d4 12. Pe4
Dreigt de meerslag e4xh8.
12… Pg6 13. Lc1 Pc5 14. Pxc5 Lxc5 15. Pd2 O-O 16. Pe4 Le7
17. f4
Begin van de actie ‘vernietig het pionnencentrum’.
17… exf4 18. gxf4 Tfe8 19. f5 Pe5
Beide paarden staan onaantastbaar in het centrum, terwijl de dames met een staarwedstrijd bezig zijn…
20. Lf4 Lf8 21. Lg2 Dc7
Zwart knippert eerst. Wits koningsstelling is wat verzwakt, en hoewel het er voorlopig niet naar uitziet dat zwart daarvan kan profiteren, kun je met dames op het bord altijd blijven hopen.
22. Dc2 Dd7 23. Ld2 b5 24. c5
Als er in een stelling gesproken wordt van ruimteoverwicht, wordt meestal naar de centrumpionnen gekeken. Hier zijn het echter de loperpionnen die wit de ruimte geven! De centrumpionnen zullen nog lang op d3 en e2 blijven…
24… a5 25. Tf4 a4
Zwart pakt ook ruimte, en vooral de loper op f7 is blij met de pion op a4.
26. Lb4 Tac8 27. Pg3 Kh8 28. Th4 Lg8 29. Dd2 Da7 30. Tc1 Pd7 31. Df4 Lxa2 32. Dxd4
Weg centrum! De bekroning van de strategie zou nu zijn om, nu de weg vrijgemaakt is, met de eigen centrumpionnen op te gaan rukken, maar op een of andere manier komt het er niet van.
32… Pb8 33. Le1 Tcd8 34. Dc3 Pa6 35. Lf2
Waarom niet 35.d4? Ik weet het niet. Misschien vond Grischuk het meer in de stijl van de partij om zo veel mogelijk op de flanken te spelen.
35… b4 36. De1 Db7 37. Ta1 Lb3 38. Dc1 Pc7 39. Lf3 Ta8 40. Lh5 Ted8 41. Lg6 h6 42. Pe4 Pe8 43. Le3
Mist Pe4-d2-c4-b6 wat niet alleen thematisch is, maar ook sterk!
43… Ld5 44. Kf2 Lxe4 45. Txe4 Pc7
En nu, want het is tenslotte het Tal Memorial:
46. Lxh6!?
Misschien niet helemaal correct maar wel praktische kansen, dat is in de stijl van Tal!
46… gxh6 47. Te7 Td4 48. Th7+ Kg8 49. De3 Tg4 50. h3?!
50. Df3 Txg6 51. fxg6 Lg7 52. Df5 is ongeveer gelijk, als je dat van een stelling als dit kunt zeggen.
50… Txg6 51. fxg6 Dc8
En nu stort wit in:
52. Tg1? Df5+ 53. Ke1 Te8 54. Dg3 Pe6
Opeens staat de toren op h7 gek en heeft zwart de aanval overgenomen. Zie je wel, 21…Dc7 was een goede beslissing!
55. e4
e4 op zet 55 is vast geen record, maar laat is het wel.
55… Dxc5 56. Kd1 Lg7 57. Tg2 De5 58. De3 Td8 59. Ke1 c5 60. Txh6 Pf4 0-1
