De Schaaktrofee
De Schaaktrofee
NK Bedrijvenschaak
Toespraak staatssecretaris Teeven bij de in ontvangstname van de schaaktrofee voor het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak. Arnhem, PI Arnhem, 27 juni 2012
Dames en heren,
Dank voor deze prachtige trofee. Het is er een die je beslist niet over het hoofd zult zien en het lijkt me ook dat je hem bij de uitreiking niet uit je handen moet laten vallen. De trofee zelf kan, denk ik, wel tegen een stootje, maar of degene die hem dan op zijn tenen krijgt er zo blij mee zal zijn, is maar zeer de vraag.
Een mooi stukje werk, deze robuuste toren – die niet alleen symbool staat voor het schaakspel, maar ook voor het gevangeniswezen. Niet voor niets doet hij denken aan de twee stoere torens, die de poort van de voormalige hoofdingang van deze Arnhemse “Koepel” omlijsten. Maar in tegenstelling tot die torens is deze transparant; en er zit een trapje in. Dat staat symbool voor het moderne gevangeniswezen: we laten zien wat we doen en we werken stapsgewijs aan een succesvolle terugkeer van de gedetineerde in de samenleving. Elke keer een treetje hoger, op weg naar de vrijheid.
Op die – vaak moeizame – weg terug naar de vrijheid, speelt ook de Arbeid een belangrijke rol bij. We proberen gedetineerden in de inrichtingen iets mee te geven – iets waar ze later “buiten” iets aan hebben: werkervaring, een vakdiploma, een stageplaats bij een bedrijf. Ik ben dan ook buitengewoon trots op de Arbeid hier in Arnhem – meer in het bijzonder de Metaalafdeling. Met deze toren hebt u een prachtig visitekaartje afgegeven van het vakwerk waartoe gedetineerden, onder begeleiding van bevlogen werkmeesters, in staat zijn! Zeer veel dank en waardering!
Ik zal deze fraaie trofee straks meenemen naar het ministerie, maar hij is uiteraard niet voor mij. Hoewel, dit jaar toch een klein beetje… Deze toren is namelijk gemaakt om jaarlijks te worden uitgereikt aan de organisator van het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak. En die organisator is dit jaar, op zaterdag 29 september, het Ministerie van Veiligheid en Justitie! Dat belooft een mooi spektakel te worden. We hebben wervende uitnodigingen verstuurd en we hopen op een record aantal deelnemers! Hoeveel precies, dat weten we nog niet. Inschrijving is nog mogelijk tot half september.
Bij de prijsuitreiking van dat kampioenschap, geef ik de trofee door aan de organisator van het NKB 2013. Wie dat wordt, is nog onbekend. Een nieuwe kandidaat heeft zich nog niet aangemeld. Wat ik wel weet is dat het bedrijf of de overheidsinstelling die de organisatie op zich neemt, verzekerd is van eeuwige roem. De naam van de organisator krijgt een prominente plek op de voet van de toren. Als blijk van waardering. We weten immers allemaal hoe moeilijk het is, zeker voor kleinere sportbonden, om een toernooi te organiseren. Zonder hulp van het bedrijfsleven of de overheid, lukt dat vaak niet. De overheid is zich daar goed van bewust. Vandaar ook dat dit kabinet zich van begin af aan heeft ingespannen om de samenwerking tussen overheid, sportsector en bedrijfsleven flink te stimuleren.
Dat doen we uiteraard niet voor niks. Sport vervult een belangrijke functie in de samenleving. Het is een goed, gezond en zinvol tijdverdrijf. Het biedt beoefenaren een alternatief sociaal milieu, waarin ze positieve waarden en normen kunnen aanleren en ook vertrouwen in de medemens. Sport draagt dan ook bij aan versterking van de sociale cohesie. En er is méér. Zo kunnen jongeren die op school bijvoorbeeld niet uitblinken in de leervakken, via sportbeoefening zelfvertrouwen opdoen. Dat is belangrijk, want zelfvertrouwen – lekker in je vel zitten – blijkt vaak een belangrijke beschermende factor tegen afglijden naar overlastgevend of zelfs crimineel gedrag. En zo zijn er meer positieve gevolgen van sportbeoefening te onderscheiden. Het is dan ook niet voor niets dat we sport sinds jaar en dag aanbieden in de penitentiaire inrichtingen.
Schaken mag dan wel niet zo’n fysieke sport zijn, toch geloof ik dat ook van de schaaksport een positieve invloed kan uitgaan op gedetineerden. Schaken draagt immers bij aan de ontwikkeling en aanscherping van belangrijke competenties als ruimtelijk inzicht, vooruitkijken, behoedzaamheid en doorzettingsvermogen. Enkele jaren geleden – ik was toen nog voorzitter van het Max Euwe Centrum – heb ik dan ook wel eens een warm pleidooi gehouden voor het stimuleren van de schaaksport in gevangenissen. Want ga maar na: schaken is een prima tijdverdrijf, waardoor gedetineerden de muren minder snel op zich af zullen zien komen. Ook is het zo dat mensen vaak in de problemen zijn gekomen – en uiteindelijk in de gevangenis zijn beland – juist doordat ze in hun leven niet voldoende vooruit keken: wat zijn de consequenties van mijn gedrag, van mijn handelen? Als schaken ertoe kan bijdragen dat delinquenten behoedzamer worden en beter gaan nadenken over de mogelijke gevolgen van hun daden – wie weet hoeveel maatschappelijk voordeel ons dat nog kan opleveren?
Daar komt bij dat schaken heel laagdrempelig is. Iedereen kan het spelen, en vrijwel overal. Het enige wat je nodig hebt is een schaakbord en stukken. Kortom: ik ben nog steeds een groot voorstander van het stimuleren van schaken in de gevangenis. Wellicht kunnen de inrichtingswerkers het goede voorbeeld geven, door teams te vormen en deel te nemen aan het Nederlands Kampioenschap Bedrijvenschaak. Dat heeft als bijkomend voordeel dat ze deze mooie trofee – hier in de PI Arnhem, in deze Metaalwerkplaats, gemaakt – nog een keer terugzien!
Voorlopig krijgt hij echter een mooi plekje op mijn werkkamer op het ministerie. En geloof me: die toren valt op! Ik verwacht dan ook dat veel bezoekers er wel een opmerking over zullen maken, of een vraag zullen stellen. En dan zal ik ze vertellen waarvoor hij dient, maar ook dat u deze indrukwekkende trofee hebt gemaakt. Nogmaals: chapeau en zeer, zeer veel dank!
