Herman van Halderen grote verrassing in Leiden
Als een modale clubspeler met een rating van 2062 tegen een titelhouder speelt, zal hij meestal verliezen, maar een verrassing kan gebeuren. Speler blij, volgende ronde verliest hij alsnog, en het toernooi gaat weer verder. In een heel zeldzaam geval wint zo’n speler ook de tweede ronde. Maar wat is er aan de hand als hij de derde ronde evenmin verliest, en sterker nog, zich mag beklagen over de remise? Gaat het hier over een heel jong talent dat met zijn grote doorbraak bezig is? Nee.
Herman van Halderen is een zestiger, geboren 1947, en afgelopen seizoen clubkampioen van Philidor Leiden geworden. Hij heeft vaker aan het Leiden Chess Tournament meegedaan, en daar wel eens van een FM gewonnen, maar (zover ik kan nagaan) tegen IM’s en GM’s altijd verloren. Maar dit jaar is alles anders: na overwinningen op GM Lalith (2529) en IM Slingerland (2360) en een remise tegen GM Sundararajan (2459), staat hij op 2,5 uit 3. En eigenlijk had dat 3 uit 3 moeten zijn…
Laten we eens zien hoe dat heeft kunnen gebeuren. In de eerste ronde profiteerde hij van een blunder van zijn tegenstander.
Van Halderen – Lalith
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. e3 O-O 5. Ld3 d5 6. Pf3 b6 7. a3 Ld6 8. e4 dxe4 9. Pxe4
Tot zover volgen we het boek van Sokolov over de Rubinsteinvariant, die vertelt dat zwart hier 9….Pbd7 moet doen. De reden wordt snel duidelijk.
9… Lb7 10. Pxf6+
Nu kan zwart dus niet met een paard terugslaan, en 10…gxf6 ziet er niet mooi uit. Maar wie geen materiaal wil verliezen moet soms lelijke zetten doen…
10… Dxf6?? 11. Lg5 Lxf3 12. Dd2
Zou de Indiase grootmeester echt deze elementaire tactische wending niet kennen? Of zou hij hem vergeten zijn? Maar goed, hij is niet de enige grootmeesterlijke slachtoffer van de truc, zo gaf Balashov ooit op in deze stelling…
12… Lf4
Hiermee voorkomt zwart dameverlies.
13. Lxf4
Maar het probleem is dat Lg5 opnieuw dreigt, terwijl de zwarte loper ook nog hangt. Die is zwart dus kwijt. Wel krijgt zwart nog twee pionnen voor het stuk, maar het is niet genoeg.
13… Lxg2 14. Tg1 Pc6 15. Txg2 Pxd4 16. De3 Tfe8 17. O-O-O e5 18. Lg5 De6 19. De4 g6 20. h4 c6 21. h5 Pb3+ 22. Kb1 Pc5 23. Dh4 e4 24. Le2 b5 25. hxg6 fxg6 26. Th1 1-0
Ook in de tweede ronde profiteerde Van Halderen van een blunder, maar de overwinning was sowieso terecht.
Zwart heeft prima compensatie voor de pion: zijn stukken zijn duidelijk actiever dan de witte en wit moet oppassen d5 niet te verliezen. Met 30.Lf1 Tc5 31.d4 kan wit nog net de stelling in evenwicht houden. Fred besluit de pion terug te geven om zijn paard te activeren.
30. Pe2 Lc5 31. d6 Lxd6 32. Pd4 Lc5
Maar het paard blijkt op d4 vanwege de penning op de c-lijn niet stabiel te zijn. Het gaat ook snel mis met de witte stelling.
33. Pf5?!
Een leuke variant is 33. Lxe4 Tc8 34. Te2 (34. Ld3 Lxd4 35. Lxc4 Dxc4 =+ is nog het beste) 34… a3 35. b3 Lxd4 36. cxd4? Txc2 37. Lxc2 a2!
33… Pg4! 34. Dg5?!
34. Kf1 e3 35. Pxe3 Lxe3 36. Txe3 Pxe3+ 37. Dxe3 geeft betere remisekansen.
34… g6 35. Lf1
35… Kf8?
Maar hier mist onze held een grote kans:
35… Pxf2 36. Kh2 (36. Txf2 Lxf2+ 37. Kxf2 Txb2+ -+) 36… Pd3 geeft een pion meer en aanval.
36. Df4?
Wit kon gewoon een toren slaan, en na 36. Lxc4 gxf5 37. Dxf5 Lxf2+ 38. Txf2 Pxf2 39. Dxf2 Dxc4 is remise de meest waarschijnlijke uitslag.
36… Lxf2+!
Je moet Herman geen tweede kans op winst geven, want dan slaat hij wel toe!
37. Txf2 e3 38. Pxe3 Txf4 39. Txf4 Txb2
Wit heeft ook nog de ‘pech’ dat hij niet van de a-pion afkomt.
40. Lc4 Pxe3 41. Txe3 f5 42. Te6 Kg7 43. Ta6 Db7 44. Lf1 De7 45. Tf3 a3 46. c4 Dc5+ 47. Kh1 a2 48. Taa3 Tf2 49. Lg2 Txf3 50. Lxf3 Dxa3 0-1
Tactisch is de 64- of 65-jarige dus (bijna) niet te verslaan, maar ook positioneel staat hij zijn mannetje. De Indiase grootmeester Kidambi Sundararajan kwam goed weg tegen hem.
Wit heeft hier een klein plusje. Met vaste hand breidt Herman met elke zet zijn voordeel uit.
28… Th8 29. Td7 Pe8 30. e5!
Het paard op e8 staat nu erg slecht.
30… Txh2 31. Txa7 Th5 32. Pc4 Th4
Beter was het om het probleem van het paard zo snel mogelijk op te lossen met 32…Kg8, zodat het paard naar g7 kan.
33. Tc3 Te4+ 34. Kf3 Td4 35. a4
Nog een probleem voor zwart: de a-pion is voorlopig niet te stoppen.
35… g5 36. a5 Kg6 37. a6 Tb4
Dit helpt ook niet.
38. b3 Td8 39. Ke2 Pg7
Tot zover heeft de thuisfavoriet het geweldig gespeeld. Nog een zet te gaan en de tijdcontrole is gehaald… maar net die zet blijkt een slechte.
40. Pd2?
Hiermee geeft de Philidorspeler de winst weg. 40. Td3! wint, bijvoorbeeld 40… Txd3 41. Kxd3 Txb3+ 42. Kc2 Tb4 43. Pd6 Ta4 44. Kb3 Ta5 45. Ta8 Pf5 46. a7 Kg7 47. Pb7 Ta1 48. Pxc5 etc.
40… Pf5 41. Txc5 Pd4+ 42. Ke1 Pxb3 43. Pxb3 Txb3 44. Tcc7 Td5
De Indiër zal hier vast opgelucht geweest zijn. 1/2-1/2
Herman was in zijn jeugd al een talent, maar heeft toen zijn maatschappelijke prioriteiten gesteld. Daarom breekt hij nu (pas) door 🙂 !