De schaakmetafoor

Op initiatief van de Stichting Bevordering Schaaksport Nederland (bestaat die eigenlijk nog?) werd de prijs voor de schaakmetafoor van het jaar voor het eerst uitgereikt tijdens de opening van het derde Donner memorial in 1996. De winnaar was Erik Jan Nederkoorn, de ex-voorzitter van de Raad van Bestuur van Fokker, die na het faillissement van de vliegtuigbouwer in een interview in Vrij Nederland het volgende zei: `Voor de Duitsers _ de Raad van Commissarissen van Daimler-Benz, GL _ was Fokker gewoon een stuk uit een schaakspel. Wij denken dat Fokker het hele bord is’

Het duurde lang voor deze talentvolle debutant een opvolger kreeg. Pas in 2010 werd dankzij het tijdschrift Matten tijdens het Tata Steel toernooi de tweede winnaar gehuldigd. Tot algemene tevredenheid ging de prijs naar Joyce Roodnat die in haar wandelcolumn in NRC/Handelsblad een bijzondere vergelijking maakte: `Een stel dunne eiken staat dicht op elkaar, als een geschrokken kudde. In weiden en ruige gebiedjes spelen verspreide bomen een vertraagd schaakspel.’

Daar is het bij gebleven. In het achtste nummer van Matten vroeg de redactie de lezers nieuwe juweeltjes op te sporen en in te zenden, maar tot een derde prijsuitreiking heeft die oproep niet geleid. Wat ook de reden mag zijn, aan gebrek aan nieuwe kandidaten kan het niet liggen. Nog altijd bedienen politici, economen en zelfs voetbaljournalisten zich van meestal afgesleten, soms totaal mislukte en een enkele keer verrassende schaakmetaforen.

Over de politici kunnen we kort zijn. Bijna dagelijks horen we dat iemand op twee borden schaakt of slechts één zet vooruit kan denken. Ergerlijk, maar helaas volledig ingeburgerd in het Haagse jargon is het woord patstelling. Ik vermoed dat vele Kamerleden verbaasd zouden opkijken als hen werd verteld dat een vastgelopen proces vroeger een impasse werd genoemd.Lees verder…