Pascalle op het EK!
Afgelopen week heeft Pascalle het Europees jeugdkampioenschap t/m 10 jaar in Praag gespeeld. Dit naar aanleiding van haar 2e plek op het NK. Als clubgenoot vond ik het leuk om haar de afgelopen periode te helpen met de voorbereiding. Het is namelijk niet standaard bij onze club dat er iemand naar het EK wordt uitgezonden. De enige en laatste keer dat er iemand van onze club naar het EK ging was Désiree Hamelink. Dat is ook alweer even geleden. Om mensen te bedanken voor hun steun aan Pascalle, bij deze een analyse van mijn kant.
Een stukje geschiedenis. Pascalle ken ik nu een aantal maanden. Ze is een schattige dame met leuke energie. Pascalle blinkt uit in het nadoen van haar kat Didi en het uitvinden van nieuwe producten. Haar beste idee vond ik persoonlijk de uitvinding om een tussenschot in een kan met drinken te plaatsen, waardoor je meerdere glazen tegelijkertijd kunt inschenken. Altijd handig bij kinderfeestjes!
De mooiste zet van de eeuw!
Toen ik haar een aantal maanden geleden begon met lesgeven, kwam ik erachter dat ik nog nooit zo’n creatieve speler als haar had meegemaakt. Als er iemand is die buiten de box kan denken, dan is zij het wel. Ze bracht gedurende de training namelijk een grote glimlach op mijn gezicht. Wat was het geval. In een strijd der titanen speelde we gedurende de training een spannende schaakpartij. Met nog luttele seconden op de klok, was het Pascalle die bij het promoveren van haar pion aan de overkant wel iets heel unieks deed. Na grootse complimenten van mijn kant voor haar briljante vondst, reageerde ze opeens verbaasd met ‘huh?’. Pascalle realiseerde zich opeens dat ze mij een dame extra had gegeven in plaats van haarzelf! Ik vond uiteraard dat ze geen betere beslissing had kunnen nemen 🙂 Ze begreep er niks van en wilde graag haar zet terugnemen. Of ze toch nog een dame van haar eigen kleur mocht neerzetten. Dat vond ik persoonlijk oneerlijk 🙂 Aanraken is zetten! Door mij met een sip gezicht aan te kijken zoals die oranje kat in Shrek en ‘naauuww’ te roepen, ging ik toch akkoord. Met moeite. Dat wel 😉
Achteraf gezien. Het is dat er geen wedstrijdleider in de buurt was, anders denk ik dat ik in het gelijk zou worden gesteld 😀 (Is er een wedstrijdleider die deze unieke casus kan oplossen?) Ze vindt het volgens mij niet zo leuk dat ik dit schrijf. Ik zal echter een geheimpje verklappen. Ze weet nog niet het gehele verhaal.
We gaan daarvoor eerst terug naar het schaakweekend van Spijkenisse in Nijmegen een aantal weken daarvoor. Gedurende dat weekend mocht ik de dames Pascalle, Giselle, Lorena en Angelina lesgeven. Tijdens het weekend speelde ik een kloksimultaan tegen hen. In mijn partij tegen Giselle maakte ik een grote blunder en gaf mijn dame weg. Ik zag dat helaas te laat 🙁 Toen ik de zet terug wilde nemen stonden de dames elkaar bij en wezen ze me erop dat ‘aanraken is zetten’!! Ze kwamen gezamenlijk in opstand. En als dames gezamenlijk in opstand komen, moet je oppassen! Ik mocht alleen de partij nog voor spek en bonen verder spelen. Hoe gemeen 🙁 Giselle had gewoon gewonnen vonden ze. Met luid gejuich wisten ze deze strijd te winnen. De andere dames snoepte ook punten van me af tijdens de simultaan. Dit tot groot ongenoegen van mijzelf natuurlijk. De rest van het weekend en daarna bleven ze me maar plagen met ‘aanraken is zetten’. Waaronder Pascalle. Ik was uiteraard diep gekwetst 😉
We gaan terug naar de beroemde partij van Pascalle tegen mezelf gedurende de training na het weekend. Wat ik haar nooit heb verteld, is dat ik een list had verzonnen. Pascalle heeft thuis een schaakset met twee extra dames voor het promoveren. Die staan altijd op een standaard plek naast het bord. In onze partij heb ik, zonder dat ze het uiteraard doorhad, de extra witte en zwarte dame gewisseld van kant. Als je jong bent heb je namelijk al moeite genoeg om het gehele bord te overzien. Kun je nagaan wat er buiten het bord om allemaal kan gebeuren 😉 De rest is bekend… Ik heb haar in ieder geval sindsdien nooit meer gehoord over ‘aanraken is zetten’!
[Het kan zijn dat ik nog niet alle psychologische trucjes aan je heb uitgelegd Pascalle 😉 Ik leg je later nog wel wat meer uit over psychologie. Het kan zijn dat ik nog een paar andere ‘goocheltrucs’ heb. Of misschien niet. Wie weet 🙂 Daar zal ik nooit een eerlijk antwoord op geven. Schrijf in ieder geval maar de belangrijkste les op uit dit verhaal in je schrift. Dat is. "Goed opletten tijdens de les!" Onderstreep hem maar voor de zekerheid, want je weet het maar nooit met die gemenerick.]Schaken in Praag
Op naar het schaken. Het EK is een geweldige leerervaring voor Pascalle geweest. Ze heeft tegen dames uit Turkije, Tsjechië, Engeland, Rusland, Roemenië en Spanje gespeeld. Heel leuk dus! Pascalle had voor iedere tegenstander een zelfgemaakte kaart gemaakt. Ze was lekker creatief bezig geweest voor het toernooi en zitten tekenen, knippen, plakken en kleuren om iedere tegenstander op het EK een mooi aandenken van haar te geven en hun succes te wensen. Op een zelfgemaakte ansichtkaart had ze in het Engels wat geschreven. Hoe lief! Een leuk initiatief van Ted Barendse. Ted was haar coach op het EK.
In het begin van het toernooi moest Pascalle blijkbaar wennen. De eerste drie ronden had ze het moeilijk. Het is dan ook spannend als je voor de eerste keer zo’n speciaal toernooi in het buitenland speelt. In ronde vier werd haar eerste succes geboekt. Ze wist met zwart te winnen van Anezka Drastichova uit Tjechië.
Na de opening wist ze in onderstaande stelling een stuk te winnen door 1..e4! Door goed te rekenen had ze gezien dat de loper op d3 opgesloten stond en wit niet voldoende stukken had om de pion op e4 te slaan zonder een stuk te verliezen. Na 2. fxe4 dxe4 3. Pxe4 Pxe4 had ze een voordelige ruil gedaan en een stuk tegen een pion gewonnen.
De partij is uiteraard nog niet gewonnen als je een stuk meer hebt. Na 4. Kg1 Pdf6 5. Tf4 Tad8 6. Kg2 kwam de volgende stelling op het bord:
Pascalle heeft nu al haar stukken ontwikkeld en staat een stuk voor. Hoe alleen nu verder? Ze kwam met een slim plan. Ze speelde hier 6..a6. De zet zelf is niet zo bijzonder, maar de volgende zet zie je dat haar plan was om b5 te spelen. Daarom is de zet a6 zo goed! De zetten 7. Kf3 Pg5+ 8. Kg2 b5! werden gespeeld. Zo laat ze positioneel inzicht zien. Als de pion op c4 namelijk weg is, dan wordt het veld d5 interessant voor haar. Ze kan dan met de toren en/of het paard op het juiste moment naar d5. Het leuke is dat Pascalle nog heel weinig les heeft gehad over strategische concepten. Ze laat echter vanuit zichzelf wel zien dat ze aanleg heeft om zulk soort zetten te vinden zonder veel kennis op dat gebied.
In de zetten die daarna kwamen wist haar tegenstander Pascalle flink onder druk te zetten. De beslissende zet in de partij was hieronder. Een hele mooie tactische truc. Zie jij het ook?
Het antwoord is 1..c5! Een zet waardoor zwart dreigt een dame te winnen met de penning van de toren op f3 door de dame op b7. Zwart dreigt namelijk Pe3! te spelen. Hierna ging het snel mis voor wit en wist Pascalle haar eerste punt te scoren. Een hele goede partij van haar. De partij werd na afloop met de dagprijs beloond door de coaches van de Nederlandse ploeg in Praag! Dat had haar goed gedaan, want de ronde daarna won ze wederom!
Met wit speelde ze in ronde vijf tegen de Engelse Laura Davidson. Door een goede openingsvoorbereiding wist ze haar tegenstander te verrassen en de partij snel te beslissen. In onderstaande stelling ging het al snel mist voor zwart na 1. Pd5!
Zwart heeft namelijk een probleem. Pascalle valt de dame op f6 aan en de pion op c7. Verder kan wit na een zet als 1..Dd8 de zet 2. Lxh6 spelen! Dat komt door de penning van de pion op g7 door de dame op g3. In de partij speelde zwart 1..Dg6? Zien jullie ook waarom dit geen goede zet is?
Pascalle wist de partij daarna netjes uit te spelen. Ze had de smaak te pakken en moest toen tegen Karin Nemcova uit Tjechië met een rating van maar liefst 1590! Ze deed het goed en had een spannende partij. Ze kwam terecht in onderstaand toreneindspel:
Ze staat een pion achter, maar toreneindspelen zijn altijd enorm lastig. Ze verdedigde zich hier heel stug en gaf zich niet snel gewonnen. Ze speelde hier een zettenreeks die ik zelf niet veel anders had gespeeld. Heel netjes van haar! Achtereenvolgens kwam 1..Tc8 2. Kb2 Ke6 3. Td3 f5 4. Tc3 Ta8 5. Kc2 g5 6. Tc4 h5.
Voor de gevorderde schaker. Een strategie om te verdedigen in zulke stellingen voor zwart is wit (ondanks dat je een pion achterstaat) onder druk te zetten. Tip: juist nu niet passief blijven spelen! Anders gaat wit op de damevleugel de pionnenmeerderheid van twee tegen één pion uitspelen. Zwart kan als strategie de volgende stappen gebruiken in bovenstaande stelling: (1) Toren activeren. (2) Op de koningsvleugel en zover mogelijk met al je pionnen oprukken. (3) Daarna proberen met je zwarte toren binnendringen in de witte stelling om de pionnen op de koningsvleugel aan te vallen. (4) De zwarte toren offeren tegen de vrije pion op de damevleugel. (5) Met de zwarte koning de rest van de pionnen op de koningsvleugel ophalen. (6) Een eindspel van toren tegen pion en koning creëren. (7) De witte koning afhouden en proberen te promoveren met je pion, waardoor wit zijn eigen toren terug moet geven. Met remise tot gevolg. Heel abstract als je het leest en alleen voor spelers die het vaker hebben gehad herkenbaar en te volgen. Leuke en leerzame uitspeelstelling. Speel als op papier zwakkere tegenstander met wit dit maar eens tegen een sterkere schaker. Zie het maar te winnen 🙂
In de partij had Pascalle stap 1 en 2 gedaan. Ze had in onderstaande stelling ook stap 3 kunnen voltooien met 1..Tc2 en de pionnen op g2 en f4 proberen te winnen. Helaas had ze deze kennis nog niet. Zonder kennis van zulke stellingen dus eigenlijk heel knap dat je al zover komt! In onderstaande stelling ging het helaas anders en speelde ze het te passief. De partij ging daardoor verloren.
In ronde zeven mocht ze met wit tegen Zulfiiya Fairuzova uit Rusland spelen. Na een partij met kansen over en weer had ze in onderstaande stelling kunnen winnen met 1. Dxe5! De toren op b8 staat namelijk nu ook zoals de loper op h4 en toren op f3 in. Verder dreigt wit g6+ te spelen na Dxe5 en zo de partij te beslissen. In de partij kwam alleen 1. Tg4 en de partij werd een paar zetten later remise.
Het is echter mooi om te weten dat Pascalle kansen had om meer uit de partij te halen. Van zulke partijen zoals deze kan ze weer veel leren!
In ronde acht speelde ze met zwart tegen een dame uit Roemenië genaamd Smaranda-Georgiana Azamfirei. Ik hoop voor Pascalle dat dit op haar notatieformulier paste 🙂 Wederom wist ze goed tegenstand te bieden en had ze een mooie zet in de partij. In onderstaande stelling speelde wit 1. e4.
Pascalle was aan zet en had meerdere mogelijkheden. Vanuit de stappenmethode is bij verdedigen (1) dekken (2) slaan (3) tussenplaatsen en (4) weggaan een handige manier om je opties af te wegen. Er is alleen nog een andere manier van verdedigen. Een hele belangrijke, want zulke zetten zijn vaak cruciaal voor initiatief in de stelling. Verder kan het partijen doen kantelen in je eigen voordeel. Een andere manier van verdedigen is (5) Een ander stuk aanvallen die evenveel waard is of meer.
Tip! In schaken gaat het vaak om combinatiezetten. Een zet met meerdere functies. Dat zijn vaak sterkere zetten dan een zet met één functie. Pascalle speelde hier 1..d4! Ze weet te verdedigen door weg te gaan (één van de manieren van verdedigen) en tegelijkertijd aan te vallen! In dit geval de loper op c3. Het ziet er gevaarlijk uit, want je laat je loper op f5 instaan. Het is in dit geval een hele goede zet en een belangrijk kantelmoment net uit de opening. Later in de partij kwam ze in een eindspel met dames en pionnen terecht. Erg lastig, maar ze wist goed weerstand te bieden. Het werd remise.
De laatste ronde speelde ze met wit tegen de Spaanse Maria Pilar Lopez Garcia. Wederom iemand met zo’n lange naam 🙂 Iemand met een rating van 1313. Pascalle speelde een leuke partij en wist ze goed weerstand te bieden.
Hier was ze aan zet en had ze eigenlijk haar slechts staande stuk het beste kunnen verbeteren met 1. Tae1. Ze kan zo de pion op e5 extra aanvallen. Als ze daarnaast de paarden een keer zou afruilen op een juist moment, dan denk ik dat ze het haar tegenstander erg lastig had kunnen maken. Pascalle had zelf ook een heel creatief plan in deze stelling. Ze speelde hier 1. De4!? Het ziet er een beetje apart uit, maar Pascalle had een valletje gezet. Als zwart zou slaan op e4 met het paard, dan had ze Pxe6 en Pxc7 kunnen spelen. Dus 1. De4 Pxe4 2. Pxe6! Kg8 3. Pxc7 met stukwinst. Helaas had haar tegenstander haar plan door. Pascalle wist het daarna heel lang vol te houden, maar moest op het einde helaas toch opgeven.
Haar eindresultaat was 3 uit 9 en een flink aantal mooie partijen met goed spel! Een hele mooie prestatie waar ze heel trots op mag zijn. De eerste keer op zo’n groot toernooi met de beste meisjes uit Europa in haar leeftijdscategorie is altijd spannend. Ze zal veel aan deze ervaring hebben en als ze lekker blijft trainen en spelen, dan zal ze nog mooie stappen kunnen zetten.
Zelf heb ik alles met plezier gevolgd en ben ik trots op je jongedame! Je hebt je na een moeilijke start van je goede kant laten zien en karakter getoond door jezelf terug weten te knokken. Je hebt namelijk daarna maar liefst twee partijen te winnen met sterk spel. Het terugknokken in een toernooi is een karaktereigenschap die enorm waardevol is en je nog veel plezier aan zal beleven!
Dag Rick,
In artikel 3.7e kun je lezen dat de promoverende pion moet worden vervangen door een nieuwe dame, toren, loper of paard van de kleur van de pion. Deze toevoeging staat er nog niet zo lang, en het is heel wel voorstelbaar dat je bij een nieuwe versie van het FIDE-reglement niet het artikel over de loop der stukken gaat doorpluizen. Maar als trainer en/of coach zou je best eens een uurtje kunnen besteden aan het doornemen van dat reglement. Dat is goed voor de spelregelkennis van de jeugdspeler, en zelf steek je er ook nog eens iets van op…