Schaakrubrieken weekend 17 november 2012
Schaaksite.nl is een site voor iedere geïnteresseerde in het schaken. Daarom mag aandacht voor de schaakrubrieken in de landelijke bladen niet ontbreken. Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het verschijnen van de veelal zaterdagse schaakrubrieken.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
In de studeerkamer
De wedstrijdleider stond voor het wc-hokje waarin de jonge Duitse grootmeester Falko Bindrich zich had teruggetrokken en luisterde of hij de geluiden kon horen van een legitiem wc-bezoek. Sebastian Siebrecht, Bindrichs tegenstander, lag op de grond en loerde onder het houten schot van het hokje.
Toen Bindrich naar buiten kwam, vroeg de wedstrijdleider of hij zijn telefoontje mocht inspecteren. Na Bindrichs weigering werd zijn partij verloren verklaard. Het gebeurde zondag 21 oktober in de Duitse stad Mühlheim tijdens de wedstrijd tussen de schaakclubs Eppingen en Katernberg Essen. De dag daarvoor had Bindrich gewonnen van de Rus Pavel Tregubov. Die partij moest dan ook maar verloren voor hem worden verklaard, eisten de ploegmakkers van Tregubov.
In het verleden zijn schakers betrapt die tijdens hun partij op hun mobieltje een schaakprogramma consulteerden, soms op de wc. Dat betrappen moet je je concreet voorstellen. De wedstrijdleider klom op een trapje en keek van boven in het wc-hokje. Een smerig karwei, maar iemand moet het doen.
In het reglement van de Duitse Bundesliga staat dat de wedstrijdleider bij een redelijke verdenking van bedrog het telefoontje van een speler mag inspecteren. Maar was er in dit geval een redelijke verdenking? Bindrich was binnen een uur een paar keer naar de wc gegaan, dat was alles.
Er zijn schakers die zodra ze van hun bord zijn opgestaan de neiging krijgen om naar de wc te rennen. Het zijn de zenuwen, waardoor een virtueel druppeltje al tot grote aandrang kan leiden. Niet als je aan het bord zit na te denken overigens, dan merk je er niets van.
Ik denk dat Bindrich onschuldig was, ook omdat hij zijn bord verliet na de negende zet, toen hij een stelling had waarover een computer niets bijzonders kon melden. Spieken met computers is een reëel probleem in de schaakwereld, maar overijverige speurders die wellicht onschuldige verdachten aan de schandpaal nagelen zijn dat ook.
Gelukkig zijn er nog mensen die wat nonchalanter omgaan met deze problematiek, zoals de Russische grootmeester Vladimir Jepisjin. Tijdens de zevende ronde van het Tsjigorin Memorial in St. Petersburg, twee weken geleden, kwam zijn tegenstander Bogdan Beljakov onthutst naar de tafel van de wedstrijdleider. Jepisjin was in vol zicht van iedereen met een laptop bezig. Hij wilde even naar zijn e-mails kijken, had hij gezegd.
Heb je het ooit zo zout gegeten. Een dief zet brutaal zijn inbrekerstas op tafel en zegt dat hij er alleen maar een broodje uit wil pakken.
Natuurlijk werd die partij voor Jepisjin verloren verklaard, maar de wedstrijdleiding was mild; hij mocht zijn toernooi de volgende dagen gewoon uitspelen. Terecht, want wie echt iets kwaads in de zin heeft zet geen computer naast zijn bord, hij gaat naar de wc.
Nu we het hebben over computers en hun sinistere rol in het moderne schaak, is het een goede gelegenheid om te laten zien wat ze tegenwoordig kunnen. De Belg Robert Houdart is de maker van Houdini, het sterkste schaakprogramma. Volgens hem is dit waarschijnlijk de beste partij die ooit door een computer is gespeeld.
Je ziet dat de tijd dat schaakprogramma’s zich angstvallig vastklampten aan materiaal voorbij is. Houdini offert zwierig drie pionnen achter elkaar, als een waar romanticus.
Rybka 4.0 Houdini 1.5a, match 2011
1. e4 c5 2. c3 Pf6 3. e5 Pd5 4. Pf3 Pc6 5. Lc4 Pb6 6. Lb3 c4 7. Lc2 Dc7 8. De2 g5 Dit pionoffer is na – en waarschijnlijk door – deze partij vrij populair geworden. 9. e6 dxe6 10. Pxg5 De5 11. d4 Dxe2+ 12. Kxe2 e5 13. dxe5 Pxe5 14. Pxh7 Lg7 Ook een mens kan zien dat zwarts actieve stukken behoorlijke compensatie voor de pion vormen. 15. Pg5 Ld7 16. Pa3 Pd3 Houdini offert onbekommerd een tweede pion om wits koning onder schot te kunnen nemen. 17. Lxd3 cxd3+ 18. Kxd3 Pa4 19. f3 a5 Het begin van een actie waarmee hij een derde pion gaat offeren. 20. Pe4 f5 21. Pf2 b5 22. Pc2 b4 23. cxb4 Kf7 Weer een mooie zet. De pion op b2 interesseert hem niet, hij jaagt op groter wild. 24. bxa5 Txa5 25. Kd2 Td8 26. Pb4 Te5
Wit is overspeeld, hij moet materiaal verliezen. 27. Pfd3 Lb5 28. Te1 Na bijvoorbeeld 28. Kc2, om nog niet meteen een stuk te geven, kan volgen 28…Te2+ 29. Kb3 Pb6 en door de precaire positie van wits koning staat zwart gewonnen. 28…Pc5 29. Txe5 Lxe5 30. f4 Lf6 31. Ke1 Pxd3+ 32. Pxd3 Lxd3 Wit heeft nog steeds drie pionnen meer, maar tegen zwarts extra stuk kunnen die niet op. 33. a4 Toch vergt de opmars van deze pion nog enige precisie van zwart. 33…Tc8 34. a5 Tc2 35. Ld2 Txb2 36. a6 Le4 37. Ta3 Lxg2 38. a7 Tb1+ 39. Ke2 La8 40. Le1 Ld4 41. Ta2 Tb3 Nu is het duidelijk dat wit kansloos is. 42. Lg3 Ke6 43. Kf1 Lc5 44. Ke2 Kd7 45. Kf1 Tb4 46. Ke1 Ld6 47. Kf2 Lxf4 48. h4 Lh6 49. Kf1 Tb1+ 50. Le1 e5 51. h5 f4 52. Td2+ Kc7 53. Tc2+ Kb6. Wit gaf op.
Tijdgenoten over de Tovenaar
In de inleiding van The Magie Tactics of Mikhail Tal proberen Karsten Müller en Raymund Schulze de vraag te beantwoorden waarom de lange rij boeken over de Tovenaar van Riga een uitbreiding verdient. Hun antwoord heb ik niet helemaal begrepen, maar het is een verstandige vraag. In mijn kast staan zestien boeken over Tal, waarvan ik de helft zelden of nooit opensla.
Wie geïnteresseerd is in Tal heeft genoeg aan zijn in vier delen verzamelde partijen, zijn autobiografie The Life and Games of Mikhail Tal en het boek dat hij schreef over de WK-tweekamp tegen Botwinnik in 1960. Lees ook het monumentale artikel van Genna Sosonko in het achtste nummer van het tijdschrift Matten en u weet bijna alles.
Toch is het boek van Müller en Schulze een geslaagde aanvulling De auteurs presenteren aantrekkelijke combinaties uit Tals partijen als opgaven voor de lezer. De vier hoofdstukken worden onderbroken door bijdragen van oude tegenstanders van Tal, die zonder uitzondering liefdevol over de populairste alles schakers schrijven.
Die intermezzo’s maken The Magci Tactics zo zeer de moeite waard, dat het wellicht beter was geweest de opgaven te laten schieten en nog veel meer tijdgenoten van Tal aan het woord te laten.
Vele mij niet bekende verhalen worden verteld. Zo beschrijft Spassky hoe hij in 1962 tijdens de Olympiade in Varna net op tijd zijn kamergenoot redde uit een hotelbed dat in lichterlaaie stond. De kettingroker Tal was in slaap gevallen met een brandende sigaret tussen zijn vingers. ‘Als ik een paar minuten later binnen was gekomen, zou hij het niet hebben overleefd’, aldus Spassky.
Een alleraardigste bijdrage is die van de Duitse grootmeester Hans Joachim Hecht, die ‘de mooiste nederlaag van mijn leven’ op aanstekelijke wijze annoteert. Ik weet niet of de partij voor of na het brandende hotelbed-incident werd gespeeld:
Tal – Hecht Varna 1962
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b64. Pc3 Lb4 5. Lg5 Lb7 6. e3 h6’7. Lh4 Lxc3+ 8. bxc3 d6 9. Pd2 e5 10. f3 De7 11. e4 Pbd7 12. Ld3 Pf8
Nu nog 13 … Pg6 en zwart kan tevreden zijn. Dus sticht Tal verwarring met een dubieus pionoffer.
13. c5 dxc5 14. dxe5 Dxe5 15. Da4+ c6
Ook met het door Kasparov aangegeven 15 … P6d7 kan zwart zich afdoende verdedigen.
16. 0-0 Pg6 17. Pc4 De6 18. eS b5
19. exf6!
Hecht schrijft dat hij na deze zet bijna opsprong uit zijn stoel, omdat hij alleen rekening had gehouden met 19. Db3. De volgende zet speelde hij misschien te snel.
19 … bxa4
Sterker is 19 … 0-0 20. Dc2 Pxh4 21. fxg7 Kxg7 22. Tael Df6 23. Pe3, waarna wit voldoende compensatie heeft voor de pion,.
20. fxg7 Tg8 21. Lf5!!
Deze prachtige zet schokte Hecht zo ernstig dat hij een paar minuten nodig had om zijn evenwicht te hervinden. Daarna vond hij wel de sterkste verdediging.
21 … Pxh4
Het eindspel na 21 … Dxf5 22. Pd6+ Kd7 23. Pxf5 Pxh4 24. Pxh4 is verloren voor zwart en na 21 Dxc4 22. Tfel+ De6 23. Txe6+ fxe6 24. Lxg6+ Kd7 25. Tdl+ Kc7 26. Lg3+ zit zwarts koning in een matnet.
22. Lxe6 La6 23. Pd6+ Kei 24. Lc4 Txg7 25. g3 Kxd6 26. Lxa6 Pf5
Een betere kans op verdediging is volgens Hecht 26 … Tb8.
27. Tab f6 28. Tfdl+ Ke7 29. Tel+ Kd6 30. Kf2 c4 31. g4 Pe7 32. Tb7 Tag8 33. Lxc4 Pd5 34. Lxd5 cxd5 35. Tb4 Tc8
Sterker is 35 … f5 (Hecht) of 35 h5 36. h3 hxg4 37. hxg4 f5 38. Kg3 fxg4 39. Txg4 a3 (Kasparov).
36. Txa4 Txc3 37. Ta6+ Kc5 38. Txf6 h5 39. h3 hxg4 40. hxg4 Th7 41. g5 Th5
In deze stelling werd de partij afgebroken. De volgende dag zette Hecht de hopeloze strijd voort, zo schrijft hij, om zich niet het genoegen te ontzeggen na afloop de partij met Tal te analyseren.
42. Tf5 Tc2+ 43. Kg3 Kc4 44. Tee5 d4 45. g6 Thi 46. Tc5+ Kd3 47. Txc2 Kxc2 48. Kf4 Tgl 49. Tg5!
Om na 49 … Txg5 te besluiten met 50. Kxg5 d3 51. g7 d2 52. g8D d1D 53.Db3+. Zwart geeft op.
Napoleon als schaker
Onlangs werd ik uitgenodigd door een leergierig, aangenaam en bont gezelschap voor een vierdaagse reis naar Schotland. Als uitvalsbasis hadden we het Dalhousie kasteel, een fort in de buurt van Edinburgh uit de dertiende eeuw dat fraai gemoderniseerd is. We bezochten diverse andere kastelen, de Glenkinchie distilleerderij, het Parlementsgebouw, een valkenier, een theater, een haggisceremonie en een Jazzsessie en enkele bars. Tussendoor lunchten en dineerden we op wisselende locaties maar altijd in typisch Schotse setting. Natuurlijk zat daar een avond in kilt bij en de dames in lang. Met een beetje doedelzak. Als tegenprestatie leerde ik het gezelschap schaken en pokeren en vertelde wat over onze rijke schaakgeschiedenis. Zoals wel vaker het toeval zich onvoorspelbaar onverwachts aandient, was dat ook het geval bij de rondleiding in het Dalmeny House, de thuisbasis van Graaf en Gravin van Rosebury. Het is een monumentaal pand dat al generaties lang van vader op zoon doorgegeven wordt. In de ene zaal is een Rothschild-collectie (overgehouden uit een huwelijk tussen beide families), in andere zalen spullen van Benjamin Franklin, Kapitein Cook, Oosterse kunst, dan weer een kunstige schaapskop of een ijzeren hoofdkap voor ‘een zeurende vrouw’, waarbij de tong naar achteren wordt gedrukt zodat verder spreken onmogelijk is. Kortom, een hoop interessante maar wel bij elkaar geraapte zaken waardoor je verwonderd vanzelf in een goede stemming komt. En dan was daar ineens de Napoleon-zaal met in het midden een schaaktafel! De gids vertelde dat Napoleon zijn roots in de Schotse Hooglanden had en vandaar dat Dalmeney een grote collectie Napoleontische memorabilia koesterde. Van de schaakprestaties van Napoleon wist zij niets te vertellen en dat vond ik een gemis.
Napoleon Bonaparte was een zwak amateur, had natuurlijk wel wat anders aan zijn hoofd. Er is een schilderij waarbij Madame Du Remusat naakt is, op de rug gezien, een beetje rechterborst zichtbaar, en Napoleon in vol ornaat achter de witte stukken met natuurlijk zijn rechterhand in zijn jas. En nog een onbeduidende partij tegen generaal Bertrand. Ook speelde hij tegen DE TURK, de ‘voorloper’ van de computer. Napoleon was echt van waarde voor de schaaksport bij de volgende stelling:
wit speelt en wint.
We schrijven 14 september 1812. Napoleon is op het toppunt van zijn macht, hij had zichzelf uitgeroepen tot Keizer van Frankrijk in 1804 en was aan een reeks oorlogen begonnen om zijn dominante positie in Europa nog meer uit te breiden. Rusland was nu aan de beurt en het leger van Napoleon bereikt Moskou.
Maar dit keer kan hij zijn tactiek om zijn troepen al plunderend op te laten marcheren, ‘van het land leven’, niet uitvoeren. Rusland is te groot en te koud en de Russen waren hem voor met de tactiek van ‘de verschroeide aarde’. Het leger van Napoleon trok wel op maar het werd vanzelf een reus op lemen voeten. Zij veroverden lege steden waar geen voedsel was, en alles platgebrand. Een belangrijk keerpunt kwam bij het overtrekken van de rivier Berezina. Het verzwakte leger werd opgewacht door de kozakken en vervolgens opgejaagd en uit elkaar verdreven. De ondervoede Franse soldaten waren geen partij voor de kozakken die ook nog het voordeel hadden van de kennis van het landschap. Opmerkelijk genoeg lieten ze een totaal bloedbad achterwege inclusief de gevangenschap van Napoleon als trofee. Van de meer dan 600.000 Franse soldaten die Rusland binnenvielen keerde Napoleon met ongeveer 50.000 terug. Het was zijn eerste nederlaag in een glorieuze militaire carrière.
Op deze historische gebeurtenis componeerde de Rus Alexander Petrov een beroemde schaakstudie, De terugtocht van Napoleon uit Moskou. (zie diagram)
De zwarte koning verbeeldt Napoleon en de witte koning Tsaar Alexander. De twee witte paarden staan voor de kozakken en de dame voor generaal Michail Koetoesov. De versplinterde zwarte stukken staan symbool voor het uiteengejaagde leger en de diagonaal h1-a8 is de rivier Berezina, waar Napoleon overheen ging, de dood tegemoet. Veld b1 is Moskou, veld h8 Parijs.
Ook in de oplossing wordt de loop van de geschiedenis aangehouden. Eerst wordt Napoleon vanuit Moskou opgejaagd door de paarden:
1.Pd2+ Ka2 2.Pc3+ Ka3 3.Pdb1+ Kb4 4.Pa2+ Kb5 5.Pa3+ Ka6
Hier kan het witte leger, generaal Koetoesov, de genadeklap al uitdelen met 6.Da8 mat, maar net zoals op het slagveld zelf, laat wit die mogelijkheid bewust lopen. Napoleon mag de Berezina oversteken
6.Pb4+ Ka7 7.Pb5+ Kb8 8.Pa6+ Kc8 9.Pa7+ Kd7 10.Pb8+ Ke7 11.Pc8+ Kf8 12.Pd7+ Kg8 13.Pe7+ Kh8
en Napoleon, terug in Parijs, is een verloren man en moet het hoofd buigen voor Tsaar Alexander.
14.Kg2 mat.
De privé-secretaris van Napoleon, Louis Antoine Fauvelet de Bourrienne, schreef in zijn memoires: ‘Op de reis naar St. Helena werd een schaaktafel meegenomen waarop Napoleon speelde. Hij las veel, kleedde zich voor vier uur ’s middags en kwam dan naar de salon waar hij met iemand uit het gezelschap schaakte. Om vijf uur kondigde de Admiraal aan dat het diner geserveerd werd’.
Een week lang was Hoogeveen weer schaakstad van Nederland met honderden deelnemers en belangstellenden van het UNIVÉ schaaktoernooi. Alles was weer tot in de puntjes georganiseerd, zelfs konden deelnemers na een dramatische blunder medische behandeling krijgen. Een toernooi waarvoor ook buiten de landsgrenzen grote belangstelling bestaat omdat alles perfect op de site te volgen is. Naast de amateurgroepen is er het zgn Open Toernooi met zeer sterke deelname maar het klapstuk van de veiling is natuurlijk de Kroongroep en in het fraaie programmaboekje worden de deelnemers voorgesteld :Favoriet Hikaru Nakamura (2786 ELO), Anish Giri (2730 ), Sergei Tiviakov (2659) en wereldkampioene Hou Yifan (2605).
Hoogeveen kan er trots op zijn dat nu al voor de 16e keer dit toernooi georganiseerd kon worden met dank aan de sponsor in deze moeilijke tijd. De grote favoriet Nakamura, die al eens het supersterke Tata Steel Toernooi wist te winnen, dus geen onbekende in ons land, ging de laatste ronde met voorsprong in en had dus aan remise tegen nr 2, Tiviakov, genoeg maar was niet van plan daar genoegen mee te nemen. Dit had helaas niets te maken met de prachtige prijs van glaskunstenaar Mark Locock, een glazen schaakspel (de demonstratie van Mark in Orvelte moet u zeker eens gaan bijwonen) maar heel materialistisch met de ELO-punten die hij nog kon winnen. Nakamura –Tiviakov 1.e4 e6 2.d3 mode tegenwoordig c5 3. Pf3 Pc6 4. g3 g6 Later was Tiviakov niet tevreden over deze zet en weet zelfs de mindere zetten rond de 20-er aan. 5.d4 cxd 6. Pxd4 a6 7. Pxc6 bxc 8. c4 Lg7 9. Lg2 Pe7 10. 0-0 d6 11. Pc3 0-0 12. Lg5 Dc7 13. Dd2 Tb8 de witte en zwarte legers zijn nog steeds bezig de juiste positie op het slagveld te zoeken. 14. Tfd1 Td8 15. Tac1 c5 16.b3 Lb7 17.h4 h5 18. Dd3 Lc6 19. De2 Le8 20. Td3 Wit kan wel tevreden zijn tot nu toe en wachten op een zwarte zwakte. 20..Tdc8 Volgens analyses was 20..Td7 beter. 21. Dd2 Tb6 22. Lf4 Le5 ( Ook hier had zwart een sterkere zet nl 22..Ld4 23. Pe2 Pc6 24. Pxd4 Pxd4 maar een zwartspeler die g6 en Lg7 heeft gespeeld doet niet graag afstand van de loper).
23.Td1 Kh7 24. Kh1 Pg8 Nog steeds kon Ld4, nu kan wit zich richten op pion d6. 25. Le3 Lg7 26. Pe2 Td8 27. Lf4 e5 28. Lg5 f6 29. Le3 Pe7 Nakamura neemt nu geen risico meer, rustig uitspelen, de ELO-punten lonken al. 30. Pc3 Dc8 31. Kh2 Tc6 Tiviakov kan alleen wat keepen. 32.f4 Db7 33. fxe fxe 34. Lg5 ( dreigt Pd5 ) Td7 35. Lh3 Tdc7 pion d6 gaat vallen 36.Tf1 Ld7 37. Lg2 Lg4 38. Txd6 Txd6 39. Dxd6 en zwart gaf op.
Menigeen zou nog wel even doorgespeeld hebben( 39..Pg8 40. Pd5 Tc6 41. Dd8 Tc8 42. Da5 ) maar Tiviakov zal in de partij het gevoel hebben gekregen dat hij niet verder gemarteld wilde worden. Zo won Nakamura dit zeer geslaagde toernooi met dezelfde afgetekende voorsprong als vorig jaar Kramnik. Tiviakov werd ondanks deze nederlaag tweede en teleurstellend was de 3e plek voor Anish Giri na 5 remises en een nederlaag.
Probleem 2399 is een tweezet van Arnoldo Ellerman, niet al te moeilijk maar het is dan ook november.
En de sleutelzet van probleem 2397 was 1. Dd2!
Mooi begin van Polgar-memoires
Ze is alweer 36, ongelofelijk, maar ooit was Judit Polgar een meisje van dertien. In juli 1989 kwam ze voor het eerst naar Nederland, om in Amsterdam aan het OHRA-toernooi deel te nemen. De pers rukte massaal uit en na haar overwinning op Hans Ree in de eerste ronde werd ze zelfs voorpaginanieuws. Nu, 23 jaar later, is opeens een boek verschenen onder de titel ‘How I beat Fischer’s record’. De titel verwijst naar het behalen van de grootmeestertitel op haar vijftiende, een maand jonger dan de eerdere recordhouder Bobby Fischer.
De bedoeling is dat er nog twee delen volgen: ‘From GM to Top Ten’ en ‘A game of Queens’. De trilogie kan niet worden gezien als autobiografie. Er staan wel herinneringen in, maar als kanttekeningen bij de partijen die zijn geselecteerd op thema’s zoals matnet, dame vangen, pionnenspel, aanvallen zonder dames en nog meer. Ze presenteert het als een leerboek. Bijzonder voor Nederland is haar dagboek van het genoemde toernooi in Amsterdam. Veel onthullingen staan er niet in, al wist ik niet dat ze aanvankelijk voor de kroongroep was uitgenodigd maar op verzoek van haar vader in de open groep werd geplaatst. Daarin werd ze gedeeld derde, een sensatie. Dat viervoudig Nederlands kampioen Ree verloor van een meisje van dertien wrijft ze hem met diverse sarcastische opmerkingen wel heel erg in, maar verder zijn haar persoonlijke herinneringen leuk om te lezen. Haar commentaar bij de partijen is zeer uitgebreid, dit voorbeeld is slechts een kleine samenvatting daarvan.
Polgar-Ree
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.Le2 Le7 7.0-0 0-0 8.Le3 a6 9.f4 Dc7 10.g4
Deze zet geldt tegenwoordig al als heel gevaarlijk (voor zwart) op de zesde zet. Polgar noemt de zet g4 in die tijd haar handelsmerk, maar wel na eerst wat ontwikkelingszetten te hebben gespeeld. De zet op dit moment was volgens haar toen nog zeldzaam.
10…Te8
Nuttig om Lf8 te spelen en e6 extra te beschermen, maar het nadeel is dat de damevleugel wat onontwikkeld blijft. Polgar: “Ik neem aan dat Ree het speelde om de voorbereiding van zijn babytegenstander te ontwijken.” De zet h6 keurt ze af vanwege de regel “speel geen pionnen op op de vleugel waar je zwakker bent”. Ook dan zou ze trouwens g5 spelen. Natuurlijke zetten zouden d5 en Pc6 zijn.
11.g5 Pfd7 12.Lh5
De eerste zet die ze bij haar voorbereiding nog niet op het bord had gehad. Wit dreigt Pxe6, maar Polgar dacht ook aan 13.Lxf7+ Kxf7 14.Pxe6 met sterke aanval.
12…g6 13.Lg4 Pc6
Een natuurlijke zet, bijna zonder nadenken gespeeld, maar het laat al de beslissende combinatie toe. Zwart had Lf8 (en daarna Lg7) moeten spelen, waarmee e6 extra gedekt zou worden.
14.Pxe6
Polgar noemt dit een logische zet en de acht minuten die ze erover nadacht waren vooral bedoeld om te kalmeren.
14…fxe6 15.Lxe6+ Kh8
Na 15…Kf8 16.f5 zou wits aanval moordend zijn. Nu kan wit met Ld4+ meteen haar stuk terugwinnen, maar waarom zou ze niet eerst Pd5 spelen?
16.Pd5 Db8 17.Lf7
Hierover dacht Polgar zeventien minuten na. Dat is niet lang in zo’n belangrijke fase, maar het was haar langste bedenktijd in deze partij.
17…Tf8 18.Ld4+ Pde5 19.Pxe7 Pxe7 20.fxe5 dxe5 21.Lc5
Wit staat een pion voor in een superieure stelling. Polgar geeft nog de grappige variant 21…Dc7 22.Dd6 Dxd6 23.Lxd6 en de witte dreiging Lxe5 betekent dat ze groot materiaal wint.
21…Kg7 22.Lxe7
22…Da7+
Zwart kon zijn stuk niet terugwinnen, na 22…Txf7 23.Lf6+ Kg8 24.Dd8+ Tf8 25.Dd5+ Tf7 26.Lxe5 is het afgelopen.
23.Kh1 Lh3 24.Df3
Zwart geeft het op.
Judit Polgar heeft een prachtig boek afgeleverd. Leerzaam voor wie wil weten hoe een grootmeester denkt (en wie wil dat nou niet?), redelijk interessant voor wie is geïnteresseerd in schaakgeschiedenis en heel leuk voor wie houdt van foto’s van schakende meisjes, waarmee het boek boordevol staat. Haar zussen Susan en Sofia komen daarbij ook uitgebreid aan bod. ‘How I beat Fischer’s record’ is uitgegeven door Quality Chess en voor 25 euro onder andere te koop bij www.newinchess.com. Ik zie uit naar deel twee en drie.
|
Voor beginners A5946 Zwart aan zet wint, hoe?
|
Voor gevorderden B5946 Zwart aan zet, wat is winnend?
|
|
Diagram 1 – Piet le Grand
|
867 – Hen le Grand, driezet
|
In Rotterdam werd zaterdag -op de bondsdag van de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden- de probleemcomponist Piet le Grand in het zonnetje gezet. Piet le Grand kreeg zijn diploma uitgereikt voor zijn behaalde titel FIDE-meester in het componeren van schaakcomposities. Een kroon op het werk voor de 77 jarige probleemliefhebber, die ook zeer actief is in de probleemvriendenclub.
Piets tweelingbroer, Henk le Grand, behaalde de FIDE-meester titel enkele jaren geleden. Beiden hebben heel wat composities gemaakt, waarbij vele samen. Twee jaar geleden waren de broers door de KNSB bekroond met de eretitel van vrijwilliger van het jaar.
Henk en Piet le Grand zijn de ontwerpers van het wereldberoemde Le Grand thema. Dit thema zal uitgelegd worden aan de hand van diagram 1, een tweezet-compositie van Piet le Grand. Het ligt voor de hand dat de toren van c6 de sleutelzet moet doen, omdat de witte loper van a8 ook graag mee wil doen. Te proberen is 1. Tc5? Doordat nu velden f3 en f5 extra dekking hebben, dreigt er 2. Pe2 mat. Zwart kan dit tegenhouden met 1. …Dxe7, maar dan is 2. Pd5 mat. Op de zwarte zetten 1. …De6, 1. … g4, 1. …Pe5 en 1. …Pe4 zijn de matzetten niet moeilijk te vinden: 2. Pxe6, respectievelijk 2. Lh6, 2. Lxe5 en 2. Pd3 mat. Zwart weerlegt met 1. …Dc4! De oplossing is 1. Te6! Nu dreigt er 2. Pd5 mat. Zwart kan weer 1. …Dxe7 spelen tegen de dreiging, omdat het dreigpaard dan gepend staat, maar dan zet wit met 2. Pe2 mat. Het is duidelijk zichtbaar dat de matdreiging en de matzetten na 1. …De7 verwisseld zijn. Het verwisselingmechanisme wordt Le Grand thema genoemd. Op 1. …Dxe6 komt 2. Pxe6 mat, op 1. …g4 2. Lh6 mat en op 1. …Pxe7 komt 2. Le5 mat.
Driezet 867 van Henk le Grand is op te lossen. Goede inzendingen (alleen sleutelzet) tot over drie weken bij Henk Prins, Reinenweer 42, 3363 XR Sliedrecht, , krijgen drie punten.
