Bondsraad scheert langs afgrond
De KNSB is zaterdag op een haar na aan een bestuurscrisis ontsnapt. Het gebeurde – waar anders – bij het agendapunt Aanmelding leden, een eufemisme voor Bestrijden zwarte leden. Zoals bekend is dit een slepende zaak. Het bestuur had de kwestie vorig jaar weer eens aangesneden en de Bondsraad had een commissie ingesteld die er na een paar maanden niet uitkwam. Nu lagen er nieuwe voorstellen ter tafel om de reglementen aan te scherpen en meer controle en sanctiemogelijkheden te creëren.
In de Bondsraad is iedereen het er over eens dat zwarte leden niet zijn toegestaan en dat er iets aan gedaan moet worden. Daar houdt de consensus ongeveer op. Het bestuur staat voor de moeilijke taak een beleidslijn te vinden die door de meerderheid van de Bondsraad wordt gesteund. Een manier om zwarte leden op te sporen zou kunnen zijn om te controleren of de deelnemers aan schaakevenementen die onder auspiciën van een regionale bond worden georganiseerd, lid zijn van de KNSB. Zo niet, dan zouden ze ter plekke lid moeten worden, en anders zouden ze niet mee mogen doen. Je kunt van alles vinden van dit plan, maar in combinatie met andere maatregelen zou het ertoe kunnen leiden dat meer mensen worden aangemeld als KNSB-lid.
Positief was ook dat de controle in eerste instantie door de regionale bonden zou moeten worden uitgevoerd. Daar zat echter ook het addertje onder het gras. Want er zijn regionale bonden die helemaal geen zin hebben om de deelnemers aan de schaakevenementen in hun regio te controleren. Het KNSB-bestuur wilde daarom een stok achter de deur en vond die in het zinnetje “De KNSB kan de regionale bond sancties opleggen als de controle en handhaving niet naar behoren zijn uitgevoerd”. Dat ging sommigen te ver. De regionale bonden zijn in een constant gevecht gewikkeld om nog iets van hun afbrokkelende autonomie overeind te houden, en deze bepaling zagen zij als een verdere inperking van hun zelfstandigheid. Er kwam dus een amendement om de zin te schrappen.
De stemmen staakten. Dat was een zeldzaamheid en na een snelle blik in de statuten concludeerde de voorzitter dat het amendement was verworpen. Hij leek erg opgelucht en vertelde de vergadering dat als het amendement was aangenomen een aantal bestuursleden was opgestapt. Zoals gebruikelijk ontbrandde toen een discussietje over de vraag of het bestuur deze mededeling voor of na de stemming had moeten doen, en zoals gebruikelijk was men het daar niet over eens.
Overigens was het standpunt van deze bestuursleden wel begrijpelijk. Als het gewraakte zinnetje was geschrapt, had het KNSB-bestuur als een leeuw zonder tanden in de strijd tegen de zwarte leden gestaan.
Inmiddels had de KNSB-directeur iets verder doorgelezen in de reglementen en ontdekt dat bij het staken der stemmen een voorstel weliswaar is verworpen, maar niet dan nadat het in de eerstvolgende vergadering opnieuw in stemming is gebracht. Daarop werd besloten alle stemmingen uit te stellen tot de extra Bondsraadsvergadering op 9 februari.
Hoogstwaarschijnlijk kan de discussie over de zwarte leden in februari worden afgesloten, hoewel je het met dit onderwerp nooit helemaal zeker weet. Het belangrijkste agendapunt in februari is de begroting. Dinsdag a.s. wordt bekend hoeveel subsidie NOC*NSF beschikbaar stelt. Veel niet-Olympische (en kansarme Olympische) sporten worden waarschijnlijk zwaar getroffen. De schakers komen zeker niet alleen te staan. Misschien komen wij er na de zesde plaats op de Schaakolympiade nog relatief goed vanaf.
Als ik de cijfers van Teun Koorevaar mag geloven, zou op het gebied van zwarte leden minstens 10% x 17.000 leden x EUR 35,90 = EUR 61.030,- kunnen worden binnengehaald. Tevens is ergens gesproken over een mogelijk tekort in 2016 van ong. EUR 200.000,-.
Uit de stukken (www.schaakbond.nl/knsb/organisatie/bondsraad-1/br-1-december-2012/Jaarplan%202013.pdf) maak ik op dat er wordt uitgegaan van een stijging van de subsidies (weliswaar in de specifieke)? Hoe verhoudt zich dat tot alle berichten omtrent het intrekken van de subsidies?
Ik zit niet in de materie, maar ik zie stijgende kosten, zowel in personeel, ‘algemeen operationeel’, als op bijna elk beleidsterrein. Desalniettemin vond de bondsraad het bij gebrek aan cijfers van het NOC*NSF toch maar wijs om elke discussie over de begroting naar 2013 te verplaatsen? Stel dat je in je personeelskosten moet snijden, was het dan niet reeds verstandig geweest alvast bandbreedtes af te spreken (bijvoorbeeld per EUR 50.000,- afscheid nemen van 1 FTE en daarnaast iets af van post x of y)? Nu kan dat pas over drie maanden, dat scheelt je alweer 25% van een jaarlijkse besparing op personeelskosten (nl. 3x maandsalarissen en premies).
En als dat statutair allemaal niet mogelijk was geweest, had men dan niet op zijn minst al een klein voorschot kunnen nemen middels een discussie (waar gaan de 1e EUR 20.000 vanaf, waarvan de 2e, etc. ?) Grote kans dat de discussie tijdens de volgende Bondsraad niet wordt afgerond (eerst namelijk weer een dagdeel over zwarte leden).
Toegegeven, als je EUR 60.000,- kunt binnenhalen met een effectieve bestrijding van zwarte leden (volledig mee eens) is dat een goede inkomstenpost, maar om de discussie over de andere 70% dan maar te parkeren..
Ik heb het idee dat de auteurs van de stukken (en andere betrokkenen) zich – als leden van de Bondsraad – wel grote zorgen maken over de voortgang in het oplossen van de financiële en bestuurlijke problemen en middels hun publicaties – overigens terecht – draagvlak zoeken, maar ik kan me evenzeer niet aan de indruk onttrekken dat een deel van de bondsraad dan kennelijk bestaat uit mensen die koppig blijven en vinden dat de anderen het eerst moeten toegeven (eerst bezuinigen vs. eerst geld binnen halen middels contributies en gelden van zwarte leden), voordat zij daartoe ook bereid zijn.
Gelukkig heeft de Bondsraad alsnog slagvaardigheid getoond en door het parkeren van de begroting wel tijd gevonden om het Fischer-tempo in de KNSB-competitie te implementeren..!
Link voor Jaarplan
JRV weet natuurlijk dat dit geen cijfers van mij zijn maar van de KNSB uit het jaarplan 2013 waaraan hij zelf refereert , dit plan is gepubliceerd op de KNSB site.
In dit document staat o.m. dat 10 -15% van de verenigingsleden niet worden opgegeven en dat de KNSB medio 2012 17.650 verenigingsleden had.
Voor een schatting van de gemiste inkomsten zou ook je een idee moeten hebben hoe ruwweg de verhouding ligt tussen senioren en junioren die niet worden aangemeld. Dus al je het minimale bedrag wilt berekenen dan neem je 10% van 17650 x de juniorencontributie (aanname :alle niet gemelde leden zijn junioren) en als je het maximale bedrag wilt weten dan neem je 15 % van 17650 x de seniorencontributie (aanname : alle niet gemelde leden zijn senioren).
Maar zulke berekeningen zijn natuurlijk niet realistisch. De belangrijkste vraag is hoe betrouwbaar is de range van 10% – 15% van niet aangemelde leden en hoe is de verhouding tussen senioren en junioren? Als je dit tot je door laat dringen dan zou je dit kunnen vergelijken met een grote regionale bond die al zijn leden niet opgeeft. Dat lijkt mij vooralsnog onwaarschijnlijk.
Begroting 2013
Het blijft bijzonder dat de KNSB in het jaarplan 2013 een samenvatting geeft van een begroting 2013 waar uitgegaan is van zeer optimistische aannames terwijl men zelf de begroting 2013 van de agenda heeft gehaald. Zij zouden er beter aan gedaan hebben de consequenties van een somber scenario in hoofdlijnen te bespreken met de Bondsraad. Dan kan het misschien alleen maar meevallen. Nu toont men een uiterst optimistisch scenario zonder enige financiële toelichting.
Laten we maar even wachten op de definitieve subsidiebedragen van NOC*NSF en de nieuwe begroting van de KNSB.
Dat wilde ik inderdaad niet suggereren, maar helaas is dat een beetje verkeerd in mijn tekst geslopen (ik had er in het plan overheen gelezen). Hoe groot het probleem van de zwarte leden is weet ik niet, de zwarte leden zijn voor de gemiddelde toernooischaker immers ook onzichtbaar, maar 10-15% van het totaal lijkt mij erg veel.
Met auteurs van de stukken bedoelde ik overigens de auteurs van de stukken op Schaaksite. Zij zoeken tenminste naar oplossingen of proberen in elk geval de achterban te benaderen en te activeren. Niets dan lof daarvoor, maar je zou ook van het KNSB-bestuur verwachten dat het in dit stadium reeds wensen van de leden had geïnventariseerd of daar in elk geval mee zou zijn begonnen.
En als zoiets praktisch onmogelijk is: enkele jaren geleden is in het kader van een MBA-studie een onderzoek naar de behoeften van de KNSB-leden gedaan. Als dat onderzoek representatief is/lijkt, biedt het wellicht enige indicatie omtrent de te stellen prioriteiten (en daarmee omtrent de door te voeren bezuinigingen).
Er zijn grote regionale verschillen in het aantal zwarte leden. De schatting van 10-15% zwarte leden komt uit een niet-representatief verkennend onderzoekje van begin dit jaar. Zelf denk ik dat die schatting iets te hoog is, maar dat neemt niet weg dat het aantal zwarte leden substantieel is en moet worden teruggedrongen.
Er worden grosso modo drie argumenten aangevoerd om het verschijnsel zwarte leden te bestrijden: 1. Volgens de statuten en reglementen is iedere vereniging verplicht al haar leden aan te melden als KNSB-lid. Als je je daar niet aan houdt, is het hek van de dam; 2. Er is sprake van free rider gedrag en rechtsongelijkheid. Aangemelde leden betalen voor zwarte leden; 3. Het levert geld op.
Een punt van discussie is wie zwarte leden zijn. Natuurlijk zijn dat de verenigingsleden die niet zijn aangemeld, maar ook kinderen die 6 keer per jaar een dag aan een Grand prix-wedstrijd meedoet? Of de 50-plussers die elke donderdagmiddag (ijs en weder dienende) in de speelzaal van schaakvereniging X met het materiaal van die schaakvereniging een competitie spelen? We willen wel graag dat deze mensen lid worden, maar het gaat te ver om ze als zwarte leden af te schilderen. Je moet een duidelijk onderscheid maken tussen werving en handhaving.
De Bondsraad was het er over eens dat het handhavingsbeleid moet beginnen bij de duidelijke gevallen: verenigingsleden die niet zijn aangemeld, maar die wel KNSB-afdracht aan hun vereniging betalen. Daarna wordt "in alle redelijkheid en gezamenlijkheid" naar het grijze gebied daarachter gekeken.
Nog even de begroting en de bezuinigingen.
Delen van het Jaarplan 2013 komen opnieuw ter sprake bij de begroting. Als de NOC*NSF-subsidie voor topsport volledig vervalt, zou een logische stap zijn de top-tiendoelstelling (een structurele plaats van Nederland bij de eerste tien in het FIDE-landenklassement) los te laten, het aantal centrale trainingen te verminderen en het aantal uitzendingen naar internationale kampioenschappen te beperken. Je kunt ook zeggen dat een beetje sportbond een serieuze topsportdoelstelling moet hebben en nastreven. Zonder topsport verliest het schaken al zijn aantrekkingskracht. Handhaving van de top-tiendoelstelling zonder subsidie gaat echter ten koste van andere zaken, o.a. diensten waar de "gewone" clubschakers blij mee zijn. Tenzij er iets tegenover staat, met name meer inkomsten door contributieverhoging en ledengroei. In dat licht moet je probleem van de zwarte leden ook zien. In het Jaarplan 2013 staan hoopvolle cijfers over ledenwinst waar het KNSB-Ledenwerfteam aan heeft bijgeholpen: 780 nieuwe leden van januari tot september. In de Bondsraad is gezegd dat we daarmee door moeten gaan. Daarom was het toch niet geheel zinloos nu al over het Jaarplan te praten.
Uit het verder uitstekende betoog van "5.Ruurd Kunnen" is het nodig om 1 stelling eruit te lichten:
Je kunt ook zeggen dat een beetje sportbond een serieuze topsportdoelstelling moet hebben en nastreven. Zonder topsport verliest het schaken al zijn aantrekkingskracht.
Dit is op zijn minst discutabel. Persoonlijk vind ik het onzin en zelfs in strijd met "gens una sumus". De nationaliteit van een topspeler is niet van groot belang. Het is natuurlijk leuk als een Nederlander goed scoort, maar het is niet zo dat het schaken "al zijn aantrekkingskracht" zou verliezen wanneer dat niet het geval is.
En daar zijn de cijfers. Schaken(heren) van ong. EUR 150.000,- naar EUR 90.000,-. Ik weet te weinig van alle subsidiepotjes en onderverdelingen om te beoordelen of dit alles is (volgens het jaarplan was er in 2012 nog in totaal zo’n 3 ton aan subsidie), maar als dit een voorbode is vallen de nodige maatregelen te nemen.