Eindspelfinesses 2: De achtergebleven pion

Eindspelfinesses 10 december 2012 11:28 Twan Burg 2

Krijgt u wel eens een eindspel op het bord in uw partijen? En was u tevreden over de afloop? Of knaagde er iets waarvan u later dacht: “Dat had ik anders kunnen spelen?”

Schaaksite biedt een eindspelrubriek aan waarin u uw kennis kunt opfrissen of eventueel uitbreiden. De internationale meesters Twan Burg en Herman Grooten zullen op frequente basis u proberen bij te praten over diverse eindspelfinesses.

In de zomer van 2011 speelde ik een toernooi in Barcelona. In de tweede ronde speelde ik tegen een Spaans talent. Hij speelde de draak tegen mij, maar ik was erin geslaagd de partij in rustig vaarwater te brengen, en enkele structurele voordeeltjes te bemachtigen.

Burg,Twan (2450) – Suarez Uriel,Adrian (2217)

Barcelona (2), 20.08.2011

Zoals je kunt zien, heeft zwart twee achtergebleven pionnen, op a7 en op d6. Een achtergebleven pion is een pion op de 2e of 3e rij (voor zwart 6e of 7e), die niet verder kan oprukken omdat de tegenstander het veld voor de pion stevig onder controle heeft. Enkele nadelen van achtergebleven pionnen zijn:

  • Ze kunnen zwak worden en verloren gaan.
  • Ze suggereren dat de tegenstander meer ruimte heeft.
  • Het dekken van deze pionnen plaatst de eigen stukken in passiviteit.
  • Een achtergebleven pion in het centrum verhindert de connectie van de stukken tussen de damevleugel en de koningsvleugel.

30.b5 Tc7 31.Ta4 Kf6? In een toreneindspel is activiteit erg belangrijk, vooral de activiteit van de toren. Vaak kun je beter (tijdelijk) een of zelfs meerdere pionnen offeren dan alles dekken en passief blijven. Dit is ook hier het geval. Zwart kiest voor de passieve verdediging en zal hier spijt van krijgen. [31…Txc3! Actief verdedigen 32.Txa7+ Kf6 33.Ta6 Txa6 34.bxa6 Ta3 35.Txd6+ Kg5=

Wit staat een pion voor maar door de activiteit van de zwarte koning en toren is het makkelijk remise. De toren houdt de vrijpion tegen en controleert tegelijkertijd belangrijke velden op de derde rij en de koning dreigt de e4-pion op te gaan peuzelen.] 32.c4 Ke6 33.Kf2 Tb8 34.Ke3 Tb6 35.Kd3 Tb8 36.Kc3

Ik heb nu mijn koning erbij gehaald en heb alles onder controle. Hij kan niet zijn torens activeren via de f-lijn, omdat zijn torens de zwakke pionnen moeten blijven dekken. 36…Ke7

In de volgende fase kun je zien dat ik regelmatig de zetten herhaal. Redenen om dit te doen zijn:

  • Je laat zien wie de baas is.
  • Je geeft je tegenstander de hoop dat het remise is.
  • Om dichter bij de tijdcontrole te komen of om tijd te winnen.
  • Om je tegenstander te laten wennen een bepaalde zet te spelen. De kans dat hij in een soortgelijke situatie weer dezelfde zet speelt is dan groter.

Misschien overdrijf ik het hier een beetje, in ieder geval dacht zelfs Jan Smeets, die ook bij het toernooi aanwezig was, dat ik geen vooruitgang kon maken en het remise zou worden.

37.Kb3 Ke6 38.Ta6 Tb6 39.Ta2 Tb8 40.Ta6 Tb6 41.Ta4 Tb8 42.h4!

Het idee van deze zet is om een tweede front te openen op de koningvleugel. Momenteel was er niks aan te vallen op de koningsvleugel, maar wanneer hij h5 toelaat kunnen zijn pionnen daar zwak worden, en na de partijvoortzetting ook. 42…h5?!

Nu heeft hij een tweede zwakte op g6. In de toekomst kan ik die op twee manieren aanvallen. Oftewel over de g-lijn (omdat ik de pion op g2 heb gelaten!), oftewel over de 6e rij, als de pion van d6 weg is.

43.Ta6 Tb6 44.Ta3 Tb8 45.Ta6 Tb6 46.Ta2 Tb8 47.Td3 Tbb7 48.Kb4 Tf7 49.Tg3 Zoals ik eerder heb beschreven, is het voor zwart wat lastiger om op beide flanken tegelijk te opereren, vanwege het ruimtegebrek en de taak om alle pionnen te blijven dekken. 49…Tg7 50.Ta6 Tb6

51.Ka5 Ik koos ervoor om een toren te ruilen, zodat hij wat minder tegenspel zou krijgen wanneer de stelling zou open komen. [Het andere plan zou zijn om de druk weer optimaal op te voeren en dan te breken met c5. De zwakte op g6 wordt dan steeds voelbaarder. 51.Ta5 Tbb7 52.Tga3 Tgd7 53.Ta6 Ke7 54.c5 dxc5+ 55.Kxc5 Tbc7+ 56.Tc6 Kd8 57.Tg3±] 51…Txa6+ 52.Kxa6 Kf6 53.Ka5! De koning gaat de c-pion ondersteunen om een doorbraak te forceren. 53…Tc7 54.Kb4 Tb7 55.Tf3+ Ke6 56.Tg3 Tg7 57.Ka5 Tg8 58.Ka4 Tg7 59.Kb4 Tg8 60.Ta3 Tg7 61.c5! dxc5+ 62.Kxc5 Tc7+ 63.Kb4 Ke7 64.Ta6 Kf7 65.Td6

Het resultaat van de doorbraak is dat wit vanuit een actieve positie de pion op g6 kan aanvallen, en dat de toren nu achterlangs via 8 de pion op kan gaan halen.

65…Tb7 66.Ka5 Tc7 67.Tc6 Te7 68.Ka6 Td7 69.g3

Nog een profylaxe voordat de toren via c8 en a8 de pion op a7, die al sinds de opening zwak is, gaat ophalen. 69…Td4 Actieve verdediging, maar nu is het veel te laat.

70.Kxa7 Txe4 71.b6 Ta4+ 72.Kb8 Ke7 73.Kc7 1–0

Het eindspel via de viewer:

2 Reacties

  1. Avatar
    duberry 15 december 2012

    Twan veel geleerd van de achtergebleven pionnen van je tegenstander,maar ook van je eigen "achtergebleven" pion op veld g2.Bedankt(iedereen je en jijt op deze site,vandaar dat ik het overneem).

    Zeg,iets anders,de oplossingen van je Grote Bukh Burg Quiz(september jl.),waar kan ik die vinden?Ik hoopte ze evenals de opgaven tegen te komen op deze schaaksite,maar heb ze niet ontdekt.Lijkt mij interessant voor deze site,toch?

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.