Schoolschaak is van levensbelang!
Periodiek verzorgt Aad v.d. Berg, de RSB-administrateur, een analyse van het RSB-ledenbestand, die wordt gepubliceerd op de RSB-site. Zijn laatste analyse is die van 1 februari 2013. De conclusies die we uit deze analyse kunnen trekken zijn niet nieuw, maar we zetten de grammofoonplaat toch maar weer even op.
- Schaken is nog voornamelijk een sport voor mannen en jongens, maar bij de jeugd gloort er hoop. Van de 1850 leden zijn er 120 leden van het vrouwelijk geslacht, driekwart hiervan is jeugd.
- Fusies van verenigingen kosten leden, maar zijn een noodzakelijk kwaad om erger te voorkomen.
- Het aantal seniorleden blijft dalen mede als gevolg van demografische ontwikkelingen. Op slechts enkele verenigingen na verliezen alle verenigingen seniorleden.
- Groei is er bij de (basisschool)jeugd en deze groei compenseert, helaas nog maar deels, de daling bij de senioren.
- (Nieuwe) initiatieven bij de jeugd lonen, Spijkenisse (+19), Overschie (+20), Check it Out (+15), Klim Op (+16), Papendrecht Alblasserdam (+13) en de al eerder opgerichte jeugdschaakvereniging Kralingen met ca. 15 jeugdleden mag ook niet onvermeld blijven.
Het zou interessant zijn eenzelfde analyse te kunnen laten zien van de ledenbestanden van de andere regionale bonden en de totalen van de landelijke bond.
Het wordt de hoogste tijd dat iedereen wakker wordt en gaat inzien dat onze toekomst bij de basisschooljeugd ligt en dat we moeten gaan bouwen, investeren en nieuwe initiatieven moeten ontwikkelen. Dat dit bloed, zweet en tranen zal kosten moet voorlopig maar voor lief worden genomen. Niet langer willen streven naar eenmalige korte termijn successen maar naar structurele verbeteringen op langere termijn.
Het ontwikkelen van een Deltaplan voor het Schoolschaak moet de hoogste prioriteit krijgen op landelijk- , regionaal- en verenigingsniveau. Men moet mede om financiële redenen een keuze durven maken en verdere focus gaan aanbrengen. Deze keuze en focus moet de basisschooljeugd zijn. En het symbool van het Deltaplan moet de jaarlijks te organiseren Nationale Schoolschaakdag worden.
Interessant zijn ook de recente schoolschaakontwikkelingen in Armenië, een land met 3,5 miljoen inwoners en ongeveer 1600 basisscholen.
Jammer was dat, bij de binnenkort goed te keuren KNSB-begroting 2013, geen herzien Jaarplan 2013 werd gepresenteerd met daarin de focus op de basisschooljeugd. Een gemiste kans.
Voor Breedteschaak is er in 2013 een subsidie beschikbaar van 31.000 euro. Deze zou geheel besteed moeten worden aan het basisschoolschaak en door verschuiving van enkele posten zou hiervoor nog meer geld vrijgemaakt moeten worden. Een bittere noodzaak.
En wat voor de landelijke schaakbond geldt, geldt ook voor de regionale bonden en de schaakverenigingen. Maak geld en menskracht vrij voor het schoolschaak. Langs de kant blijven staan is geen optie.
Als we over tien jaar weer een florerende en verjongde schaakbond willen hebben dan moeten we nu durven kiezen. Anders ziet het er erg somber uit voor 2023 als de KNSB (en dat zijn wij allemaal!) zijn 150- jarig jubileum wil vieren.
Het is nu aan de Bondsraad, die op 9 februari a.s. in vergadering bijeenkomt, om een historisch besluit te nemen.
Eerdere publicaties zijn o.m.:
Naar een Deltaplan voor het Schoolschaak (september 2011)
Een aanvulling: De afgelopen weken ben ik weer een introductie schaakcursus op twee basisscholen gestart. Aangezien er geen vergoeding voor is, onbezoldigd. Voor een korte introductiecursus (elk 3 x 1 uur) vind ik dat geen ramp – en het is wel (erg) belangrijk. In mijn ogen is een schoolschaakplan vrij simpel: ga naar je/een lokale basisschool en zet een schaakcursus op. Handen uit de mouwen, en verspreidt (de regels van) het schaakspel. De scholen èn kinderen zijn er heel blij mee.
Helemaal mee eens om schoolschaak topprioriteit te maken. Doodzonde dat in het verleden heel veel bestuurlijke/organisatorische inzet en vrijwel al het sponsorgeld naar de topschakers is gegaan en niet naar de jeugd (een basisbeginsel bij sportsponsoring bij vele sporten: 10% voor de jeugd).
Wat mij betreft topsport-ondersteuning direct beëindigen of afhankelijk maken van daadwerkelijke inzet van topschakers voor het jeugdschaken / schoolschaken.
Met alle waardering voor bovengenoemde inspaningen begrijp ik één opmerking uit de samenvatting van het overzicht niet zo goed: ‘mede als gevolg van demografische ontwikkelingen daalt het aantal senior-leden’. Hoe verhoudt dit zich tot de landelijke demografische ontwikkeling?
@Robbert van het Kaar
Volgens de gegevens van de RSB is 43% van de leden 50 jaar of ouder, de oudste is 93.
O.m. door overlijden, ziekte, lichamelijke ongemakken, ‘s-avonds niet meer over straat willen , financiële situatie, verhuizen etc. vallen er jaarlijks (oudere) senioren af. De opbouw van het ledenbestand is : jeugd tot 21 jaar 30%, 20-50 jaar 27 % en 50 jaar of ouder 43%. Naar verwachting is zo’n beeld ook te zien bij de andere regionale bonden en bij de KNSB. Verwacht mag worden dat het ledenverlies de komende tien jaar niet wezenlijk zal veranderen vwb de groep 50 jaar of ouder. Alleen grote inspanningen bij de jeugd , over een lange periode van tenminste tien jaar vol te houden, kan misschien het antwoord zijn om de voortdurende daling van het ledental het hoofd te bieden. Anders is het , bij ongewijzigd beleid, einde oefening voor de georganiseerde schaaksport. We houden dan een sport in de marge over.
Teun
@Teun Koorevaar
Waar het mij om gaat is dat het aandeel ouderen in de Nederlandse bevolking snel en drastisch stijgt (zie discussies AOW en pensioenen). Het lijkt mij niet verstandig om een daling van het aandeel ouderen als een gegeven te beschouwen en (uitsluitend) vol in te zetten op de jeugd. daarmee maak je je eigen vijver nodeloos klein. Een ander verhaal is natuurlijk hoe dat zou moeten.
@Robbert van het Kaar
Hier heb je een belangrijk punt! De ervaring van de afgelopen tien jaar leert ons dat het moeilijk is om (oudere) volwassenen te interesseren voor het schaken en lid van een vereniging te maken. Enkele jaren geleden is een 50+ project gestart onder de naam Masters met een eenmalige subsidie van ca. 80.000 euro. Na een jaar was dit project al weer over. Vragen zoals : hoe bereik je ouderen? Wat moet je doen om hen voor schaken te interesseren? Heb je daar een marketingbudget voor nodig en zo ja hoe groot moet zo’n budget zijn? etc. konden nooit afdoende worden beantwoord.
Wel zien we de groei van schaken overdag clubs waar ouderen zich bij aansluiten. Deze clubs zijn niet aangesloten bij de KNSB. Uit een klein onderzoekje is mij gebleken dat ongeveer de helft van deze leden KNSB leden zijn die graag ook overdag eens willen schaken of het zijn ex-KNSB leden die s-avonds niet meer van huis willen. De andere helft zijn huisschakers die in hun wijk in contact komen met zo’n club soms via de KNSB-leden. Soms worden schaaklessen voor ouderen georganiseerd. Schaken Overdag Clubs zijn relatief goedkoop omdat geen afdracht nodig is aan de regionale en landelijke bond en de locatie vaak goedkoop wordt aangeboden aan deze doelgroep.
Door te kiezen voor de basisscholen kun je ook de (groot)ouders en familie van de leerlingen bereiken. We weten waar de scholen zijn en hoe we de kinderen kunnen bereiken en we hebben hen wat te bieden. Dan is dit misschien een route waarlangs ook oudere (volwassenen) geïnteresseerd kunnen raken in het schaken of vrijwilligerswerk willen doen..
Met als er veel betere oplossingen zijn sta ik hier uiteraard voor open. Jouw punt blijft staan!
Eens: focus moet jeugd (basisschool!) zijn en niet topschaak. De reden dat initiatieven die je noemt succesvol zijn ("Waarom is de Jeugdschaakclub Magnus Leidsche Rijn zo succesvol?") is dat er mensen zijn die aan de slag gaan. Dergelijke initiatieven moeten uiteraard ondersteund worden – taak (regionale) schaakbond – en hulpmiddelen en omstandigheden (ook financieel) geschapen worden.
Ook hier wil ik graag aandacht geven aan de kromme situatie dat als je naschoolse muziek/dans/toneelles geeft dit vrijgesteld is van BTW, maar schaakles 21% scoort (enige uitzondering: schaakles tijdens schooltijd als onderdeel van het lesprogramma). Ik neem aan dat ik niet hoef uit te leggen dat dit voor het professioneel verspreiden van het schaakspel niet bevorderlijk is – zeker met de kleine budgetten die scholen vaak hebben voor dergelijke activiteiten.
@pascalloosekoot
Lijkt mij een aandachtspunt voor de KNSB te regelen dat de schaaklessen op de basisschool worden vrijgesteld van BTW.
In mijn Klavertje Vier Concept waarbij het primaire uitgangspunt van de schaaklessen is het bevorderen van de leerontwikkeling van jonge kinderen ga ik er van uit dat dit gewoon onder de onderwijsregels kan vallen. Ik ga uit van onderwijs en jij gaat uit van sport en dit is mogelijk een belangrijk verschil in de ogen van de schoolbestuurders.
@Teun Koorevaar,
Ik ga uit van schaakonderwijs, en onderschrijf dezelfde ontwikkelingsdoelen als jij, en bijvoorbeeld Fred Teeven. Als de schaakles onder het lesprogramma valt (tijdens schooltijd), dan is het BTW vrij. Is het buiten het lesprogramma, dan hoog BTW. Het gaat niet om wat de schoolbestuurders vinden, maar om de mening van de belastinginspecteur. "dan ga ik er van uit dat dit gewoon onder de onderwijsregels kan vallen", schrijf je. Helaas ben jij geen belastinginspecteur 😉
Waarom is privégitaarles voor kinderen (tot en met 21 jaar!) wel BTW vrij, en privéschaakles niet? Als je op een school, in een buurtcentrum, bij een vereniging of thuis vioolles geeft is het BTW vrij (want belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen?), geef je schaakles dan is het hoog tarief BTW.
Ik blijf dat krom vinden, en het kenmerkt de houding van de overheid richting (het belang van) schaakonderwijs. Van een Deltaplan Schoolschaak zou ik hopen dat er ook aandacht zou zijn voor – in mijn ogen – het scheppen van voorwaarden.
@pascallosekoot
Een goed plan besteedt ook aandacht aan het scheppen van voorwaarden voor alle betrokkenen bij het schaakonderwijs. Want er is veel variatie in professionals, betaalde en onbetaalde vrijwilligers die allen veel goed werk doen.
Wij hebben een professionele organisatie (KNSB) en ik neem aan dat jouw probleem in eerste instantie bij hen thuishoort om dit uit te zoeken cq te regelen als dit het geven van schaakles voor een bepaalde groep lesgevers hindert.
Maar schoolbesturen gaan volgens mij over het te geven onderwijs en niet de belastinginspecteur. Mogelijk ligt hier dan een hindernis die nog genomen dient te worden.
Wat mij betreft laten we het hierbij, jouw punt is gemaakt.
Vrijgesteld van btw is het onderwijs in muziek, dans, drama, beeldende vorming en circustechnieken aan jongeren onder de 21 jaar. Zie:
www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/btw/tarieven_en_vrijstellingen/vrijstellingen/onderwijs/vrijstelling_voor_onderwijs_in_muziek_dans_drama_beeldende_vorming_en_circustechnieken
Algemeen vormend onderwijs is vrijgesteld van btw als dat inhoudelijk overeenkomt met het wettelijk geregeld onderwijs.
Losse lessen en cursussen zijn niet vrijgesteld als zij:
• een hobbymatig karakter hebben
• bedoeld zijn om persoonlijke vaardigheden te leren, zoals tekencursussen of sportlessen
Als deze lessen deel uitmaken van een onderwijspakket, zijn ze wel vrijgesteld.
Zie:
www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/btw/tarieven_en_vrijstellingen/vrijstellingen/onderwijs/vrijstelling_voor_algemeen_vormend_onderwijs
Dit onderscheid is om politieke redenen gemaakt. Er moet belasting worden geheven, en de politiek laat in beperkte mate vrijstellingen toe. Het is erg sneu voor de schaaklessen, maar het is niet anders. Daar kan de KNSB niets aan doen. Weer een mooi pleidooi voor schaken op scholen.
Vol inzetten op schoolschaak is de redding van de schaaksport! Als dat niet gedaan wordt, wordt de schaaksport een hele kleine sport. Nu gaat te veel geld naar de topschakers en dat is op dit ogenblik geen goede toekomstvisie. De naam "Deltaplan" zegt het al: De nood is hoog en je moet nu als bond een toekomstvisie laten zien. Dat kan alleen maar door volledig in te zetten op de basisschooljeugd. En die jeugd wil wel, is mijn ervaring. Jammer, dat de "politiek" het nog niet beetpakt!