Dordrecht is acht dagen een veelzijdige schaakstad
Het begint op vrijdag 22 februari met een gratis museumavond in Dordrecht rond schaken en dichter C. Buddingh’ en het eindigt acht dagen later – zaterdag 2 maart – met het sterkste eendaagse schaaktoernooi van Nederland op het Leerpark om het open schaakkampioenschap van Nederland. De historische oudste stad van Holland schrijft zo schaakhistorie anno 2013 net zoals volgens een proefschrift uit 1999 (van Hans Scholten) al zeshonderd jaar geleden met een eigen schaakhuis.
Oud-wereldkampioen Boris Spasski (midden), grootmeester Oscar Panno (links) en Kees Buddingh’ bij de analyse van een partij in het Interpolistoernooi Tilburg 1979 (foto: Daniël de Mol)
Tijdens de acht dagen kunnen mensen op verschillende plekken met schaken in aanraking komen als vorm van schaakpromotie. In het overdekte winkelcentrum Sterrenburg geeft zaterdag 23 februari Hans Berrevoets vanaf één uur een simultaan tegen winkelend publiek. Het succesvolle overdag-toernooi onder de naam den Witten Haen beleeft op maandag 25 februari al de veertiende aflevering in de Gijs van Aardennezaal aan de Groenmarkt 19. Den Witten Haen staat voor schaken in een recreatieve sfeer.
Verder speelt die week IGM Seirawan op donderdag 28 februari een simultaan op de hoofdlocatie van het Albert Schweitzer Ziekenhuis (ASZ). Daarna passeert schaakclub Dordrecht het historisch moment (29 februari 1888) dat de club 125 jaar jong is. Erevoorzitter Jan Flach schreef bij het eeuwfeest geschiedenis door het regelen van het eerste grootmeestertoernooi in de stad. Zijn naam heeft een ereplek in het collectief geheugen van de Dordtse schaaksport.
Ten slotte komen schakers en schaakliefhebbers op zaterdag 2 maart al heel vroeg – vanaf half negen – naar het Da Vinci op het Leerpark toe. De schaakmarathon over 34 schaakpartijen heeft in voorzitter Adri Timmermans al bijna twintig jaar een geweldige promotor, die er een eer in legt dat het festijn precies volgens schema begint en exact op tijd eindigt. Daarom is niet alleen het schaken op het Leerpark een vorm van topsport, maar de organisatie legt zich dezelfde norm op. Publiek kan de top vanaf een tribune in Da Vinci volgen en dat geeft de sfeer van een echte schaakarena.
De mensen die Dordrecht als schaakstad gaan beleven delen allemaal minstens – naast de liefde voor het schaken – één herinnering. Zij leerden het spel van iemand. In het landelijke Tijdschrift Matten – dat binnenkort verschijnt – schrijft Buddingh’ biograaf Wim Huijser over het begin achter de 64 velden van de Dordtse ereburger (1918-1985).
Een schaakkastje van C.Buddingh’ met een remiseaanbod van tijger aan kuiken (te zien op expositie Dordrechts Museum)
,,Buddingh’ leert het schaken van zijn vader in het ‘Karlsbadjaar’ 1929, maar hij speelt op die leeftijd ook regelmatig een partij met zijn moeder. Al snel weet hij partijen te winnen, ook als hij tegen een paar kennissen van zijn ouders speelt. In zijn dagboeknotitie van 11 februari 1972 herinnert hij zich: ‘[…] ik had me meteen een paar boekjes aangeschaft, studeerde theorie en dan kom je al snel in de opening beter te staan, al behoedt dat je helaas niet voor bokken die je dan vaak in het middenspel weer schiet. Mijn moeders jongste broer, die in Rotterdam woonde […] was lid van Spangen en als hij bij ons op bezoek was, speelde ik tegen hem en ik weet nog goed dat ik voor het eerst van hem won: ik, een jongen van dertien, had iemand verslagen die lid was van een echte club! Zoiets kun je helaas maar één keer voor het eerst doen. Maar mijn echte liefde voor het spel dank ik aan een partij van Aljechin die in het eerste boekje stond dat ik had gekocht”. Matten biedt op meer dan tien pagina’s een compleet verhaal over het schaken van Buddingh’, die lid was van schaakclub Dordrecht. Zijn betrokkenheid bij deze denksport is zichtbaar in het Dordrechts Museum.
De expositie ,,Kastjes Kijken”, het beeldende werk van Buddingh’, is immers de aanleiding tot schaken in het Dordrechts Museum. Voor de ereburger en dichter Kees Buddingh’ was de schaaksport een belangrijke bezigheid, die hij in het eerste team van schaakclub Dordrecht ook landelijk beoefende. ,,Wat zou u denken van remise” is de humorvolle vraag van een tijger aan een kuikentje onder een schaakbord in een Kastje. Toen Buddingh’ dit maakte, had hij net negen keer (!) in de landelijke competitie voor Dordrecht 1 remise gespeeld. Tegen een bekende Nederlander spelen maakten misschien tegenstanders vredesgezind.
Kees Buddingh (1918-1985): landelijke speler bij schaakclub Dordrecht
Eén schaker maakte Kees al voor de Tweede Wereldoorlog mee. Adri van der Willigen (90), tweevoudig kampioen van de stad Dordrecht, zal daarom op 22 februari vanaf zeven uur enkele erepartijen spelen onder een tekening en grote foto van zijn jeugdvriend. Zijn tegenstander is Buddingh’ kenner Han van Gorkom, die tevens directeur is van het Da Vinci college waar hij dus op zaterdag 2 het internationale snelschaken gastvrijheid verleent. Buddingh’ biograaf Wim Huijser en de voorzitter van het Buddingh’ genootschap Hans Berrevoets zullen in het museum de relatie tussen Buddingh’ en schaken ook onder woorden brengen.
Het schaken begint overigens op 22 februari al overdag in het museum. De schaakstichting achter de snelschaakmarathon zorgt voor borden, stukken en klokken in het restaurant Art en Dining van het museum, waarop tot vrijdagavond laat kan worden gespeeld. De open museumavond – met gratis entree – begint om vijf uur. In de salon van het museum komen tien schakers van dagclub De Klockelaar en van schaaksociëteit de Willige Dame uit tegen de clubkampioen van de Willige Dame Pierre Smeets.
Rondom de Kastjes van Kees Buddingh’ zullen leden van de dertig jaar bestaande schaaksoos de Willige Dame en van de 125 jaar jonge schaakclub Dordrecht een competitie spelen. Johan van der Griend zal dat als secretaris van stichting van de snelschaakmathon organiseren. Alle informatie over schaken en Buddingh’ op de regionale website van Tom van Bokhoven, www.tomsschaakboeken.nl
Schaken en Buddingh’ nav expositie Kastjes kijken Dordrechts museum vrijdag 22 februari
• Overdag en in de avonduren tot sluitingstijd kan (vrij) worden geschaakt in het restaurant Art en Dining van het Dordrechts Museum
• 19 uur: Opening schaakactiviteiten in de salon van het Dordrechts Museum voorzitter van Buddingh’ genootschap Hans Berrevoets. Tien mensen van dagclub de Klockelaer en schaaksociëteit De Willige Dame spelen tegen de clubkampioen van de Willige Dame Pierre Smeets een klokseance.
• 19.15 uur: Museum eerste verdieping: Buddingh’ biograaf Wim Huijser zal bij de expositie Kastjes Kijken van C.Buddingh’ informatie geven en ingaan op de betekenis van schaken bij C.Buddingh’ en zijn relatie met Adri van der Willigen. Daarna doet hij de eerste zet in erepartij van deze 92-jarige jeugdvriend van Kees tegen Han van Gorkom, directeur Da Vinci. Op het Leerpark is 2 maart een groot snelschaaktoernooi.
• 19.30 uur: Schaaktoernooi met acht deelnemers uit kring van 125 jaar jonge schaakclub Dordrecht/dertig jaar bestaande schaaksociëteit De Willige Dame rondom de Kastjes, het beeldend werk van C.Buddingh’ (organisatie stichting snelschaakmarathon/Johan van der Griend)
• 20.30 uur: Wim Huijser vertelt meer over Kastjes Kijken en gaat in op zijn schaakverhaal over Buddingh’ in het tijdschrift Matten
• 20.45 uur: vervolg schaaktoernooi rondom de Kastjes
• 21.45/22.00: Afronding schaakactiviteiten in het museumdeel
• 22.15 uur: afsluiting/terugblik op schaakactiviteiten met prijsuitreiking door Wim Huijser/Hans Berrevoets namens Buddingh’ genootschap in restaurant Art en Dining.
• Vrij schaken daarna tot sluiting restaurant
