Eindspelstudies 46 – Mat door een gepend stuk
website
E-mail:
Hierbij de 46ste aflevering van deze rubriek voor Schaaksite uit mijn database.
- De vierde versie van de database bevat 76.132 eindspelstudies
- Het is de beste en grootste database van eindspelstudies ter wereld
- De database bevat driekwart van alle ooit gecomponeerde studies
- De database is in standaard pgn-format en leesbaar voor gangbare schaakprogramma’s
Tijdens het jaarlijkse internationale compositiecongres worden er vele zogenaamde “quick composing tourneys” gehouden. Het zijn natuurlijk altijd thematoernooien. De prijs bestaat uit de eer en een fles drank afkomstig uit het land van de organisator. Naast de champagne, saké en whiskey-toernooien, organiseerde de Nederlands/Vlaamse eindspelstudievereniging ARVES al een aantal keren een jenevertoernooi.
Voor het 2010-toernooi was het thema: mat door een gepend stuk met als beperking dat er geen sprake mocht zijn van een dubbelschaak. Een matstelling waar het schaakgevende stuk gepend staat zult u niet vaak in de praktische partij aantreffen. En zelfs zonder de beperking die bij het jenevertoernooi gold, is het ook in studies nogal zeldzaam. Op dit moment ken ik zo'n 40 voorbeelden.
Het toernooi werd gewonnen door GM Oleg Pervakov met de volgende studie:
prijs 3e ARVES jenevertoernooi 2010
Na 1.g7 Lxg7 2.Txg7 dreigt wit vooral 3.a5. Zwart probeert de dame in het spel te krijgen: 2...Kb7 3.a5 Dc7 dreigt zwart ook eens wat en lijkt het allerergste achter de rug te hebben. Maar: 4.a8D+ Pxa8 5.a6+ Ka7
Tovert wit een niet-alledaagse combinatie op het bord: 6.Txd7+ Dxd7+ Met schaak dus. 7.Pc6
Mat waarbij het schaakgevende paard gepend staat.
Pervakov had al eerder met dit thema-bijltje gehakt:
2e prijs Boris jubileumtoernooi 1993, correctie
Na 1.Db2+ Kd3 brengt wit met 2.Lh7 een batterij in (de) stelling. De loper is onkwetsbaar: 2...Txh7 3.Pc5 mat. En we zien al een thematisch mat na 2...Ld6+ 3.Pc5 mat. In het jenevertoernooi zou dit niet gelden, want het is een dubbelschaak. Zwart gaat voor tegenspel: 2...b4+ 3.Kxb4 La5+! 4.Ka3 Lb4+ 5.Kxb4
5...Tb5+! 6.Ka4! (6.Kxb5 Dd7+) 6...Ta5+ 7.Kxa5
7...Df5+! Want 8.Lxf5? is nu een mooie patstelling, maar 8.Pc5
is een wonderlijke matstelling. Problemisten noemen dit een pure mate; elk potentieel vluchtveld voor de zwarte koning is maar één keer gedekt. Sommigen beschouwen dit ook als een model mate; alle stukken van de matgevende partij doen mee aan het mat, de witte koning uitgezonderd (voor puristen moet 'ie ook meedoen). Verder is het een zogenaamd mirror mate; alle velden rond de koning zijn leeg, en het feit dat dit in het midden van het bord gebeurt maakt het extra fraai.
3e prijs Sevcik JT 1996
Onze Tsjechische vriend weet het thema met slechts een handvol stukken te realiseren. Vanwege de dreiging 2.f8D+ heeft zwart niet zoveel keus: 1...Tf1. Met 2.Kb6 vlecht wit een matdreiging in de stelling (2...e1D 3.Lf4+ Txf4 4.Tg8+ en mat, of 3...Kc8 4.f8D+) 2...Txf7
3.Le7! Een hele mooie zet. Uiteraard faalt 3...Txe7 op 4.Tg8+en mat, maar zo'n zet blijft lastig om te zien. Maar ook zwart laat zich niet onbetuigd: 3...Tf8! Na 4.Lf8 heeft zwart tijd voor 4...e1D omdat de witte loper de 8e rij verstopt. Het lijkt dat wit z'n hand heeft overspeelt. Hoe kan dit nog gewonnen worden? 5.Tg8!
Die zet hadden we natuurlijk wel gezien, want de batterij kan verwoestend vuren tegen veel voor de hand liggende zetten, zoals 5..Db1+ 6.Lb4 mat, of 5...De3+ 6.Lc5+, of 5...Kc8 6.Le3+. Maar dan zien we dat de zwarte dame een schaakje op e6 heeft en dus de witte toren op g8 belaagt: 5...De6+. Echter: 6.Ld6
is mat!
Tot slot nòg een economisch mat:
3e eervolle vermelding ARVES Humor-toernooi 2004
Deze studie, in een ander ARVES-toernooi, was in feite de inspiratie voor het thema van het jenevertoernooi. In deze tumultueuze stelling brengt de witte koning zich zelf maar in veiligheid: 1.Kg2 Txh2+ 2.Kxg3 Lxf2+ 3.Kxh2
Nu vuurt een zwarte batterij effectief: 3...Lxb6+
Wat nu? Wit moet winnen! 4.Lc2! Hiermee brengt wit zelf een batterij in stelling. Na 4...Lxc7+ lijkt alles verloren, maar 5.Tg3
levert een bijzonder curieuze matstelling op.
Alle fragmenten via de viewer:
