Balen bij Batavia 2: een moeizaam vervolg
In het eerste deel van Balen bij Batavia ging alles nog voorspoedig. De witpartij tegen Li Riemersma leek een mooie gelegenheid om na drie ronden honderd procent te hebben. Twee recente partijen (een competitiepartij en een rapidpartij) tegen hem won ik met wit, dat moest een derde keer toch ook kunnen? Maar nee. Ik speelde sommige stukken van de partij ook wel erg slecht…
Ik hoopte in deze stelling dat Li zijn b-pion zou dekken met 17…Dc7, dan komt 18.Dg3! Na dameruil is de b-pion moeilijk te dekken. Maar Li vond terecht dat het niet nodig was.
17… Lf7 18. Pxb7
Verstandiger was om 18.Td1 te spelen, na 18…Pd5 kan wit dan 19.Lc4 doen met ongeveer gelijke kansen. Zwart wint de loper maar heeft wel een achtergebleven e-pion.
18… Db8 19. Pc5 Pd5 20. b3?
Nu komt wit echt in de problemen. Lange rokade ziet er riskant uit, maar in de analyse lukte het me toch meestal wel de boel bij elkaar te houden, en als de consolidatie lukt hou je de pion extra over.
20… e5 21. Le2?
21. Lc4 ligt voor de hand, want in principe wil wit lopers ruilen. Het probleem is dat na 21… Pxe3 22. Dxe3 exd4 een dubbele aanval op e5 in de stelling komt. Maar 23. Dc1 dekt het paard indirect. Zwart staat dan beter, maar nog niet gewonnen.
21… Pxe3 22. Dxe3 exd4 23. Dd2 Te8 24. Tc1 De5 25. f4 De7
26. Kf2 d3! 27. Lxd3
27. Lf3 is hardnekkiger.
27… f5 28. The1 Dh4+ 29. Kf1 Ld4
Inmiddels had ik door dat er geen verdediging meer te vinden is. Ik kon alleen maar hopen dat zwart het nog ergens fout zou doen. 30. Txe8+ Txe8 31. g3 De7?! Simpeler is 31…Dg4, na 32.Dg2 Ld5 kan wit opgeven.
32. Pa6 Le3 33. Dc3 Lxc1 34. Dxc1
Ook deze stelling is voor zwart gewonnen, maar niet zo simpel dat er niets mis kan gaan. Ik wist zelfs een beetje terug in de partij te komen:
34… Lxb3?! 35. Dxc6 De1+ 36. Kg2 Dd2+ 37. Kh3 Lf7 38. Dd6 Te3?! 39. Dd8+ Kg7 40. Dd4+ Kg8 41. Dd8+ Kg7 42. Dd4+
Omdat 42… Kg8 tot een remiseclaim leidt, blijft er nog 1 winstpoging over.
42… Kh7 43. Dd7 Da2 44. Pc5
44. Pc7! was een goede kans geweest. 44… Te1 45. Pb5 Tg1 46. Db7 Dd5 47. Pd6 Dxb7 48. Pxb7 Tc1 49. Pxa5 Ld5 wint voor zwart, volgens Houdini, maar vind het maar eens.
44… Dd5
45. Dxd5?
Zo maak ik het zwart makkelijk. Ik deed 45.Dc7 niet wegens 45…Te1, maar had 46.Pd7! gemist. Opeens heeft zwart geen verdediging die meer dan remise oplevert…. maar we vonden ook niets anders overtuigend voor zwart. Zo ligt 45…Kg7 voor de hand, maar hoe gaat het verder na 46.Lb5? Ja, zwart heeft 46…g5 47.fxg5 f4, maar dat moet je maar net vinden zonder computer. De computer geeft ook 45…Te8! als winnende zet, maar had Li die gevonden achter het bord? We zullen het nooit weten, helaas.
45… Lxd5 46. Kh4 Lc6 47. Kg5 Lxa4 48. g4 Ld7 49. h4 Txd3 50. Pxd3 fxg4 51. h5 gxh5 52. Kh4 a4 0-1
En dan kreeg ik ook nog een niet-lekkere maaltijd die dag… de meeste dagen was het eten overigens uitstekend.
Na deze nederlaag had ik het zwaar. Twan Burg speelde een goede partij tegen mij, met maar één echte fout. Die fout gaf me de gelegenheid om een benauwde remise te scoren.
De witte lopers zijn sterker dan de zwarte paarden en de centrumpionnen zijn daar maar een beetje compensatie voor. Het plan voor wit is om een vrije a-pion te maken. Dat kan met Lxc5 ingelast, en dat is al kansrijk, maar liever nog met beide lopers op het bord. Op dit moment werkt 28.b4 nog niet omdat na 28…axb4 29.cxb4 Pbxa4 30.dxc5 Pc3+ de toren op d1 erafgaat. Maar Twan is slim:
28. Te1 g5
28…Tc8 was een optie: 29.b4 Pd3! Maar ik had me al ingesteld om op a4 te gaan slaan.
29. b4 Pcxa4 Terug met het paard leek me vrij kansloos. Het betekende wel dat ik afscheid ervan moest nemen, want vanaf a4 kan het nergens heen zonder geslagen te worden.
30. Kb3 Pxc3 31. Kxc3 Pd5+
31… axb4+ 32. Kb3! Pd5 33. Lc4 met eeuwige penning zag ik niet zitten.
32. Kd2 Pxb4 33. Ta1 Tc8
Ik dacht abusievelijk dat 34.Lb6 een dreiging was, anders had ik misschien gewoon 33…d5 gedaan.
34. Ld3?
Stukkenruil brengt – in dit geval – zwart dichter bij de remise. Het was niet nodig: wit kan de a-pion ophalen met
34. La4! d5 35. Lb6 d4 36. Lxa5 al is het niet makkelijk te winnen voor wit na b.v. 36… Pd5 37. Lb3 Kd6 38. Lc2 Ke6 34… Pxd3 35. Kxd3 Tb8
Na 35… Ta8 36. Ta4 d5 37. Le1 d4 38. Txa5 Txa5 39. Lxa5 Kd5 40. g4! denk ik dat wit wint, omdat hij dan met zijn loper de zwarte koningsvleugelpionnen kan ophalen. In de partij krijgt zwart het met een belangrijk tempo meer.
36. Kc2 Ta8 37. Ta4 h5
De oplettende lezer begrijpt dat dit een belangrijke zet is.
38. Le1 d5 39. Txa5 Txa5
Ik had hier nog een minuut of drie, maar ik kon me niet voorstellen dat het gewonnen zou zijn voor wit. Gelukkig was mijn gevoel goed.
40. Lxa5 d4
Ik moest hier denken aan Timman-Ipatov van het laatste Tatatoernooi. Timman won, maar die had een gunstigere versie, g-h+L vs d,f,g&h. Toevallig had hij vorig jaar in New in Chess hetzelfde eindspel in zijn column behandeld (een 2700+-partij, helaas vergeten welke). Daarin won de loperpartij ook, maar dankzij een fout van de tegenstander. Ik was er daarom niet helemaal gerust op, maar snapte wel dat ik een gunstige versie had, en ik zag geen winstplan voor mijn tegenstander. Als hij niets doet, heeft zwart voldoende paszetten, en als hij met de koning naar de damevleugel loopt kan zwart passen of op de koningsvleugel binnendringen.
41. h3 g4 42. hxg4 hxg4 43. fxg4 fxg4 44. Ld8 Kd5 45. Lf6 Ke6 46. Lh4 Kd5 47. Lf6 Ke6 48. Lh4 Kd5 49. Lg3 e4
50. Lf4
Na bijvoorbeeld 50. Kb3 e3 51. Kc2 Ke4 52. Lc7 d3+ 53. Kc3 d2 54. Kc2 Kd4 loopt de zwarte koning heen en weer tussen d4, e4 en f4, afhankelijk van waar de witte loper staat. Wit kan dan geen Kd1 doen wegens Kd3 (of Kg3).)
50… Kc4 51. Kd2 Kd5
Maar vooral geen 51…e3? 52.Lxe3 en wint. Sowieso moet zwart in principe alleen d3 of e3 spelen als hij zeker weet dat de pionnen dan niet geblokkeerd worden.
52. Ke2 Kc4 53. Lg5
Wit kan het ook niet over rechts proberen: 53. Kf2 Kd3 54. Kg3 e3 wint voor zwart.
53… Kc3 54. Lf6 Kc4 55. Kd2 Kd5 56. Lg7 Kc4 57. Lh6 Kd5 58. Ke2 Kc4 59. Lf4 Kc3 60. Le5 Kc4 61. Kd2 Kd5 62. Lf6 Kc4 63. Le7 Kd5 64. Lg5 Kc4 65. Lf4 Kd5 66. Lh6 Kc4 67. Ke2 Kc3 68. Lg7 Kc4
Het grootste ‘probleem’ dat ik had is dat het niet makkelijk te zien was of er stellingsherhalingen op het bord waren gekomen. Gelukkig was het niet nodig om hier op te letten.
69. Kd2 Kd5 70. Lh6 1/2-1/2
In de vijfde ronde mocht ik tegen de Duitse grootmeester Gerry Hertneck, een levensgenieter.
Zijn toernooi was ook matig, maar hij speelde diverse vermakelijke partijen. Ook zijn partij tegen mij was voor de toeschouwers erg leuk, vooral voor diegenen die ervan genieten als sterke spelers fout op fout stapelen. Want een foutenfestival werd het:
De pion op b5 is het contact met het thuisfront kwijt. Dat valt te herstellen met 19. Pfd2 en ik zag dat het na 19… Pxd2 20. Dxd2 Ld7 21. f4 ongeveer gelijk zou staan. Ik zag ook wat anders, riskanter maar leuker… objectief gezien klopt het niet, maar schaken is geen wiskunde!
19. Ph4 Le6 20. f4 exf4 21. gxf4 Pd5 22. Df2 Ta5 23. Kh1 Txb5 24. Tg1
Er dreigt nog niets, maar toren en loper staan op g7 gericht, en als hij zijn koning naar h8 speelt kan f5 en Pg6+ volgen. Hij dacht hier een tijdje na, wilde toen 24…Pc5 doen, zag 25.Lxf6! en dacht toen weer een tijdje na.
24… f5 25. Pg5 Ld7?
Hij is aan zijn loper gehecht, maar 25…Pf6 is beter, of eventueel 25…Lc8.
26. e4
Hier mis ik een verrassende winstvariant: 26. Lxd5+! Txd5 27. Df3 Lc6 28. Dh5 met groot/winnend voordeel. Wie gaat er nou vrijwillig in een aftrekschaak staan? Maar zwart heeft niet beter dan 28… Td7+ 29. e4 h6 30. Pxf5 hxg5 31. Txg5 Te6 32. Lxg7 Lxg7 33. Tbg1 Df6 34. Pxg7 Txg7 35. Txg7+ Dxg7 36. f5 waarna de dame en pionnen sterker zijn dan de toren en twee stukken. Maar de stelling is moeilijk, zoals ook uit het vervolg blijk.
26… Pf6 27. e5? 27. exf5
27… Pg4 28. De2 Le6? 28… Le7
29. h3? Dxd3 30. Lf3 Ld5 31. Lxd5+ Txd5 32. Dg2 Pe3 33. Df3 g6
Helemaal uit natuurlijk, mits zwart oppast voor ongelukken op de g-lijn. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.
34. Dg3 Pc4? 35. Phf3?
35. Pxh7 Dxg3 36. Pf6+ Kf7 37. Txg3 met gelijkspel.
35… Pbd2 36. Tbd1 h6 37. Lc1 hxg5 38. Lxd2 Pxd2? 39. Txd2 Db3 40. Tdg2 Le7 41. Pxg5
41…Td3?
41… Lxg5 42. Dxg5 Dxh3+ 43. Th2 Df3+ 44. Dg2 (44. Thg2 Te6) 44… Dxg2+ 45. Thxg2 biedt goede winstkansen, of gewoon meteen ruilen op g3. Maar met dames op het bord wordt het gevaarlijk voor zwart…
42. Pf3 g5? 43. Tf1? Ai. Na 43. Dh4 neemt wit over. Het beste voor zwart is dan nog 43… Kf7 44. Dh5+ Ke6 45. Dxe8 Txf3 46. Dc8+ Kf7 47. Dxf5+ Ke8 maar objectief gezien staat wit dan goed tot gewonnen, al was er een goede kans dat ik dat half of heel zou verprutsen….
43… Ted8? 44. Kh2? Te3? 45. Dh4!
Eindelijk dan toch.
45… Txf3 46. Txg5+ Lxg5 47. Dxg5+ Kf7 48. Dxf5+ Ke7 49. Dg5+ Ke8 50. Dh5+ Ke7
51. Dg5+
51. Txf3 Dc2+ 52. Kg3 Tg8+ 53. Kh4 Tg7 en zwart wint, na 51. Dxf3 Td2+ 52. Kh1 Dxf3+ 53. Txf3 staat wit ook niet beter. Ik had het allemaal niet precies gezien, maar ik had wel het idee dat een winstpoging niet verstandig zou zijn…
51… Ke8 52. Dh5+ 1/2-1/2
3 uit 5 nu. Maar de rustdag die volgde deed me goed, zoals uit het volgende verslag zal blijken!
Dat loper eindspel was hoogstwaarschijnlijk de partij tussen Bacrot en Anand, waarin Bacrot won met een fantastisch La6!!
Volgens Jan Timman die ik het afgelopen zaterdag vroeg klopt dat inderdaad!