Slotdag met een valse ringtone: HSG degradeert

Hoe zal ik het verslag beginnen? De waarheid heeft misschien wel vele gezichten:

1. HSG degradeert na een nederlaag in de slotronde tegen Soest.
2. HSG degradeert mede doordat Amstelveen zich weliswaar een voortreffelijk gastheer toont van de gemeenschappelijke slotronde, maar zijn sportieve plicht verzaakt door niet te winnen van het tweede team uit Enschede.
3. HSG degradeert door een gebrekkige focus. Duidelijk is te zien dat de schakers uit Enschede zich uitstekend mentaal hebben voorbereid op de slotronde, ze verschijnen in clubtenue, stralen onverzettelijkheid uit. Team 1 wordt kampioen, team 2 handhaaft zich door een knap gelijkspel tegen het veel sterkere Amstelveen, proficiat Enschede.
4. HSG degradeert door een stomme bepaling in het wedstrijdreglement die voorschrijft dat een partij verloren wordt verklaard als blijkt dat een speler zijn mobiele telefoon niet uit heeft staan. Dat overkomt een speler van HSG in een zeer goede stelling. Een veel te zware straf, de speler heeft immers geen enkele intentie te cheaten. Het gaat hier om amateurschakers, schaken en privé zijn niet altijd te scheiden op een ‘vrije’zaterdag.

Stick to the facts, is misschien wel het belangrijkste journalistieke principe.

Feitelijk juist is alleen wat onder 1. is gemeld, de rest is gekleurd, interpretatie, al dan niet geboren uit frustratie.

Maar feit is ook dat het ringtone-moment een cruciale factor is in de degradatiestrijd. Het gebeurt in het tweede speeluur, duidelijk hoorbaar voor iedereen in de speelzaal. De vraag is dan: wie is de schlemiel? Het blijkt Roel de Jong te zijn, speler van HSG. Hij verlaat de speelzaal om het telefoontje te beantwoorden, keert even later terug om de reglementaire nul te verwerken en maakt zich uit de voeten. Beroerd voor het team, nog beroerder voor hem.

Thuis gekomen schrijft hij een mooie excuusbrief aan zijn teamleden. Je wordt weer eens hard met de neus op de feiten gedrukt bij schaken als teamsport. Roel schrijft:

Beste teamgenoten,

Aansluitend op mijn reglementaire nederlaag wil ik HSG in het algemeen en jullie in het bijzonder mijn oprechte excuses aanbieden.

Los van de vraag of het überhaupt zin heeft om een telefoon bij je te dragen tijdens een schaakpartij kan ik

verklaren dat ik bij aanvang van de partij deze (overigens zichtbaar) heb gecheckt maar vermoedelijk abusievelijk juist in de belstand heb gezet.

Het is net als bij het schaken zelf; iets is snel bedacht maar een goede controle voorkomt veel ergernis. De nederlaag an sich raakt mij niet zozeer (dat is evident aan het schaakspel) maar wel uiteraard het voldongen feit dat het in deze situatie heeft plaatsgevonden en jullie wellicht uit het ritme heeft gehaald, het team is gedupeerd en de associatie met de fijne club HSG; daar baal ik werkelijk ontiegelijk van. Schaaktechnisch gesproken (om nog wat zout in de eigen wond te strooien); mijn tegenstander heeft mij voor aanvang van de partij remise voorgesteld.

Dat is verworpen om vervolgens al na 9 zetten technisch gewonnen te staan (Houdini +-1.81) tot het noodlot toesloeg. Ik begrijp bij voorbaat jullie ergernis en teleurstelling; die zou ik omgekeerd evenredig hebben. Desgewenst kun je me de volle laag geven: zoals jullie inmiddels weten ben ik overal en altijd mobiel bereikbaar.

Met vriendelijke schaakgroet,

Roel de Jong.

Mooi verwoord, tragikomische slotzin, met wellicht onbedoeld de kern van het probleem. Excuus aanvaard wat mij betreft, zand erover. HSG heeft ergens wel een oude mantel in de kast hangen, de Mantel der Schaakliefde, waarmee we dit incident kunnen bedekken. Het mag niet gebeuren, maar het gebeurt, daarom is er ook een reglement voor, shit happens. Voorwaarts, en snel vergeten. Dit voorval krijgt ongetwijfeld een mooie plek in ons jubileumboek HSG 150 jaar in 2037, dan lachen we erom.

De vraag is welke uitwerking zo´n voorval heeft op een team dat tegen degradatie vecht. Het is al de tweede tegenvaller van de middag. Sopsweps heeft moeite om een team op de been te brengen tegen mededegradatiekandidaat Groningen 2.

Sopsweps is misschien qua clubbeleving wel de meest laconieke club van Nederland, maar ze voelen zich zichtbaar niet gemakkelijk bij hun matige opkomst. Alsof ze m´n gedachten kunnen lezen en alsof ze mij een verklaring schuldig zijn, stappen Gert Pijl en Jeroen van den Berg op me af om uit te leggen dat ze zich bewust zijn van hun sportieve plicht. Ze zullen er niet met de pet naar gooien om een degradatiekandidaat te benadelen of te bevoordelen. Door hun smalle basis van veertien leden zijn ze nu eenmaal kwetsbaar als veel spelers verhinderd zijn.

Sopsweps deed zaterdag zijn sportieve plicht, en Amstelveen natuurlijk ook. De wedstrijd tegen Soest ontwikkelt zich na het telefoonincident als een heroïsch gevecht met een compromisloze strijd op alle borden. Predrag Nikolic doet, zoals (bijna) altijd wat hij moet doen: winnen. In dit geval van Eric de Haan die bewezen heeft een sterke grootmeester te kunnen verrassen, maar deze keer dus niet. Ik haal mijn gram tegen Bram, Kees Nagtegaal truct zijn tegenstander in tijdnood, maar Martijn Benschop en de jarige John Markus verliezen.

Het staat 3-3 als kapitein Vincent Pandelaar dapper op winst gaat spelen en materiaal offert voor hopelijk voldoende compensatie. Zijn moed wordt beloond: 4-3, het kan nog! Al staat Soest op de overige borden beter. Een gelijkspel zit er misschien in, maar dat helpt ons niet, in dat geval degraderen we op een half bordpuntje, we zullen de wedstrijd moeten winnen. Het blijkt een mission impossible. Uiteindelijk zegeviert Soest met het kleinst mogelijke verschil.

HSG degradeert dus voor het tweede opeenvolgende seizoen, van viervoudig landskampioen naar de tweede klasse, zijn natuurlijke plek zonder sponsoring. Een onvermijdelijk proces in een situatie waarbij tien tot vijftien topspelers vertrekken. Het is een weloverwogen keuze geweest om het verlies niet in een keer administratief te nemen, door versterkte degradatie aan te vragen. Dat is verworpen als zijnde een nederlaagstrategie. Achteraf is het gissen wat beter zou zijn geweest, standaardoplossingen bestaan nu eenmaal niet als het noodlot je treft: de onttakeling van een topclub.

Twee jaar boven je macht spelen vraagt veel van de club en het incasseringsvermogen van de spelers. Maar voor de meesten zijn het ondanks heftige underscores ’twee fantastische jaren’ geweest.

Drie seizoenen degradatieschaak, als vrijwel onvermijdelijk gevolg van handhaving, is misschien ook wel te veel gevraagd. Rationeel is degradatie daarom nauwelijks een probleem. Het zal misschien wel even wennen zijn, maar volgend seizoen spelen we weer in onze comfortzone, definitief bevrijd van een loden last. We gaan verder als een soort Lidlsweps, geen eigen merk tonic van een supermarktketen, maar: Lekker in de luwte spelen wij een potje schaak.

Wim van der Wijk