Erwin l’Ami is open Kampioen
De slotronde van het Open Kampioenschap van Nederland te Dieren heeft een zege opgeleverd voor onze landgenoot Erwin l’Ami die daarmee het stokje overneemt van zijn leeftijdgenoot Jan Smeets. L’Ami moest de eerste prijs wel delen met de Indiër Sengupta die het alleen op weerstandspunten moest afleggen.
De laatste ronde werd een ware thriller. Voorafgaand aan deze ronde stonden beide grootmeesters gelijk nadat ze in de achtste ronde in hun onderlinge partij remise waren overeengekomen. De Israëliër Greenfeld zat op het vinkentouw met een halfje minder. En die mocht het met wit gaan proberen tegen Sengupta, terwijl L’Ami met zwart runner-up Akshat tegen kreeg.
En beide partijen mondden uit in een eindspel waarin de twee rivalen langzaam maar zeker in het voordeel waren gekomen.
L’Ami was met groot voordeel uit de opening gekomen maar nadat hij een pionnetje had buitgemaakt, sloop er een klein beetje gemakzucht in zijn spel. De pluspion was namelijk slechts een dubbelpion en probeer daar die maar eens te gelde te maken. Hij liet een afwikkeling toe naar een eindspel van ieder een paard en een loper. Omstreeks de 28ste zet zaten er afwikkelingen in naar drie soorten eindspelen, namelijk van paard tegen loper, een lopereindspel met lopers van gelijke kleur en een paardeindspel. Uiteindelijk werd het dat laatste en gezegd moet worden dat L’Ami aantoonde te beschikken over een uitstekende eindspeltechniek. Het was allerminst eenvoudig om de pluspion te gelde te maken, maar hij slaagde daar wonderwel in. Met een paar inventieve manoeuvres bracht hij zijn tegenstander tot wanhoop en op zet 51 had hij zijn voordeel definitief verzilverd.
In de andere partij ging het lange tijd gelijk op. Maar Greenfeld, die koste wat het kost wilde winnen, overspeelde zijn hand en verloor daarmee een pion. Een grootscheepse afwikkeling in een eindspel van zware stukken leidde tot een dame-eindspel met voor zwart drie en voor wit twee pionnen. Echter wel allemaal op dezelfde vleugel. Van een toreneindspel is bekend dat zoiets totaal remise is, een dame-eindspel is veel lastiger te verdedigen, maar het moet binnen de marge zijn. Greenfeld had er duidelijk geen zin om dit eindeloos te moeten verdedigen want hij speelde een paar vreemde zetten. En toen hij tot overmaat van ramp ook nog iets overzag, gaf hij zich maar meteen gewonnen. Ik heb echter lang moeten zoeken hoe zwart het daadwerkelijk zou moeten spelen als Greenfeld de meest taaie verdediging (zelfs na zijn blunder) had gespeeld. De engines hadden overduidelijk moeite met de behandeling van deze stelling en het duurde een tijdje totdat er iets gevonden werd dat ook mijn goedkeuring kreeg. Bekijkt u de analyse maar eens.
Daarmee kwamen, zoals gezegd, L’Ami en Sengupta samen boven met ieder 7½ punt. Een punt achter dit duo kwamen Zakhartsov en Belkhodja. Tweede beste Nederlander (achter L’Ami) werd Sander van Eijk die – ondanks een niet opgekomen partij – eindigde op 6 punten.
Etienne Goudriaan, die alleen bij winst op de sterke Zakhartsov een IM-norm zou kunnen maken, lukt het niet om de grootmeester omver te krijgen. In een scherpe Siciliaan met veel offers en een ongelijke materiaalverhouding ging hij al vroegtijdig de mist in, totdat hij zichzelf – weliswaar in reeds verloren stelling – ook nog pardoes liet matzetten.
Ik heb uit de slotfase van het toernooi een paar interessante andere partijen voor u onder de loep genomen. Naast de prachtige overwinningen van L’Ami wil ik graag uw aandacht voor een onderhoudende remisepartij tussen twee Nederlandse jeugdspelers, Arthur Pijpers en Tycho Dijkhuis. Pijpers behaalde vlak voor dit toernooi een mooie IM-norm in Leiden. De 14-jarige Tycho Dijkhuis is een van mijn pupillen, vandaar dat ik deze partij met extra aandacht heb gevolgd. Ze maakten er een fascinerend gevecht met winstkansen voor beiden.
De eindstand aan kop van het Open Kampioenschap:
Akshat, Khamparia – L’Ami, Erwin (negende ronde)
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3 c5 5. d5
Hier gaan de oude hoofdvarianten verder met 5… d6 of 5… Lxc3+.
5… O-O 6. e4 d6 7. Ld2
7. Ld3 is iets populairder.
7… Pbd7
7… Te8 is bekend uit een partij Le Quang-Nakamura, 2011.
8. Pge2 exd5
9. Pxd5?!
Een nieuwe zet die mij echter zeer discutabel lijkt. Wit ruilt een stuk en daar is juist zwart bij gebaat omdat die met ruimtegebrek kampt. 9. cxd5 is normaal.
9… Pxd5 10. cxd5 f5!
Het witte centrum wordt onmiddellijk aangetast. De dubbelpion op b4 vreest zwart niet omdat daarna veld c5 vrijkomt voor zijn paard.
11. Lxb4
Ook 11. Pg3 Lxd2+ 12. Dxd2 f4 13. Pe2 Dh4+ 14. Kd1 Pe5 zou zwart een overweldigend positioneel voordeel geven.
11… cxb4 12. Pd4
12… Pc5
Het is duidelijk dat zwart al fantastisch staat.
13. Le2
Een pionoffer uit wanhoop geboren.
13… fxe4
Zwart neemt een pion van het bord.
Wellicht was 13… Dh4+!? 14. g3 Dh3 om de rokade te bemoeilijken nog lastiger voor wit dan het pionverlies.
14. O-O Dg5 15. Dc1 De5
15… e3! lijkt mij ook vreselijk sterk.
16. De3
16… exf3?!
Het is de vraag of zwart het zo moet spelen.
16… Ld7 17. fxe4 Dxe4 had zwart een gezonde pluspion opgeleverd in het eindspel.
17. Dxe5 dxe5 18. Pxf3 e4 19. Pd4 Ld7 20. Lc4 Tac8
Ook in deze stelling heeft zwart een pluspion, maar die is van minder belang dan in bovengenoemde variant
21. d6+ Kh8 22. Ld5 b6 23. Txf8+ Txf8 24. Tf1 Txf1+ 25. Kxf1
Natuurlijk heeft zwart riante winstkansen, maar er moeten nog heel wat klippen omzeild worden.
25… g6!
Zwart wil de koning zo snel mogelijk naar het centrum spelen.
26. Pc6 a5 27. Pe5 Kg7 28. Kf2
28… Kf6!
Interessant lijkt ook 28… Pd3+!? 29. Pxd3 exd3 30. Ke3 Kf6 31. Kxd3 Ke5 32. Lg8 h6 33. g3 g5 34. Kc4 Kxd6 35. Kd4 en zwart heeft een pion meer in een eindspel van gelijke lopers. Niettemin lijkt mij het verzilveren van een dergelijk voordeel (de dubbelpion) een vrijwel ondoenlijke opgave.
29. Pc4
Wit ziet af van het waarschijnlijk geplande loper/paardeindspel.
Wit kon nu een afwikkeling forceren naar een eindspel van loper tegen paard. Na 29. Pxd7+ Pxd7 30. Lg8 h6 31. Ld5 Pc5 32. Ke3 Ke5 33. Lxe4 g5 34. Lf3 Kxd6 35. Kd4 hebben we een soortgelijke situatie als in de stelling hierboven maar het voordeel van het paard ten opzichte van de loper is gigantisch. Dit eindspel lijkt mij veel voordeliger dan het lopereindspel bij de vorige variant.
29… Le6
L’Ami blijft zeer accuraat spelen.
30. Lxe6 Kxe6 31. Ke3
Nu is er curieus genoeg een paardeindspel ontstaan.
Na 31. Pxb6 Pd3+ 32. Ke3 Kxd6 33. b3 Pc1 34. Kxe4 Kc5 35. Pa4+ [35. Pc4 a4!] 35… Kc6 36. Kd4 Pxa2 zal het resterende paardeindspel wel gewonnen zijn voor zwart.
31… b5
Weer de juiste beslissing. De dubbelpion is niet zo slecht als hij eruit ziet. Het witte paard raakt op dwaalwegen.
32. Pxa5 Kxd6 33. Kd4
33… Pa4
Steeds opnieuw moet zwart zeer inventief spelen. De witte koning staat bijzonder actief en dat bemoeilijkt zwarts taak.
34. Kxe4
Een vreselijke fout is 34. b3?? wegens 34… Pc5! en wit raakt in tempodwang waardoor hij zijn paard verliest. Alleen met 34. Pb3! kon wit het zijn tegenstander lastig maken. 34… Pxb2 35. Pc5 e3 36. Pe4+ Ke6 37. Kxe3 maar het lijdt geen twijfel dat zwart ook na 37… Ke5 het varkentje gewassen zou hebben.
34… Pxb2 35. Kd4 Pa4 36. Pb7+ Kc6 37. Pd8+ Kd7
Een schijnbeweging.
38. Pb7 Kc6 39. Pd8+
39… Kb6!
De juiste zet.
40. Pe6
Wit wil tegenkansen met Pf8 in de stelling brengen, maar in werkelijkheid vereenvoudigt hij hiermee zwarts taak.
Na 40. Kd3 Pc3 41. a3 Pd5 42. axb4 Pxb4+ heeft zwart een verre vrijpion gecreëerd die hem het punt garandeert.
40… Pc3 41. Kd3
41. a3?? faalt nu op 41… Pe2+! 42. Kd3 bxa3 met winst.
41… Pxa2 42. Kc2 Ka5 43. Kb2 Pc3 44. Kb3 Pe4 45. Pf8
Hij voert zijn dreiging uit, maar daarmee versnelt hij het einde.
45. h4 h6 had overigens ook tot verlies geleid. Bijvoorbeeld: 46. g4 Pd2+ 47. Kc2 Pf3 48. h5 g5 met winst.
45… Pc5+ 46. Kb2 b3 47. Ka3 b4+ 48. Kb2 Ka4 49. Pxh7 Pd3+ 50. Kb1 Ka3 51. Pg5 Pc5
De witspeler gaf zich gewonnen.
Inderdaad laat zwart een pion promoveren na bijvoorbeeld. 51… Pc5 52. h4 Pa4 53. g4 Pc3+ 54. Kc1 b2+
0-1
In deze stelling staat zwart een tikkeltje beter omdat zijn stukken wat actiever zijn. Maar na een normale zet als 34. Dc3 zou de partij waarschijnlijk in remise zijn geëindigd.
34. a6?!
Wit doet een onverantwoorde winstpoging.
34… e3! 35. Dc3 exf2+ 36. Txf2 Txf2 37. Kxf2 Da2+ 38. Kg1 Dxa6
En nu resteert hem een onaangenaam dame-eindspel met een pion minder. Dit moet overigens remise te houden zijn, zou ik zeggen.
39. Dd4 Dg6 40. Dd5 De6 41. Dd3+ f5 42. Kf2 De5 43. Kf3 h5 44. h4 Df6 45. g3 De5 46. Dc4 Dd6 47. Df7 Dd3+ 48. Kf2 Dd4+ 49. Kg2 Dg4 50. Dd7 De4+ 51. Kh2 f4 52. gxf4 Dxf4+ 53. Kh3 De3+ 54. Kh2 De5+ 55. Kh3 Kg6 56. Dc6+ Kf5
Nog altijd is de remisemarge niet overschreden, maar wel na wits volgende onhandige schaakje.
57. Dd7+??
Na een zet als 57. Df3+ Ke6 58. Dc6+ zal het ook wel remise geworden zijn.
57… Kf4!
En gedesillusioneerd gaf Greenfeld het op. Maar het binnenhalen van de winst is nog bepaald niet eenvoudig. Vermoedelijk kan wit niet voorkomen dat de dames geruild worden of dat hij met een mataanval wordt geconfronteerd. Maar het viel mij niet mee om een eenduidig voorbeeld te geven. Hier is een poging: 57… Kf4! 58. Dd8 (zie analysediagram)
Ik heb hier verschillende engines op los gelaten. Mijn Stockfisch 2.3.1. 64 bit en Houdini 1.5a x64 geven 58… g6 als de beste voortzetting. 59. Kg2 De4+ 60. Kf2 De3+ 61. Kg2 Kg4 en inderdaad lijkt de winst heel dichtbij. Maar zou Sengupta 58… g6! hebben gevonden. Het lijkt me dat Greenfeld 58. Dd8 nog even had moeten proberen. Waarschijnlijk zwolg de Israëliër in zelfwalging…
0-1
L’Ami, Erwin – Belkhodja, Slim (zevende ronde)
1. d4 d6 2. c4 e5 3. Pc3 exd4 4. Dxd4 Pc6 5. Dd2 Le6 6. b3 a5 7. Lb2 a4 8. Pd5 axb3 9. axb3 Txa1+ 10. Lxa1 Lxd5 11. cxd5 Da8 12. Lc3 Pe5 13. f4 Pd7 14. g4
14… Le7?
Zwart speelt op een trucje, maar L’Ami is natuurlijk niet van het kaliber dat hij daarin trapt.
15. g5!
Als wit op winst wil spelen, moet hij geen 15. Lxg7 spelen. 15… Lh4+ 16. Kd1 Lf6 17. Lxh8 Da1+ 18. Dc1 Dd4+ 19. Dd2 [19. Ke1?? Lh4#] 19… Da1+ met herhaling van zetten.
15… h6 16. Pf3
Wit ontwikkelt snel door.
16… hxg5 17. fxg5
17… Pe5?!
Een speler wil bijna nooit toegeven dat hij het verkeerd heeft gedaan.
De minste van alle kwaden was misschien nog 17… Lf8 hoewel wit na 18. Lg2 Pe7 19. O-O ook een overweldigend voordeel zou hebben behaald.
18. Lg2!
Weer de sterkste zet. Wit ontwikkelt zijn stukken zo snel mogelijk en dan blijft zwart met een groot probleem zitten.
18. Pxe5 dxe5 19. Lxe5 lijkt ook aantrekkelijk doch na 19… Th5 20. Tg1 Dd8 lijkt de stelling nog speelbaar voor zwart. Leuk is anders trouwens!
18… Th5 19. h4
19… Da7?
Nu gaat het hard.
Het meest voor de hand ligt 19… Da3 maar dan komt wit na 20. Kf2! Dxb3 21. Pxe5 dxe5 22. Lf3 Db6+ 23. Kg2 Th8 24. Da2! ook beslissend in het voordeel. De zwarte stukken zijn niet ontplooiing gekomen, terwijl die van wit op volle kracht werken.
20. Ld4 Da3
21. Dc3!
Zeer sterk gespeeld van L’Ami. Naast de meervoudige aanval op e5 hangt nu ook pion c7 en wat erger is: de zwarte dame zal spoedig bedreigd worden met een toren naar de a-lijn.
21… Da2
Ook na 21… f6 22. Kf2 is het pleit beslecht.
22. Kf2
Een leuke zet om een partij mee te beëindigen. Ta1 valt niet te voorkomen, afgezien van alle andere bovengenoemde dreigingen.
1-0
Pijpers, Arthur – Dijkhuis, Tycho (zevende ronde)
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. Lc4 Db6 8. Lb3 e6 9. Dd2 Le7 10. f3 Pc5 11. O-O-O Dc7
12. g4
12. Kb1 levert met een zetverwisseling een stelling op uit de partijen Shirov-Dominguez Perez, 2010 en Naiditsch-Anand, 2003.
12… b5 13. a3 Tb8
Een nieuwtje, maar het lijkt niet slecht.
13… Ld7 kwam voor in Ter Sahakyan-Miroshnichenko, 2011.
14. Kb1 h6 15. Le3 Ld7 16. h4 a5 17. g5 Ph5 18. gxh6
18… g6
Het thematische antwoord, maar dat is hier wellicht niet het beste.
Mogelijk was 18… gxh6 omdat 19. Lxh6 niet zo goed gaat vanwege 19… b4 20. axb4 axb4 21. Pce2 e5 22. Pf5 Pxb3 23. cxb3 Lxf5 24. exf5 Dd7 met grote problemen voor wit.
19. Lg5 b4 20. axb4 Txb4?!
De normale voortzetting is 20… axb4 en dat lijkt ook beter in dit geval.
21. Lxe7 Kxe7 22. Dg5+ Ke8
23. Pf5!?
Het paardoffer dringt zich op.
Wellicht was het nog beter om er nog een voorbereidende zet aan te besteden: 23. The1.
23… gxf5 24. h7?!
Niet de beste. Wit had moeten vervolgen met 24. exf5! Het zwarte paard is ten dode opgschreven en de actie Pd5 wel of niet voorafgegaan door The1 lijkt vrijwel beslissend. Bijvoorbeeld: 24… Pxb3 25. cxb3 Txb3 26. Pd5 Dd8 [26… exd5 27. The1+ Kf8 28. De7+ Kg8 29. Tg1+ Kh7 30. Dxf7+ en mat.] 27. fxe6! Lxe6 28. Dxh5 met beslissend voordeel.
24… Txh7!
Goed gezien van de zwartspeler, de dame komt wat gedeplaceerd te staan.
25. Dg8+ Ke7 26. Dxh7 Pf6 27. Dh6
27… a4!
En ineens heeft zwart een moordend initiatief.
28. La2 a3 29. Dd2 Txb2+ 30. Ka1
Zwart heeft nu diverse kandidaatzetten.
30… Pa4?!
Lang niet de sterkste.
- Met 30… Db6 had zwart in het voordeel kunnen komen. Bijvoorbeeld 31. Tb1 en opnieuw is 31… fxe4 heel sterk.
- Ook 30… fxe4 lijkt heel sterk want zwart wint gewoon een pion daar 31. fxe4? faalt op 31… Pcxe4 32. Pxe4 Pxe4 33. De3 Dc3! met winst.
31. e5!
Wit vecht terug.
31… dxe5 32. Pxa4 Lxa4 33. De3
Dreigt om te beginnen Dxa3+.
33… Txa2+?!
Onnodige paniek, maar misschien dacht zwart wel dat hij achter elkaar won.
Er viel nog voordeel te behalen met 33… Txc2 34. Dxa3+ Dc5 en met zijn mooie centrumblokje heeft zwart winstkansen.
34. Kxa2 Dxc2+ 35. Kxa3 Lc6 36. Td2 Da4+ 37. Kb2 Db4+ 38. Kc1
38… Pd5
Met 38… Da5 kon zwart de mooie pion op e5 behouden; de kansen lijken in evenwicht hoewel de stelling niet gemakkelijk te spelen is voor beide spelers.
39. Dxe5
Dit is een mooie pion die zwart inboet.
39… Da3+ 40. Db2 Dxf3 41. Thd1 f4?!
Het lijkt normaal om een van de vrijpionnen in de strijd te werpen en tevens steunpunten te creëren. Vreemd genoeg kan wit hierna het heft in handen nemen.
Na 41… De3 was er niets aan de hand voor zwart.
42. Td3
Met 42. h5! wordt de zwarte dame weggelokt. 42… Dxh5 min of meer gedwongen daar de h-pion anders veel te sterk wordt, maar nu centraliseert wit de dame. 43. Dd4! en Dc5+ is een bijzonder vervelende dreiging geworden. 43… Ld7 44. Dc5+ Kf6 45. Da5 met een achtervolging op de zwarte koning.
42… De4! 43. h5
Wederom was 43. Dd4 sterk.
43… Dc4+
44. Kb1?!
De stelling is duidelijk te moeilijk…
Na 44. Kd2 zien de zwarte stukken er weliswaar dreigend uit, maar de koning staat betrekkelijk veilig terwijl die van zwart ook opgejaagd kan gaan worden. Bijvoorbeeld: 44… Lb5 45. Tb3 f3 [45… De2+ 46. Kc1 Pe3 47. Dxe2 Lxe2 48. Th1 en wit wint het eindspel.] 46. Da3+ Ke8 47. Da8+ Ke7 48. Da7+ Kf8 49. Db8+ Le8 50. Txf3 met winst.
44… Pb4!
Nu heeft zwart weer ineens de betere kansen…
45. Dc3! Db5 46. Td4
Wit herpakt zich en speelt tweemaal de enige zet.
46… Pd5+ 47. Db2 Pc3+
48. Kc2?
Een vreselijk veld voor de koning. Zwart kan nu op slag winnen met 48… Pxd1 49. Dxb5 Pe3+ (tussenzet!) 50. Kc3 Lxb5 en zwart heeft materiaal buitgemaakt. Hier had natuurlijk 48. Kc1 moeten gebeuren waarna dezelfde afwikkeling had plaatsgevonden.
48… Dxb2+?
Maar de zwartspeler profiteert ook niet.
48… Pxd1 49. Dxb5 Pe3+ 50. Kc3 Lxb5 51. h6 Kf6 52. Txf4+ Pf5
49. Kxb2 Pxd1+ 50. Txd1 Kf6 51. Tg1 f3 52. h6 f2
52… Le4 53. Kc3 e5 54. Kd2 is ook remise.
53. Tf1 Kg6 54. Txf2 Kxh6 55. Txf7
Een fascinerend gevecht!
½ – ½
Alle partijanalyses en fragmenten (en nog meer) via de viewer:
(De foto is van de toernooisite)
Greenfeld – Sengupta:
Wit verliest zijn laatste pion maar volgens de tablebases blijft het remise.