Carlsen in de aanval
De vierde partij van de match om de wereldtitel tussen Anand en Carlsen is geëindigd in remise. Dit was zeker de interessantste partij tot dusver, waarin Carlsen in het gehele middenspel een voordeel had. Hij was zo dapper geweest om een pion op a2 mee te snaaien die giftig leek, maar de loper slaagde erin te ontsnappen. Anand had al zijn taaiheid en venijnigheid nodig om tegenspel te genereren. Onder druk vond Magnus niet de beste zetten en liet het voordeel verzanden.
Magnus voor de partij
Tegenwoordig is Twitter misschien wel de populairste plek om commentaar te geven. Heel veel schaakfans, van amateur tot grootmeester, wisselen met elkaar van gedachten via dit medium. De match is zo’n hype geworden op Twitter dat het zelfs trending topic nr. 1 is in India en Noorwegen!
@asimpereira
Vele GM’s gaven interessant commentaar op deze partij, en in mijn analyse maak ik soms gebruik van hun woorden. Magnus speelde de eerste 25 zetten perfect en kreeg een behoorlijk voordeel. Zijn secondant Jon Ludvig Hammer zag het al helemaal zitten, maar Magnus speelde vervolgens enkele onnauwkeurige zetten.
Voor een completer verslag en meer foto’s zie het verslag op NewsAboutChess.
Zie ook Lennarts fotoalbum.
Anand – Carlsen
1. e4
Zoals verwacht speelt Anand weer 1.e4. Omdat Anand bekend staat om zijn sterke openingsvoorbereiding, is het niet waarschijnlijk dat Carlsen weer de Caro-Kann kiest. Anand zou hier zeker klaar voor zijn en een kritiekere variant hiertegen kiezen.
1…e5
Inderdaad, geen Caro-Kann.
2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6
Dus Carlsen speelt de Berlijnse Muur. Dit is een van zijn hoofdwapens, en het zal dan ook geen verrassing zijn geweest voor Anand.
4. O-O 4. d3 Een populaire zet om de stukken op het bord te houden.
4…Pxe4 5. d4 5. Te1 Deze zet is de laatste jaren vrij populair, maar heeft zwart nauwelijks problemen bezorgd.
5…Pd6 6. Lxc6 dxc6 7. dxe5 Pf5 8. Dxd8+ Kxd8
Het Berlijnse eindspel; de vier belangrijkste factoren in deze stelling zijn:
- Wit heeft een pluspion op de koningsvleugel. Als er veel stukken geruild zouden worden, zou het makkelijk zijn daar een vrijpion te creëren met f5 en e6.
- Zwart heeft het loperpaar. Als de stelling open komt zouden deze erg sterk kunnen worden. Wit moet zich ook bekommeren om de witte velden. Zwart is namelijk de enige met een witveldige loper, dus wit heeft andere stukken nodig om controle te krijgen over deze velden. De loper op c8 heeft ook een belangrijke taak om de witte meerderheid op de koningsvleugel te stoppen.
- Zwart heeft een pluspion op de damevleugel, maar het is lastig om een meerderheid te creëren daar. Toch moet de dubbelpion niet verwaarloosd worden, omdat zwart later zijn pionnen daar op kan spelen en op verschillende manieren vrijpionnen kan maken.
- Zwarts koning is nog steeds in het midden en zijn torens zijn niet verbonden. Zwart heeft ofwel tijd nodig om zijn koning op b7 zetten, ofwel moet zijn koning in het midden laten en de toren op h8 proberen te ontwikkelen met h7-h5-h4.
Omdat sommige van deze factoren voordelig zijn voor wit, en andere voor zwart, zijn er kansen voor beide partijen. Dus is de zwarte opening niet alleen erg solide, maar ook geschikt om ermee op winst te spelen. Daarom is deze opening erg populair tegenwoordig.
9. h3 Ld7
Zwart kiest ervoor om zijn koning op b7 te zetten. Dit laat de koningsvleugel eventjes onbewaakt, dus we kunnen daar een aanval van wit verwachten.
10. Td1
Pent de loper. Bekende ideeën die bij deze zet aansluiten zijn e5-e6 en Pf3-g5.
10…Le7
Deze zet is voor het eerst gespeeld door Jon Ludvig Hammer en door hem een paar keer herhaald. Jon Ludvig is een van de secondanten van Carlsen dit toernooi, dus waarschijnlijk hebben ze de details van deze stelling samen uitgewerkt.
11. Pc3
Ontwikkelt het paard naar zijn meest natuurlijke veld.
Na het directe 11. Lg5 Kc8 12. g4 Speelt zwart het belangrijke 12…h6! (zie analysediagram)
En zwart stond prima in zowel Ganguly-Hammer als Sutovsky-Hammer. 13. Lxe7 [13. Ld2 Ph4 14. Pxh4 Lxh4 15. Lc3 h5 Ganguly-Hammer 2011] 13…Pxe7 14. Kh2 Te8 15. Pbd2 b6 16. Te1 c5 Sutovsky-Hammer
Toevallig stond gisteren precies dezelfde stelling op het bord in Caruana-Grischuk! Caruana forceerde paardruil, maar bereikte uiteindelijk niets en ontsnapte met een remise. 11. g4 Ph4 12. Pxh4 Lxh4 13. Pd2 Kc8 14. Pf3 Caruana-Grischuk November 12th
11…Kc8 12. Lg5
Ruilt de zwartveldige lopers, zodat zwart geen loperpaar meer heeft. Of de loper beter is dan het paard hangt vooral af van de aanwezigheid van de torens. Zonder torens zou wit een groot voordeel hebben, omdat met de loper alleen het haast onmogelijk is een vrijpion te maken op de damevleugel. 12. g4 Ph4 13. Pxh4 Lxh4 14. Pe4 b6 15. Lg5 Lxg5 16. Pxg5 h6! 17. Pxf7 Te8 En zwart stond prima in Dominguez-Navara 2013.
12…h6
Marin suggereert: 12…Lxg5 13. Pxg5 h6 14. Pge4 [14. Pxf7 Te8! Met mooie compensatie.] 14…b6 15. Td2 c5 16. f4 Lc6 Met een vechtstelling voor zwart waarin het paard goed staat.
13. Lxe7 Pxe7 14. Td2 In Berg-Hammer volgde: 14. a4 a5 15. Td2 c5 16. Tad1 Lc6 Met de pion op heeft meer zin om de loper op c6 te zetten. 17. e6 fxe6 18. Pe5 Te8 19. Pb5 Nu kreeg wit een klein voordeeltje na 19..Bxb5 maar waarschijnlijk is Pd5 of Pf5 veiliger.
14…c5 15. Tad1
Voor het eerst een nieuwe stelling op het bord. 15. Pe4 b6 16. Pg3 Lc6 17. Ph2 Pg6 18. Te1 Pf4 19. f3 In Jakovenko Almasi koos wit het plan om zwarts dreigingen te pareren om vervolgens torens te ruilen en een beter eindspel te genieten. Om het eindspel beter te begrijpen raad ik u aan deze partij te bestuderen.
15…Le6
Een logisch veld voor de loper. Het blokkeert de e5-pion en valt a2 aan. 15…Lc6 16. e6!? fxe6 17. Pe5 Met wat initiatief voor wit.
16. Pe1
Het paard stond niet zo goed op f3, omdat het daar niet zoveel velden had en de f2-pion blokkeerde. Nu zijn de pionnen vrij te bewegen en tegelijkertijd zoekt het paard naar een beter veld.
Na 16. Pe2 Is het niet mogelijk om de pion op a2 te nemen. 16…b6 Deze zet versterkt de zwarte pionnencentrum en zorgt ervoor dat zwart zijn ontwikkeling af kan maken met Kb7. [16…Lxa2?! 17. b3 c4 18. Pfd4 c5 19. Pb5 cxb3 20. cxb3 Lxb3 21. Tb1 c4 22. Ped4 En wit heeft een groot initiatief.]
16…Pg6 Ook 16…b6!? bevalt me wel, om eerst de ontwikkeling af te maken voordat je besluit waar je het paard neerzet.
17. Pd3 b6 18. Pe2?!
Brengt het paard over naar de koningsvleugel, waardoor zwart de pion op a2 kan pakken. In veel stellingen is zo’n pionnensnaai onmogelijk omdat wit eenvoudigweg de terugtocht van de loper afsnijdt met b2-b3, zoals in de beroemde partij Spassky-Fischer 1972 (in dat geval was het Lxh2 g3). Zoals we in die partij zagen, is het best moeilijk in te schatten of de loper eruit kan komen of niet.
18…Lxa2!
Carlsen besluit de pion gewoon te pakken. Opeens is er een conflict: Anand moet bewijzen dat deze zet te risicovol is, anders staat hij gewoon een pion achter.
De andere optie was 18…Kb7 waarna het voor wit aanbevolen is de pion alsnog te dekken. 19. b3 [19. Pef4 Pxf4 20. Pxf4 Lxa2 21. b3 c4 22. b4 c3 23. Td3 a5] 19…Tae8 20. Pef4 Pxf4 21. Pxf4 Lc8 22. Te2 Td8 23. Txd8 Txd8 Zwart heeft de open lijn en zal zeker torenruil vermijden. De stelling lijkt me prima voor zwart omdat het lang zal duren voordat wit een vrijpion en heeft en zwart kan actief zijn op de damevleugel in de tussentijd.
19. b3 c4!
Schiet de loper te hulp. Zonder deze dubbelpion zou de loper ingesloten staan!
20. Pdc1 cxb3 21. cxb3 Lb1!
En via de andere diagonaal ontsnapt de loper.
22. f4
22. f4 Kb7 23. g4 Le4 24. Td4 Lc6
Het directe 22. Td7 zou falen op 22…Tg8! (zie analysediagram)
23. Txf7 [23. f4 Lf5! De toren kan de f7-pion niet nemen vanwege Le6. 24. Txf7 Le6] 23…Pxe5 Zwart houdt een pion meer en jaagt nu de loper weg van de zevende rij. 24. Te7 Pc6 25. Tf7 Lg6
22…Kb7 23. Pc3
23. Td7 Thf8 24. e6 Dit idee werkt niet nu omdat de f4-pion hangt. 24…Lf5! 25. Pd4 Lxe6 26. Pxe6 fxe6 27. Txg7 Pxf4 En zwart staat veel beter.
23. Pd3 De andere optie is om loperruil te forceren. 23…Lxd3 24. Txd3 The8 25. Td7 Te7 26. f5 Kc6 27. Txe7 Pxe7 28. g4 Pd5 en zwart staat een beetje beter.
23…Lf5 24. g4 Lc8!
Abhijeet Gupta op Twitter: ”I wonder if you just tuned in to the match, how many of you could predict the past of B on c8?” Na 24…Le6 zou wit twee stukken winnen voor een toren. 25. f5 Pxe5 26. Te2 Lxb3 27. Pxb3 The8 De kansen zijn ongeveer gelijk.
25. Pd3 h5
Valt de witte pionnenformatie aan, in de hoop dat ze zwak worden.
26. f5 Pe7 Na 26…Ph4 stelde Erwin l’Ami op Twitter een mooie manier voor om het initiatief te grijpen: 27. Kf2 g6 28. Tc1 hxg4 29. hxg4 gxf5 30. Pb5 c5 31. b4 (zie analysediagram)
Met een groot initiatief voor wit.
27. Pb5
Anand heeft een pion minder, dus zoekt hij naar manieren om compensatie te krijgen. De pion op c7 is een mooi doelwit en als het beweegt komt het veld d6 beschikbaar voor de witte paarden. 27. Kf2 hxg4 28. hxg4 a5 29. Tc1 Pc6
27…hxg4?!
Geeft wit tijd om aan te vallen!
27…a6 Deze zet ziet er praktischer uit, om het paard van b5 eerst weg te jagen. 28. Pd4 hxg4 [28…c5 29. Pf3 hxg4 30. hxg4 g6 31. e6 f6 32. Pde5 Met compensatie voor wit.] 29. hxg4 a5 30. Tc1 [30. Pb5 a4] 30…a4 31. bxa4 Txa4 32. Pf2 Ta5 Zwart heeft zijn problemen opgelost terwijl hij nog steeds een pion voor staat.
28. hxg4?
Mist de mogelijkheid om een gevaarlijke aanval op te zetten.
28. Tc1!? Pd5 [28…Pc6 29. Tdc2 Ld7 30. Pb4! Pxb4 31. Txc7+ Ka6 32. Pd6+-] 29. e6 [29. Pb4? Pxb4 30. Txc7+ Kb8 31. Txf7 Pc6! 32. e6 Pe5-+ De torens staan erg ongelukkig.] 29…fxe6 [29…a6 30. Pe5 axb5 31. Pxf7 Txh3 32. Pd8+=] 30. Pe5 En wit dreigt mat, zoals Anish Giri aangaf op Twitter. Zwart moet nauwkeurig spelen maar zou nog steeds een beetje beter kunnen staan na 30…a5! al is het niet veel.
[30…gxh3? 31. Txc7+!! Pxc7 (31…Ka6 32. Pd6 Met mat.) 32. Pd6+ Kb8 33. Pc6# (zie analysediagram)
]
28. Tc2! Pd5 29. Pb4! [29. e6 werkt niet in deze stelling door een paardvork op e3. 29…a6 30. Pe5 axb5 31. Pxf7 Pe3-+] 29…Pxb4 30. Txc7+ Ka6 [30…Kb8 31. Txf7 Wit heeft goede compensatie voor het stuk. Door de f7-pion van het bord te snaaien is de e-pion erg sterk geworden. Merk ook op dat zwart er nog niet in geslaagd is zijn ontwikkeling te voltooien, met zijn toren nog steeds op a8.] 31. Pd6 b5 32. hxg4 Kb6 33. Txf7 Ook hier heeft wit volledige compensatie. De pionnen zijn erg gevaarlijk en zwart heeft problemen met de ontwikkeling van zijn loper en zijn toren.
28…Th4
Activeert de toren, terwijl ..a6 nog steeds een interessante mogelijkheid was.
29. Pf2 Pc6 30. Tc2
Verhoogt de druk op de c-lijn.
30…a5
Magnus probeert zijn toren vrij te breken met a5-a4. Ook kan de koning zich in sommige varianten verstoppen op a6.
30…g6!? om de witte pionnenformatie direct aan te vallen. 31. Tdc1
[31. e6 fxe6 32. fxg6 Th6]
[31. Kf1!? om een toekomstig Pe2+ te voorkomen. 31…gxf5 32. Tdc1 Ld7 33. Pd4 fxg4 (33…Th6 34. g5 Tg6 35. e6 Txe6 36. Pxe6 fxe6 37. Pd3 Met gelijke kansen.) 34. e6 Pxd4 35. Txc7+ Ka6 36. exd7]
31…Ld7 32. Pd4! Pxd4 33. Txc7+ Kb8 34. Kg2 Lc6+ 35. T1xc6 Pxc6 36. Txc6 gxf5 37. gxf5 Kb7 38. Tf6 Tf8 39. Kf3 Kc8 40. Pe4 met serieuze kansen voor wit.
31. Tc4
Voorkomt ..a4.
31…g6
31…Lxf5 32. Txc6 Kxc6 33. Pd4+ Kb7 34. Pxf5 Deze voortzetting werd besproken door Negi en Vachier-Lagrave op Twitter, maar wie staat er beter hier? Ik denk dat het in ieder geval niet zo’n aantrekkelijke mogelijkheid is voor zwart…
32. Tdc1 Ld7 33. e6!
Jaagt de loper terug naar de laatste rij.
33…fxe6 34. fxe6 Le8 35. Pe4!
Een goede praktische keuze. Wit offert de g4-pion maar al zijn stukken zijn nu actief. Anand realiseert zich goed dat hij nog steeds zijn compensatie bewijzen moet. 35. Kg2? geeft zwart tijd om aan zijn verdediging te werken. 35…Th7 36. Pe4 Te7-+
35…Txg4+ 36. Kf2 Tf4+ 36…Td8! 37. Ke3 Td5 38. Pbc3 Te5 39. Kf3 De rook is ingesloten op g4, 39…Tgxe4 40. Pxe4 Txe6 (zie analysediagram)
Maar zwart geeft gewoon een kwaliteit en heeft nu drie pionnen voor de kwaliteit. Deze stelling zou wel eens gewonnen kunnen zijn voor zwart.
37. Ke3 Tf8?
Geeft het voordeel uit handen. 37…g5 38. Tg1 Th4 39. Txg5 Th7 40. Tg8 Te7 41. Pg5 Tc8 Zwart is best passief maar heeft nog steeds de hoop eruit te komen met een pluspion.
38. Pd4!
Carlsen leek hier niet zo blij, zich waarschijnlijk realiserend dat zijn voordeel weg was.
38…Pxd4 39. Txc7+ Ka6 40. Kxd4 Td8+ 41. Kc3
De kibitzers verwachtten vooral 41.Ke3. Naka: ”What the… Kc3?????" Negi: "Lmfao at all the guys with Houdini who claimed Ke3 as obvious". Ik denk dat Anand 41.Ke3 niet zo vertrouwde en remise af wilde dwingen in een toreneindspel. 41. Ke3 Td5 42. Tg7 Lb5 43. Tc3 Td1 Volgens de engine is dit remise, maar ik kan me voorstellen dat Anand zich niet zo veilig voelde hier met zijn koning in het midden.
41…Tf3+ 42. Kb2 Te3 43. Tc8 Tdd3!
Erwin l’Ami: "I think the only serious try for Black is 43…Rdd3!? now". 43…Txc8 44. Txc8 Txe4 45. Txe8 g5 46. Tg8 g4 47. e7 Txe7 48. Txg4 Waarschijnlijk de stelling waar Anand naartoe wilde met 41.Kc3. Op topniveau wordt zo’n eindspel als potremise beschouwd. Anand gaat deze stelling echt niet meer verliezen.
44. Ta8+
44. T1c4 Erwin l’Ami: "One thing is clear, the comp suggestion 44.R1c4 is very unlikely to happen. Vishy will try to simplify into a drawn rookending." Inderdaad, de toren staat niet stabiel op c4 en de koning komt in de problemen. In plaats hiervan probeert Vishy op een remise-toreneindspel af te stevenen. 44…Te2+ 45. Kc1 Th3 46. Ta8+ Kb7 47. Td8 Lc6 48. e7 b5 49. Pd6+ Kb6 50. Txc6+ Kxc6 51. e8=D+ Txe8 52. Pxe8=
44…Kb7 45. Txe8 Txe4 46. e7 Tg3
Zwart probeert de g-pion te behouden. In deze stelling is het cruciaal voor wit om de e-pion tegen de g-pion te ruilen, en daarbij het liefste ook nog een toren te ruilen.
46…Tee3 47. Td8 Txb3+ 48. Ka2 Ta3+ 49. Kb2 En zwart moet nu remise pakken met Tab3+ (L’Ami)
46…g5 47. Td8
[47. Tg8 Txe7 48. Txg5 Tee3]
[47. Tc3 Td2+ 48. Tc2 Td7 49. Tg2 g4 50. Tg8 Tdxe7 51. T8xg4 Te1 52. Tg7]
47…Tde3 48. Td6 Txe7 49. Tcc6 Te2+
47. Tc3 Te2+ 48. Tc2 Tee3 49. Ka2!
Zodat zwart nog steeds geen tijd heeft om b3 te pakken.
49…g5 50. Td2
50. Tf2!? Ziet er ook logisch uit. Het idee is om de toren op de achtste rij te ondersteunen, om deze weg te kunnen zetten met schaak. 50…Tg1 51. Kb2 g4 52. Tff8 Tg2+? [52…Tge1 53. Tb8+ Kc6 54. e8=D+] 53. Ka3 Tee2 54. b4 Kc6 55. Tc8+ En de koning kan niet naar b5 vanwege e8D met schaak.
50…Te5
50…Tg1 51. Kb2 g4 52. Td7+ [52. Tdd8? Tg2+ 53. Ka3 Tee2 54. b4 Kc6] 52…Kc6 53. Td2 Tge1 54. Tg8 Txe7 55. Txg4 Ook met twee torens op het bord is dit eindspel vrij gemakkelijk remise.
51. Td7+ Kc6
52. Ted8
52. Td2 Kb5 53. Td5+ Txd5 54. Td8 Te5
52. Ta7! forceert ook een remise volgens Gupta. 52…Tge3 53. Tg8 Txe7 54. Txe7 Txe7 55. Txg5=
52…Tge3 53. Td6+ Kb7 54. T8d7+ Ka6 55. Td5 Te2+ 56. Ka3 Te6 57. Td8
57. Txg5?? Vishy valt niet in de laatste kuil.. 57…b5
57. e8=D wint ook de g-pion. 57…Txe8 58. Txg5 Th2 59. Tgg7 Tee2 60. Ta7+ Kb5 61. Tg5+ Kc6 62. Tg6+ Kd5 63. Ka4 Te4+ 64. Ka3=
57…g4
Magnus probeert nog steeds de g-pion te behouden, maar kan niet voorkomen dat Vishy hem pakt. 57…Txe7 58. Txg5
58. Tg5 Txe7 59. Ta8+ Kb7 60. Tag8 a4 61. Txg4 axb3 62. T8g7 Ka6 63. Txe7 Txe7 64. Kxb3
En remise werd overeengekomen.
1/2-1/2
De viewer met commentaar in het Nederlands:
Mooie analyse. 22…Tg8 is een knap zetje als wit 21. Td7 had gedaan. Waren er trouwens ook twitteraars die de zet 35. Pe4 van Anand zagen aankomen? Een prachtige zet vind ik dat.
Tenslotte: een vraagteken voor de zet 28. hxg4, als je daarin gelijk hebt dan moet deze stelling in de combinatieboekjes!
Tg8 is zeker een mooi zetje!
35.Pe4 werd door de engine aangegeven.
Negi: "Ne4!! Did somebody connect both these guys to houdini?"
Volgens Short was het niet zo moelijk te vinden:
Nigel Short: "It is not that difficult. It was his one remaining inactive piece."
Ja ik denk dat wit na hxg4 slecht blijf staan, maar de stellingen na Tc2 of Tc1 zijn erg ingewikkeld!
Dank voor de mooie analyses, Twan! Leuk ook hoe je de ‘live’-commentaren van GM’s erin verwerkt.