Leren combineren 4
Deze nieuwe rubriek is primair geschreven voor minder geoefende clubschakers, waarin de beginselen van het combinatiespel centraal wordt gezet. Aan de hand van enkele instructieve voorbeelden wordt benoemd waar men op kan letten tijdens een partij. Dit alles met een knipoog naar de Stappenmethode, waar grotendeels de terminologie en andere aspecten aan ontleend zijn. En uiteraard kan men meteen wat gaan oefenen. Veel plezier!
Inleiding
Het geheim van de sterkere speler is dat hij zich uitstekend weet te oriënteren op de stelling. Door te weten in welke richting je moet zoeken, brengen we die oriëntatie aan. De terminologie die hieronder wordt gehanteerd, is nodig om de begripsvorming te verbeteren.
Bij het uitschakelen van de verdediging gaan we op zoek naar stukken met een verdedigende functie. In het volgende diagram zien we dat het paard op c6 de loper op d4 dekt.
In dit diagram zien we dat het paard op c6 de loper op d4 dekt. De toren op d1 kan dus nog niet direct in actie komen. Er zijn echter twee methoden om materiaal (‘hout’) te winnen.
A) 1. Lxc6 bxc6 2. Txd4 1-0
Bij deze methode wordt het verdedigende stuk geslagen (afgeruild) waarna het andere stuk van zijn dekking beroofd wordt. We noemen dit “Uitschakelen verdediging slaan + hout”.
B) 1. b5
Bij deze methode wordt de verdediger weggejaagd of weggelokt. We noemen dit “Uitschakelen verdediging weg + hout”. Door de verdediger weg te jagen winnen we wederom ‘hout’.
1…Pa5 2. Txd4
1-0
Er is nog een andere vorm waarin het uitschakelen van de verdediging leidt tot winst. Ditmaal is materiaalwinst niet het doel, maar het spelen op mat.
Het moge duidelijk zijn dat de loper op d3 de belangrijke (mat)velden b1 en f1 dekt. Het moeten vervullen van twee taken tegelijk wordt deze officier teveel. Zwart geeft snel mat met:
1…Tb1+! 2. Lxb1 Tf1# 0-1
We noemen dit “uitschakelen verdediging weg + mat”. Door de loper als het ware weg te lokken, weet zwart het mat te bewerkstelligen.
Analoog aan bovenstaande voorbeelden kunnen we, door de verdediger te elimineren, ook op mat spelen.
Zwart slaat toe met 1…Txd3! 2. cxd3 Tf1# 0-1
Laten we aan de hand van deze thema’s eens naar een voorbeeld uit de praktijk kijken. In een partij tussen niemand minder dan Anand en Karpov, haalde wit de winst op fraaie wijze binnen.
Als we ons op de stelling oriënteren, zien we dat bijna alle witte stukken dreigende posities hebben ingenomen. Het ligt voor de hand om op mat te spelen. Ogenschijnlijk heeft Karpov de belangrijke velden f6 en g7 goed gedekt. Er zijn zelfs twee verdedigers van deze velden, Dg6 en Ph5 vervullen deze taak. Als we dat weten is de oplossing zo gevonden en Anand kwam dan ook met het volgende dame-offer op de proppen:
1. Dxh5!
Karpov gaf het op, want na 1… Dxh5 2. Bg7 is het mat. Om in de terminologie te blijven: “uitschakelen verdediging weg + mat”. De pointe van 1. Dxh5! is 1…Dxh5 2. Lg7#
1-0
Oefeningen
OPGAVE 1
OPGAVE 2
OPGAVE 3
OPGAVE 4
OPGAVE 5
OPGAVE 6
OPGAVE 7
OPGAVE 8
Alle partijen of fragmenten via de viewer:
(wordt vervolgd)
