Dimitri op Tata (2)
Het is voor spelers met ten minste een beetje ambitie gebruikelijk om voor een toernooi een doel te hebben. Dat doel kan taakgericht (of procesgericht) zijn: bijvoorbeeld het vermijden van tijdnood (of, als je het positief wilt formuleren, een goede tijdsverdeling). Trainers worden blij als pupillen dat soort doelen stellen. Uiteindelijk gaat het bijna altijd wel om het resultaat natuurlijk, met 0 uit 9 en een voorbeeldig tijdverbruik lijkt er toch iets misgegaan te zijn. Een bepaald resultaat als doel is ook gebruikelijk: zo liet Ivan Sokolov bij het afgelopen NK duidelijk weten dat hij vond dat hij (als speler met de hoogste rating) kampioen zou horen te worden. Dat werd hij (gelukkig) niet, hoewel hij volgens zijn rating scoorde. Of het eenzijdige doel goed werkte voor hem weet ik niet: het kan een motivatie geweest zijn om hard te werken, het kan ook demotiverend gewerkt hebben, of geen van beiden, maar de teleurstelling na afloop zal niet fijn geweest zijn.
Zelf ben ik meestal bescheidener met mijn doelen. Meestal valt het in drie woorden te formuleren: een goed (of redelijk, afhankelijk van mijn zelfvertrouwen) toernooi spelen. Op het afgelopen NK was mijn doel nog bescheidener: beter presteren dan het jaar ervoor (dat lukte). Bij Tata was ik zevende geplaatst van de veertien, een plaats in de middenmoot leek me dus redelijk, iets erboven goed (resultaatdoel). Als ik dan ook nog wat goede/leuke partijen zou spelen (taakdoel) zou ik tevreden kunnen zijn. Uiteindelijk is mijn resultaat goed, met het niveau van mijn partijen ben ik niet zo heel tevreden, met de vermaakfactor wel, slechts twee remises en veel lange partijen. Om eerlijk te zijn geef ik de voorkeur aan een solide ongeslagen toernooi, het is gewoon beter voor de gemoedsrust. Voor mijn reputatie is zo’n scorelijst vol met enen en nullen waarschijnlijk wel weer beter: dat is tenslotte wat het publiek en toernooiorganisaties graag ziet. Zelf had ik het idee dat het toeval is, al valt me nu op dat ik in de laatste 42 partijen maar 7 remises heb gespeeld (8 nederlagen, 27 overwinningen). Maar er zijn ook periodes geweest waarin het aantal remises een stuk hoger lag.
Verder met het toernooi. Ik was met 2.5 uit 5 begonnen, er had meer in gezeten, maar 50%, middenmoot, volgens mijn doelstelling was dat ok. Ik zou echter naar min 1 gaan zakken door mijn partijen tegen Bok en Timman, en dat was toch niet de bedoeling.
Ronde 6: wit tegen Benjamin Bok
Tegen Benjamin kwam ik twee pionnen voor, maar ik had nog wel wat problemen te overwinnen. Dat deed ik niet helemaal goed, maar uiteindelijk wist ik een toreneindspel met een pluspion te bereiken dat op een gegeven moment wel gewonnen voor mij was. Mijn techniek faalde echter.
Ik had hier 16… Le5 verwacht. 17. Lxe5 fxe5 18. Pd3 Txf1+ 19. Dxf1 b6 leek me iets prettiger voor wit, maar veel is het niet. Wat Benjamin doet zou ok voor zwart zijn als wit met de g-pion of toren terugslaat, maar er is een weerlegging.
17. exf4! Lc8
Want omdat de e-lijn geopend is, heeft zwart geen tijd om de c-pion te dekken: 17… b6 18. Te1 Df7 19. Pd6 Dg6 20. f5 Dg5 21. d4 (21.b4 is mogelijk nog sterker, maar dit had ik gepland) is heel slecht voor zwart.
18. Pxc5 Pb4
Nu moest ik kiezen. 19.a3 Pbd5 20.b4 is gewoon goed voor wit, maar het was me niet meteen duidelijk hoe ik mijn stelling kon versterken. Daarom sloeg ik de tweede pion, al is dat iets riskanter.
19. Pxb7 Lxb7 20. Lxb7 Pd3
21. La3!
Hier kwam ik goed weg. Ik overwoog namelijk 21. Tc2 en zag geen duidelijke reden om het niet te doen, afgezien dat ik wat ongedekte stukken had. Dat zou me ook fataal geworden zijn: 21… Pxb2 22. Txb2 Db4! met dubbele aanval op toren en loper.
21… Dxa3 22. Txc7 Da5
Wit staat twee pionnen voor, en met de pion op f2 zou het niet al te moeilijk meer zijn. Met de pion op f4 is de witte koning echter kwetsbaar en dat geeft zwart wat compensatie.
23. Dc2 Kh8 24. Dc3
Ik wist niet zeker of het na 24. Bf3 Nb4 25. Qc5 Qxc5+ 26. Rxc5 gewonnen zou zijn, maar dit had ik toch moeten kiezen. 24… Db6+ 25. Kh1 Tfe8 26. Lf3 Pe1!
Dit was een tegenvaller. De loper heeft niet veel velden (27.Lh5? Db5!) en Pxf3 toelaten is niet verstandig. Ik vond niets beter dan een pion offeren om dames te ruilen.
27. Dc6 Pxf3 28. Dxb6 axb6 29. Txf3 Txd2 30. Te3!
Zonder deze zet zou wit geen voordeel meer hebben.
30… Ted8 31. Tce7 h5 32. Te2 Kh7 33. Kg2 Txe2+ 34. Txe2 Kg6 35. Kf3 Kf5 36. h3 Td3+ 37. Te3 Td2 38. g4+ hxg4+ 39. hxg4+ Kg6 40. Te6 Txa2 41. Txb6 Tb2 42. b4 Kf7
Hoe ik deze stelling had moeten spelen heb ik uitgelegd op newsaboutchess.com/page.php?al=bad-technique-in-rook-endgames
Ronde 7: zwart tegen Jan Timman
De laatste keer dat ik tegen Timman gespeeld had, ook met zwart, ook in Wijk aan Zee, won ik door een blunder van hem. Dit keer ging het in de opening echter al mis en ik kwam in een toreneindspel met een pion minder terecht dat met verloren leek. Maar was dat wel zo? Ik had in ieder geval beter weerstand kunnen bieden, en misschien het niet hoeven te verliezen, zo blijkt uit mijn analyse.
En toen stond ik dus op min 1, terwijl ik de partij erop weer zwart had. Maar ik maakte me nog niet enorm zorgen, als je van plus 1 op min 1 kan komen, kan dat andersom toch ook wel? En dat lukte inderdaad snel.
Ronde 8: zwart tegen Zhao Xue
Voor mijn gevoel stond ik hier wat slechter vanwege mijn slechte loper. Houdini vindt dat het gelijk staat, wellicht omdat de gedekte vrijpion en de b-lijn zwart tegenspel geeft. Ik weet eigenlijk ook niet welke stukken wit hier wil overhouden (paard tegen loper zal niet lukken). De actieve stukken van zwart afruilen, dat wil wit wel, maar is niet zo makkelijk.
26. Pf3 h6 27. Tb1 Db6 28. Txb5 Dxb5 29. Pd4 Pxd4 30. Dxd4 Da5
Wit heeft drie mogelijke doelwitten: pion d5, maar die kan zwart dekken, pion a7, wellicht door een toren op b7 te zetten, en de zwarte koning. Hoe kom je bij hem? De g-lijn openen wellicht?
31. g4 g6 32. gxf5 gxf5
Nou zou wit dus iets op de g-lijn moeten zetten. Ze verandert echter van plan en richt zich op d5.
33. Td1 Kh8
Dat is mooi, ik kan de dreiging Lxd5 voorkomen door iets wat ik toch al wilde doen, plaats maken op g8 voor de toren. Ik was er niet zeker van of de koning op h8 of h7 beter stond; achteraf gezien maakte ik de juiste keuze.
34. Db2 Tg8
Vergelijk de stelling met die van na zet dertig. Ik had verwacht dat ze hier met haar koning weg zou gaan. Haar gedachte was waarschijnlijk "Ik wil de koning liever op h2 hebben, en daar heb ik wel tijd voor, want er dreigt nog niks."
35. h3? c3!
Maar er was wel een dreiging… het is ook meteen uit. Wit heeft te veel zwaktes: de gepende loper op g2, de pionnen op a3 en g3, en moet ook nog de c-pion tegenhouden.
36. Db3
(36. Db4 Dxb4 37. axb4 d4! 38. exd4 Ld5 met stukwinst.)
36… Da6!
De enige zet die (overtuigend) wint. Er dreigt nu zowel 37…De2 als 37…d4.
37. Kf2 Beter was 37. Dc2 waarna er weer maar 1 zet is die wint: 37… Dxa3 en dan bijvoorbeeld 38. Kh2 Db2
37… d4!
Ik keek ook nog even naar 37… Txg2+ 38. Kxg2 De2+ 39. Kg3 Dxe3+ 40. Kg2 , helaas heeft zwart dan niet meer dan remise. 38. Ld5 c2! 39. Tc1 Lxd5 40. Dxd5 Dxa3
Nu is het fijn dat de koning op h8 staat in plaats van op h7.
41. Dxd4 Dxc1 42. e6+ Kh7 0-1
Ronde 9: wit tegen Kayden Troff
De Amerikaan Troff is de wereldkampioen t/m 14 jaar. Qua rating zat hij in de buurt van Goudriaan en Van Delft, maar hij had op dit moment 3.5 uit 8 tegen sterke tegenstand en het leek me dus geen makkelijke middag te worden. Dat werd het ook niet, want ik kwam slecht te staan, maar uiteindelijk viel het mee.
Zwart sloeg in de opening op c4 en die pion sta ik nog steeds achter. De witte bedoeling is om compensatie te krijgen op de zwarte velden en de loper op b7 inactief te maken. Maar helaas: 20.Dc5 lijkt niet te werken en anders komt zwart met b4 en c5.
20. Td6
20. Dc5 Pd7 21. Dd6 Dxd6 22. exd6 f6 is (ook) beter voor zwart.
20… b4 21. Pd1 c5 22. a5 Pc8 23. Td2 Pa7 24. Tc2
Ik was hier onzeker of ik nou slecht stond of dat het meeviel. Ik zag dat zwart een gedekte vrijpion kon maken, maar is die sterk of zwak?
24… c3
Achteraf gezien had zwart beter op c4 laten slaan, c5 dekken en paard naar d4.
25. bxc3 b3 26. Tcc1 c4 27. Pb2
Nu heeft wit een plan: c4 aanvallen en veroveren. Er zijn nog wel een paar dingen waar wit voor moet oppassen: het paard op b2 dat c4 wil veroveren moet ook de b-pion tegenhouden, en soms zit er een truc verbonden met slaan op e4 in.
27… Tfd8 28. Lf1 Dc6
Dit verliest eigenlijk een tempo, want wit wil sowieso wel e4 extra dekken. 28… Tac8 29. Pxc4 Dc5 was beter.
29. Te1 Pb5 30. Pxc4 Tac8
31. Kg1
31. Tab1 was het eerste waar ik naar keek, want als zwart niets doet pakt wit een tweede pion mee op b3. Maar hoe staat het na 31… Dxe4+! 32. Dxe4 Lxe4+ 33. Txe4 Pxc3 34. Tee1 Pxb1 35. Txb1 Td4! Als het paard weggaat komt Tc3 en moet wit zelfs oppassen, dus ik rekende verder. 36. Txb3 Tdxc4 37. Lxc4 Txc4 38. Tb6 g5 en dit leek me remise, en nog steeds.
31… Dc5 32. Dxc5 Txc5 33. Tab1
Ik zag de truc wel, maar het kwam niet in me op dat ik dan net zo goed de andere toren naar b1 kon spelen. Na 33. Teb1! Lxe4 34. Txb3 Ld5 35. Tb4 Pxc3 heeft wit een tempo meer dan in de partij, die hij kan benutten door met 36. Pd6 de a-pion te winnen.
33… Lxe4 34. Txb3 Ld5 35. Tb4 Pxc3 36. Ta1 Pb5 37. Td1
Dit is niks, want met 37…Pc3 kan hij zetten herhalen, maar hij speelde 37… Pc7 en na 38. Ta4 is de diagramstelling van http:// newsaboutchess.com/page.php?al=the-endgame-reinderman-troff ontstaan.
Ronde 10: zwart tegen Jan-Krysztof Duda
Duda was de andere jongeling. Misschien kon ik op plus twee komen? Maar dat heeft er niet ingezeten.
1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3 Da5 4. d4 Pf6 5. Lc4 Pc6 6. Pe2 Le6!?
Als een beginner dat doet krijgt hij een standje van zijn trainer. Je vernaggelt je pionnenstructuur, het wordt lastiger om Lf8 te ontwikkelen, het ziet er lelijk uit… de zet heeft echter ook voordelen: zwart kan snel een toren op d8 zetten, pion d5 wordt geblokkeerd en de nieuwe e-pion kan eventueel op e5 geruild worden door de d-pion. Karsten Muller noemt de zet in zijn boek over het Scandinavisch en heeft ‘m zelf ook wel eens gespeeld, en in 1909 won Mieses met deze zet tegen Schlechter.
7. Lxe6 fxe6 8. O-O O-O-O 9. Dd3 e5
De normale zet hier (en eerder gespeeld) is 9… Df5 {maar ik vroeg me af of het wel goed was na 10. Dc4 Pd5 11. Pg3! Dxc2 12. Le3 Zwart kan nog een pion pakken, maar 12… Dxb2 13. Pce4 Db4 14. Dd3 ziet er toch riskant uit.
10. Dh3+ Td7?
Hier kreeg ik snel spijt van, ik weet niet meer waarom ik niet gewoon 10…Kb8 speelde.
11. Td1 e6
En hier had ik 11… exd4 12. Pxd4 Pxd4 13. Txd4 De5 14. Le3 e6 15. Txd7 Pxd7 16. Lxa7 Lb4 moeten proberen, ik denk dat zwart meer compensatie heeft dan in de partij.
12. Le3 Ld6 13. Dxe6 Te8 14. Df5 Tf8 15. dxe5 Pxe5 16. Pe4 Pxe4 17. Dxe4 Te7
Ik hoopte hier wat aanvalskansen te krijgen als compensatie voor de pion, maar dat kwam er niet echt van.
18. Dh4 Pg6
Hopende dat hij niet op h7 zou durven te slaan.
19. Dg4+ Kb8 20. Pg3 a6?!
20… b6 moet toch, beter meteen.
21. Dd4 b6 22. Dd5 Dxd5 23. Txd5 Te6 24. Tad1 Kb7 25. b3 Pe7 26. T5d2 g6 27. Pe2 Pf5 28. Pd4 Pxd4 29. Txd4 Tfe8 30. T4d3
Houdini vindt dat wit slechts iets beter staat, en het zou eigenlijk goed kunnen dat die het moeiteloos remise houdt. Mij lukte dat helaas niet…
30… b5 31. g3 Te4 32. Kg2 T4e6 33. T1d2 Lb4 34. c3 Ld6 35. Tc2 Te4 36. Kf3 T4e6 37. c4 Tf8+ 38. Kg2 Tf5 39. h3 h5 40. h4 Te4 41. c5 Le7 42. c6+ Kc8 43. Td7 Te6 44. Lf4 Ld8 45. Tg7 Tf8 46. Tc5 Tfe8 47. a4 bxa4 48. bxa4 Tf8 49. Le5 Tfe8 50. f4 Le7 51. Tc4 Ld6 52. Lxd6 Txd6 53. f5 gxf5 54. Kf3 Kd8 55. Tc5 Te1 56. Kf4 Te4+ 57. Kxf5 Txa4 58. Th7 Ta3 59. Th8+ Ke7 60. Te5+ Kf7 61. Th7+ Kf8 62. Txc7 Txg3 63. Te6 Td5+ 64. Kf6 Tf3+ 65. Kg6 Tg3+ 66. Kh7 Tc5 67. Tb7 Tf3 68. Tg6 Tf7+ 69. Kh8 1-0
En zo stond ik na tien ronden, net als na vijf ronden, weer op vijftig procent. In de laatste drie ronden zou ik wel de twee onderaan staande Nederlanders krijgen, maar ook nog de topper Jobava. Een plusscore moest misschien wel lukken? Maar daarover de volgende keer.
Pictures made by Peng.
