Wekelijks Schaakprobleem #6
Deze week voor het eerst een helpmat. Voor het eerst in deze serie doen we afstand van het normale schaakparadigma. Waar we eerder vooral bezig waren met het zo snel mogelijk matzetten van de tegenstander, waarbij de tegenstander zoveel mogelijk tegenwerkt, kijken we deze week naar een variant waarin beide kleuren samenwerken voor een gemeenschappelijk doel: het matzetten van de zwarte koning.
De gemiddelde bordschaker zal in het begin wat moeite hebben aan dit idee te wennen, maar uiteindelijk beseffen dat dit de oplosser juist extra mogelijkheden geeft!
In mijn eigen partijen heb ik me ook wel eens mat laten zetten. In een straalverloren stelling vond ik dan liever het snelste mat voor mijn tegenstander, dan op te geven. Zo had ik dan toch het gevoel ergens aan bijgedragen te hebben. Mijn meest recente helpmat was tegen Smerdon bij het Batavia toernooi. Hij had mijn dame al gewonnen en dreigt nu ook mijn paard te winnen.
De enige zet die wit de gelegenheid geeft in 1 zet mat te zetten is 1.Pg8. Na 1..Tg3 was het mat. Overigens leert de ervaring dat het sportief gevonden wordt als je je tegenstander mat laat zetten, als het mat dichtbij is, tenminste.
Maar mijn mooiste helpmat in een echte partij stamt uit 2005. Ik speelde tegen de Chinees Wang Rui.
Ook hier sta ik straalverloren en vind ik een mooi matje: 1.Te3 c1P#.
Bij gecomponeerde problemen moet er een unieke oplossing zijn (tenzij anders aangegeven), en moet elk stuk een functie hebben. Bovenstaande stellingen hadden een unieke oplossing, maar niet elk stuk had een functie voor het helpmat. Laten we als oefening maar eens naar een echt helpmatprobleem kijken.
Deze opgave heeft 5 versies. De dame op a6 kan vervangen worden door een pion, loper, paard of toren, en dan is er nog steeds een helpmat in 2. In een helpmat probleem begint zwart, en op de 2de zet van wit is het mat.
Bij een helpmat is het vaak handig om eerst een matbeeld te verzinnen, en pas daarna te bekijken of en hoe dit bereikt kan worden. Pc1,Ta2;Ka3,Db4 is een matbeeld, maar dan staat wit schaak. Het spiegelbeeld Pc5,Ta4; Ka3,Db2 is een serieuze kandidaat. De zwarte dame kan b2 maar op 1 manier bereiken: 1.Df6 Pc5 2.Db2 Ta4. Merk op dat hier een andere notatie gebruikt wordt, daar zwart begint.
Met de toren op a6 kan b2 niet bereikt worden, dus moeten we opzoek naar een ander matbeeld.
Pc1,Tb3; Ka3,Ta4 is een matbeeld, maar dan staat wit schaak. Het spiegelbeeld met de toren op a2 is niet te bereiken. Na wat puzzelen zie je dat Pd3,Ta1;Ka3 en toren op de a-lijn ook mat is. Dit kan maar op 1 manier: 1.Tb6 Tb1 2.Tb3 Ta1#
Met de loper is het waarschijnlijk dat de koning en loper naast elkaar moeten staan. Deze is waarschijnlijk het makkelijkst te vinden. Na 1.Lc4 Pe1 2.La2 Pc2 staat het mat.
Met een zwart paard op a2 zou het ook mat zijn, maar het paard kan dat veld niet zomaar bereiken in 2 zetten. Hij kan wel naar a4, en daar is het mat ook niet lastig te vinden: 1.Pc5 Pc1 2.Pa4 Tb3#
De pion kan ook naar a4, maar dan kan de witte toren niet meer naar b3. Zijn er nog andere matbeelden met de pion op a4? Met de toren op b2 en het paard op c4, maar dat kan niet in 2 zetten bereikt worden. De oplossing ligt niet helemaal voor de hand. Door bovengenoemd matbeeld een rij naar boven op te schuiven lukt het mat wel. Daarvoor moet er wel goed samengewerkt worden: 1.a5 Tb3+ 2.Ka4 Pc5#
Hopelijk is de lezer nu in staat het volgende helpmat op te lossen:
Zwart begint dus, dan doet wit een zet, dan doet zwart een zet, en dan kan wit matzetten. Succes!
WS#5
Zie de site van de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden.
Een heel onderhoudend stukje, Twan.
Wanneer help je mij eens aan zo’n overwinning?
Ik help altijd al mee, nou jij nog!
Groeten,
Mari
Hoi Mari,
Ik doe het alleen als ik echt geen hoop meer heb op een resultaat! Als jij mij in die situatie weet te brengen, help ik graag mee aan een mooi matje!