Carlsen na sterk slot winnaar Gashimovtoernooi
Magnus Carlsen heeft door in de slotronde Fabiano Caruana te verslaan het Gashimov herdenkingstoernooi gewonnen met 6.5 uit 10. De Italiaan eindigde met een punt achterstand als tweede, de andere spelers eindigden op 50%, behalve Mamedyarov die met 3 uit 10 eenzaam onderaan eindigde.
In het vorige verslag kon u lezen dat Carlsen halverwege het toernooi in de problemen was en in ronde 4 en 5 verloren had. In ronde 6 herstelde hij zich met een overwinning en een ronde later kwam hij door een punt bij zijn ‘vaste klant’ op te halen op plus twee. Vóór deze partij stond het 9-0 tussen Carlsen en Nakamura, en hoewel de Amerikaan misschien dacht "Niemand verslaat mij tien keer op een rij" en zelfs groot voordeel kreeg, kwam de wereldkampioen toch op 10-0 in de onderlinge.
Nakamura – Carlsen
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. f3
Een populaire keuze tegen Carlsen sinds hij in de WK-match verloren kwam te staan toen Anand dit speelde.
4… c5
Carlsen varieert graag, in de derde ronde speelde hij 4… O-O 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Ph5!? tegen Karjakin.
5. d5 O-O 6. e4 d6 7. Ld2 Pbd7 8. Pge2 Pe5
De stelling lijkt op een andere Sämisch-variant, die in het Koningsindisch, maar dan met de loper op b4 ipv op g7.
9. Pg3 exd5 10. cxd5 Ld7 11. a3 La5 12. Le2 b5 13. O-O c4 14. Le3 Lb6
In Benonistructuren wil zwart meestal lichte stukken ruilen, omdat de zijne elkaar een beetje in de weg staan. De loper op d7 blokkeert bijvoorbeeld een vluchtveld voor het paard op e5.
15. Dd2 Tb8 16. Pd1 Lc8
Weg dus maar. De computer wil graag 16…h5 doen, een zet die in de vergelijkbare KI/Benoni-stelling bijna automatisch gedaan wordt, maar hier voelt ie wat raarder.
17. Kh1 Pfd7
Nu blokkeert het andere paard de vluchtveld voor Pe5, dus een goed moment voor
18. f4 Pg6 19. Lxb6 Txb6 20. Pe3 Pc5 21. Ld1 Pd3 22. f5 Pgf4
22… Pge5 23. f6 geeft wit een erg sterke aanval. De zwarte paarden staan nu enerzijds actief, maar ook kwetsbaar, vooral die op f4. Maar hoe ervan te profiteren? Dat blijkt toch niet zo makkelijk.
23. a4 a6 24. Pg4 h5
Deze pion gaat vallen, maar dat blijkt niet fataal.
25. Pf2 Df6 26. Pxd3 Nakamura had het idee dat hij hier ergens gewonnen stond. Wellicht had hij 26. Pxh5 Pxh5 27. Pxd3 cxd3 28. a5 Tb8 29. Lxh5 moeten proberen, zwart heeft dan minder tegenspel dan in de partij.
26… Pxd3 27. De3 Tb7 28. Pxh5
Of hier 28. axb5 axb5 29. Pxh5 Dh6 30. Dd4 om dameruil (en opening van de b-lijn) te vermijden.
28… Dh6 29. Dxh6 gxh6 30. axb5 axb5 31. Lc2 Pe5
Waarom Carlsen niet gewoon op b2 sloeg weet ik niet. Maar in deze stelling heeft hij ook behoorlijke compensatie voor de pion: sterk paard op e5 en het is voor hem makkelijker om een vrijpion te maken dan voor wit.
32. Ta6 Td8
Op dit moment staat wit misschien nog wel iets beter als hij zijn toren en zijn koning activeert (of eventueel eerst 33.Ta8). In plaats daarvan besteedt hij tijd aan het deactiveren van zijn paard en langzaam gaat zijn stelling achteruit.
33. Pg3 Tb8 34. Ta7 b4 35. Pe2 Ld7 36. Tfa1 Lb5 37. h3 Tdc8
Zwart heeft ondertussen al zijn stukken op de juiste plaatsen gezet en dreigt nu 38…c3.
38. Kh2?
38. Pd4 b3 39. Ld1 c3 40. bxc3 b2 is nog erger, maar wit kan waarschijnlijk nog net remise maken met 38. Tb1 c3 39. Pd4 b3 40. Pxb3 cxb2 41. Txb2 Ld3 42. Lxd3 Pxd3 43. Tb1 Tc3 44. Ta3 Pc5 45. e5 dxe5 46. d6 Kf8 47. Pc1 Txh3+ 48. gxh3 Txb1 49. Tc3
38… c3 39. Pd4 cxb2 40. Tb1 Tc4
Uit, de b-pion beslist.
41. Pxb5 Txc2 42. Pd4
42…Td2?!
Maar hier is Carlsen niet scherp. 42… b3! 43. Pc6 Pf3+! 44. Kg3 Pd2 45. Txb2 Te8! wint een toren.
43. Pc6 Te8 44. Ta4
Nakamura had kunnen ‘profiteren’ met 44. Pxe5 Txe5 45. Ta2 Txe4 46. Taxb2 Txb2 47. Txb2 hoewel het resterende toreneindspel erg slecht voor wit is.
44… Pd3 45. Pxb4 Pf2 46. Ta2 Pd1 47. Txd1 Txd1 48. Txb2 Txe4
Een pion voor een kwaliteit is soms genoeg in het eindspel om remise te maken, maar wit heeft hier te veel zwakke pionnen (en/of te weinig actieve stukken).
49. Pc6 Kg7 50. f6+ Kxf6 51. Tf2+ Kg6 52. Pd8 Te8 0-1
Als het witte paard op f7 pakt pakt zwart op d5 en sluit daarmee het paard in. Anders pakt zwart op d5 en staat dan drie punten voor, dus het was een goed moment om op te geven.
Ondertussen was ook Caruana naar de eerste plek geslopen. Hij nam revanche op Mamedyarov, die hem in de eerste turnus nog had verslagen, en liet zien dat Radjabov niet onkwetsbaar is met zijn Koningsindisch:
Caruana – Radjabov
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4. e4 d6 5. Pf3 O-O 6. Le2 e5 7. Le3 Pg4 8. Lg5 f6 9. Lh4 Pc6 10. d5 Pe7 11. Pd2
Een bekende stelling, waarin drie zetten gespeeld worden: 11….Ph6, 11….h5 en 11…f5. Radjabov kiest voor de minst gebruikelijke, waarna wit zijn loperpaar opgeeft om de zwarte pionnenstelling te verminken en daarna zijn loper snel omspeelt naar e3 voordat hij op g3 buitenspel komt te staan.
11… f5 12. Lxg4 fxg4 13. Lg5 h6 14. Le3 c5
Anders doet wit c5 en Pc4 en krijgt hij precies wat hij wil.
15. dxc6 bxc6 16. b4 d5
In Van Wely-Rapport dit jaar in Wijk aan Zee speelde zwart zonder d5 maar na 16… Le6 17. O-O g5 18. b5 Dd7 19. bxc6 Pxc6 20. Pd5 had wit een plusje. 17.. .d5 had natuurlijk ook gekund.
17. exd5 cxd5 18. Lc5 e4
Niet per se fout, maar het leidt wel tot een stelling waarin zwart ondanks materiele voorsprong bewijslast heeft.
19. Lxe7 Dxe7 20. Pxd5 Df7 21. O-O Lxa1 22. Dxa1
Zwart heeft een kwaliteit tegen een pion gewonnen, maar zijn stukken zijn moeilijk actief te krijgen terwijl wit een makkelijk plan heeft: paarden naar mooie velden en pionnen naar voren. Het zwarte tegenspel zal van h5-h4-h3 moeten komen.
22… Lf5 23. Pe3 Tad8 24. Pb3 Le6 25. Dc1 h5 26. Pc5 Td4
Zwart besluit de kwaliteit terug te geven, maar hij had beter met het eerdere plan kunnen doorgaan door zijn pion naar h3 te spelen. Weliswaar staat wit nog lang niet mat, want het paard op e3 dekt g2, maar het bindt het paard wel, terwijl het andere paard Td3 moet voorkomen en f2 ook gedekt moet blijven. Waarschijnlijk is de stelling dan dynamisch gelijk. 27. Dc3 Txc4 28. Db2 Txc5 29. bxc5 Lxa2
Zwart staat een pion voor, maar de c-pion is voorlopig de gevaarlijkste vrijpion op het bord.
30. g3 Le6 31. Ta1 Kh7 32. Ta4 Dg7 33. Dd2 Tf7 34. c6 De5 35. Ta5 Dc7 36. Dc3 Dd6 37. Tb5 Lc8
Voorlopig houdt zwart stand, maar hij moet verdedigen.
38. Dc2 a6
Onhandig, 38…Tc7 was beter.
39. Td5 Df6
Zwart moet de blokkade opgeven: 39… Dc7 40. Dxe4 Dxc6 41. Txh5+
40. c7 Tf8?
En met de beruchte veertigste zet vergooit Radjabov de partij. Met 40… Da1+ 41. Kg2 Dg7 42. Dxe4 Kh6 43. Tc5 Df6 had hij zich nog kunnen verdedigen.
41. Dd2!
Nu komt de witte toren met vernietigende kracht op d8, de c-pion zal vervolgens een stuk opleveren.
41… Df7 42. Td8 Kg8 43. Dd5 Kg7 44. Dd4+ Kh6 45. Pc4 Le6 46. Dc5 Tg8 47. c8D Lxc8 48. Txc8 Txc8 49. Dxc8 Dd5 50. Pe3 Dd3 51. Dh8+ Kg5 52. Df8 1-0
Het gevolg was dat het toernooi een echte finale kreeg: de beide koplopers mochten in de laatste ronde de toernooiwinst uitvechten. Hierbij had Carlsen wel het voordeel dat hij wit had en dat hij bij een remise het toernooi zou winnen omdat hij meer partijen gewonnen had. De Noor speelt echter gewoon op winst als de stelling daar gelegenheid tot biedt en dat deed het. De pion die hij in de opening sloeg bleef hij de hele partij voor en waar Caruana eerst nog compensatie had, had wit rond zet dertig een pion meer met betere stelling. Carlsen vermeed alle valstrikken en kwam dus op 6.5 punten, de score die hij ook volgens zijn rating had moeten halen.
Carlsen – Caruana
1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. g3 Lg7 4. Lg2 c5 5. c3
Carlsen kiest, wellicht mede vanwege de toernooisituatie, voor een solide zet.
5… d5 6. dxc5
Maar hier toch iets ambitieuzers. Als zwart de pion terugkrijgt zou hij op voordeel kunnen spelen, als.
6… O-O 7. O-O a5 8. Le3 Pc6 9. Pa3 a4 10. Dc1 e5
Het wordt een hele opgave de pion op c5 terug te winnen, zwart speelt dus maar op compensatie. Op 10…Pg4 komt simpel 11.Td1.
11. Td1 De7 12. Pb5 Le6 13. Pg5 Lg4 14. Pd6 h6
14… Lxe2 15. Txd5! Pxd5 16. Lxd5 geeft wit een dominante stelling.
15. Pf3 Kh7
Het paard op d6 staat erg mooi, maar ook een beetje kwetsbaar, daar had zwart met 15…b6! op kunnen spelen.
16. h3 Le6 17. b4 axb3 18. axb3
Wit lijkt een gezonde pluspion te hebben, maar de strijd is nog niet voorbij, het zwarte pionnencentrum brengt ook gewicht in de schaal.
18… Txa1 19. Dxa1 Pe4! 20. Pd2
20. Pxe4 dxe4 21. Pd2 f5 geeft zwart te veel spel.
20… f5?!
Hier had zwart toch beter de pion kunnen terugwinnen door op d6 te slaan, al heeft wit na 20… Pxd6 21. cxd6 Dxd6 22. Pc4 wel het initiatief. Ook 20…d4!? was een betere poging.
21. P2xe4 dxe4
Het verschil met de variant 20.Pxe4 is o.a. dat de loper nu vluchtvelden heeft.
22. Db1 f4 23. Ld2 e3
Het ziet er leuk uit, maar de zwarte pionzetten helpen niet zijn stukken te activeren.
24. Le1 Lf5 25. Dc1 h5
Zwart kan op f2 en g3 slaan, maar wit heeft dan een pluspion bij betere stelling. Zwart offert dus nog maar een tweede pion.
26. fxe3 fxg3 27. Lxg3 Dg5
Misschien wat tegenkansen op de koningsvleugel? Dat blijkt tegen te vallen.
28. e4 Dxg3 29. Td3 Dh4 30. exf5 gxf5 31. e4!
Een belangrijke zet, anders doet zwart ‘m en komen paard en loper in het spel.
31… fxe4
Na 31… f4 32. Dd1 is de vrijpion stevig geblokkeerd en dreigt wit o.a. slaan op b7 en Pf5 met Td7.
32. Lxe4+ Kh8 33. De3 Tf4
Wit moet nog een beetje oppassen vanwege zijn onveilige koning, maar met pluspion paard en loper die duidelijk sterker actiever zijn dan die van zwart is het in principe gewonnen voor hem.
34. Lg2 De7 35. De2 Dh4 36. b4 e4
De passiviteit van de zwarte lichte stukken kwam vooral door de e-pion, vandaar dat zwart die offert.
37. Pxe4 Pe5 38. Td5 Kg8 39. b5 Tf5 40. c6 bxc6 41. bxc6
Nu had Caruana weer tijd om goed naar de stelling te kijken. Zijn conclusie zal geweest zijn dat de c-pion heel moeilijk tegen te houden is en dat hij niet bij de witte koning kan komen.
41… De7 42. Pd6 Tg5 43. Pb5 De6 44. Td8+ Kh7 45. De4+ Tg6 46. c7 Da6 47. c8D Da1+
Nog een laatste grapje: wit moet het goede veld voor zijn koning kiezen.
48. Kf2
Carlsen trapt natuurlijk niet in 48. Kh2? Pf3+! 49. Dxf3 Le5+ 50. Df4 Lxf4 mat
48… Db2+ 49. Ke1 1-0
Zwart kan nog een schaakje op b1 of a1 geven, maar dan zet wit gewoon zijn toren ertussen.
Boven de eerste partij zijn de namen van de spelers verwisseld.
Dank, aangepast.