Unicum in West-Friese historie

Het is niet de eerste keer dat het West-Fries schaakkampioenschap meer dan één winnaar heeft, maar gastvereniging De Groene Zes uit Bovenkarspel krijgt wel een unicum: drie man eindigen bovenaan.

Op de donderdagse clubavond worden de laatste twee (op 25 april uitgestelde) partijen gespeeld. Voor Fred Avis en Jasper Seelemeijer is een eindklassering in de subtop inzet van hun strijd. Koploper en titelverdediger Peter Holscher neemt het met zwart op tegen oud-West-Fries kampioen Jaap Gorter in de wetenschap dat remise voldoende is om andermaal op de eerste plaats te eindigen. Jaap heeft een punt minder en kan op gelijke hoogte komen. De al uitgespeelde Ronald Ritsema staat dat al.

In een boeiende, waardige finale delft Peter het onderspit. Jaap Gorter, Peter Holscher en Ronald Ritsema – in alfabetische volgorde – beëindigen het kampioenschap met vijf punten. Kort voor het middernachtelijk uur is er topoverleg in de speelzaal van De Groene Zes. Het reglement geeft aan dat bij gelijk eindigen op de eerste plaats een barrage de winnaar moet aanwijzen. Maar het schaakseizoen is al vergevorderd en zowel Jaap als Peter ziet een verlenging niet zitten. Ook Ronald zit er niet op te wachten. Daarop besluit de organisatie om drie winnaars uit te roepen en dat is in de historie van het West-Fries kampioenschap, in 1934 begonnen, een primeur.

Door verplichtingen elders is het even zoeken geweest naar een geschikte datum voor de partij Jaap Gorter-Peter Holscher, maar beide spelers komen uit op 8 mei. Voor de tweede keer – ook de tweede ronde had er plaats – rijden we naar het Vereenigingsgebouw in Bovenkarspel.Daar aangekomen worden we aangenaam verrast door de drukte op de Hoofdstraat. Pal voor het Vereenigingsgebouw, waar De Groene Zes al jaren zijn clubavonden heeft, staan zeker honderd mensen. Er zijn zelfs dranghekken geplaatst. Nooit geweten dat daar zoveel belangstelling voor het schaken is.

Enkele minuten later ontwaken we uit de droom. Leerlingen van het Martinuscollege in Grootebroek vieren hun laatste lesdag. Ze zijn met aparte voertuigen, onder anderen een limousine, naar het eindexamengala gereden. De jongeren zijn schitterend gekleed: de meeste in galajurk of –rok en smoking.

Het feest heeft plaats in de grote zaal, waar de deelnemers aan het West-Fries schaakkampioenschap op 20 februari nog in alle stilte over hun zetten nadachten. Een groter contrast is niet denkbaar. Tegenover de absolute rust van die donderdagavond staat de technobeat op deze avond. Maar de geluidwerende muren van het Vereenigingsgebouw zijn van een uitstekende kwaliteit. In de speelzaal van De Groene Zes, er amper tien meter van verwijderd, is niets te merken van het jongerenfeest.

Af en toe hoor je in het eerste schaakuur de sirene van een politiewagen, het geluid van een snel optrekkende auto en het gepraat in de volle biljartzaal. Tussen de schaak- en feestruimte hebben de leden van biljartvereniging Het Trefpunt hun clubavond. Op vier tafels spelen zo’n 25 man. Ook biljarters hebben een voorkeur voor stilte, maar hier overheerst de gezelligheid. Na een gemiste carambole zegt de pechvogel: ,,Ik kan beter op muziek gaan.’’ En die opmerking horen we ook wel eens na een onfortuinlijke schaakzet.

Het geroezemoes in hun nabije omgeving deert de schakers niet. Er zijn ook vijf clubpartijen en aan de zeven borden gaan de stukken onverstoorbaar van veld naar veld. Zoals bij Fred Avis en Jasper Seelemeijer. Laatstgenoemde was twee weken geleden verhinderd, waarop zijn opponent het punt had kunnen opvragen. Maar Fred, voorzitter van de Hoornse club Caïssa-Eenhoorn en voorzitter van de Noordhollandse Schaakbond, zoekt altijd naar sportieve oplossingen en wil altijd schaken.

Met Jasper komt hij overeen om op 8 mei naar Bovenkarspel te gaan. De witspeler offert eerst één en later een tweede pion voor aanvalsspel. Maar Jasper is eveneens een aanvalsspeler en hij is de eerste die niet profiteert van een winnende stelling. Zwart offert zijn dame en dan heeft Fred een winnende stelling. Precies op het moment dat zijn mobiele telefoon, met een ouderwets rinkelgeluid, afgaat.

Nu wil het toeval dat de routinier van Caïssa-Eenhoorn deze dag jarig is. Op het EK voor landenteams in 2003 werd grootmeester Roeslan Ponomarjov, toen wereldkampioen, op zijn verjaardag en tijdens zijn partij tegen Evgenij Agrest gebeld door FIDE-president Kirsan Iljoemzjinov. Het rinkelgeluid doet denken aan een telefoontoestel uit Kalmukkië, maar het zal toch niet de wereldschaakbondbaas zijn die Fred belt om ook hem met zijn verjaardag te feliciteren?

De witspeler ziet dat het een onbekend nummer is, schakelt zijn mobieltje uit en wil zijn opponent feliciteren. Hier in Bovenkarspel overheersen de sportiviteit en de geest van het kampioenschap en is er geen ruimte voor reglementaire nullen. Jasper wil verder spelen. Nadat hij geen gebruik heeft gemaakt van zijn winstkansen, is het de beurt aan Fred om niet van een winnende stelling te profiteren. Tenminste, niet direct. Als even later de stelling voor zwart hopeloos is en hij er geen heil meer in ziet, zet Fred het sportieve karakter van de partij voort door remise aan te bieden.

Ondertussen is de topstrijd tussen Jaap Gorter en Peter Holscher er één met wisselende kansen. Om beurten staan ze iets beter en iets slechter. Na 25 zetten staan alle pionnen nog op het bord en zijn van elk twee lichte stukken geruild. Kort voor de eerste tijdcontrole wordt de stelling opengebroken en springt Fritz voor de titelverdediger naar een ruime +1. Hij heeft de kwaliteit gegeven voor een aanval, maar die slaat niet door. Dan neemt Jaap het initiatief over. Hij heeft de kwaliteit teruggegeven en speelt met dame plus loper tegen dame plus paard; en een pion minder (drie om vier).

Het gevecht lijkt op remise uit te draaien, want tegen de schaakjes van wit heeft Peter steeds een goed vluchtveld. Bij zijn laatste zet van het kampioenschap is de keuze tussen e5 en e7. Zwart kiest voor het centrumveld dat meteen verliezend is.

Jaap Gorter maakt zijn punt achterstand op Peter Holscher en de al uitgespeelde Ronald Ritsema goed en zo krijgt het West-Fries kampioenschap drie winnaars. Er is nog één probleem voor de organisatie. Waar gaat de wisselbeker naar toe?

Eindstand:

1. Jaap Gorter (Schaaklust, 1979), Peter Holscher (Aartswoud, 1978) en Ronald Ritsema (Caïssa-Eenhoorn, 2053) 5

4. Peter van der Schee (De Groene Zes, 1879) 4½

5. Rik Slaman (Torenhoog, 1748) 4

6. Fred Avis (Caïssa-Eenhoorn, 1892), Rob Bijpost (Aartswoud, 1746), Bas Dudink (Caïssa-Eenhoorn, 1865), Piet Reus (Schaaklust, 1930) en Jasper Seelemeijer (Aartswoud, 1955) 3½

11. Co Buysman (Caïssa-Eenhoorn, 1640) 3

12. Lukas Boots (De Pionier, 1680), Wilko van der Gracht (Aartswoud, 2001), Carlo Oud (Degoschalm, 1563) en Andrew Weltevreden (De Groene Zes, 1627) 2½

16. Gerard Beerepoot (Attaqueer, 1550) 2

Wilko van der Gracht heeft zich na drie ronden teruggetrokken.