Dieren: Jorden vs. drie GM's, drie eindspelen
Van tevoren waren bij de bookmakers Erwin l’Ami, Deep Sengupta en Sipke Ernst het hoogst genoteerd bij de bookmakers om het ONK in Dieren te winnen. En laten nou net deze drie grootmeesters in de 4e, 5e en 6e ronde tegen Jorden van Foreest moeten spelen! En in alle drie de gevallen kwam er een eindspel op het bord. De resultaten reflecteren ook de stand na zes ronden: Sengupta won en staat bovenaan, L’Ami speelde remise en staat (samen met o.a. Van Foreest) een punt achter, Ernst verloor en staat anderhalf punt achter. Zal een van hen het toernooi winnen? Misschien wordt het ook wel En Passantspeler Ikonnikov of LCT-winnaar Das, die momenteel de tweede plek delen. En misschien gaat Van Foreest hier zijn eerste GM-norm halen; waarschijnlijk is daarvoor 6.5 uit 9 nodig (nog 2 uit 3 dus). Maar eerst eens kijken naar de drie eindspelen, die zowel voor zijn eigen toernooi als de strijd op de topplekken belangrijk waren.
Erwin l’Ami leek een plusje te hebben tegen Van Foreest, en over het algemeen is Erwin goed in het uitmelken van zulke plusjes. Het viel echter tegen en op een gegeven moment was het zwart die moest oppassen. Een belangrijke beslissing moest hij nemen op zet 46. Hij nam de verkeerde, waarna wit kon winnen door zwart tot dame te laten promoveren. Jorden zag het niet en het werd toch remise.
Van Foreest – L’Ami
1. Pf3 Pf6 2. g3 b6 3. Lg2 Lb7 4. O-O g6 5. c4 Lg7 6. Pc3 O-O 7. d4 Pe4 8. Pxe4 Lxe4 9. Te1 d5 10. Da4 Dd7 11. Dxd7 Pxd7 12. cxd5 Lxd5 13. Lf4 c5 14. Pe5 Pxe5 15. dxe5 Lxg2 16. Kxg2 Tfd8 17. Ted1 Kf8 18. h4 Ke8 19. Kf3 Txd1 20. Txd1 Td8
Algemeen werd aangenomen dat Jorden het zwaar zou krijgen in dit eindspel. De computer denkt dat het gelijk is, maar die wil op d8 slaan, terwijl zwart met zijn halve pion meer juist torens wil ruilen. Jorden verdedigt zich als een mens en doet dat goed: hij zet zijn toren op d3 (om exd3 te kunnen doen als zwart slaat) en verbetert daarna zijn stelling.
21. Td3 Td7 22. Ke4 e6 23. b3 Lf8 24. g4 b5 25. Ld2 h5 26. gxh5 gxh5 27. Lg5 Le7 28. Lxe7 Kxe7 29. a3 Tc7 30. Tc3 Tc8 31. Kf4 a5 32. a4! bxa4 33. bxa4 f6 34. exf6+ Kxf6 35. Ke4 Tc7
Inmiddels staat wit beter. Zwart heeft weliswaar een vrijpion met de toren erachter, maar die kan hij niet goed bewegen omdat na c4 wit met Kd4 de pion kan veroveren. Wit heeft ook meer ruimte.
36. Tf3+ Ke7 37. Ke5 Tc6 38. e4 Tc8 39. Tg3 Tc6 40. f4 Kf7 41. Tb3 Ke7 42. Tb7+ Ke8 43. Tb3 Ke7
Het is echter niet makkelijk om met wit vorderingen te maken, want als de witte toren naar de zevende rij gaat dreigt de zwarte c-pion wel te gaan lopen. Maar er zit een kansrijke poging in de stelling.
44. Tb7+ Ke8 45. f5!? exf5 46. Kd5 Tc8?
Zwart moest een lastige keuze maken. 46… Tg6 47. e5 Tg4 48. Ta7 Td4+ 49. Kxc5 Td7 50. Txa5 f4 51. Ta8+ Ke7 52. Ta6 Td2 keept misschien net, maar je staat wel een pion achter. 46… Tf6 47. exf5 (47. e5 Tf7) en zwart kan niet op f5 slaan wegens Ke6 met dubbele aanval. Toch is dat de beste verdediging: 47… c4! 48. Tc7 Txf5+! 49. Ke6 Kd8! 50. Txc4 Tf3 en de remise is niet moeilijk meer.
47. Th7 f4
48. Th8+
Beide spelers hadden vast gezien dat na 48. Kd6 f3 49. Th8+ Kf7 50. Txc8 f2 zwart dame haalt. Maar ze hadden gemist dat na 51. Txc5! f1D 52. Tf5+ Dxf5 53. exf5 wit de dame terugwint en een gewonnen pionneneindspel overhoudt, bijv. 53… Kf6 54. Kc6 Kxf5 55. Kb5 Ke6 56. Kxa5 Kd7 57. Kb6 Kc8 58. Kc5 Kb7 59. Kd5 Ka6 60. Ke5 Ka5 61. Kf5 Kxa4 62. Kg5 Kb5 63. Kxh5 Kc6 64. Kg6 Kd7 65. Kg7 en zwart komt niet op f8. Er was trouwens ook een andere winstzet: 48. e5 f3 49. Th8+ Ke7 50. Txc8 f2 51. Tc7+ Kf8 52. Tc6 f1D 53. Tf6+
48… Kd7 49. Th7+ Ke8 50. Th8+? Kd7 51. Th7+ Als je de winst niet ziet is de zetherhaling logisch. 1/2-1/2
Foto gemaakt door René Olthof
Het eindspel tegen de Indiër Sengupta (die bij het open toernooi van Leiden gedeeld tweede was geëindigd) was gecompliceerd. Pionnetje meer voor wit, maar zwart had goede compensatie. Maar het werden er twee. Zelfs toen was het niet helemaal duidelijk, maar Jorden gaf plots een stuk weg voor niets. Toen was het wel duidelijk.
Sengupta – Van Foreest
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. Dd3 a6 7. Pxc6 bxc6 8. Dg3 Dxg3 9. hxg3 d5 10. Pa4 Tb8 11. exd5 cxd5 12. Lf4 Tb4 13. b3 e5 14. Le3 Pf6 15. f3 Tb8 16. g4 d4 17. Ld2 Ld6 18. Lc4 Lb7 19. O-O-O O-O 20. g5 Pd5 21. Th4 Tfc8 22. Tdh1 h6 23. gxh6 Le7 24. Lxd5 Lxd5 25. Th5 f6 26. hxg7 Lf7 27. Th6 Kxg7 28. Th7+ Kg8 29. Kd1 Lf8 30. Th8+ Kg7 31. T1h7+ Kg6 32. Th3 Kg7 33. T8h6 Lg8 34. Tg3+ Kf7 35. Th5 Tc6 36. Pb2 Ld6 37. Pc4 Lc7 38. Th8 e4 39. Tg4 f5 40. Tg5 e3 41. Le1 Tg6 42. Thh5 Kg7
Wit staat een pion voor, maar zwart heeft het loperpaar en een gedekte vrijpion op e3. Waarschijnlijk staat wit toch beter, maar heel duidelijk is het niet. Maar het is een erg moeilijke stelling…
43. Pb2 Ld8
Na 43… Lh7! (Dreigt de toren te vangen met Txg5 en Kh6.) 44. Txf5 e2+ 45. Kxe2 Txg2+ 46. Kf1 Lxf5 47. Kxg2 Kg6 48. Th4 Te8 49. Lf2 Te2 50. Kf1 Txc2 51. Lxd4 Lg3 staat zwart er twee achter, maar heeft hij genoeg activiteit om remise te maken.
44. Txg6+ Kxg6 45. Th3 Lc7 46. Pd3 f4
Nu heeft zwart een supergedekte vrijpion, maar wit kan gewoon eromheen spelen.
47. Th4 Kf5
Ook na 47… Kg5 48. Tg4+ Kf5 49. Lh4 maakt wit vorderingen.
48. Th5+ Kg6 49. Tc5!
Wit negeert de zwarte centrumpionnen gewoon en gaat de a-pion ophalen.
49… Tb7 50. Tc6+ Kh5 51. Txa6 Lh7 52. Ke2 Lb8 53. Ta5+ Kh6 54. Tc5 Tg7 55. Kf1 Tb7
55… Lxd3+ 56. cxd3 Kg6 lijkt me een betere kans, met het idee Th7-h1-g1.
56. Tc6+ Kg7 57. Ke2 Kf8 58. Pc5 Lxc2!?
59. Pe6+!
59. Pxb7 d3+ 60. Kf1 d2
59… Ke8?
Geeft gewoon een stuk weg. Na 59… Ke7 60. Pxd4 Lb1 61. a4 Kd7 zou het gewonnen voor wit moeten zijn, maar makkelijk is het niet.
60. Txc2 1-0
Tegen Sipke Ernst kreeg Jorden een eindspel waar veel spelers van dromen: duurzaam voordeeltje door het loperpaar, zwart weinig tegenspel. Sipke offerde een pion om ongelijke lopers op het bord te krijgen en dat eindspel was vast wel remise, maar op een of andere manier ging het toch mis bij zwart. Opeens bleek de enige zwakte, de pion op b7, een fatale zwakte en was de pion alleen op straffe van stukverlies te dekken. Een knappe overwinning van Jorden!
Van Foreest – Ernst
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 Lc5
Zo komen er spannendere stellingen op het bord dan na 5…Lb4.
6. Le3 Lb6 7. Dd2 O-O 8. O-O-O Te8 9. f3 d5
Dit is allemaal nog op hoog niveau bekend, sterker nog, Kramnik en Aronian speelden zo tegen elkaar vorig jaar.
10. exd5 Pxd5 11. Lg5 Pde7
Dit is dan weer veel minder spannend dan het dameoffer van Aronian:
11… Pxc3 12. Lxd8 Pxd1 13. Lxc7 Lxc7 14. Pxc6 Pe3 15. Lb5 bxc6 (15… Lf5 +=) 16. Lxc6 Pc4 wat eigenlijk niet helemaal correct is, maar in een praktische partij best kansrijk (al won Kramnik wel). Er is nog een partij bekend met deze stelling, twee maanden geleden kreeg in Mastrovilis-Sargissian na 11… Pf6 12. Pxc6 Dxd2+ 13. Lxd2 bxc6 14. Ld3 wit een plusje. De zet van Sipke is plausibel maar ook niet genoeg om een gelijke stelling te krijgen.
12. Pxc6 Dxd2+ 13. Lxd2! Pxc6 14. Pd5!
Zo verovert wit het loperpaar en daarmee een duurzaam voordeeltje.
14… Le6 15. Pxb6 axb6 16. a3
Dit is helaas noodzakelijk, maar geeft zwart wel het plan om een soort van blokkade op de witte velden te maken.
16… Pe7 17. Ld3 c6 18. The1 b5 19. Te2! Pd5
Een zet als 19… Lc4 is positioneel wenselijk, maar faalt tactisch: 20. Lxc4 bxc4 21. Tde1 Kf8 22. Lb4
20. Tde1 Ted8
21. h3 b4!?
Zwart zag het niet zitten om lang te moeten afwachten en verdedigen en offert een pion om een stelling met ongelijke lopers te krijgen.
22. Lxb4 Pf4 23. Td2 Pxd3+ 24. Txd3 Txd3 25. cxd3 Td8
De stelling met het loperpaar was remise, maar het is heel goed voor te stellen dat je er langzaam afgeduwd wordt. Deze stelling is remise, en het is moeilijk voor te stelling dat zwart het kan verliezen: wit kan niet (of heel moeilijk) een vrijpion maken en wit heeft meer zwaktes dan zwart. Ik vind het pionoffer ook volkomen begrijpelijk, toch blijkt de zwakte van b7 ernstiger dan op het eerste gezicht lijkt.
26. Kc2 h5 27. Kc3 Td5 28. d4 Kh7 29. Lc5 g5 30. a4
30… g4
Pionnen ruilen is logisch als je achter staat, maar het opent wel lijnen richting b7. Ik heb wat zitten spelen met een plan waarin zwart afwacht, maar het lijkt niet genoeg om de zwarte stelling te verdedigen, b.v. 30… Kg6 31. Kb4 Td7 32. Te3 Ld5 33. Ka5 f6 34. Kb6 Kf7 35. g3 Lc4 36. h4 Ld5 37. f4 gxf4 38. gxf4 Lc4 39. f5 La2 40. a5 Lb1 41. Te6 Lxf5 42. Td6 Te7 43. Td8 Te3 44. b4 en wit wint.
31. hxg4 hxg4 32. fxg4 Tg5 33. g3 Txg4 34. Te3
Dekt niet alleen g3, maar ook veld b3, waardoor de witte koning nu naar b6 dreigt te lopen zonder dat zwart pion a4 aan kan vallen met Lb3.
34… Ld5
Zwart had met 34… Tg8 35. Kb4 Ta8 36. Ld6 b6 (36… Kg8 37. Ta3 Ta6 38. Kc5 b6+ 39. Kxc6 b5+ 40. Kc5 Txa4 41. Td3 Ld7 42. b4 Ta8 43. d5 +-) 37. Lc7 Ta6 voorlopig kunnen voorkomen dat de witte koning binnenvalt. Wit moet dan proberen zijn toren op b8 te krijgen en ik denk dat dat wel lukt, toren naar h1 of h2 en eventueel Le5.
35. Kb4 Te4
Dit verliest, maar ik denk dat met torens op het bord het ook verloren is.
36. Txe4 Lxe4 37. Ld6!
Op 37. Ka5 kan zwart nog 37… Lc2 proberen. Nu dreigt Kc5-b6xb7.
37… Kg6 38. Kc5 Lc2 39. a5 Ld3 40. Kb6 La6
Zwart heeft even een vesting, maar zoals wel vaker in eindspelen met ongelijke lopers valt die met een pionoffer te doorbreken.
41. b4 Op 41… Kf5 komt 42.d5 cxd5 43. b5 met stukwinst. 1-0
