Anand doet (bijna) een Caruana
Toegegeven, de Bilbao Chess Masters is iets minder sterk bezet dan St. Louis en Anand heeft al een remise moeten toestaan, maar toch is de voormalige wereldkampioen indrukwekkend bezig. 3.5 uit 4 tegen gemiddeld 2736! Of 10 uit 4 zelfs, aangezien ze daar de voetbaltelling hanteren. Toch is het toernooi nog niet beslist; als Aronian (wit tegen Vallejo) vandaag een beter resultaat haalt dan Anand (zwart tegen Ponomariov) dan wordt de laatste ronde met Aronian-Anand op het programma heel spannend.
Op de organisatie is wel het een en ander aan te merken. Wie geprobeerd heeft via de website het toernooi (en de ECC) live te volgen zal gemerkt hebben dat de site regelmatig down is, en dat de livepartijen ook niet altijd kloppen. Het heeft al tot veel frustratie geleid bij webmaster Lennart Ootes die vast geen ‘damage control’ of ‘crisis manager’ in zijn taakbeschrijving had staan. Maar ook de wedstrijdleiding is niet handig bezig geweest. Door een rare volgorde van ronden te hanteren heeft Ponomariov wit in ronden 3, 4 en 5, terwijl Vallejo Pons in die ronden zwart heeft. Dat is nogal ongebruikelijk, werd waarschijnlijk ook niet heel explicitiet gecommuniceerd en zo kwam het dat Ponomariov gisteren verwacht had tegen Anand te moeten spelen in plaats van Aronian. Hij kwam evengoed goed uit de opening, maar het zal een onaangename verrassing voor hem geweest zijn.
Maar Anand is dus voorlopig de ster van het toernooi. Dat belooft wat voor de WK-match. Kijk hoe hij met eenvoudige middelen Vallejo Pons opzij zette:
Anand – Vallejo Pons
1. d4 d5 2. c4 dxc4 3. e4 Pc6
Minder populair dan 3…e5 of 3…Nf6, maar toch door veel topspelers gespeeld.
4. Pf3 Anand speelt op dezelfde manier als zijn secondant Wojtaszek.
4… Lg4 5. d5 Pe5 6. Lf4 Pg6 7. Le3 e5
7… Pf6 8. Lxc4!? a6 9. Pc3 e5 was de zetvolgorde in Wojtaszek-Mista, Warschau 2011.
8. Lxc4 Pf6 9. Pc3 a6
Na 9… Ld6 speelt wit vaak 10. Lb5+ Ld7 11. Db3 wat niet zo comfortabel is voor zwart. Het is daarnaast ook wel nuttig om Pb5 te voorkomen.
10. Le2 Ld6
Deze pionnenstructuur komt ook voor in sommige varianten van de Tsjigorin. Wit heeft een halfopen c-lijn en kan drukken op c7, hoewel die pion goed verdedigd is. Maar wit heeft meer mogelijkheden op de damevleugel: pion b7 is niet zo makkelijk te verdedigen en het paard van f3 kan naar c5 of a5 om het aan te vallen. Als zwart zijn pion naar b6 of b5 speelt worden a6 en c6 zwak. Zwart kan proberen tegenspel te krijgen op de koningsvleugel, bijvoorbeeld door een paard naar f4 te spelen, hoewel wit dat kan voorkomen door g3 te spelen. Zwart kan ook c6 gaan spelen om voor een symmetrische stelling te gaan, maar het paard op g6 staat dan wat afzijdig. Voor wit is het ook makkelijker zijn torens in het centrum te zetten. Geef mij maar wit dus, de statistieken liegen hier denk ik niet: 18/26 na 11.Pd2.
11. Pd2
Zoals ik al schreef heeft het paard veel goede velden op de damevleugel. Zwart moet nu kiezen: ruilen of niet? Enerzijds is ruil vaak gunstig als je minder ruimte hebt. Anderzijds, hij houdt een slechte loper over en helpt wit met ontwikkelen, veld d1 komt vrij voor een toren.
11… Lxe2
Bijna iedereen speelt hier 11… Ld7 , ook gespeeld in Wojtaszek-Mista. De massa heeft waarschijnlijk wel gelijk.
12. Dxe2 O-O 13. O-O De7 14. Tfd1
Je kunt het gebruik van pijlen in Chessbase ook overdrijven…
Dit is wel een goed voorbeeld van een ‘mysterieuze torenzet’, een term bedacht door Nimzowitsch. De toren doet op dit moment weinig op d1 behalve staren naar zijn eigen pion. Maar snel zal blijken dat de toren heel goed staat op de d-lijn. 14… Tac8 15. g3
Dus Pf4 staat niet meer op de kaart. Kan zwart nog op een andere manier tegenspel op de koningsvleugel krijgen?
15… h6
Zwart had kunnen proberen zijn dame naar h3 te spelen en dan h5-h4 en/of een paardzet. Mogelijk was Vallejo bang voor 15… Dd7 16. Lg5 maar nadat het paard op f6 weggaat is Lc5 een soort van dreiging.
16. Tac1 c6
16….Dd7 had nog steeds gekund, maar zwart is wel een tempo kwijt als hij alsnog h5-h4 doet. 16….Lc5 was ook een idee op de slechte loper te ruilen, maar wit behoudt dan evengoed de voordelen van zijn stelling.
17. Pc4
Het is inmiddels duidelijk dat de toren op d1 erg nuttig staat.
17… cxd5 18. Pxd5 Pxd5 19. Txd5 Lc5
Zwart probeert remise te maken door stukken te ruilen. Soms werkt dat, maar hier is het verschil tussen de stukken die op het bord blijven wel erg groot.
20. Tcd1 Lxe3 21. Pxe3
Wit heeft een sterk paard, zwart een inactieve; wit heeft verdubbeld op de d-lijn, zwart maar 1 actieve toren. Maar als zwart de tijd krijgt kan hij het verschil in activiteit elimineren: Tfd8, Pg6-f6-e6-d4 bijvoorbeeld. Die tijd zal hij niet krijgen.
21… Db4
21… Tfd8 22. Dg4 Tb8 (Om op d5 te kunnen slaan zonder dat c8 hangt.) 23. Pf5 Df6 24. Td6 Txd6 25. Txd6 Dg5 26. Dxg5 hxg5 27. Td7 met een goed eindspel voor wit, die nog steeds veel actiever staat.
22. Pf5 Tc4 23. Pd6
De computer geeft 23. a3! Da4 24. h4! Txe4 25. Df3 als winst. Anand kiest de natuurlijke zet.
23… Tc6
Zwart had beter b7 kunnen verdedigen, omdat na 23… Tc7 24. a3 Db3 25. T5d3 De6 de dame beter staat dan in de partij (wit speelt dan waarschijnlijk de andere toren naar d3 om dat te voorkomen).
24. a3 Db3 25. T5d3 Db6 26. Pf5
Een plan voor wit is nu om de dame naar g4 te spelen in combinatie met h4-h5. Als dat lukt wint wit een stuk vanwege het mat op g7.
26… Te8
Zwart wil het paard wegspelen en heeft op 27.Dg4 Tc2 klaarliggen. Nu staat f7 echter minder goed gedekt.
27. Td7! Tf6
27… Pf8 28. Pe7+ Kh8 29. Pd5 en na een damezet slaat wit op f7.
27… Tc7 28. Df3 Tf8 29. h4 benevens Dg4 en h5.
28. Dg4 Dc6 29. h4 h5
Zo voorkomt zwart dat wit een stuk wint met h5. Het lijkt niet eens zo slecht, want hangt e4 niet?
30. Dxh5 Dxe4 31. Td8
Maar opeens blijkt zwart dankzij de aanwezigheid van de witte dame op h5 een ander probleem te hebben: de onderste rij! 31… Dc6
31… Txd8 32. Txd8+ Pf8 33. Pe7#
31… Te6 32. Pd6 of 32.Dg5
32. Dg5 De6 33. T1d6 1-0 Na 33…Dxf5 34.Txe8+ staat wit een kwaliteit bij voortdurende activiteit.
Ponomariov had onvoorbereid staat het initiatief, maar Aronian verdedigde zich goed.
Ponomariov – Aronian
1. d4
Het was voor Ponomariov zaak om mentaal in balans te blijven nadat hij erachter kwam op de verkeerde tegenstander voorbereid te hebben. Waarschijnlijk zal hij voor het toernooi ook al iets aan voorbereiding gedaan hebben en toen besloten hebben Catalaans tegen Aronian te spelen.
1… Pf6 2. c4 e6 3. g3 d5 4. Lg2 dxc4 5. Pf3 Lb4+ 6. Ld2 a5
Deze zet werd populair na de eerste matchpartij Kramnik-Topalov.
7. a3
De topspelers hebben het tegenwoordig makkelijk bij de openingsstudie: je kijkt wat Giri doet en dan doe je dat ook. Hij had het bij het Olthoftoernooi gespeeld dit jaar.
7… Lxd2+ 8. Dxd2
Hier bedenkt Ponomariov zelf iets (of hij was de theorie vergeten). 8. Pbxd2 b5 9. b3 cxb3 10. Dxb3 c6 11. O-O O-O 12. Tfc1 was de rapidpartij Giri-Fridman in Rosmalen.
8… Pbd7
Het verschil is 8… b5 9. Dg5! met dubbele aanval op b5 en g7.
9. O-O c6 10. a4 Pb6 11. Pa3 Pe4 12. Dc2 Pd6
Zwart heeft c4 voorlopig genoeg verdedigd, maar wit kan de pion terugwinnen met Tfd1, Pe5 en Pxc4. Dat zou genoeg voor een plusje moeten zijn, maar Pono gaat voor meer.
13. e4 O-O 14. Tfd1
14. e5 Pf5 15. Pxc4 Ta6! 16. Tfd1 Pxc4 17. Dxc4 Tb6 is ok voor Black. Wit wil liever de pion terugwinnen zonder e5 te spelen.
14… De7 15. Tac1 c3
Zo blijft zwart een pion voor, maar hij krijgt wel problemen met zijn ontwikkeling.
16. Tb1
Als wit met dame of pion op c3 slaat, kan zwart op e4 nemen.
16… cxb2 17. Txb2 Pe8 18. Txb6 Dxa3 19. Pe5
De vraag is nu of zwart ooit zijn loper kan ontwikkelen zonder b7 weg te geven. Dat zal niet makkelijk worden. Wit kan ondertussen kiezen wat hij als doelwit neemt: pion a5 door Pc4 en Dc3, of pion b7 door Pd3-c5 en zware stukken op de b-lijn.
19… De7 20. Dc3 Dd8!
Zwart wil de witte toren wegjagen.
21. Dc5 Pf6 22. f4
Wit had paardruil niet toe hoeven te laten. Een goede mogelijkheid was 22. Tbb1 Pd7 23. Dd6 Pf6 24. Da3 (Nd7 25.Nc4)
22… Pd7 23. Pxd7 Dxd7 24. e5
Nog steeds heeft wit genoeg compensatie voor de pion, het is alleen zonder het paard moeilijk om verder te komen. De pionnen op a5 en b7 zal wit normaal gesproken niet kunnen winnen.
24… Td8 25. Le4 De8 26. Kf2 Df8 27. Dc2 h6
Om te winnen zal wit iets op de koningsvleugel moeten proberen, f5 voorbereiden ligt het meest voor de hand. Maar zwart kan dan tegenspel krijgen.
28. Ke3
28. g4 De7 29. Kg1 Dh4 30. Lf3 h5 is een voorbeeld van het zwarte tegenspel.
28… Ta7 29. h4 Ld7 30. Dc5 h5
Zwart ruilt liever niet op c5. Wit kan dan f5 voorbereiden zonder dat zijn koning in gevaar komt.
31. Dc3
Hier had wit de ruil op c5 kunnen afdwingen. 31. Tdb1 Lc8 32. T6b2 Dxc5 33. dxc5 en ik geloof niet dat wit hier verder komt, maar je weet het nooit. In de partij weet je dat wel, dat het niet lukt dus.
31… De7 32. Tdb1 Le8 33. T1b2 Kf8 34. Lf3 f5 35. Tb1 g6
Nu zit de zaak echt potdicht.
36. T1b2 Kg7 37. Lg2 Td7 38. Lf3 Tc7 39. Dc5 Dxc5 40. dxc5 Td7 41. Tb1 1/2-1/2
Beide partijen kunnen niets uitrichten.
Als Anand zijn huidige vorm vast kan houden tot november, dan gaat het een spannend WK worden! Carlsen is gewaarschuwd…
Op de eerste plaats mooi verslag. Ik geniet altijd van de partij-analyses. Voorheen speelde ik ze na, nu kom ik daar met studie bezigheden niet aan toe.
Gelukkig heb ik wel de tijd om de mooie verslagen te lezen.
Ik vind het indruk wekkend, daar waar Anand relatief weinig partijen heeft gespeeld afgelopen jaar ten opzichte van de andere top, komt Anand met een daverende sterkte terug het podium op. Het spel ziet er goed uit. Enige tijd twijfelde ik of de rematch wel enige kans had.
Toch had ik persoonlijk liever match tussen Caruana en Carlsen gezien. Twee jonge topspelers, echter Anand laat nu zien ook verdienend om het WK te mogen strijden.
Carlsen leek behoorlijke tijd het schaken te domineren, echter Anand, Caruana, Topalov lijken die positie te gaan vermorzelen. Als aanstormende talenten Giri en Rapport kan het erg interessant in de top worden. Daar er inmiddels zoveel verschillende sterke computer engines zijn en die het menselijk niveau te boven gaan, is de mens toch weer grotendeels overgeleverd aan zijn eigen schaakvermogen, Dat maakt het schaken weer boeiend en spannend om naar te kijken