Schaakrubrieken weekend 3 januari 2015
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Gekste van het jaar
In een jaaroverzicht lees je niet vaak iets dat je nog niet wist, en dat is ook niet de bedoeling. Het is genoeg dat later buitenaardse bezoekers in de digitale archieven met de jaaroverzichten een handig en beknopt overzicht van de geschiedenis van de verdwenen mensen kunnen vinden.
Ik was niet verrast dat in het jaaroverzicht van de website chess.com Magnus Carlsen de schaker van het jaar werd genoemd en dat Fabiano Caruana een eervolle vermelding kreeg als nummer twee, maar er waren ook dingen die mij ontgaan waren toen ze gebeurden. Dat was in de afdeling ‘Craziest Game of the Year’.
De gekste partij volgens chess.com was gespeeld tussen twee computers, Stockfish en Jonny. Je ziet aan die mooie partij hoe ver de computers het primitieve stadium zijn ontstegen waarin vooral materiaal werd geteld. Een torenoffer op lange termijn, daar draaien ze hun hand, of hoe noem je dat, niet meer voor om. Het was een lange partij, want computers verliezen niet snel, ook niet tegen soortgenoten. Te lang voor deze rubriek, en bovendien schreef chess.com niet zonder grond dat de partij het begrip van mensen te boven ging.
De menselijke partij die de eervolle vermelding kreeg, was in het Deense teamkampioenschap gespeeld door twee Zweden, Tiger Hillarp Persson en Jonny Hector, twee houwdegens. Tiger is geen bijnaam, maar de echte naam van Hillarp Persson, en hij doet die naam eer aan. Of Jonny Hector de naamgever is van de computer die de gekste partij van het jaar tegen Stockfish verloor, weet ik niet. Een wilde, nooit vertoonde stelling al na zes zetten. Tien zetten later staan zowel een witte als een zwarte pion op promoveren en nog vijf zetten later gaan twee verbonden witte vrijpionnen op de zevende rij een zwarte toren en een loper winnen.
Ik houd van zulke chaotische partijen, maar ook van hun tegendeel, de partijen waarbij je het idee hebt dat alles precies zo gaat als het hoort te gaan, alsof de goden de mensenhand stuurden.
Tiger Hillarp Persson – Jonny Hector, teamkampioenschap Denemarken 2014
1. Pf3 d5 2. c4 d4 3. b4 f6 4. e3 e5 5. c5 a5 6. Da4+ Er staat al een wilde stelling op het bord. Kramnik, vaak een goede gids, deed hier in het WK blitz 2009 tegen Aronian het natuurlijke 6. Lc4. 6…Dd7 7. Lb5 c6 8. Lc4 Pa6 9. exd4 e4 10. b5 Pb4 Dit ligt voor de hand, zeker omdat zwart straks een toren wint, maar waarschijnlijk was 10…exf3, met ongeveer gelijke kansen, verstandiger. 11. a3 exf3 12. axb4 Dxd4 13. d3 De5+ 14. Le3 fxg2 15. Tg1 Dxh2 16. bxc6 Dxg1+ 17. Kd2
Zwart heeft een toren gewonnen, maar zijn koning is in groot gevaar, terwijl die van wit veilig is. Wits dreiging 18. cxb7+ is verschrikkelijk en na 17…Kd8 18. Pc3 Dh2 19. Pd5 bxc6 20. Dxc6 heeft wit een winnende aanval. 17…b5 Een noodsprong die zwarts zaak ook niet kan redden. 18. cxb6 Lxb4+ 19. Pc3 Dh2 20. b7 Wit wint het geofferde materiaal met rente terug. 20…Tb8 21. c7+ Kf8 22. cxb8D Dxb8 23. bxc8D+ Dxc8 24. Tg1 h5 Wit staat nu een stuk voor en zwarts laatste troef, de vrije h-pion, stelt weinig voor. 25. Txg2 h4 26. Db5 Pe7 27. Kc2 h3 28. Th2 Dc7 29. Pd5 Een krachtige beslissing. Als zwart nu voor de tweede keer een toren neemt, heeft wit na 29…Dxh2 30. Pxe7 een mataanval. 29…Pxd5 30. Dxd5 g5 31. Txh3 Toch nog een torenoffer. 31…Txh3 32. Dg8+ Ke7 33. De6+ Zwart gaf op. Na 33…Kd8 34. Lb6 verliest hij zijn dame en na 33…Kf8 34. Dxf6+ Ke8 35. Dg6+ zal dat ook snel gebeuren.
Het is wachten op de volgende Van Foreest
Nog altijd hopen de Groninger schakers dat de familie Van Foreest hen een topspeler van formaat zal schenken. Jorden (15), in 2013 Europees kampioen in de categorie tot 14 jaar, is een kansrijke kandidaat, maar hij is niet de enige.
Er zijn Groningers die menen dat de 13-jarige Lucas over een paar jaar minstens even hoog zal reiken als zijn broer.
Voorlopig gaat de aandacht vooral uit naar de prestaties van Jorden. Hij heeft het afgelopen jaar ontegenzeggelijk grote vorderingen gemaakt. Hij werd benoemd tot internationaal meester en hij boekte een ratingwinst van 140 punten.
Als hij zich blijft ontwikkelen en meer tijd besteedt aan de voorbereiding van de opening, zal de grootmeestertitel spoedig volgen. Tijdens het kersttoernooi in Groningen speelde Van Foreest voor de derde maal een tweekamp tegen een oud-kampioen van Nederland. Na betrekkelijk kansloze 3-1-nederlagen tegen Hans Ree in 2011 en John van der Wiel in 2012 hield hij zich tegen Dimitri Reinderman goed staande, al kon hij een kleine nederlaag niet vermijden.
Na drie partijen mocht Reinderman niet mopperen dat het gelijk stond. Daarna ging het even helemaal mis met Van Foreest. Hij verloor de vierde partij in de opening en de vijfde in een gecompliceerde middenspelstelling. Maar in een avontuurlijke slotpartij bereikte hij alsnog een dragelijke 2,5-3,5 eindstand.
Reinderman – Van Foreest Zesde matchpartij
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Lg5 Pe4 5. h4 Een vrolijke zet die Reinderman bij een gelijke stand in de match misschien niet zou hebben gekozen.
5 … c6 6. e3 Lg7 7. Db3 Pxc3 8. bxc3 0-0 9. Pf3 b6 10. a4 Lg4 11. a5 dxc4 12. Da3 Wit zou goed staan als hij niet een klein probleem had: de positie van de koning op e1.
12 … c5 13. axb6 Dxb6 14. Lxe7 cxd4 15. cxd4 Wit ziet af van 15. Lxf8 Lxf8 16. Da2 Lxf3 17. gxf3 dxe3, waarna zwart compensatie heeft voor de verloren kwaliteit.
15 … Lxf3 16. gxf3 Pc6 Er was ook iets te zeggen voor 16 … Te8 17. Lc5 Db7 18. Le2 a5, gevolgd door 19 … Pa6.
17. Lc5
17 … Pxd4 Een spectaculair offer. Wit moet het aannemen, na 18. Lxb6 Pc2+ 19. Kd2 Pxa3 staat zwart goed.
18. exd4 Tfe8+ 19. Le2 Db5 20. Db4 Niet de sterkste verdediging. Hij kon zwart dwingen remise door eeuwig schaak te forceren met 20. Kf1 Txe2 21. Kxe2 c3+ 22. Ke3 Lh6+ 23. f4 Te8+ 24. Kf3 De2+ 25. Kg2 Dg4+. Ook was een winstpoging met 20. Da2 misschien verantwoord, al vereist die stalen zenuwen na 20 … Txe2+ 21. Kxe2 (21. Dxe2 Te8) 21 … c3+ 22. Ke3 Lh6+ 23. f4 Te8+ 24. Kf3.
20 … Tab8! 21. Dxb5 Txb5 22. 0-0? Onnodige paniek. Na 22. La3 Lxd4 23. Td1 Lb2 24. Lxb2 Txb2 25. Td2 heeft zwart niet beter dan de zetherhaling 25 … Td1+ 26. Td1 Tb2 27. Td2.
22 … Txe2 23. Txa7 h5 24. Tc1 Hierna gaat het hard. Met 24. Ta8+ Kh7 25. Ta7 kan wit vechten.
24 … Lh6 25. f4 Lxf4 26. Txc4 Relatief beter is 26. Tc3, al heeft wit weinig te hopen na 26 … Tb3 27. Ta3 Txa3 28. Txa3 Td2.
26 … Le3! 27. Kg2 Txf2+ 28. Kg3 Tb1 29. Ld6 Tg1+ 30. Kh3 Tg4 31. Tc8+ Kh7 32. Tcc7 Tf3+ 33. Kh2 Lg1+ Met mat in twee zetten. Wit geeft op.
De beste wensen
Ik wens u voor 2015 veel overwinningen, mooie partijen en pure spanning. Het laatste grote toernooi van het jaar is ‘Groningen’, met honderden schakers in drie Open toernooien al naar gelang de speelsterkte. Omdat de Rijksuniversiteit Groningen haar 400-jarig bestaan viert, werden van over de hele wereld schakende studenten uitgenodigd. Een vrolijk partijtje van de Chinese grootmeester Qun Ma, met Elo 2620 toch nummer 170 van de wereld, en Danny Raznikov uit Israël, met Elo 2500. Was het onderschatting of slechts een moment van onoplettendheid? Zelden legt een grootmeester in tien zetten de koning om.
Q. Ma – D. Raznikov
1.c4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.d4 cxd4 5.Pxd4 e6 6.a3 Le7 7.g3 Db6 8.Pb3 9.e4?
Wit heeft het niet op z’n best gedaan maar met 9.c5 Lxc5 10.Pxc5 Dxc5 11.Lg2 kan er nog goed verder gespeeld worden.
De gespeelde zet is een geslaagde kamikaze-poging.
9… Pfg4 10.c5
Wit moest iets doen aan de matdreiging en 10.De2 Dxb3 11.f4 b6 12.fxe5 Pxe5 is hopeloos. Vermoedelijk verschoot Ma van kleur na het antwoord 10…Dxb3! Want na enig denken (na 11.Dxb3 Pf3+ 12.Kd1 Pxf2+ gaat niet alleen de dame verloren) gaf hij op.
Slotstand aan kop Open A
1.Donchenko (Dui) 8 2.Bok, Ipatov (Tur) 7 4. l’Ami, Andriasian (Arm), Rakhmanov (Rus), Baghdasaryan (Arm) 6,5
Dan bood het schaakfestival ook twee interessante tweekampen. Grootmeester en kampioen van Nederland 2013 Dimitri Reinderman nam het op tegen een van onze grote talenten Jorden van Foreest, zestien jaar. Jorden verloor met 3,5-2,5, ondanks twee overwinningen.
D. Reinderman – J. Van Foreest
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.Lg5 Pe4 5.h4
Reinderman heeft altijd professioneel een voorbereiding op maat, Jorden was vanaf hier op zichzelf aangewezen.
5…c6 6.e3 Lg7 7.Db3 Pxc3 8.bxc3 0-0 9.Pf3 b6 10.a4 Lg4 11.a5 dxc4 12.Da3! c5 13.axb6 Dxb6 14.Lxe7
Zwart moet met fantasie spelen want met normale zetten (14…Te8/c8 15.Lxc5) worden de problemen groter.
14…cxd4 15.cxd4
Zwart heeft compensatie na 15.Lxf8 Lxf8 16.Da2 Lxf3 17.gxf3 dxe3.
15…Lxf3 16.gxf3 Pc6!
De verwachting was hier 16…Te8 of zelfs eerst 16…Lxd4, vanwege spel over de e-lijn. De tekstzet is venijniger.
17.Lc5
Wit staat beter na bijvoorbeeld 17…Db5 18.Le2 Tfe8 19.Kf1 en ook 17…Db3 18.Lf8 Lxf8 19.Dxb3 moet zwart niet willen. Maar wat dan?
17…Pxd4! 18.exd4 Te8+ 19.Le2 Db5
Plotseling dreigt zwart met Txe2 en c3+ een dodelijke aanval op te zetten. Wit had met 20.Da2 Txe2+ 21.Dxe2 Te8 22.Dxe8 Dxe8 23.Kf1 op remise kunnen aansturen maar het originele en agressieve spel krijgt een beloning:
20.Db4 Tab8 21.Dxb5 Txb5 22.0-0?
Dit geeft zwart reële kansen. Het ziet er nog steeds houdbaar uit na 22.La3 Lxd4 23.Td1 Lb2 24.Lxb2 Txb2 25.Td2 Tb1+ 26.Td1 Tb2.
22…Txe2 23.Txa7 h5 24.Tc1 Lh6 25.f4 Lxf4 26.Txc4 Le3 27.Kg2 Txg2+ 28.Kg3 Tb1 29.Ld6 Tg1+ 30.Kh3 Tg4
Beide spelers hebben een matnet maar zwart is eerder.
31.Tc8+ Kh7 32.Tcc7 Tf3+ 33.Kh2 Lg1+
wit geeft op.
In de andere tweekamp kwam Anne Haast niet in haar spel tegen Elizabeth Paehtz, vrouwengrootmeester, en ze verloor teleurstellend met 4-2. Schaak Festival Groningen dat al sinds 1963 bestaat tracht te verbinden met kunst en cultuur ter stimulering van een bloeiende samenleving.
Qatar,ja,wat moet je daar nu van denken. Ongeveer 1/3 van Nederland , minder inwoners dan Amsterdam (en dan nog de helft gastarbeiders) maar stinkend rijk door olie en gas en dat gaf de gelegenheid de corrupte FIFA om te kopen en zo is Qatar als organiserend land geplaatst voor de WK, hoewel 98e op de wereldranglijst die natuurlijk tegenwoordig FIFA-Coca Cola ranglijst heet. Maar ook andere sporters laten zich in met de Mammondienst,zo werd er onlangs gezwommen en natuurlijk konden de schakers niet achterblijven, ze zijn wel wat gewend met hun voorzitter en dus was een autocratische emir met oliedollars geen bezwaar.
Alles was natuurlijk perfect georganiseerd in een landje dat op de schaakranglijst de 139e plaats inneemt en er was in Doha ook een Nederlandse afvaardiging met aan het hoofd wereldtopper Giri. Hij deed het uitstekend en eindigde op de tweede plaats achter de verrassende Yu. Tegen de winnaar en angstgegner Kramnik was hij niet opgewassen, nou ja, hij verloor in ieder geval, maar veel mooie overwinningen bv op de Oekraïner Mikhailo Oleksienko die dan ook zo’n 150 ELO minder heeft dan ons voormalig Nepalees –Russisch wonderkind.
Giri-Oleksienko
1.e4 c6 de Caro Kann 2. d4 d5 3.e5 Lf5 4. h4 c5 5. dxc Pc6 6. Lb5 Dc7 7. Pe2 laat e5 instaan maar het is riskant daar te slaan. Zwart neemt de handschoen op: Dxe5 8. Lf4 nog een pionoffer Dxb2 Sla nooit op b2….
9. Pbc3 Pf6 Wit staat al duidelijk beter 10. 0-0 Db4 11. Tb1 Dxc5 12. La4 e5 nu offert zwart maar het maakt zijn stelling er niet beter op 13. Lxe5 Pg4 14. Lg3 0-0-0 15. Lxc6 Dxc6 zwart moet wel met de dame slaan want anders komt Tb8+ met ernstige gevolgen 16. Pb5 Lc5 17. Ped4 Df6 18. Df3 zwart gaat materiaal verliezen en gaf op.
Het kan gebeuren dat je als zwartspeler je opmaakt voor de Spaanse partij maar wit wil niet meewerken . Voor dezulken heeft grootmeester Victor Bologan een boek gebracht: Bologan’s Black Weapons in the Open Games, verschenen bij onze nationale trots New In Chess (978-90-5691-543-8) Op heldere wijze legt Bologan, vaak aan de hand van zijn eigen partijen, allerlei openingen uit die men kan samenvatten onder de naam Open Spelen. Simpel gezegd kan men als zwart het op twee manieren aanpakken: rustig zonder risico of juist agressief en beide mogelijkheden komen aan bod. Bij talrijke openingen komen valletjes en trucjes in beeld en daar kunnen zelfs grootmeesters nog het slachtoffer van worden, hoewel dit natuurlijk vooral voor clubspelers bedoeld is. Ondanks de talloze varianten blijft het boek goed leesbaar, zeker ook omdat er ook veel met woorden wordt uitgelegd . Veel nieuwe ideeën maar dat wil niet zeggen dat er geen aandacht is voor de betrouwbare varianten uit de dagen van Olim. Ook qua uitvoering weer een topstuk van NIC (www.newinchess.com) en op voornoemde website kan men nog heel wat meer vinden waarmee de schaker zich lerend kan vermaken zoals het prachtige New In Chess magazine.
Probleem 2510 is een vierzet (schrik niet) van de bekende Cheron, de man van het standaardwerk over toreneindspelen:
En dan is er nog een oplossing: probleem 2508 had als sleutelzet 1. Da4!
Twee leuke zeges voor Van Foreest
Hoe lang zal het nog duren voordat Jorden van Foreest in de top tien van Nederland staat? Heel belangrijk is die vraag niet, want de Groninger is pas vijftien. De match van vorige week tegen Dimitri Reinderman was wel een interessante nieuwe test. De tweekamp over zes partijen was de kers op de taart van het jaarlijkse Groningse Kerstfestival. Reinderman, 42 jaar oud, was in 2013 kampioen van Nederland, staat nummer tien op de Nederlandse ranglijst en stond in het verleden in de top vijf. Van Foreest staat op plaats 27. Volgens de Elo-verhouding zou Reinderman met 4-2 moeten winnen, hij won met 3,5-2,5. Geen spectaculair verschil, maar het was mooi om te zien hoe Van Foreest twee flinke aanvalspartijen won. Op de voorlaatste dag, toen Reinderman de match al had gewonnen, vroeg publiekscommentator Hans Böhm hem wat zijn jonge tegenstander nog moest leren. Reinderman: “Zijn openingen kunnen nog beter, maar dat hoeft niet meteen. Als hij op een hoger niveau komt, wordt dat belangrijker. Eerst moet hij aan zijn middenspel en eindspel werken. Openingen leert hij er later wel snel bij. En ik heb nog een tip, maar die vertel ik hem pas na de laatste partij.” Wat die tip ook was, Van Foreest had hem voor die laatste partij niet nodig, want die won hij met grof geweld. Net als onderstaande partij, de derde van de match.
Van Foreest-Reinderman
1.e4 c5 2.Pf3 a6
Zoals eerder hier geschreven, houdt Reinderman niet van uitgekauwde openingsvarianten. Toch is ook over deze vreemde zet theorie bekend.
3.c4 Pc6 4.d4 cxd4 5.Pxd4 e5 6.Pc2 Pf6 7.Pc3 Lc5 8.Le2 h6 9.0-0 d6 10.Dd3 0-0 11.Le3 Le6 12.Tfd1 Tc8 13.Tac1 Da5 14.Ld2 Db6 15.Dg3 Kh8 16.b3 Pd4 17.Ld3 Pxc2 18.Txc2 Da7 19.Lc1 Ld4 20.Pe2 Lc5 21.Dh4
Zwart mag niet mopperen over zijn ontwikkeling, al staat zijn dame wat ver weg van het strijdtoneel, dat nu de koningsvleugel wordt. Wits heeft wel een dreiging, namelijk Lxh6, wat niet eens een offer is.
21…Pg8 22.Pg3 Db6 23.Lg5 f6 24.Lc1 Tf7 25.Pf5 g6 26.Pe3
Fout zou zijn 26.Pxh6 Th7 en zwarts dreiging g6 is dodelijk. Wit heeft echter de duidelijke bedoeling zwarts koningsvleugel te verzwakken door de pionnen naar voren te lokken. En nu de druk opvoeren.
26…Dd8 27.Dg3 Tg7 28.Df3 Dd7 29.Lb2 Tf8 30.Lf1
Nu blijkt de dame op d7 ongelukkig te staan, maar Reinderman ziet dat niet. Hij moet nu bijvoorbeeld 30…De8 spelen. Wit zal dan bijvoorbeeld Lc3 spelen, gevolgd door b4 en verdubbeling van de torens op de d-lijn.
30…Pe7
31.b4 Lxb4 32.c5 Pc6 33.Txd6 Df7 34.Pd5 La5 35.Lc4 Ld8 36.De3 Pa5
Nu wordt het showtime voor wit. Noodzakelijk was 36…g5, waarna wit er niet direct doorheen slaat, maar hij staat wel riant.
37.Pxf6
Wat er na 37…Lxf6 volgt is duidelijk, gebeurt ook de partij, maar het gaat om de variant 37…Lxc4 38.Dxh6+ Th7 39.Pxh7 Dxh7 40.Dxf8+ en wit wint. Behalve dat hij genoeg materiaal heeft gewonnen, is Lxe5 dan dodelijk.
37…Lxf6 38.Lxe6 De8 39.Dxh6+ Th7 40.Dd2 Da4 41.Ld5
Dreigt Txf6 en Lxe5 en wit heeft een derde pion gewonnen, onder aanhoudende aanval. Wat zwart doet, laat een elegant slot toe.
41…Th5 42.Txf6 Txf6 43.Lxe5 Txe5
Een aardigheidje. Natuurlijk ziet Reinderman dat hij nu wordt mat gezet, maar alle andere zetten zijn ook hopeloos.
44.Dh6
Mat.
|
Voor beginners A6596 Zwart aan zet, wat is de beste?
|
Voor gevorderden B6596 Zwart aan zet heeft nog net tijd voor welke sterke zet?
|
Korte schaakpartijen komen regelmatig voor. Zelfs bij partijen tussen grootmeesters komen partijen voor waarbij maar tien zetten worden gespeeld. Korte partijen worden miniaturen genoemd.
Op het jaarlijkse schaakfestival, dat onlangs in Groningen werd gehouden, werd in de grootmeestergroep aan de topborden in de zesde ronde de volgende korte partij gespeeld. De Chinese grootmeester Qun Ma verloor heel snel tegen de Israëlische meester Danny Raznikov.
Qun Ma – Danny Raznikov
1.c4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.d4 cxd4 5.Pxd4 e6 6.a3 Le7 7.g3 Db6 8.Pb3 Pe5 9.e4 Pfg4 10.c5
Wit dacht zich nog te kunnen redden, maar zwart speelde een leuk dameoffer: 10. …Dxb3. Wit gaf het op. Na 11. Dxb3 speelt zwart 11. …Pf3+ 12. Kd1 Pxf2+ 13. Ke2 Pd4+ en wit staat zonder enige compensatie met twee pionnen achterstand. Ook met 10. …Lxc5 kan zwart het snel uitmaken.
In het Europees snelschaakkampioenschap dat vorige maand in Polen werd georganiseerd, won grootmeester Viktor Bologan in elf zetten van grootmeester Alexander Mista wegens dameopsluiting.
Viktor Bologan – Alexander Mista
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.d3 Pf6 5.0-0 0-0 6.h3 h6 7.c3 Te8 8.b4 Lf8 9.Db3 De7 10.Ph4 Pd8 11.Pf5
De zwarte dame kan geen kant meer op. 1-0.
Partijstelling 855 is uit een jeugdpartij van Van Geet tegen Versnel (1952) en werd eerder geplaatst als opgave. Ook deze partij is een miniatuur. 1. Pc3 c5 2. Pf3 d5 3. a3 d4 4. Pe4 e5 5. e3 f5 6. Pg3 e4 7. Pe5 Ld6 8. Lb5+ Pd7 9. Dh5+ g6 10. Pxg6 Pgf6.
Van Geet speelde 11. Pxf5 en liet zijn dame in staan. Op 11. …Pxh5 komt namelijk 12. Pxd6 mat.
