Belevenissen van een arbiter: Een dagje Rotterdam

Op 15 januari jl. betekende een dagje naar Rotterdam gaan niet het bezoeken van Diergaarde Blijdorp, niet het beklimmen van de Euromast en niet een rondvaart met de Spido door de havens, maar een bezoek aan het prestigieuze gebouw ‘De Rotterdam’ van architect Rem Koolhaas. Daar werd op die dag de 5e ronde van The Masters van het Tata Steel Chess Tournament gespeeld met diverse nevenactiviteiten in het aldaar gevestigde NHOW-hotel. Ze speelden daar hun partijen met een adembenemend uitzicht op de Nieuwe Maas en de overhangende Erasmusbrug – ‘De Zwaan’ in de volksmond – en in de verte de Willemsbrug (rechts op de foto). Door de organisatie is er van alles aan gedaan om het verloop van deze dag – en die van de 10e ronde in perscentrum Nieuwspoort in Den Haag – net zo vlekkeloos te laten verlopen als dat in Wijk aan Zee normaliter gebeurt. Hoofdarbiter Pavel Votruba en ik waren deze dagen verantwoordelijk voor het welzijn van de spelers én de speelomstandigheden.

Vooraf is er een draaiboek samengesteld voor deze dag in de havenstad om niets aan het toeval over te laten. Toch loop je altijd wel tegen onverwachte problemen aan. Het was de vorige dag al opgemerkt: In de buurt zijn ze op een bouwproject aan het heien, wat duidelijk hoorbaar is in de speelzaal. Wat te doen? De burgemeester, die beneden bij de ontvangst van de spelers is, vragen zijn invloed uit te oefenen? Een valse bommelding doen? We besluiten om dit maar niet te doen en te hopen dat de spelers er begrip voor opbrengen dat het laten stoppen van het heien buiten onze macht ligt. Na de gongslag voor het begin van de partijen valt de overlast nog niet echt op door de apparatuur van de fotografen die klikken en flitsen dat het een lieve lust is. Als zij na een kleine tien minuten hiermee moeten stoppen zijn de monotone klappen duidelijk hoorbaar. Het klinkt afwisselend soms wat zacht en soms wat harder en soms is er even een pauze. Dan zal er wel een nieuwe paal in stelling worden gebracht. Ruim anderhalf uur later stopt het gedreun gelukkig. Of de palen zijn op of het is al vroeg avond voor de werklui. We hebben in ieder geval nog geen klachten gehoord van de spelers.

Op een nieuwe locatie is het voor iedereen wel eens lastig om de goede weg te vinden. Als ik even in de persruimte ben, komt daar onopvallend een oude man moeizaam naar binnen schuifelen. Er staan een aantal tafels los van elkaar opgesteld, zoals vroeger in een klas op school. Steunend op zijn stok, met zijn lange, bruine jas nog aan en een plat hoedje op zijn hoofd, begeeft hij zich wat krom lopend naar een van de voorste tafels. Daar laat hij zich op een stoel zakken alwaar hij het verloop van de partijen gaat bekijken die daar op de wand voor hem geprojecteerd worden voor de journalisten. Op de opmerking van Cora van der Zanden – “Mijnheer, u zit hier verkeerd hoor, dit is de persruimte!” – volgt alleen maar een zachte en aarzelende reactie: “Eh, oh? Oh ja?” Maar beweging is er verder niet te bespeuren. Zo geniet hij nog even op de eerste rang van de actuele stand op de borden naast een achter zijn laptop zittende Gert Ligterink.

Op de buitenlocaties is er livestream met publiek en een enkele keer ga ik even een kijkje nemen in de zaal waar Yasser Seirawan, deze keer met hulp van Tex de Wit, de vele bezoekers – op het internet en ter plekke – op aangename wijze weet te vermaken. Terwijl ik na een van die korte bezoekjes naar de speelzaal terugloop zie ik Fabiano Caruana wat verloren voor de persruimte staan. Die moet net klaar zijn met zijn partij. Ik ben toch nieuwsgierig hoe de spelers het bonken van het heien ervaren hebben dus vraag ik hem of hij daar nog last van heeft gehad. Hij kijkt wat bedrukt en zorgelijk maar toch antwoordt hij: “No no, it didn’t bother me at all!” En hij draait gelijk zijn hoofd wat weg en kijkt een andere kant op. Ik ga snel weer verder en teruggekomen in de schaakarena valt mij onmiddellijk iets op wat een hoop verklaart. Het uitslagenbordje op de tafel bij de partij Wojtaszek – Caruana geeft aan: 1-0! Hij heeft dus verloren van de Poolse grootmeester. Vandaar die tegenstelling tussen zijn gedrag en antwoord. Tegelijkertijd besef ik ook wat ik gedaan heb. Een verkeerde vraag stellen op een wel heel verkeerd moment. Spelers die verloren hebben moet je eerst een poos met rust laten!

De bus naar Wijk aan Zee vertrekt om kwart over zeven voor de spelers die al klaar zijn. Er is rond dat tijdstip nog slechts één partij bezig dus de rest kan instappen. Bij het koppen tellen komt toernooidirecteur Jeroen van den Berg er echter achter dat hij één man mist: Levon Aronian! Waar is hij? Iemand iets gezien of gehoord? Nee, niemand! Hij is in geen velden of wegen te bespeuren. Hij heeft vanmiddag verloren tegen Magnus Carlsen. Zou hij zwaar teleurgesteld zijn en troost zijn gaan zoeken in het Rotterdamse uitgaansleven? De bus vertrekt zonder Aronian. Een toch enigszins bezorgde Jeroen van den Berg troost zich met de woorden: “Hij is verstandig genoeg om niet in zeven sloten tegelijk te lopen!”

De laatste partij is al een tijdje afgelopen en het opruimen is al in volle gang in de speelzaal. En ineens komt hij daar binnenlopen: Aronian, met een vriendin. Als uit het niets. Goedgemutst vraagt hij waar iedereen is en of hij nog mee kan naar Wijk aan Zee. Eerst maar eens naar een uitleg vragen. Hij was met die vriendin, die jarig was, uit eten gegaan en ja, hij had dat op een van de vorige dagen volgens hem toch wel gemeld bij Jeroen. Ik bel Jeroen op en opgelucht zegt hij dat hij zich geen zorgen hoeft te maken want er staat nog een auto van subsponsor Jaguar klaar om hem naar zijn hotel terug te brengen. Het blijkt een Jaguar coupé te zijn, een supersnelle luxe tweezitter. Bij het horen van dit bericht wordt de lach op zijn gezicht nog breder en spreekt hij de woorden: “This afternoon I gave my opponent a present, now I got my present!” Ik begeleid hem naar beneden waar Jeroen al op hem staat te wachten. Even later zoeft de bolide de straat uit en slaat links af de Erasmusbrug op, richting Wijk aan Zee.

Ook Wesley So en Yifan Hou die het langst doorspeelden, zijn evenals hoofdarbiter Pavel Votruba, ook teruggebracht in een Jaguar, maar wel van een ander type. Toen de andere spelers dit later ter ore kwam, namen zij zich voor om in Den Haag bij de tiende ronde in perscentrum Nieuwspoort te proberen er lange partijen van te maken, zodat ook zij luxueus teruggebracht zouden worden. Alleen Magnus Carlsen deed niet mee aan dit complot. Die werd sowieso beide keren al heen en weer gebracht in een Jaguar. Daar ben je immers algemeen wereldkampioen voor! Of het de spelers gelukt is? Nee! Sterker nog: in Den Haag kon de bus een half uur eerder dan gepland vertrekken voor de terugreis. Ondanks de weer uitstekende speelomstandigheden waren alle partijen binnen een half uur na de eerste tijdcontrole afgelopen. Vermoeidheid? Of zou bij de meesten de gedachten spelen ‘oost west, Wijk aan Zee best’?