Giri met enige moeite naar tweede ronde
Anish Giri heeft de tweede ronde van het Worldcuptoernooi in Baku bereikt. Dat ging moeilijker dan verwacht: Ssegwanyi uit Oeganda bleek ondanks een lage rating van 2357 best taai, hield de eerste partij remise en had in de tweede partij ook remisekansen, maar ging uiteindelijk toch onderuit. In de tweede ronde speelt onze landgenoot tegen de winnaar van de tiebreak tussen Motylev en Grachev.
Grote verrassingen zijn er nog niet geweest, niemand uit de top 20 is nog uitgeschakeld. Radjabov (17), Tomashesvky (12), Jakovenko (10), Grischuk (7), Dominguez (18) en Gelfand (13) spelen een tiebreak en het zou verrassend zijn als zij allemaal zouden winnen, want in zo’n zenuwenmatch kan van alles gebeuren! Dit rijtje geeft ook aan hoe sterk het toernooi is, vrijwel iedereen uit de wereldtop doet mee (Anand en Carlsen ontbreken). Op het spel staan twee plaatsen voor het kandidatentoernooi van 2016; voor de meeste deelnemers dan, Giri zal zich daarvoor als er geen gekke dingen gebeuren plaatsen op rating.
Arthur Ssegwanyi is een IM uit Oeganda die zich dit jaar plaatste voor de worldcup door Afrikaans kampioen te worden voor o.a. GM El Gindy Essam uit Egypte. Toen moest hij nog een vliegticket naar Baku regelen. Die zijn best wel duur, ongeveer sh5m volgens dit bericht al weet ik niet hoeveel dat is. Het zou wel eens minder kunnen zijn dan het prijzengeld van uitgeschakeld worden in de eerste ronde ($ 4800). Desondanks is het sympathiek dat Turkish Airlines hem wel wilde sponsoren. Gelukkig maar: heel Afrika zal trots zijn op zijn resultaat in de eerste partij van de eerste ronde.
Ssegwanyi,Arthur (2357) – Giri,Anish (2793)
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 a6
Een rariteit. Meestal speelt wit hier 5.Pc3 waarna het een Najdorf kan worden, maar wit kan zwart ook dwingen tot een Egelstelling zoals in de partij.
5.c4 Pf6 6.Pc3 e6 7.Le2 Le7 8.0-0 0-0 9.Le3 b6 10.Lf3
Twee problemen met deze zet: de c-pion staat ongedekt en de loper dekt de e-pion minder goed dan een pion zal doen. Dit zal wit later opbreken.
10…Ta7 11.a4 Tc7 12.Db3 Pbd7 13.Tfd1 Lb7
Zwart staat hier al prettig en na nog een onhandige zet krijgt hij zelfs voordeel.
14.Pde2? Dc8!
De c-pion is niet meer te dekken en de toren op c4 zal zwart extra dreigingen geven.
15.Pg3
15.Lxb6 Txc4 16.Pg3 Pxb6 17.Dxb6 Db8 is materieel nog gelijk maar zwart staat erg fijn.
15…Txc4 16.Tdc1 h6 17.Lxb6 d5!
Zwart profiteert van het feit dat door wits laatste zet het paard op c3 gepend staat.
18.Le3 d4 19.Pce2 Txc1+ 20.Lxc1 Pc5 21.Da3 Td8
Zwart heeft duidelijk voordeel door zijn ontwikkelingsvoorsprong (of actievere stukken). Weinig mensen zullen hier nog in de witte kansen geloofd hebben, ook gezien het ratingverschil.
22.e5 Pe8 23.Pf4 Dc7 24.Lxb7 Pxb7 25.Df3 Pa5 26.Ld2 Pc4 27.De2 Pxd2 28.Dxd2 Dxe5
En nu heeft zwart ook nog een pion meer. De rest is dan vast een kwestie van techniek?
29.Pd3 Dd5 30.Tc1 a5 31.Dc2 Ld6 32.Dc4 Da8
Een eerste teken dat de stelling niet zo makkelijk is. Meestal wil je dames ruilen als je materiaal voor staat, maar na b.v. 32…Dxc4 33.Txc4 e5 34.f4 exf4 35.Pf5 Lc7 36.Kf1 zijn de witte stukken behoorlijk actiever dan de zwarte.
33.f3 Lxg3
Mogelijk was Giri bang voor 34.Pe4, maar dat had hij beter met 34….Pf6 kunnen voorkomen dan zijn loper op te geven, die was nuttig met het dekken van bepaalde velden.
34.hxg3 Pd6 35.Dc6 Db8 36.Dc7 Pf5
37.g4
Het is zelfs zo uit de hand gelopen met zwart dat na 37.Dxa5 wit zelfs beter staat! Zwart kan op g3 slaan en staat dan nog steeds een pion voor, maar de witte vrijpionnen zijn gevaarlijker. Bovendien kan wit (daarom) steeds dameruil aanbieden en zo tempi winnen (een eindspel zou erg goed voor wit zijn).
37…Pe3 38.Kf2 Pd5 39.Dxb8
Tegen een 2100-speler had wit vast alsnog op a5 geslagen. De partijvoortzetting is genoeg voor remise, maar hij zal het niet cadeau krijgen.
39…Txb8 40.Tc4 e5 41.Tc5 Pb4 42.Pxb4 Txb4
43.Txe5
43.b3 Txb3 44.Txe5 was simpeler, wit wint ook de a-pion en de handen kunnen geschud worden.
43…Txa4 44.Td5 Ta2 45.Kg3 g5 46.b3 Ta3 47.Kf2 Kg7 48.Ke2 Kg6 49.Kd2
49…Txb3
Omdat 49…Ta2+ 50.Kd3 Txg2 51.Txa5 niet beter voor zwart is (wit houdt de b-pion) en zwart ook geen andere manier heeft om verder te komen wikkelt Giri af naar een toreneindspel drie tegen twee.
50.Txa5 Tb2+ 51.Kd3 Txg2 52.Ta6+ Kg7 53.Kxd4 Te2
Als zwart nou Te6 kan doen, koning naar voren, rustig een vrijpion maken en wit de hele tijd uit zijn neus eet, dan kan zwart winnen. Maar helaas voor Giri lette de man uit Oeganda ruim honderd zetten op wat hij aan het doen was, en zo werd het op zet 158 remise.
In de tweede partij moet Giri ook even getwijfeld hebben of hij wel zou winnen; hij kwam een pion voor, maar de zwarte stelling leek op een vesting. De Afrikaan ging echter in op een afwikkeling die erg ongunstig voor hem was en zodoende kan Giri van een vrije zondag genieten.
Giri,Anish – Ssegwanyi,Arthur
1.c4 e5 2.g3 Pf6 3.Lg2 d5 4.cxd5 Pxd5 5.Pc3 Pb6 6.d3 Le7 7.Le3 0-0 8.Tc1
Zo had Giri ook al eens gespeeld tegen Kramnik. Hij stelt Pf3 uit om als zwart Pc6 speelt het paard te slaan en zo zwart een slechte pionnenstructuur te geven.
8…Te8 9.Dc2 c6
Nieuw, maar niet voorbereid denk ik. 9…Lf8 10.a3 h6 was de genoemde partij uit Hoogeveen 2011 waarna Giri als eerste met zijn ogen knipperde: 11.Pf3 Pc6 12.0-0 Lg4 13.Pe4 met een klein plusje voor wit. De tekstzet heeft het grote bezwaar dat er geen paard op c6 komt, en daardoor ook geen paard op d4, en dat is eigenlijk wat zwart wil in deze stelling.
10.Pf3 Pd5 11.Ld2 Lf8 12.0-0 h6
Mist de witte positionele dreiging, al was die niet met fijne zetten te voorkomen.
13.Pxd5! Dxd5
Want 13…cxd5 14.Pxe5
14.Lc3
Tempowinst, wit dreigt op e5 te slaan.
14…Dd6 15.d4
Een ander gevolg van 9…c6: wit komt makkelijk tot de zet hij graag wil doen (vergelijk Siciliaans: daarin wil zwart graag d5 kunnen doen).
15…e4
15…exd4 opent de stelling terwijl zwart achter staat in ontwikkeling, toch was dat minder erg, zwart staat dan nog wel redelijk solide.
16.Pe5 f6 17.Pg6 f5 18.Pf4
Nu staat zwart niet meer solide omdat hij gaten op de koningsvleugel heeft. Zeg dat zwart past, wit speelt f3, pion slaat f3, loper slaat f3, pas, wit speelt e4, pion maal e4, loper maal e4 en dan loper naar h7 en paard naar g6. Pion op f7 of pion op f5 maakt dus best wel een verschil.
18…Le6 19.f3 Pa6
Dat was ik hierboven vertelde zag de man uit Oeganda niet zo zitten; dan maar op een trucje spelen.
20.fxe4 Pb4
21.Lxb4
Giri trapt erin. 21.Dd2! Pxa2 22.e5 Dd7 23.Pxe6 Dxe6 24.Tcd1 zou zwart vast minder lang overleefd hebben. Pion f5 gaat eraf (Lh3 dreigt) en er ontstaat een stelling met typisch ongelijke kansen, niet alleen vanwege de witte pluspion. 21…Dxd4+ 22.Kh1 Dxb4 23.Pxe6 Txe6 24.exf5 Td6
Ook hier ongelijke lopers en een witte pluspion, maar van een aanval op de zwarte koning is geen sprake en de e-pion is achtergebleven. Ik zie ook geen duidelijk winstplan voor wit (net zomin als Giri, vermoed ik).
25.a3 Db6 26.Le4 Le7 27.Tf3 Kh8 28.Tcf1 Lf6 29.b4 Te8 30.Ld3 Te3
Een actieve zet, maar eigenlijk moet zwart gewoon gaan staan, laat wit maar iets proberen.
31.Kg2 Td5 32.Tf4 Dd8 33.Dc4 De7 34.T4f3 Tee5 35.Dg4
35…Td4?
In plaats van staan wikkelt zwart af naar een eindspel waarin de witte winstkansen veel groter zijn dan de huidige stelling. We weten allemaal sinds Epke Zonderland en Hans van Zetten dat je goud kan winnen door te staan (en een tiebreak afdwingen zou voor de man uit Oeganda een soort goud zijn) en ik denk dat het dan remise is. Een plan om g4-g5 te doen kan zwart bijvoorbeeld goed counteren: 35…Td6 36.Dh5 Td4 37.h4 Td8 38.Kh3 Td4 39.g4 Kg8 en hij staat, hij staat.
36.Dxd4 Txe2+ 37.T1f2 Lxd4 38.Txe2
Nu heeft wit een plan: toren naar de achtste rij en de loper op g6 (of g8).
38…Dd7 39.Le4 Lf6 40.Td3 Df7 41.Lf3 Kh7 42.h4 a6 43.Tde3
43…Dc4
Zo staat zwart het plan toe. 43…Dd7 44.Te6 Df7 had het plan voorkomen, maar wit kan dan overschakelen op plan B: pion naar h5, twee torens naar de achtste rij, en het mat op h8 is niet zonder grote concessies te voorkomen.
44.Lh5 Dd5+ 45.Tf3 Le5 46.Kh3 g6 47.fxg6+ Kg7 48.Tf7+ Kg8 49.Tf5 1-0
Het was toch wel verrassend dat Gata Kamsky, winnaar van de World Cup in 2007 en in 1996 uitdager van FIDE-wereldkampioen Karpov, al in de eerste ronde werd uitgeschakeld.
En vervolgens de uitschakeling van Boris Gelfand, nog niet zo lang geleden WK-finalist, door Villagra. Maar dat zal zijn geweest nadat Dimitri zijn verhaal plaatste.
Maar ik had al uitgelegd in mijn artikel dat het verrassend was geweest als Gelfand had gewonnen, Johan
Ja, Dimitri had zich aardig ingedekt met "het zou verrassend zijn als zij allemaal zouden winnen, want in zo’n zenuwenmatch kan van alles gebeuren!"
Maar Villagra staat op plaats 819 van de laatste ratinglijst en dan is het toch echt wel heel verrassend, dat hij Gelfand uitschakelt. Voor Giri is het gunstig, want hij komt Gelfand nu niet meer tegen.
Het is juist de aardigheid in zo’n knock-out competitie dat de favoriet een keer kan verliezen.
Laten we bijvoorbeeld veronderstellen dat bij 100 partijen Giri er gemiddeld 90 wint tegen Ssegwanyi, 8 remise speelt en 2 verliest. Gemiddeld is dat een prima score van 94% voor Giri!
Maar wat nu als die twee verliespartijen nét de eerste twee uit de serie van 100 zijn? Dan verliest hij dus de mini-match en gaat Ssegwanyi door naar de volgende ronde.
Gelukkig is dat nu niet gebeurd, maar het hád gekund!
Nadat ik het bovenstaande had opgeschreven, herinnerde ik me een beroemde uitspraak van Donner, voorafgaand aan zijn match tegen Ree, ergens begin jaren ’70 vorige eeuw:
99% kans dat ik win.
Na afloop van de door Donner verloren match werd hem om een reactie gevraagd:
Ja, jammer, het is net die ene procent geworden.
Ja, je hebt gelijk dat dit soort verrassingen kunnen voorkomen. Maar Gelfand heeft veel ervaring met het spelen van matches. Hij won de World Cup in 2009 en de kandidatenmatches van 2011, waardoor hij in 2012 de WK match tegen Anand speelde. Het is dus wel opvallend dat het hem gebeurt, ook al is dit natuurlijk statistisch mogelijk.
Die Villagra lijkt me behoorlijk underrated en Gelfand is geen geweldige snelschaker, dus vind ik het niet heel verrassend dat Gelfand werd uitgeschakeld nadat hij in de reguliere partijen het verschil niet kon maken.
Maar goed, met zoveel partijen komen rare uitslagen altijd voor. Er vliegen altijd wel wat goeden al in de eerste ronde uit het toernooi. En wat betreft Giri: man, man, man… Die moet de komende ronden uit een ander vaatje tappen, want dit leek nergens naar. Tegen iemand met een beetje openingskennis had hij er in de eerste ronde ook zomaar uit kunnen vliegen.
Giri heeft ook geluk gehad dat Grischuk pas in de blitzpartijen langs zijn Turkmeense tegenstander kwam, want daardoor liep hij met zijn ratingpunten weer verder op Grischuk uit.
Dimitri, sorry, ik had het verhaal niet rustig gelezen.
Bij mijn weten is dit het eerste schaakevenement (ja zelfs misschien wel sportevenement) waarbij spelers uit Armenië in Azerbeidjan spelen (of vice versa).
Enkele jaren terug zaten de beide voetbalteams in dezelfde EK- of WK-kwalificatiepoule, maar die wedstrijden zijn zelfs helemaal niet gespeeld (ze waren ook niet meer van belang voor de eindstand).
Nou, dan zal Armenië volgend jaar met de Olympiade ook wel meedoen. Maar of ze het volkslied ook spelen als ze winnen?!
In het wereldkampioenschap voor jongeren onder 20 jaar, waar Jorden van Foreest en Benjamin Bok aan meedoen, speelden Karen Girgoryan uit Armenië en Ulvi Bajarani uit Azerbeidjan tegen elkaar. Op een gepubliceerde foto geven ze elkaar aan het begin van de partij heel hartelijk de hand.