Giri naar gedeelde koppositie in Bilbao
Het is Anish Giri gelukt een partij te winnen in Bilbao! Dat had al in de derde ronde kunnen gebeuren, want daarin stond hij een stuk voor in een eindspel. Hij miste echter op een paar momenten een winstvoortzetting en moest na lang proberen (172 zetten!) in remise berusten. Gelukkig nam hij meteen (of twee dagen later eigenlijk, want er zat een rustdag tussen) revanche: in de vierde ronde won onze landgenoot met wit van ex-wereldkampioen Anand. Dat betekent dat hij na nu met zes punten (voetbaltelling) samen met Wesley So bovenaan staat, met nog twee ronden te gaan.
Loperpaar
In de partij met zwart tegen Liren Ding leek er eerst weinig aan de hand. Giri had (net als in de eerste twee ronden) het loperpaar, maar daar kon hij nog niet veel mee. Maar opeens verdwenen er heel veel pionnen van het bord en werden beide lopers erg actief. Ding moest een pion geven, maar met twee tegen één pion had hij goede remisekansen. Maar toen raakte hij ook nog een loper kwijt! Giri gaf echter onnodig zijn laatste pion prijs. Toren-toren-loper tegen toren-toren was nog gewonnen, maar moeilijk; toren-loper tegen toren was remise, ook moeilijk, maar Ding gaf geen krimp en deed het (meer dan) vijftig zetten goed. "De rustdag komt op een goed moment", aldus Giri na afloop.
Liren Ding (2782) – Anish Giri (2798)
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.g3 c6 4.Lg2 d5 5.Pf3 Lg7 6.0-0 0-0 7.Db3 Db6 8.Pc3 Td8 9.Pa4 Dxb3 10.axb3 Pa6 11.Lf4 Pe8 12.Pc3 Pac7 13.Ta5 Le6 14.Ta4 a6 15.Tfa1 h6 16.h4 Pd6 17.e3 Tac8 18.Pd2 f6 19.Ta5 dxc4 20.Lxd6 exd6 21.bxc4 f5 22.T5a4 c5 23.Pe2 Tb8
Voor de derde achtereenvolgende keer heeft Giri het loperpaar! Wit heeft een iets betere pionnenstructuur (groepje minder) maar met de komende afwikkeling verdwijnt dat voordeel.
24.b4 b5 25.cxb5 Pxb5 26.bxc5 dxc5 27.Txa6?!
Ding dacht waarschijnlijk dat met alle pionnen die van het bord gaan remise binnen bereik lag, maar dat blijkt toch niet zo eenvoudig te zijn. De d-pion dekken met 27.Pf3 was beter.
27…cxd4
28.Pxd4?!
28.Txe6 dxe3 29.Txg6 exd2 30.Td1 voelt niet fijn voor wit maar lijkt nog net te gaan, wit heeft ook nog Lf3 om de d-pion te blokkeren.
28…Pxd4 29.exd4 Lxd4
Ondanks dat er alleen nog koningsvleugelpionnen overgebleven zijn is de verdediging niet makkelijk voor wit. De zwarte lopers zijn actief en de witte torens staan ongelukkig.
30.Tf1 Lb6 31.Te1
Moet wel, als het paard weggaat komt Lc4.
31…Lxf2+ 32.Kxf2 Txd2+ 33.Kg1 Lf7
Drie tegen twee op een vleugel is meestal nog wel remise. In dit geval heeft zwart een extra voordeel met de toren(s) op de tweede rij en dat maakt de winstkansen groter.
34.Ta3 Tbb2 35.Lf3 g5 36.hxg5 hxg5 37.Tae3 g4 38.Le2 Ld5 39.Lf1 Th2
Zo dreigt er nu mat! Vervelend voor zwart is wel dat stukkenruil hem vaak niet helpt.
40.T1e2 Th1+ 41.Kf2 Tb1
Zo kan zwart hier afwikkelen naar een pionneneindspel met 41…Txf1+ 42.Kxf1 Lc4 43.Kf2 Txe2+ 44.Txe2 Lxe2 45.Kxe2 maar dat is remise. Met de pion op g5 zou het overigens wel gewonnen zijn omdat je dan nog een tempozet hebt (maar zonder de zet g4 had zwart dit sowieso niet kunnen bereiken).
42.Te1 Tb4 43.Te7 f4 44.Tc1?
Dreigt mat, maar nu kan zwart een stuk winnen met behoud van de g-pion! Als wit op f4 pakt krijgen we toren-loper tegen toren (net als uiteindelijk in de partij).
44…Tb2+! 45.Ke1
45.Te2 Tb3 wint nog sneller voor zwart.
45…Tb8
De relatief makkelijkste winst (hoewel een boel rekenwerk) was 45…Kf8 46.Td7 Lf7! 47.Tc8+ (47.gxf4 Le8) 47…Le8 48.Tdd8 Tb1+ 49.Kd2 Th2+ 50.Kd3 Td1+ 51.Ke4 Txd8 52.Txd8 fxg3 en zwart houdt T-L-g tegen T over.
46.gxf4 Lg2! 47.Kf2 Lxf1
En nu werkt 48.Txf1 niet wegens Tb2+ en wit verliest zelfs een toren.
48.f5 Kf8?
48…Lg2! 49.Tcc7 Lf3 is de manier om loper en g-pion te behouden. Dan zou het gewonnen voor zwart moeten zijn, al is het bepaald niet makkelijk.
49.Tee1 Tb2+ 50.Kg3 Th3+ 51.Kxg4
Nu is het zaak voor wit om of de f-pion te behouden, of torens te ruilen.
51…Tb4+ 52.Kg5 Tg3+ 53.Kf6 Lc4 54.Tcd1 Ld3 55.Tc1 Lc4 56.Tcd1 Tb8 57.Td7 Lb3 58.Tee7
58.Th1! was nauwkeuriger, bijvoorbeeld 58…Tb6+ 59.Ke5 Kg8 60.Tdh7 Tg5 61.Th8+ Kf7 62.T1h7+ met torenruil.
58…Tc3 59.Td6 Kg8 60.Tg7+ Kh8 61.Tg5 Th3 62.Ke5 Lg8 63.Kf6 Th6+ 64.Tg6 Th5 65.Ke5 Tb5+ 66.Kf4?
66.Ke4 Thxf5 67.Td8 en zwart moet torens ruilen.
66…Thxf5+
Nu is de f-pion erafgegaan zonder torenruil. U kent vast de vuistregel dat als je materiaal voorstaat je wel stukken maar geen pionnen wilt ruilen. Ik introduceer graag een nieuwe vuistregel: als er geen pionnen meer op het bord staan wil je met materiaal meer vaak geen stukken ruilen. Zo is twee paarden tegen kale koning remise, maar drie paarden verslaan een koning geholpen door een enkel paard. Loper tegen niets is remise (reglementair zelfs), toren-loper tegen toren is remise (hoewel het nog wel goede winstkansen biedt) en toren-toren-loper tegen toren-toren is (volgens PPT op USF, hij heeft het opgezocht) een tablebase win. Maar wel een hele moeilijke, kunnen we concluderen uit deze partij. Om eerlijk te zijn weet ik ook niet hoe zwart het moet winnen.
67.Kg4 Tf1 68.Th6+ Kg7 69.Tdg6+ Kf7 70.Tb6 Te5 71.Thc6 Te7 72.Tc3 Kg7 73.Tbc6 Le6+ 74.Kg3 Ld7 75.Td6 Le8 76.Tf3 Tfe1 77.Td2 Lc6 78.Tc3 Tg1+ 79.Kh2 Th1+ 80.Kg3 Th6 81.Td4 Te2 82.Tg4+ Kf7 83.Tcc4 Tg2+ 84.Kf4 Tf6+ 85.Ke5 Te6+ 86.Kf5 Tge2 87.Tgf4 Tg6 88.Tcd4 Te7 89.Th4
89…Ld7+
89…Tf6+ 90.Kg4 Kg7! 91.Th2 Te1! wint, en van de stelling op het einde snap ik wel dat het mat of torenwinst is. De weg ernaar toe had ik vast ook niet gevonden.
90.Kf4 Tf6+ 91.Kg3 Te3+ 92.Kh2 Te2+ 93.Kg3 Te3+ 94.Kh2 Lf5 95.Kg2 Kg6 96.Kf2 Tc3 97.Thf4 Tc2+ 98.Kg3 Te6 99.Td8 Tee2 100.Tg8+ Kh7 101.Td8 Le6 102.Tdd4 Kg6 103.Tfe4 Tg2+ 104.Kf4 Tgf2+ 105.Ke5 Lf5 106.Te3 Ta2 107.Td6+ Kg5 108.Tg3+ Lg4 109.Td4 Ta5+ 110.Kd6 Ta6+ 111.Kc5 Tf5+ 112.Kb4 Tb6+ 113.Kc4 Tc6+ 114.Kb4 Tf4
Zwart moet torens ruilen, niet alleen om stukverlies te voorkomen, maar ook omdat op zet 66 voor het laatst iets geslagen was.
115.Txf4 Kxf4 116.Tc3 Tg6 117.Tc4+ Ke5 118.Tc5+ Kd6 119.Tc4 Le6 120.Td4+ Ld5 121.Kc3 Ke5 122.Td3 Tc6+ 123.Kd2 Le4 124.Tc3 Th6 125.Ke2 Tf6 126.Ke3 Tf8 127.Ke2 Kd4 128.Ta3 Lc2 129.Th3 Tg8 130.Kf3 Le4+ 131.Kf4 Tf8+ 132.Kg5 Ke5 133.Tg3!
Voor uitleg over deze zet verwijs ik u naar Wikipedia, kopje ‘second-rank defense’
133…Lf3 134.Kh4 Ke4 135.Tg7 Tf5 136.Kg3 Ke3 137.Tg8 Th5 138.Tg7 Le4 139.Tg8 Th1 140.Tg5 Tf1 141.Kg4 Lf3+ 142.Kf5 Kd4 143.Ke6 Th1 144.Tg6 Le4 145.Tf6 Th8 146.Kd6 Ta8 147.Ke7 Ta5 148.Td6+ Ld5 149.Kf6 Ta7 150.Kf5 Te7 151.Tf6 Te1 152.Kg5 Le6 153.Kf4 Te3 154.Tf8 Ld5 155.Tf6 Te1 156.Kf5 Te5+ 157.Kf4 Le6 158.Kf3 Te3+ 159.Kf4 Te4+ 160.Kf3 Lg4+ 161.Kg3 Ke3 162.Tg6 Lf3 163.Tg5 Ta4 164.Te5+ Le4 165.Kg4 Ta1
Opmerkelijk: wit speelt hier nog door in plaats van remise te claimen.
166.Tg5 Tf1 167.Kh4 Lf5 168.Tg3+ Kf4 169.Tg4+ Ke5 170.Tg3 Kf6 171.Ta3!? Tg1
171…Th1+ 172.Kg3 Th3+ 173.Kf4 Txa3 was een leukere manier om remise te maken.
172.Ta4 ½-½
Tegen Anand hoefde Giri minder energie te gebruiken. De Indiër reageerde niet goed op een nieuwtje van hem. Wit won een dame tegen toren en paard, kwam ook nog twee pionnen voor en de winst leek vrijwel zeker. Door een onnauwkeurigheid moest Giri echter een van de pluspionnen weer inleveren en het had nog een lastige technische klus kunnen worden als hij niet geholpen werd door zijn tegenstander: die ging zomaar door zijn vlag. Een mazzeltje, maar wel één die hem mogelijk toernooiwinst oplevert.
Anish Giri – Viswanathan Anand
1.c4 e5 2.Pc3 Pf6 3.g3 Lb4 4.Lg2 0-0 5.e4 Lxc3
Zo krijgt Giri voor de vierde keer het loperpaar! Maar als zwart niet op c3 slaat speelt wit Pge2.
6.bxc3 c6 7.Pf3!?
Een nieuwtje! Meestal gaat het paard naar e2, maar als zwart dan met d5 verder gaat staat het paard niet zo goed. 7…Pxe4
Nu zou na 7…Te8 8.0-0 d5 9.exd5 cxd5 10.cxd5 Pxd5 het paard op f3 wel goed staan.
8.0-0 d6 9.Pxe5 dxe5 10.Lxe4
Wit heeft zo’n beetje wat hij in de Glekvariant ook wil bereiken, maar na 10…Pd7 zou er nog niet zoveel aan de hand zijn. Zwarts volgende zet is te ambitieus. Hij wil d3 afdwingen (en d4 voorkomen) maar laat b7 ongedekt en met een dubbele aanval kan wit hiervan profiteren.
10…Le6?! 11.La3 Te8 12.Db1! Dxd2?
12…Pd7 geeft gewoon een pion op, maar na 13.Lxh7+ Kh8 14.Ld3 (14.Lf5!?) 14…Pb6 heeft zwart wel wat compensatie. In plaats daarvan wil Anand zijn vorige zetten rechtvaardigen, maar komt zo juist slechter te staan dan nodig.
13.Dxb7 Pd7 14.Lxc6 Teb8 15.Da6
Wit heeft een pion meer, actieve stukken en twee dreigingen: kwaliteitswinst met Lxa8, stukwinst met Td1.
15…Tb6 16.Da4 Tc8
Zwart besluit zijn dame op te geven, in de hoop een vesting te krijgen of tegenspel op de witte velden.17.Tad1 Dxd1 18.Txd1 Tbxc6 19.Dxa7 T6c7 20.De3 Txc4 21.Lb4
Probleem voor zwart is dat hij niet alleen een dame tegen toren en paard achterstaat, maar ook een pion. Vooral de witte a-pion kan gevaarlijk worden.
21…h6 22.a4 Pf6
Nog maar een pion offeren. Als zwart solide speelt heeft hij nauwelijks tegenspel, bijvoorbeeld 22…T4c6 23.a5 f6 24.Td6 23.Dxe5 Te4 24.Da5 Kh7 25.f3 Te2 26.Db5 Ta2
Wit staat drie punten voor op de schaal van Euwe, je zou denken dat het makkelijk moet winnen. Na een logische zet als 27.a5 was dat vast ook gebeurd, maar vanaf hier begint Giri onnauwkeurig te spelen.
27.g4 Te8
Zwart hoopt met deze toren op de tweede rij te komen (of liever nog, de zevende rij).
28.Lc5 Kg8
Db1+ was de dreiging.
29.Te1?!
29.Lf2 en op 29…Ta8 heeft wit nog 30.Td4
29…Ta8 30.Ld4 T2xa4
Dat is toch een beetje jammer, één gevaar minder voor zwart.
31.h4 Ta2 32.Db1 Ld5 33.Df5 Le6
34.Df4
De computer geeft de voorkeur aan 34.Txe6 fxe6 35.Dxe6+ Kh8 36.Lxf6 gxf6 37.Dxf6+ Kh7 38.Df7+ Kh8 en die ziet blijkbaar dat zwart nooit iets als Tb8 of Tb2 kan doen om mat te dreigen omdat wit dan met schaak de toren ophaalt. Een mens is toch een beetje bang te spelen met een afgesneden koning op de onderste rij.
34…Pd7 35.Tf1 Pf8 36.Tf2 T2a5 37.Dg3 Lc4 1-0
En hier viel Anands vlag (anderhalf uur voor de eerste veertig zetten zonder tijd per zet erbij was dus niet genoeg). Dat moet Giri opgelucht hebben: de stelling is ongetwijfeld nog gewonnen voor wit, maar makkelijk is het niet. Torens ruilen, koning een beetje veilig, en dan heel langzaam proberen de c-pion naar voren te spelen, eventueel in combinatie met een koningsaanval.
Giri is een beetje slordig/gemakzuchtig aan het worden, heb ik het idee.
Bestaan er inmiddels tablebases voor 7 stukken?
Ja, die bestaat, genaamd Lomonosov.