Een Nederlandse vrouw naar de wereldschaaktop (3)
Reactie op de aflevering Twee blunders achter elkaar
Naar aanleiding van de tweede aflevering uit de serie over het kandidatentoernooi 1956 kwam er een reactie binnen van Tom van Bokhoven (Dordrecht). Hij vestigde de aandacht op de partij Tschigorin – Steinitz, Havanna 1892. Wit blunderde op een cruciaal moment waardoor hij deze historische match om het wereldkampioenschap verloor.
Lees meer op de site van Tomsschaakboeken
Een nieuw vrouwelijk talent ontdekt
In 1956 werd, tijdens het kandidatentoernooi, de 23-jarige Ineke Bakker ontdekt als organisatietalent. Zij maakte sindsdien een bijzondere ontwikkeling door. In 1982 beëindigde zij haar carrière door zelf terug te treden als secretaris-generaal van de Wereldschaakbond. Hiermee werd ook een tijdperk van goed en integer bestuur van de Wereldschaakbond (FIDE) afgesloten.
Hieronder twee artikelen, een over haar start tijdens het kandidatentoernooi in 1956 en een over haar aftreden in 1982.
Meer informatie over de carrière van Ineke Bakker is te lezen in Canon 35: De bureaus van Ineke Bakker.
Buiten de (kolom-) lijnen
Mej. I. Bakker, tournooi-secretaresse
Uit:Leeuwarder Courant,april 1956
HET SCHAAKSPEL moge dan als patrones de godin Caïssa hebben, het kandidatentoernooi is een bij uitstek mannenaangelegenheid. Maar toch is Caïssa op dit toernooi vertegenwoordigd, en wel in de lieftallige persoon van mej. Ineke Bakker, uit Amsterdam, de 23-jarige vlotte en goedlachse secretaresse van dit gigantische schaakcircus, dat thans in onze provincie optreedt. Voor de grootmeesters is Friesland een volkomen terra incognita, maar voor mej. Bakker is het dat beslist niet. Haar wieg stond namelijk in de gereformeerde pastorie te Oudehorne en tot haar dertiende jaar heeft zij daar ook gewoond.
Wie mocht menen dat Ineke Bakker een schaakspeelster is en dan niets liever doet dan schaakproblemen oplossen heeft het bij het verkeerde eind. „Ik weet alleen dat er een opening E 4 is", verklaart zij openhartig. ‘ ook gelukkig geen strijd aan te binden tegen de grootste schaakgenieën die de wereld op dit moment kent. Daarvoor zou zij het overigens ook te druk hebben, want er komt heel wat kijken bij de organisatie van zo’n tournooi. Ontelbare telefoontjes moeten elke dag gevoerd worden, en er zijn steeds wel brieven en lijsten die getikt moeten worden. En tussen al deze administratieve rompslomp door is zij vraagbaak, inlichtingenbureau en- ja, wat vraagt men al niet van een secretaresse.
Het is dan ook maar goed dat mej. Bakker in dit soort werk de nodige ervaring heeft als secretaresse op een groot drukkerij-bedrijf in Amsterdam. Alleen ’s avonds is zij bij de tournooi-organisatie werkzaam, louter uit liefhebberij en omdat zij het zo interessant vindt Voor de trip naar Friesland heeft haar baas haar maar enkele dagen vacantie gegeven, opdat men het ook hier niet zonder haar stut en steun zou behoeven te stellen. Tot grote opluchting waarschijnlijk ook van die Rus, die steeds zijn potlood kwijt is en daarom er elke avond een nieuw bij haar komt lenen in ruil voor een soort Russische ulevellen en sigaretten. Van de Russische taal verstaat Ineke Bakker overigens ook niets meer dan het woordje „njet". Maar dat kennen wij zo langzamerhand nu ook wel uit de verslagen van de Veiligheidsraad.
Ineke Bakker stopt als secretaris-generaal
‘Filippijnse voorzitter FIDE misbruikt mensen’
Uit:Nieuwsblad van het Noorden,november 1982
Een van de principes van Ineke Bakker is dat zij haar ontslag aanbiedt als werk haar niet bevalt. Ook in een tijd van snel stijgende werkloosheid heeft de 49-jarige Amsterdamse die lijn consequent doorgetrokken. Na twaalf jaar secretaris-generaal van de Wereldschaakbond (FIDE) te zijn geweest, stapte zij anderhalve week geleden tijdens het congres in Luzern op, omdat zij niet wil meewerken aan de maffia-praktijken" van de nieuwe president, de Filippijn Florencio Campomanes. „Als het goed is, is het beleid van de president ook jouw beleid. Met Euwe en Olafsson was dat zonder meer het geval, maar met de werkwijze van Campomanes wil ik niet worden geassocieerd. Als je zo met hem praat is hij een heel aardige, heel charmante man, maar als zo’n man de macht krijgt is dat heel eng. Hij gebruikt en misbruikt mensen. Zijn campagne voor het presidentschap had heel weinig met ethiek te maken. Van een gedelegeerde in Luzern heb ik gehoord dat hij tweeduizend Zwitserse francs zou krijgen als hij op Campomanes zou stemmen. Zou Campomanes president worden, dan zou hij er nog vierduizend francs bij krijgen. Vlak voor de verkiezing werd dat veranderd: vierduizend ervoor, tweeduizend erna".
Ineke Bakker kwam in 1956 in contact met het schaken. „Later ben ik notulen gaan maken voor de KNSB. Men had iemand nodig om de naam van Euwe goed te schrijven". In 1970, toen Max Euwe de FIDE naar Nederland haalde is Bakker voor de Wereldschaakbond gaan werken. Dat dienstverband had ze op het kantoor in Amsterdam voorlopig nog wel willen verlengen. In ieder geval nog vier jaar. De ironie van het lot wil dat het FIDE-congres in 1986 wordt gehouden in IJsland, waar de zojuist met 65 tegen 43 weggestemde president Fridrik Olafsson woont. „Dat het congres daar over vier jaar wordt gehouden stond allang vast. Iedereen dacht dat dat het congres zou worden waarop Olafsson met veel trompetgeschal afscheid zou nemen. Was hij president gebleven, dan was ik beslist niet opgestapt. Ook wanneer de Joegoslaaf Kazic de eerste man was geworden was ik blijven zitten".
„Tussen Olafsson en Campomanes bestaat een levensgroot verschil. Olafsson zei: ik heb vier jaar gefunctioneerd, beoordeel me maar. Natuurlijk praatte hij voor het congres ook met mensen. Zoiets is gebruikelijk. Maar hij probeerde mensen voor zich te winnen op zijn kwaliteiten. Niet door ze om te kopen. Campomanes gebruikt het presidentschap als opstapje naar een ambassadeurschap voor de Filipijnen. Daarvoor had hij alles over. Tijdens het congres werden landen opgeroepen om naar een bepaalde suite te komen om cadeaus in ontvangst te nemen. Campomanes voerde het excuus aan dat het ontwikkelingshulp was. Maar die hulp bestond uit pakketten met schaakattributen, en die hadden in juli vorig jaar al verstuurd moeten worden: ‘Al die tijd heeft hij die spullen vastgehouden omdat hij, zoals hij zei, die pakketten zelf wilde overhandigen". „Tijdens de stemming is hij ook met een gedelegeerde het stemhokje ingegaan. Dat beïnvloeden van mensen, vooral van Afrikanen die in allerlei commissies konden komen, zijn we hier in Europa niet gewend. In dat opzicht is het congres voor mij heel amusant en leerzaam geweest".
