Comfortabele remise Giri, Caruana klopt Nakamura
De ban is nog altijd niet gebroken voor Anish Giri in het Kandidatentoernooi 2016 . Vandaag kwam hij tot een puntendeling met een van de twee koplopers, Levon Aronian. Hij had zwart en om dan een remise te bewerkstelligen tegen een van de sterkste spelers ter wereld is op zichzelf niet slecht. Maar Giri schiet er weinig mee op, wil hij het toernooi nog winnen. Niettemin blijf natuurlijk alles mogelijk, zolang hij niet verliest, maar de tijd begint te dringen.
In de andere partijen kwam Fabiano Caruana tot winst in een prachtige partij tegen zijn landgenoot Hiraku Nakamura. De partijen tussen de Russen Peter Svidler en Sergey Karjakin en de Bulgaar Veselin Topalov en de Indiër Viswanathan Anand eindigden in remise.
De partij tussen Aronian en Giri leek ogenschijnlijk een niemendalletje, maar er zat toch meer onder de oppervlakte dan je zou denken. De variant uit het Slavisch hadden ze al tegen elkaar op het bord gehad in een rapidpartij die ze in Zürich, vlak voor dit toernooi, speelden. Aronian had een verbetering klaarliggen en Giri moest enorm oppassen om niet in een passieve stelling terecht te komen waar zijn tegenstander hem urenlang op de ‘pijnbank’ zou kunnen leggen. Onze landgenoot staat erom bekend dat hij elk nadeeltje weet te neutraliseren en ook nu deed hij dat weer voortreffelijk. Hij ging bewust naar een eindspel waarin hij afstand deed van het loperpaar om er een stelling met ongelijke lopers van te maken. Daarin speelde hij heel actief tegen. Hij gaf een pion om zijn spel te bevrijden en maakte daarmee een comfortabele remise. Zoals in de inleiding al gezegd, schoot hij hier weinig mee op. Het is de vraag wanneer hij van de coach de opdracht krijgt om op buigen of barsten te gaan spelen. Want wil hij het toernooi nog winnen, dan zal hij minimaal op ‘plus twee’- zoals het vakjargon luidt – moeten uitkomen.
Misschien moet hij even kijken hoe concurrent Caruana dat doet. Die slaagde er tegen zijn landgenoot Nakamura in om al heel snel een scherpe stelling op het bord te zetten door plotseling lang te rokeren, toen de tegenstander al kort gerokeerd had. Dat was een zeer riskante beslissing, maar zijn moed werd beloond. Met een slim tussenzetje 13. Lg5 lokte hij de verzwakking 13… f6 uit en daarna kon hij met de stormlopen (g2-g4-g5) gaan beginnen.
Zijn tegenstander liet zich ook niet onbetuigd, maar hij slaagde er niet in om vuist te maken tegen de witte koning. Die verschuilde zich wijselijk achter twee zwarte pionnen en ondertussen liep de koningsaanval op de andere vleugel als een trein. Een prachtige overwinning voor Caruana die zich nu nadrukkelijk in de strijd om de topposities gaat mengen.
In de stand aan kop had zomaar een belangrijke wijziging kunnen komen omdat Svidler verzuimde zijn gewonnen stelling tegen Karjakin om te zetten in een vol punt. Dit Russische onderonsje ging er bepaald niet zachtzinnig aan toe. Een heel chaotisch en ingewikkeld middenspel werd gevolgd door een afwikkeling naar een eindspel waarin de zwarte koning onder vuur werd genomen. En als Svidler even bij de les was geweest, had hij het volle punt meegenomen. Zoals het ging ontsnapte Karjakin met een blauw oog.
De partij tussen de twee ex-wereldkampioenen Topalov en Anand leverde een marginaal plusje op voor Anand omdat hij het iets betere paard had ten opzichte van de witte loper. Daar wist hij echter niets mee te doen en toen alles van het bord ging, bleek het pionneneindspel potremise.
ANALYSES
Alle analyes via de viewer:
Aronian, Levon – Giri, Anish
1. Pf3
Het is bekend dat als een witspeler geen zin heeft in een Grünfeld-Indisch (een opening die Giri tegenwoordig graag speelt) hij met deze paardzet kan openen.
1…d5
De tweede openingsvariant die Giri ook graag speelt is het Slavisch.
De reden is dat als zwart met 1…Pf6 alsnog wil proberen een Grünfeld op het bord te zetten, dan kan er volgen: 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cxd5 [4. Da4+] 4…Pxd5 5. Da4+ met wat ongemak voor zwart. Een typische Grünfeldstelling ontstaat er niet en dan heeft wit bereikt wat hij wil. Vladimir Kramik heeft een tijdlang dit zo gespeeld met wit en dat is terug te vinden in de monografie ‘An Opening Repertoire According to Kramnik’.
2. d4 Pf6 3. c4 c6 4. Pc3 e6 5. Lg5
Een uitnodiging tot de Botwinnikvariant.
5…h6
Een wat veiliger manier om de stelling te behandelen. Die ontstaat na 5…dxc4 6. e4 b5 7. e5 h6 8. Lh4 g5 9. Pxg5 hxg5 10. Lxg5 Pbd7 enzovoort. Deze heksenketel was lange tijd populair bij de wereldtop.
6. Lxf6 Dxf6 7. Db3 7. e3 is het meer gespeelde alternatief.
7…dxc4 8. Dxc4 Pd7 9. e3 Eerder werd 9. Td1 als belangrijkste mogelijkheid gekozen.
9…g6
10. Pe4
Aronian kiest zijn eigen wegen. Dit had hij al eerder tegen Giri (het Rapidtoernooi in Zürich, februari van dit jaar) gespeeld. Dus Giri wist wat hem te wachten stond. Bekend was 10. Le2 waarna zwart meestal 10…Lg7 antwoordt. Dan zou Giri toch de koningsloper op de lange diagonaal gezet hebben, zoals in de Grünfeld te doen gebruikelijk is.
10…De7 11. Pe5 Db4+ 12. Dxb4 Lxb4+ 13. Ke2 Le7
Tot zover hun eerdere partij in Zürich.
14. f3
Dit zou dan de verbetering moeten zijn op hun eerdere confrontatie. Daar ging Aronian verder met 14. f4
14…Tg8
Een heel aparte zet. Maar bij nader inzien toch helemaal niet gek gespeeld. Hij beoogt om met … g6-g5-g4 het witte pionnenfront aan te tasten.
15. Tc1 f5 Ruilen op e5 is niet zo goed vanwege het fraaie paard op e4 en de zwakte van veld f6. 15…Pxe5 na 16. dxe5
16. Pxd7
Nu moet wit slaan anders is zijn pionnenformatie niet zo fraai. 16. Pd2 Pxe5 17. dxe5 komt zwart ten goede. Hij heeft mobiele pionnenmeerderheid op de damevleugel waar wit nauwelijks iets tegenover kan zetten.
16…Kxd7 17. Pd2 b6 18. Kf2
18…Lb7
Giri voltooit zijn ontwikkeling. Het was misschien een idee om het ingeslagen pad met … Tg8 een vervolg te geven door hier direct 18…g5 te spelen.
19. h4
Nu maakt Aronian van de gelegenheid gebruik om eventueel zijn h-lijn te openen, mocht zwart met … g6-g5 komen.
19…Tac8 20. f4
Wits strategie is duidelijk. Hij heeft het loperpaar ingeleverd en wil hij niet in de problemen komen, dient hij zijn pionnen op zwart te zetten: de kleur van de vijandelijke loper die hij mist. Het bijkomende voordeel is dat zijn eigen loper ook beter wordt.
20…Lf6 21. b4
Weer een pion op deze kleur. Daarmee wordt voorlopig … c6-c5 aan banden gelegd.
21…Tg7
De voorbereiding tot de opmars die zwart voor ogen had.
22. Le2
Wit is nu ook vol ontwikkeld maar dat weerhoudt Giri er niet van om … g6-g5 door te zetten.
22…g5 23. hxg5 hxg5 24. fxg5 Lxg5 25. Lf3
Zo wordt de druk op c6 opgevoerd.
25…La6
Dit lijkt paradoxaal: zwart laat c6 in de steek.
26. Pc4 Lxc4
Hij geeft zijn loperpaar weer terug om er ongelijke lopers van te maken. Dat moest hij ook wel omdat het paard anders op e5 zou komen.
27. Txc4
27…f4
Giri heeft geen trek in een puur passieve stelling, waarin wit kan doen wat hij wil. Na 27…Kd6 28. Thc1 Tgc7 kan zwart niets meer doen. Ik zie overigens niet hoe wit hier verder zou moeten komen, maar dat is een ander verhaal.
28. e4
Als wit nu ook nog e4-e5 zou kunnen doen, zou het witte plan geslaagd zijn.
28…Le7
Dreigt … b6-b5 en … Lxb4.
29. a3
29…e5!
Zo lost zwart zijn problemen op.
30. dxe5 Ke6 31. Ke2 Kxe5 32. Th5+ Lg5 33. Lg4 Td8!
Giri speelt het actief.
34. Txc6 Kxe4 35. Te6+ Kd4 36. Th3
Aronian probeert nog om de zwarte koning op te jagen.
36…Kc4 37. Te5 Kd4 38. Te6 Kc4 39. Lf5 Te7!?
Zo wordt de laatste gifangel eruit getrokken. Overigens wel ten koste van een pion.
40. Txe7 Lxe7 41. Th7 Ld6 42. Txa7 Te8+
Maar beide spelers trekken hier de terechte conclusie dat alle muziek uit de stelling is gehaald.
1/2-1/2
Caruana, Fabiano – Nakamura, Hikaru
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3
Geen Berlijnse Muren meer de laatste tijd. Velen halen opgelucht adem…
4…Lc5 5. Lxc6 dxc6 6. Pbd2 Voor argeloze toeschouwers: die pion op e5 is vergiftigd. 6. Pxe5?? Dd4 met stukwinst.
6…O-O 7. De2 Te8 8. Pc4 Pd7 9. Ld2 Ld6
10. O-O-O!?
Dit zal Nakamura (en de rest van de wereld!) niet verwacht hebben. Caruana kiest voor de tegengestelde rokades! Dat belooft in elk geval een strijd op het scherp van de snede.
10…b5
De zwartspeler laat er nu geen gras meer over groeien. Nu hij weet waar de witte koning staat, dient hij onmiddellijk tot actie over te gaan.
11. Pe3 a5
12. Pf5!
En Caruana concentreert zijn stukken ook zo snel mogelijk op de koningsvleugel. Het wordt een gevecht op leven en dood…
12…a4 Gezien het vervolg rijst de vraag of Nakamura hier niet beter had kunnen verder gaan met 12…Pc5 om na 13. Lg5 Dd7 te spelen. Hij hoeft dan zijn koningsvleugel niet te verzwakken zodat wit niet het aanknopingspunt krijgt dat hij in de partij wel voor elkaar heeft.
13. Lg5!
Dit is knap gezien van Caruana: hij provoceert een pionzet in de zwarte koningsstelling, waardoor de opmars met zijn g-pion straks leidt tot een open lijn.
13…f6 14. Le3 Pc5
15. g4
Daar gaat ie dan!
15…Le6 16. Kb1 b4
Het initiatief van zwart op de damevleugel lijkt ook al groteske vormen aan te nemen. Het grote verschil is dat wit gaan pionzetten heeft gedaan daar, zodat het voor zwart veel moeilijker is om een lijn te openen.
17. g5
Dat ligt bij wit anders. Door het aanknopingspunt op f6, werkt de actie met g2-g4-g5 duidelijk in zijn voordeel.
17…b3 18. Thg1
18…bxa2+
De enige manier om een lijn te openen is met 18…a3 Dat loopt echter op niets uit in dit geval na 19. cxb3 axb2 en nu is wit veel eerder: 20. gxf6 g6 21. Ph6+ Kh8 22. Lg5 Tf8 23. f7 Le7 24. Dxb2 en zwart moet opgeven.
Het is de vraag of zwart de aanval van wit wat beter had kunnen tegemoet treden met 18…g6 19. gxf6 Dxf6 Ik zie vooralsnog niet direct hoe wit in korte tijd hier een nieuwe aanvalsgolf kan opzetten. Wellicht is 20. Ph6+ Kh8 21. d4 een idee, maar zelfs na 21…Pxe4 22. dxe5 Dg7 23. Dd3 Pc5 blijft zwart fier overeind.
19. Ka1
Dat is de crux: de witte koning schuilt achter een zwarte pion, waardoor hij geen last krijgt van een open lijn. Nakamura zal dus een list moeten verzinnen om vuist te maken op de damevleugel.
19…Lxf5 20. exf5 a3 21. b3
Zwart heeft de zwarte velden verzwakt en met zijn volgende zet creëert hij een dreiging.
21…Pa6
Hij stond klaar voor … Ld6-b4-c3+ en … Pa6-b4+ waarna wit kan opgeven. Maar Caruana laat zich natuurlijk zo niet beetnemen.
22. c3!
Dit heeft Caruana goed gezien. Niet alleen dekt hij de zwarte velden af, hij anticipeert ook mogelijk tegenspel met … e5-e4. Ik zat de partij live te volgen en hier leek mij 22. Pd2 ook in aanmerking komen. Het paard streeft naar het schitterende veld e4 waar het zowel veld c3 dekt als dat het meehelpt aan het opvoeren van de druk op de koningsvleugel. Waarschijnlijk was Caruana bang dat zwart nu 22…e4!? zou spelen, hetgeen ook de enige zet is.
22…Lf8
22…Le7 was relatief beter, maar zwart heeft nauwelijks nog iets te vertellen.
Nu stelt 22…e4 niets voor na 23. dxe4 Txe4 24. Td4 Txd4 25. Lxd4 en wit heeft al een gewonnen stelling. Tegen de dreiging gxf6 valt niets te verzinnen: 25…c5 26. De6+ Kh8 27. gxf6 en het is gedaan.
23. Pd2 Ook nu kwam 23. d4!? in aanmerking.
23…fxg5 24. Txg5 Pc5
25. Tg3!
Het is opvallend hoe koeltjes de voormalige Italiaan deze stelling behandelt.
25…e4
De laatste ultieme poging om nog terug in de partij te komen. Zwart kan evenwel ook niet ongestraft op 25…Dxd3 spelen want na 26. Dxd3 Pxd3 27. Pe4 Pf4 verliest hij een kwaliteit bij slechte stelling: 28. Pf6+ Kf7 29. Pxe8 Kxe8 en wit heeft het voor uitkiezen.
26. Lxc5!
Nu dit paard van het bord gaat is het gedaan met de zwartspeler.
26…Lxc5 De tussenzet 26…exd3? faalt op 27. Dg4 en zwart mag de loper niet terugnemen.
27. Pxe4
Nu heeft wit een reusachtig paard en virtueel een pion meer.
27…Ld6 28. Th3 Le5 29. d4 Lf6 30. Tg1 Tb8 31. Kxa2
De zwarte pionnenstructuur is totaal geruïneerd, het zwarte tegenspel aan banden gelegd en de witte stukken staan klaar om de beslissende klap uit te delen.
31…Lh4
Misschien had hij nog 31…c5 moeten proberen maar dan zou 32. Te3 aan alles een einde hebben gemaakt. [Overigens niet 32. dxc5? wegens 32…Txe4 33. Dxe4 Dd2+ en het wordt nog interessant!]
32. Tg4 Dd5 33. c4
Hier kon Nakamura het niet meer aanzien en gaf het op. Inderdaad verliest hij een stuk.
1-0
Svidler Peter (RUS) – Karjakin Sergey (RUS)
1. c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. Pf3 Pc6 4. g3 Lb4 5. Lg2 O-O 6. O-O e4 7. Pg5 Lxc3 8. bxc3 Te8 9. f3 e3 10. d3 d5
11. Da4 11. Db3 is nog bekend uit een oude WK-partij tussen Kasparov en Karpov in 1987.
11…h6 12. cxd5 Pxd5 13. Pe4 f5 14. Pc5 f4 15. Lb2 Tb8
16. c4
Dit is volgens mijn gegevens een nieuwtje. 16. Pe4 In twee andere partijen ging men verder met
16…Pde7 17. g4 b6 18. Pe4 Le6
Deze zeer typische stelling verdient een kleine beschouwing. Wit heeft een fantastisch paard op e4 en een mooie loper op b2. Daar staat tegenover dat hij een loper op g2 bezit, die volkomen ingemetseld is tussen zijn eigen pionnen. Daarbij kan zwart bogen op de twee fraaie pionnen op e3 en f4 die het witte kamp in twee stukken splitst. Een probleem voor zwart is echter wel dat zijn stukken momenteel niet zoveel doen, hoewel hij ooit gebruik zou kunnen maken van veld d4. Al met al een bijzonder lastig te beoordelen stelling die veel inventiviteit van beide spelers verlangt.
19. g5?!
Een poging om Lg2 ooit een toekomst te geven. Daar staat tegenover dat hij zijn koningsstelling verzwakt.
19…h5?!
Veel te angstig gespeeld. Als Karjakin een grote slag had willen slaan, had hij hier veel dominanter te werk moeten gaan.
Veel beter lijkt mij 19…hxg5! 20. Kh1 [20. Pxg5 Pf5 is al bijzonder goed voor zwart.] 20…Pd4 en ik denk dat ik hier liever zwart heb.
20. Tfd1
Dreigt d3-d4, maar dat laat zwart natuurlijk niet toe.
20…Pd4 21. Lxd4 Dxd4
22. Dxa7
Wit neemt heel brutaal een pion van het bord en er hangt meteen nog een tweede.
22…Dd7 23. Da3
De dame moet snel terug, want anders raakt zij in de problemen.
23…h4
Daar heeft hij nu eindelijk tijd voor. Anders zou wit ooit kunnen besluiten om h2-h4 te spelen.
24. Dc3 Lf5 25. h3
Wit mag zijn loper niet ‘eeuwig’ laten opsluiten met … h4-h3. Ik heb een tijdje zitten kijken of wit iets met zijn pluspion zou kunnen doen met bijvoorbeeld 25. a4 maar na 25…Pc6 26. c5 Pd4 heeft zwart niets te vrezen.
25…Lxh3 26. De5 Pg6
27. Dd5+
Ik kan me voorstellen dat wit de dames van het bord wil hebben, maar het werkt eerder in zwarts voordeel. Er is hier een heel vreemde variant: 27. Lxh3 Dxh3 28. Dxc7 Pe5 29. Tf1 en hoewel wit materiaal meer heeft, kan hij niets uitrichten. Evenals zwart trouwens: het lijkt een dynamische evenwicht.
27…Le6 28. Dxd7 Lxd7 29. Kh2 Ta8 30. Lh3 Lxh3 Ik denk dat 30…Lc6 beter is.
31. Kxh3 Ta3 32. Tdc1 Tea8 33. Tc2 Kf7 34. d4 Td8 35. d5 Pe5 36. Tb1 Kg6
Er is een scherp eindspel ontstaan dat nog alle kanten op kan.
37. d6!?
Zo wordt de zwarte pionnenstructuur aangetast.
37…cxd6 38. Txb6 Kh5 39. Pxd6
Wit heeft inmiddels weer een pion veroverd. Maar de zwarte pion op e3 blijft een factor van belang.
39…Tda8
40. Tb5
Wederom lichtelijk timide maar toch ook kansrijk. Wat ligt er nou meer voor de hand dan 40. Pf5! waarmee wit weer een pion dreigt te slaan. Na 40…g6 41. Pg7+ Kxg5 42. Pe6+ Kf5 43. Pd4+ Kg5 44. c5 lijkt het dat wit zegevierend uit deze afwikkeling tevoorschijn is gekomen.
40…Pc6 41. g6+ Kxg6 42. Tc1
De zwart koning is ineens een doelwit geworden.
42…Kh7 43. Tg1 T3a7
Karjakin moet alle zeilen bijzetten om niet onder de voet gelopen te worden. Dat hij kan verdedigen weten we inmiddels!
44. Tg4 Kg8
45. Th5?!
Na 45. Pf5!? is het de vraag of zwart het droog had gehouden.
of 45. Txf4!? Txa2 46. Tg4 Txe2 47. Tb7
45…Pe7 45…Pd4 was taaier.
46. Tgxh4 Eerst 46. Txf4! had wit vermoedelijk de winst opgeleverd. Dat zou me wat zijn in dit toernooi. De trotse leider door een eigen landgenoot teruggehaald.. .
46…Pg6 47. Tg4 Pf8
48. Tgh4
48. Te5! was de aangewezen zet. 48…Kh7 [48…Txa2? 49. Te7 g6 50. Txf4 Txe2 51. Pe8 en het is uit.] 49. Txf4 Pg6 50. Th5+ Kg8 51. Tg4 wint eveneens voor wit.
48…Pg6 49. Tg4 Pf8 50. Txf4?!
Na een zetherhaling verzuimt Svidler toe te slaan.
50…Txa2
51. Tfh4?
Dit is het duidelijk niet. Met 51. Pf5 viel nog altijd groot voordeel te behalen. Er dreigt zowaar mat in één met Pe7#. 51…T8a7 52. Pd4 en met een gezonde pion meer heeft zwart nog een hele zware dobber voor de boeg.
51…g6 52. Te5 Te laat want na 52. Te5 Txe2 heeft zwart niets meer te vrezen.
1/2-1/2
Als ik coach zou zijn, dan zou ik Giri vandaag opdracht geven om op buigen of barsten te spelen in zijn witpartij tegen Caruana. Beter na een harde strijd een partij verliezen dan veertien remises, wat mij betreft. Curuana zit wel "in the flow", na zijn goede verdediging tegen Svidler in ronde 7 en zijn fraaie winst op Nakamura in ronde 8.
Dat is dus achteraf gezien inderdaad gebeurd. Wel met de welwillende medewerking van zijn tegenstander!