Tweede overwinning voor Caruana
Fabiano Caruana is in de tiende ronde van het kandidatentoernooi gedeeld aan de leiding gekomen. De Amerikaan, die in de eerste turnus nog alles remise had gespeeld, boekte vandaag zijn tweede overwinning door met wit Vishy Anand te verslaan. De andere drie partijen eindigden in remise.
Vandaag gebeurde iets curieus: tot de negende zet van wit waren de partijen Svidler-Nakamura en Aronian-Topalov gelijk. Dat is op zich niet zo bijzonder, maar ze bereikten een stelling die maar vier keer in database staat! En dan nog wel in een opening die op 2700plusniveau niet veel gespeeld wordt, het Engels vierpaardenspel met 4…Lb4. Tot vandaag althans, want ook in Caruana-Anand kwam die opening op het bord! In al deze partijen kreeg wit in meerdere of mindere mate voordeel, maar Caruana het meeste en die wist dan ook als enige te winnen.
Peter Svidler had na 17.Pxd4 een structureel voordeeltje vanwege de achtergebleven zwarte c-pion. Nakamura probeerde dit direct op te lossen door 18…c6 te spelen; het gevolg was wel dat wit een pion voorkwam. Zwart kreeg daarvoor wel activiteit: een dame op h3, twee torens op de e-lijn. Op zet 25 had wit (niet zonder gevaar) op winst kunnen spelen met 25.Lc3, in plaats daarvan sloeg hij een loper op b6 waarna zwart met een torenoffer eeuwig schaak forceerde.
De partij tussen Aronian en Topalov duurde bijna twee keer zo lang in zetten. De Armeniër speelde het in eerste instantie goed. Hij hield dame, toren en loper over, en het is bekend dat de zwarte loper in zo’n stelling een beetje buitenspel staat, bovendien had wit de e-lijn. Zo tegen de dertigste zet moet wit goed staan, maar 31.Tf8 was slordig: zwart kon torenruil forceren en toen was het niets meer voor wit. Op het einde was het zelfs zwart die op winst speelde, maar Aronian hield netjes stand.
Voordat we bij de partij van de dag komen eerst de partij van Giri. Dat was een degelijke remise, maar dat lag vooral aan de tegenstander, Karjakin had weinig ambitie om de partij interessant te maken. De tiende remise dus voor Giri, en het is begrijpelijk dat de lezer denkt "Dat schiet niet op"; toch zijn zijn kansen op zich te plaatsen niet eens zo heel veel slechter dan aan het begin van het toernooi. Één punt achter met vier ronden, het is zeker niet onmogelijk om dat nog goed te maken. Sterker nog, het is niet ondenkbaar dat hij na de twaalfde ronde ongedeeld aan de leiding staat! Dan moet hij zelf twee keer winnen en wat andere resultaten moeten goed vallen, maar het kan. Morgen speelt hij tegen Nakamura, die moet winnen om nog een kans op plaatsing te maken, wie weet kan onze landgenoot daarvan profiteren.
Karjakin (2760) – Giri (2793)
1.Pf3 d5 2.d4 Pf6 3.c4 c6 4.Pc3 e6
Het Slavisch is een van de meest populaire openingen op toptoernooien en ook Karjakin heeft er tientallen partijen mee gespeeld, maar met wit heeft hij deze stelling maar vijf keer gehad (hij is ook meer een e4-speler). Van die vijf partijen speelde hij ook nog eens drie keer het scherpe 5.Lg5. Vandaag wilde hij waarschijnlijk niet veel risico nemen. 5.e3 Pbd7 6.Dc2 Ld6 7.Le2 0-0 8.0-0 dxc4 9.Lxc4 b5 10.Ld3 Lb7 11.a3 Tc8 12.b4
Gericht tegen het bevrijdende c5. Als het wit gaat lukken deze zet definitief te stoppen, dan is dat slecht nieuws voor de loper op b7.
12…a5 Verrassend genoeg kan de zet 12…c5 hier gewoon! Na 13.bxc5 Lxf3 14.gxf3 Pxc5 15.dxc5 Txc5 blijkt in de praktijk dat wit remise niet kan vermijden, bijvoorbeeld 16.f4 (16.Lb2 Lxh2+ 17.Kxh2 Th5+ is direct al eeuwig schaak) 16…Pd5 17.Lb2 Pxc3 18.Lxc3 Dc7 19.Tfc1 Tc8 en zwart wint het stuk terug waarna alle bekende partijen in remise eindigden. Na de tekstzet is de kans op een resultaat iets groter.
13.Db3 e5 14.Pe4
Als Karjakin op winst had willen spelen had hij waarschijnlijk 14.bxa5 gespeeld.
14…Pxe4 15.Lxe4 g6 16.dxe5 Pxe5 17.Pxe5 Lxe5 18.Lb2
Geef wit een paar zetten de tijd – zwartveldige lopers ruilen en een toren op c5 zetten – en hij staat goed, maar die krijgt hij natuurlijk niet.
18…a4 19.Dc2 Lxb2 20.Dxb2 De7 21.Dc2 Tfe8
Meteen 21…c5 kon ook al, maar deze zet is gratis, en dus beter.
22.Lf3 c5!
De bevrijdende zet, waarna wit moet opletten dat hij niet minder komt te staan. Helaas zijn de witte zetten niet moeilijk te vinden.
23.Lxb7 Dxb7 24.bxc5 Te5 25.Tfc1 Dc6 26.Tab1 Txc5 27.Dxc5 Dxc5 28.Txc5 Txc5
Dit toreneindspel is een logisch gevolg van 22…c5. Ik denk dat voor beide spelers geldt dat je ze tien glazen bier kan laten drinken en ze het nog moeiteloos remise maken. En dat terwijl ze (zover ik weet) geen ervaren bierdrinkers zijn.
29.Kf1 h5 30.Ke2 Tc2+ 31.Kf3 Tc5 32.Ke4 ½-½
Een van de specialiteiten van Caruana is dat hij vaak de stelling nog kent terwijl de theorie al een paar zetten verlaten is. Vandaag had hij zo’n partij. Anand was na een nieuwtje op onbekend terrein (waarschijnlijk dan, want hij was nogal stil tijdens de persconferentie en zat het maar uit terwijl Caruana de partij uitlegde), Caruana had het diep bekeken en dat leverde hem een duidelijk betere stelling na de opening op. Toch was er nog niet zoveel aan de hand geweest als Anand goed had gereageerd op een stukoffer van de Amerikaan. Zoals het ging bleef wit heel goed staan en na nog een fout van Anand werd dat winnend voordeel.
Caruana (2794) – Anand (2762)
1.c4 e5 2.Pc3 Pf6 3.Pf3 Pc6 4.g3 Lb4 5.Lg2 0-0 6.0-0 e4
Ook in Aronian-Topalov en in Svidler – Nakamura kwam het Engels vierpaardenspel op het bord. In de andere twee partijen werd 6…d6 7.d3 h6 8.Pa4 a5 9.b3 gespeeld en zowel na 9…De7 10.Lb2 Lc5 11.e3 van Aronian-Topalov als 9…Te8 10.Lb2 Lf5 van Svidler-Nakamura had wit een klein plusje.
7.Pg5 Lxc3 8.bxc3 Te8 9.f3 exf3
9…e3 is Svidler-Karjakin uit de achtste ronde. De analyse van die boeiende partij kunt u hier (onderin) vinden.
10.Pxf3 d5 11.d4!
Ooit een nieuwtje waarmee Kasparov in 1988 Ivanchuk in 24 zetten versloeg. Nog steeds geldt deze zet als kansrijker dan 11.cxd5.
11…dxc4
De beste zet en al een keer door Anand gespeeld. Ik heb zelf ooit 11…h6 tegen me gehad. Na 12.cxd5 Pxd5 13.Dd3 Lg4 14.h3 Lh5 15.e4 Pb6 16.Ph4 stond wit heerlijk in Reinderman-Cuijpers, NK 2009.
11…Pe4 12.Dc2 dxc4 13.Tb1! f5 14.g4! was de stampartij Kasparov-Ivanchuk.
12.Dc2
Een nieuwtje! Of in ieder geval op grootmeesterniveau nieuw. Na 12.Lg5 h6 13.Lxf6 Dxf6 14.e4 Lg4 15.Da4 Dd6 16.Tae1 Tab8 17.Dxc4 had wit de pion teruggewonnen in Aronian-Anand, St. Louis, maar na 17…b5! had zwart gelijke kansen.
12…h6 13.Lf4 Pe4
Hoewel niet per se slecht, is het wel een beetje riskant om een stuk matig gedekt te zetten tegen een goed voorbereide tegenstander. 13…Pd5 is wat de engines aangeven, maar na 14.e4 Pxf4 15.gxf4 heb ik toch liever wit.
14.Tad1 Lf5 15.Pe5!
15…Pd6
SF wil hier 15…Pxg3 16.e4 Pxf1 17.exf5 Pxh2 spelen waarna zwart materieel gezien prima staat met drie pionnen voor de kwaliteit, maar ik kan me goed voorstellen dat Anand het niet vertrouwde met die twee witte lopers. In de partij komt wit echter gewoon beter te staan.
16.e4 Lh7 17.De2 Pe7
Ik was vandaag met wat andere trainers op het bondsbureau voor een workshop en hier pas keek ik op mijn telefoon om de partijen te bekijken. "Prettige stelling voor wit" dacht ik, en toen kwam de volgende zet.
18.Lxh6!?
Na een half uur spelen gespeeld. Caruana had het idee dat hij zo goed als gewonnen stond, maar na 18.Dg4 Dc8 of 18.Dh5 Pg6 vond hij niets overtuigends voor wit. Ook 18.Pxc4 Pd5! valt tegen voor wit, maar gewoon eerst de loper wegzetten en dan pakken op c4 geeft wit zonder frivoliteiten een goede stelling. Anderzijds, de tekstzet zet Anand wel psychologisch onder druk.
18…gxh6 19.Dh5
De dreiging is nu vooral pakken op h6 gevolgd door Pg4 en Pf6+.
19…Pef5?
Anand zag het goede idee, maar niet de goede uitvoering. Na 19…Pd5! 20.exd5 Dg5 zou dameruil wit niet veel opleveren, de pion staat op d5 wit in de weg. Wit zou wel zijn dame kunnen terugtrekken maar het directe gevaar is dan afgewend door zwart.
20.exf5
20.Tf4 Pg7 21.Dxh6 Te6 22.Dh3 is op zich interessant, maar niet als er een duidelijk betere alternatief is.
20…Dg5 21.Dxg5+!
Nu levert dameruil wit wel iets op.
21…hxg5
22.f6
22.g4 sluit de loper op, maar die kan op een gegeven moment met f6 en Lg8 ontsnappen.
22…Pe4?!
Zwart gaat voor complicaties, maar die voorbereiden met 22…Tad8 was beter geweest.
23.Tfe1 Pxc3?
Niet goed doorberekend. Slaan op f6 had nog gekund, al staat wit na Lxb7 goed. Zelfs teruggaan naar d6 was beter geweest (wit doet dan 24. Ld5 met groot voordeel).
24.Tc1 Pb5
Misschien had Anand 24…Pxa2 moeten gokken, maar na 25.Txc4 c6 26.d5 met het idee 27.Tg4 heeft wit opeens een heel sterke aanval.
25.Lxb7
25…Tad8 Verliest een kwaliteit, maar 25…Tab8 26.Ld5 Pd6 27.Txc4! is ook niks voor zwart.
26.Lc6 Pxd4 27.Lxe8 Txe8
Misschien had Anand gehoopt dat deze stelling nog niet zo duidelijk was, er dreigt bijvoorbeeld 28…Txe5.
28.Kf2! Pc2 29.Ted1!
Maar nu zijn de trucjes voor zwart op, slaan op e5 kan niet wegens mat op de onderste rij.
29…Le4 30.Pxc4
En met een gezonde kwaliteit meer is winst een niet al te moeilijke technische klus voor wit.
30…Te6 31.Td8+ Kh7 32.Kg1! Txf6 33.Tf1 1-0
Zwart heeft een pion teruggewonnen, maar moet nu torens ruilen waarna hij zijn damevleugel niet goed kan verdedigen. Desondanks had ik met zwart nog wel doorgespeeld, maar Anand zag het blijkbaar niet meer zitten.
Ik kijk toch wat anders aan tegen de openingskeuze van Giri, die in deze partij met het solide Slavisch toch vrij verdedigend was. Terwijl de andere partijen, net voorbij de 15e zet, nog vol strijd waren, zag ik op datzelfde moment bij Karjakin-Giri rond de 30e zet een enorme afruil met direct daarna remise. De woorden van Kasparov staan nog in mijn geheugen gegrift. Hij typeerde het spel van Giri als ‘cautious’, dwz. behoedzaam en voorzichtig, maar wel solide. Hij sprak ook duidelijk uit dat Giri om wereldkampioen te worden daar toch iets in zou moeten veranderen.