Wat zijn de kansen van Karjakin tegen Carlsen?
Het kandidatentoernooi werd afgelopen maandag beëindigd met de spectaculaire overwinning van de Rus Sergey Karjakin op Fabiano Caruana, waardoor Karjakin de nieuwe uitdager wordt van wereldkampioen Magnus Carlsen.
Hoewel de match nog ver weg is (pas in november zal die plaatsvinden), is het misschien toch aardig om nu al te kijken wat de kansen zouden kunnen zijn van Karjakin om Carlsen van de troon te stoten. Dat zullen we tegen de tijd dat de match gaat plaatsvinden nog uitgebreid doen.
Op dit moment kunnen we laten zien hoe beide rivalen tot dusver onderling hebben gescoord. We zien het volgende:
Partijen met het klassieke tempo:
Beide spelers hebben elkaar vanaf 2005 in twintig partij op het bord getroffen. Pas in 2010 was het Carlsen die met zwart een partij wist te winnen. De eerste vijf eindigden in remise. Maar in 2012 was het Karjakin die de onderlinge score gelijk trok, waar ze tussendoor nog driemaal remise overeen kwamen. In 2013 overvleugelde de Noor zijn komende uitdager. Hij won dat jaar maar liefst driemaal van de Rus. In de laatste vijf partijen die ze onderling hebben gespeeld daarna, kwam hij echter niet verder dan remises. Onderlinge score (over 20 partijen):
|
Carlsen |
Karjakin |
|
4 |
1 |
Alle onderlinge partijen met het klassieke tempo via de viewer:
Rapidpartijen:
In deze ‘discipline’ ontmoetten beide spelers elkaar 12 keer. In 2006 was het Karjakin die een partij won, het jaar erna werd het 1-1. Dat was ook het geval in 2008, opnieuw 1-1. In 2009 bracht Carlsen de onderlinge score in evenwicht.
Maar in 2010 ging Carlsen weer onderuit. In 2011 nam de Noor weer revanche en pas in 2012 kon hij op een kleine voorsprong bogen. In 2013 was er geen onderling gevecht, alleen in 2014 speelden ze nog één rapidpartij die in remise eindigde.
|
Carlsen |
Karjakin |
|
5 |
4 |
Alle onderlinge rapidpartijen via de viewer:
Blitzpartijen:
Bij het snelschaken treffen beide spelers elkaar pas in 2008 voor het eerst. Ze houden elkaar in evenwicht: ze winnen beiden één partij. In 2009 neemt Carlsen afstand: hij wint met 2-0. In 2010 bouwt hij die voorsprong verder uit: één overwinning en één remise. Ook in 2012 toont Carlsen zich weer superieur met blitz: het wordt opnieuw 2-0 voor de Noor. Pas in 2013 slaagt Karjakin erin om zijn opponent te kloppen. Het jaar erop pakt Carlsen hem weer terug, maar in 2015 slaagt Karjakin er voor een tweede keer in om de wereldkampioen terug te wijzen. In totaal hebben ze dan 11 partijen tegen elkaar gespeeld, waar er maar één van in remise eindigde.
|
Carlsen |
Karjakin |
|
7 |
3 |
Alle onderlinge blitzpartijen via de viewer:
Alle onderlinge partijen in totaal:
Alle onderlinge partijen tegelijk op datum via de viewer:
De totaalscore wordt dan:
 |
 |
|
Magnus Carlsen |
Sergey Karjakin |
|
16 |
8 |
Als we al deze resultaten op een rijtje zetten zien we dat Carlsen dubbel zoveel partijen heeft gewonnen. Het belangrijkste tempo, partijen met het klassieke tempo, spreekt duidelijk in het voordeel van de wereldkampioen. Toch kunnen we stellen dat hij de laatste jaren niet meer heeft kunnen winnen van Karjakin en dat zal de Noor niet lekker zitten. Met deze onverzettelijkheid heeft Karjakin recentelijk twee bijzonder zware toernooien weten te winnen en deze eigenschap zal hem in een tweekamp goed van pas komen. In het rapidschaak lijken ze ongeveer even sterk, maar in het blitz is Carlsen redelijk superieur. Dat zal voor hem een geruststellende gedachte zijn. Mocht het aankomen op een tiebreak en blijft het steeds gelijk, en komt er een vluggertje uit de bus rollen om de titel dan zal Carlsen in zijn element zijn! Zou het zover komen…?
(Alle foto’s zijn van Frans Peeters)
In de viewer van de klassieke partijen staat een Blitz partij…
Deze werd gewonnen door Carlsen…
De stand in klassieke partijen moet dus 3-1 zijn ipv 4-1…
(Dit word ook bevestigd op chessgames.com)
Karjakin is sinds augustus 2002 nog altijd de jongste grootmeester ooit. Carlsen deed er 10 maanden langer over. Op 1 juli 2011 stond Karjakin 4e op de Elo-lijst met 2788. Karjakin won zowel in 2013 als in 2014 het Norway Chess Tournament met een half punt voorsprong op Carlsen, al verloor hij wel van Carlsen in 2013. Maar in 2012 won Karjakin in het Tata Steel toernooi met zwart van Carlsen. Voor Giri is er ook nog hoop, want Karjakin heeft ook wel eens een toernooi met alleen 10 remises beëindigd. Het wordt zeker spannend, want Karjakin houdt zijn hoofd koel in moeilijke stellingen en kan dan heel inventief verdedigen.
Maar wat is bijvoorbeeld de kans dat Karjakin een match over 12 partijen wint (of gelijkspeelt) gegeven hun onderlinge resultaten (remisekans 75 of 80%, winstkans van Karjakin 5% en winstkans van Carlsen 15 of 20% per partij)?
De waarde van de stand tussen Carlsen en Karjakin is niet zo groot. Na 19 partijen is de stand 3-1 in het voordeel van Calsen, maar dat zegt statistisch niet zoveel. Vergelijk maar met Giri die na 13 partijen op 1-0 staat tegen Carlsen. Zou die favoriet zijn in een WK-match tegen hem?
Ik denk wel dat het verschil in rating Carlsen een voorsprong geeft, maar tijdens een match spelen ook andere, m.n. psychologische factoren een rol. Dat kon je ook bij Giri tijdens het kandidatentoernooi zien, zoals Jan Timman aangaf in zijn commentaar.
Ben het met je eens WIMW raiting is enerzijds veel zeggend, anderzijds weinig zeggend. Alle spelers boven de 2750 die weten wel hoe te schaken. Tot op heden heeft Carlsen wel laten zien superieur te zijn t.o.v. de rest. Als we enkel de winstpartijen rekenen t.o.v. iedere willige keurige tegenstander torent Carlsen er hoog boven uit.
Echter het aantal partijen dat Carlsen heeft gespeeld t.o.v. Karjakin is ook vele malen hoger. Carlsen heeft paar strepen voor maar Karjakin was vanaf begin af aan gefocust om wereldkampioen te worden. Op het grote toneel is die lange tijd in de luwte geweest, maar zijn overwinningen mogen er zijn. Het wordt vast een spannende match, beide jong en vol vechtlust. Ik denk dat nu stuk spectaculairder wordt dan dat Giri de plek had gekregen, maar weten doen we dat nooit. Giri heeft hoop ervaring opgebouwd en die blijft ook voorlopig aan de top
Op basis van de gegevens hierboven, te weten 15 remises, 4 keer winst voor Carlsen en 1 keer winst voor Karjakin, volgt dat de winstkans per partij voor Carlsen 57,5% is. Dit komt overeen met 50 Elo-punten.
Het huidige Elo-verschil is groter, namelijk 72. Voor de match heeft dit echter geen betekenis. Het betekent slechts dat Carlsen beter dan Karjakin in staat is van andere schakers te winnen.
Op basis van die 50 Elopunten verschil (oftewel 57,5% winstkans per partij) zou je precies kunnen uitrekenen wat de theoretische winstkans is voor de match. Dat ga ik nu niet doen.
Maar gevoelsmatig begrijpt iedere schaker wel ongeveer wat 50 Elopunten verschil inhoudt: niet veel. Het verschil tussen wit en zwart bedraagt ongeveer 30 punten, ter vergeljking.
Wat wel een belangrijke rol speelt, denk ik, is dat Karjakin sinds zijn huwelijk en vaderschap bijzonder goed in zijn vel lijkt te zitten. Daarnaast verwacht ik dat hij vanuit de Russische federatie met man en macht ondersteund zal worden.
Daarnaast verwacht ik dat hij vanuit de Russische federatie met man en macht ondersteund zal worden.
Dat denk ik ook, het is nog een half jaar te gaan tot de match en de Russische schaakbond zal alles doen om Karjakin goed voorbereid aan de start te helpen.
Het zou best kunnen dat ze het ook voor elkaar krijgen dat Karjakin uiteindelijk een thuiswedstrijd speelt. Want er bestond al twijfel over hoe serieus het bod van de Amerikanen was en nu er geen Amerikaanse uitdager is, kan ik me niet voorstellen dat een Amerikaanse investeerder (die overigens geen zaken met Iljuzhimov mag doen) nog geinteresseerd is. De Russen zullen dan de organisatie van de match graag overnemen met een nog beter bod dan de Amerikanen.