Schaakrubrieken weekend 30 april 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Nakamura gespaard
De grote drie van het Amerikaanse schaak zijn Fabiano Caruana, Hikaru Nakamura en Wesley So. Alleen Rusland heeft twee spelers in de toptien en alleen de Verenigde Staten hebben er drie. Alle drie zijn ze omhelsd door de Amerikaanse oligarch Rex Sinquefield en zijn Schaakclub van St. Louis.
De laatste jaren gebeurt bijna alles wat van belang is in de Amerikaanse schaakwereld in de clublokalen van Sinquefield, zo ook het Amerikaanse kampioenschap, dat daar de afgelopen weken werd gespeeld. Nakamura, die nooit last heeft van valse bescheidenheid, zei aan het begin: „Het is geen toeval dat wij de hoogste rating hebben. Een van ons drie zal kampioen worden.” Zo ging het ook. Caruana werd kampioen en Nakamura en So deelden de tweede plaats.
Die drie mochten na afloop een snelschaakvierkamp met Garry Kasparov spelen. Niet een paar vluggertjes, maar een serieus toernooi van 18 ronden met 50.000 dollar prijzengeld. Het gebeurde afgelopen donderdag en vrijdag, iedereen speelde zes keer tegen elkaar. Een schaaklegende van vroeger tegen drie van de besten van nu. Het is werkelijk jammer dat Bobby Fischer niet meer mee kon doen. Kasparov had vorig jaar, ook in Saint Louis, Nigel Short in een snelschaakmatch met 8,5-1,5 verpulverd, maar de drie Amerikanen zijn van een hogere categorie dan Short. Nakamura zei van tevoren: „In iedere sport is de nieuwe generatie beter dan de vorige. Wij zijn dus favoriet.”
Ik kan hier helaas alleen schrijven over de rondes van donderdag. Kasparov, bijna dertig jaar ouder dan de gemiddelde leeftijd van de andere drie, speelde het mooist, maar hij maakte ook de meeste tijdnoodblunders. Hij gaf drie paarden weg en het hadden er vier kunnen zijn als hij niet tegen Nakamura illegaal een al uitgevoerde zet had teruggenomen. Nakamura zag het door de vingers en zei later glimlachend: „Misschien neem ik dit evenement niet zo serieus als hij.” Na de partijen van donderdag stonden Nakamura en So bovenaan met 5 uit 9. Kasparov had een half punt minder.
Aleksandr Lenderman – Fabiano Caruana, Amerikaans kampioenschap 2016
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Le7 4. cxd5 exd5 5. Lf4 c6 6. e3 Lf5 7. g4 Le6 8. h4 Pd7 9. g5 h6 10. g6 f5 Een nieuwe zet die een beetje vreemd oogt, maar de witspeler in ieder geval nieuwe problemen voorzet. Gebruikelijk was 10…fxg6 of 10…Pgf6, maar wit scoorde daar goed tegen. 11. Lg3 Pgf6 12. Ph3 Pb6 13. Pf4 Wit heeft geen efficiënte stukkenopstelling. Het paard staat op zichzelf goed, maar het staat zijn loper in de weg. 13…Ld7 14. f3 0-0 15. Kf2 In deze buurt zal de koning permanent onveilig staan. Wit had de lange rochade moeten voorbereiden. 15…Tc8 16. Ld3 c5 17. Kg2 cxd4 18. exd4 Ld6 19. Db3 Kh8 Wat moet wit nu doen? 20. Pcxd5 verliest na 20…Pfxd5 21. Pxd5 La4 een stuk en na een gewone zet zoals 20. Tae1 komt onaangenaam 20…Pe4. 20. Lb5 Lxf4 21. Lxf4 Ph5 22. Le5 Lxb5 23. Dxb5 Pc4 24. Tae1 Pxe5 25. Txe5 Df6 26. Kf2 Dxg6 Zwart heeft niet alleen een pion gewonnen, hij heeft ook koningsaanval. 27. Tg1 Df6 28. Th1 Pf4 29. Ke3 De vlucht naar voren. 29…Pg6 30. Txd5 Pxh4 31. Td7 31.Tg1 bood meer verzet, maar ook dan staat zwart gewonnen. 31…Dg5+ 32. Kd3 Pxf3 33. Td1 Dg2 34. Txb7 Tfe8
Wilde weldoener brengt bij titelstrijd VS topveld bijeen
Liefhebbers met te veel vrije tijd moeten weer aan het gewone leven wennen na twee weken van dagelijks ruim acht uur topschaak. ’s Middags was er eerst het Norway Chess- toernooi in Stavanger, onmiddellijk gevolgd door het kampioenschap van de Verenigde Staten in St. Louis. Dat toernooi had een topbezetting had met onder anderen Caruana, Nakamura, So en Kamsky.
Anders dan in de meeste landen kost het de organisatoren in St. Louis geen enkele moeite de sterkste spelers te verleiden tot deelname aan het nationaal kampioenschap. Dankzij weldoener Rex Sinquefield is het een aantrekkelijk toernooi met een riant prijzenfonds van bijna 300 duizend dollar. Ik wens voor de Amerikaanse schakers dat Sinquefield het eeuwige leven heeft. Mocht dat niet zo zijn, dan resteert slechts de hoop dat hij bij het opstellen van zijn testament aan hen heeft gedacht.
Fabiano Caruana won het toernooi vóór Nakamura en So met de reuzenscore van 8,5 uit 11. Het mag met recht een bewonderenswaardige prestatie worden genoemd na de voor hem teleurstellende afloop van het kandidatentoernooi, waarin hij in de slotronde in een alles-of-niets partij tegen Karjakin de kwalificatie voor de WK-match misliep. In Saint Louis viel in zijn spel geen terugslag te bespeuren. Hij bleef ongeslagen en won meerdere voortreffelijke partijen. Het best beviel mij Caruana’s overwinning uit de negende ronde, waarin hij definitief afstand nam van de rest van het veld.
Lenderman – Caruana St. Louis, kampioenschap USA
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Le7 4. cxd5 exd5 5. Lf4 c6 6. e3 Lf5 7. g4 Le6 8. h4 Een oud, door Botwinnik bedacht pionoffer. Na 8 … Lxh4 9. Db3 b6 10. Pf3 Le7 11. Pe5 heeft wit ruime compensatie. 8 … Pd7 9. g5 h6 10. g6 f5 Deze voor de hand liggende zet is niet eerder op topniveau getest. Na 10 … fxg6 11. Ld3 heeft wit het initiatief. 11. Lg3 Pgf6 12. Ph3 Pb6 13. Pf4 Ld7 14. f3 0-0 15. Kf2 Tc8 16. Ld3 c5 17. Kg2 cxd4 18. exd4 Ld6 19. Db3? Te ver weg van de koningsvleugel. Na 19. Dd2 Pc4 20. Lxc4 dxc4 21. Tae1 is zwarts voordeel beperkt. 19 … Kh8 20. Lb5 Een fatale fout in zeer matige stand. Na 20. Taf1 (er dreigde 20 … Pe4) 20 … Te8 21. Dd1 Pc4 moet zwart nog iets bewijzen.
Amerika en Noorwegen
Fabiano Caruana is de nieuwe kampioen van Amerika. Zijn twee grootste concurrenten Hikaru Nakamura en Wesley So eindigden gedeeld tweede. Het toernooi werd gehouden in de onlangs nieuw gebouwde schaakclub van St. Louis en daar probeert men met een moderne aanpak de sport een nieuw jasje te geven. Er is live-commentaar met gasten, zoals Gary Kasparov, tussendoor interviewtjes met de architect of de man-in-de-straat en als er een blunder wordt gemaakt wordt dat direct met behulp van moderne computeranimaties doorgegeven. Men praat druk en je krijgt veel ‘ongelooflijk’, ‘verbazingwekkend’ en ‘wauw’ te horen.
Je krijgt het gevoel dat men niet alleen het toernooi maar iedere partij, ja zelfs iedere zet aan het verkopen is. Natuurlijk ook tussendoor vragen via de sociale media zoals: “Ik kan niet schaken maar het lijkt me wel wat, wat moet ik doen?” Direct na de partij volgen er persconferenties met de spelers en dan keert er weer iets van rust terug. Heel belangrijk voor de spelers is het prijzenfonds en dat zal zonder twijfel het hoogste zijn van alle nationale kampioenschappen: 250.000 euro. De winnaar plaatst zich tevens voor de volgende WK-cyclus, alhoewel dat voor Caruana, nummer drie op de wereldranglijst, niet echt een extraatje is.
Toch mooi van de organisatie dat die lobby bij de FIDE geslaagd is want het geeft een reden te meer om mee te doen voor topspelers. Het komende NK (21-28 augustus in Amsterdam) moet het zonder Anish Giri stellen.
F. Caruana – A. Onichuk
De meeste deelnemers aan dit VS-K zijn elders geboren. Alexander Onichuk komt oorspronkelijk uit de Oekraïne. Hij emigreerde in 2001, werd kampioen in 2006 en is sinds 2012 coach in Texas. 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Lc5 6.c3 b5 7.Lc2 d5 8.a4 dxe4 9.axb5 Lg4 10.bxc6 exf3 11.gxf3 Le6 12.Ta5 Dd6 13.f4 e4 14.d4 exd3 e.p. 15.Dxd3 0-0 16.Dxd6 Lxd6 Na een scherpe opening heeft wit toch iets bereikt: a6 is geblokkeerd en zwak. 17.Td1 Lg4 18.Td4 Lf3 19.La4 Tfe8 20.Le3 Pe4 21.Ld1 Lxd1 22.Txd1 Tab8 Begrijpelijk maar beter was 22…Teb8. Zwart overziet een tactische finesse.
23.Pd2 Txb2 24.Pxe4 Txe4
Eindstand:
1.Caruana 8,5
2.So, Nakamura 7,5
4.Robson 7
5.Onichuk 6 6.Xiong 5,5
7.Kamsky 5
8.Lenderman, Akobian, Shankland 4,5
In Stavanger gelegen in het zuiden van Noorwegen vindt nu al voor de vierde keer een ijzersterk toernooi plaats, natuurlijk ter ere van hun wereldkampioen Magnus Carlsen. Allemaal topspelers plus de nationale held Nils Grandelius, toch altijd nog nummer 82 op de wereldranglijst met Elo 2650. Het blijft interessant om te zien hoe Vladimir Kramnik, Levon Aronian, Maxime Vachier-Lagrave en Giri zich houden in de buurt van Carlsen. Het is een tienkamp en na zes ronden geeft de tussenstand geen opmerkelijke uitschieters. De ontmoeting Carlsen-Giri krijgt een extra dimensie omdat Carlsen nog nooit heeft kunnen winnen en dat moet steken. Ook dit keer bereikte hij niets in de opening, niets in het middenspel en niets in het eindspel. Knap van Giri.
M. Carlsen – A. Giri
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.d3 Zeg nou niet ‘slapjes’: het zijn juist dit soort rustige zijwegen waarmee Carlsen wereldkampioen is geworden. 5…b5 6.Lb3 Lc5 7.Pc3 d6 8.Pd5 h6 9.c3 0-0 10.0-0 Tb8 11.Te1 La7 12.Le3 Lxe3 13.Txe3 Pa5 14.Lc2 c5 15.b4 cxb4 16.Pxb4 Dc7 17.Dd2 Pc6 18.Pxc6 Dxc6 19.h3 Le6 20.d4 Dc7 21.Lb3 Te8 22.Lxe6 Txe6 23.a4 exd4 24.Dxd4 bxa4 25.Dxa4 Tbe8 26.Dxa6 Txe4 27.Txe4 Txe4 28.Dd3 Te8 29.Pd4 d5 30.Pf5 Df4 31.g3 De4 32.Td1 Dxd3 33.Txd3 Kf8 34.f3 Ta8 35.g4 Ta3 36.Kf2 h5 Dat hoeft niet (36…Ta2+ is ook goed) maar het is scherp gespeeld. Aanname geeft wit alleen maar zwakke broeders: 37.gxh5 Pxh5 38.Txd5 f6 39.Tc5 Pf4 40.Ke3 g5 en wit staat niet beter. 37.Ke3 g6 38.Pd4 hxg4 39.hxg4 Pd7 40.Pb5 Tb3 41.Txd5 Pb6 42.Tc5 Pa4 43.Tc8+ Kg7 44.Tc4 Pb6 Pas op: 44…Pb2 45.Tb4 verliest.45.Tc5 Pa4 46.Tc4 Pb6 remise, zodat hun onderlinge score dertien remises en een keer winst voor Giri is.
Tussenstand na 6 ronden:
1.Carlsen 4
2.Topalov, Kramnik, Vachier-Lagrave, Harikrishna 3,5
6.Aronian, Eljanov 3
8.Giri, Li 2,5
10.Grandelius 1
Ik heb al eens uitgeweid over de veelzijdigheid van David Rudel, dus dat doe ik niet weer. Wie nu nieuwsgierig wordt, vervoege zich op het internet met zijn naam of bijvoorbeeld op een site als zukertort.com. Dit naar aanleiding van Rudels boek Zuke’ Em, expandet edition (ISBN 978-1-888710-78-6, € 21,95), geschreven voor een ieder die de Zukertort ‘niet kan onderscheiden van de appeltaart’ – ja, die David is me er eentje.
De Colle-Zukertort heeft geen grote reputatie maar waarom, vraagt de auteur zich af, vermijden ‘zwarte’ grootmeesters dan het liefst de hoofdlijn? Is er een wijsneus die zegt: ‘Dat boek ken ik toch al?’ Dat klopt, maar het is stevig bijgewerkt en geactualiseerd. Zo is er nu de Phoenixaanval in hoofdstuk 4 (met b4), met in hoofdstuk 5 een nieuwe truc, en veel nieuws tegen de zwartspeler die met het Slavisch probeert te overleven. Uiteraard kan niemand degene die de Colle-Zukertort gaat bestrijden, verbieden dit boek te lezen. Leuke varianten ook met 5.b3 dan wel 5.c3.
Ook kan wit de tegenstander verrassen dankzij hoofdstuk 9 met de zet 7. Lg5 na 1.d4 d5 2. Pf3 Pf3 3.e3 c5 4.c4 cxd 5.exd Pc6 6.Pc3 Lg4. Kortom, de zogenaamde Colle-sekte heeft weer heel wat om te bestuderen en kan de zaak afronden via de trainingsafdeling. Het commentaar heeft vaak een leuke ondertoon die we al kenden uit vorige boeken zoals The Greek Gift, het beroemde loperoffer op h7. En nu zelf even de wijsneus uithangen, of, zoals oosterburen zeggen, Klugscheisser: Greek Gift gaat terug op het gezegde uit de oudheid: ‘Ik vrees de Grieken juist als zij geschenken brengen’, naar aanleiding van het verhaal van het Houten Paard. En wie dit niet kent moet het maar opzoeken op Google, zoals ik regelmatig doe wanneer ik de naam van een filmster of voetballer niet kan reproduceren. Het aantal al dan niet grappige cartoons en grappen over Giri op Facebook, naar aanleiding van zijn remisereeks, neemt nog steeds toe. Maar ik ga er niet mee door. Die van Amish Giri was nog wel leuk: ‘Het geluk zit niet in wat je ontvangt maar in wat je deelt, dus: ½ -½ .’ Maar wel nog een partij van iemand die risico’s nam en werd beloond met de positie van uitdager van wereldkampioen Carlsen.
Karjakin-Topalov. Veel spreekt voor zich maar dat is typisch Karjakin: 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.h3 even uit de theorie e6 7.g4 Pfd7 8. Le3 Le7 9.g5 b5 10.a3 Lb7 11.h4 0-0 Topalov, die trouwens erg tegenviel, rokeert tegen de storm in. 12.Dd2 Pb6 13. h5 P8d7 14.g6 Pe5 15. 0-0-0 Pbc4 16.Lxc4 Pxc4 17. De2 Tc8? Denkt zwart nog iets op de damevleugel te organiseren?? Nodig was Lf6. 18. h6 de storm wordt orkaan fxg 19. Pxe6! Dd7 20.Pxf8 Lxf8 21.hxg7 Lxg7 22.Ld4 wil de verdediger uitschakelen a5 zinloos 24. Dg4 Te8 25.Dg5 Lc6 26.Dh6 Dh8 27.b3 Pxa3 28.Th3 Ld7 29.Tg3 Df6 wit kan het afmaken met 30.Th1 Te7 31.Dh4 Dg7 32.Pd5 Tf7 33.Dd8+ Df8 34. Dxa5 Pxc2 35. Dc3 dreigt o.a. Txg6+ dus 1-0.
Probleem 2578, een tweezet van Reeves:
Competitie is nu veel spannender
De KNSB-competitie is de laatste jaren in de hoogste klasse leuker geworden. In de tijden van Rotterdam, De Variant en HSG was het de vraag hoeveel topgrootmeesters de clubs konden optrommelen. Toen En Passant in 2012 in de Meesterklasse kwam, leek het ook even die kant op te gaan. De club uit Bunschoten-Spakenburg viel echter al snel terug op een vaste kern van een paar eigen dorpelingen, een paar modale Nederlandse (groot)meesters en een paar topgrootmeesters. Vorige week, toen de derde landstitel in vier jaar werd binnengehaald, waren Namig Guliyev (Azerbeidzjan) en Csaba Balogh (Hongarije) van de partij. Zij dienden echter als vervanging van Erwin l’Ami die als secondant van Anish Giri in Noorwegen zit en Jan Smeets die een ronde in de Bundesliga speelde. Maar steunpilaren door de jaren heen als Friso Nijboer, Manuel Bosboom, Zhaoqin Peng en Henk Vedder zijn toch van een ander kaliber dan de reuzen waarmee vorige kampioenen voor de dag kwamen. Uitblinker was Vyacheslav Ikonnikov, die met zeven uit acht topscorer van de Meesterklasse werd. Een Rus, maar wel eentje die een groot deel van het jaar in Nederland woont.
Hoe dicht alle ploegen bij elkaar zitten, bleek wel uit het feit dat BSG (Bussum) vorig jaar tweede werd (achter het ook al verrassende Charlois Europoort) en dit jaar als nummer negen degradeerde. Met dezelfde ploeg! Vorig jaar wonnen de Bussumers drie keer met 5,5-4,5 en drie keer met 6-4. Dit jaar verloor de ploeg vier keer met 4,5-5,5. Een bordpunt verschil betekende een matchpunt verschil en dat keer op keer.
Achter En Passant en Sissa (Groningen) werd LSG (Leiden) derde. Van Sissa en LSG was vorige week in de wandelgangen te horen dat ze zich gaan versterken. Bij En Passant is het de vraag wat de sponsoren na dit derde kampioenschap gaan doen. Vanuit de eerste klasse komen met Groninger Combinatie en Apeldoorn twee enorm sterke promovendi. Er is in Nederland geen team meer dat boven de andere uitsteekt en dat is leuk.
Bij En Passant won oproepkracht Guliyev opvallend makkelijk van BSG’s sterke meester Li Riemersma.
Guliyev-Riemersma
1.e4 c6 2.d4 d5 3.Pc3 dxe4 4.Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.Ph3
Normaal is 6.Pf3, maar dat leidt meestal tot een saaie stelling.
6…e6 7.Pf4 Ld6 8.Lc4 Pf6 9.Lb3 Pbd7 10.0-0 Pd5 11.Pgh5 0-0 12.c4 Pxf4 13.Pxf4 Dc7 14.Df3 Tad8
In zijn verslag op Schaaksite geeft Richard Vedder aan dat zwart hier beter 14…c5 had kunnen spelen. Want nu doet wit het en krijgt zwart een ernstig ruimtegebrek.
15.c5 Le7 16.Pxg6 hxg6 17.Lf4 Dc8 18.Tad1 Pf6 19.h4
Dreigt niet meteen iets, maar als je zo’n ruimteoverwicht hebt, heb je geen haast. Wat op iets langere termijn dreigt, zien we zo dadelijk.
19…b6 20.Lg5 Dc7 21.cxb6 axb6 22.g3 Td7 23.Kg2 Tfd8 24.Tc1 Pd5 25.Th1 Lxg5
Wel heel merkwaardig, zwart opent vrijwillig de h-lijn. Maar wit stond klaar om lopers te ruilen en h5 te spelen.
26.hxg5 Pe7
Dit laat een niet zo moeilijke slotcombinatie toe, maar wit dreigde gewoon torens te verdubbelen op de h-lijn. Het vervolg zou dan wel iets langer duren dan nu.
27.Th8+!
Boem. Als je zo’n zet tegen krijgt, weet je eigenlijk wel dat het mis is. Toch nog even rekenen en verder spelen.
27…Kxh8 28.Dxf7 Pf5 29.Th1+ Ph6 30.Dxg6 Tf8
Die blijkt daar ongelukkig te staan, maar betere zetten zijn ook niet meer te verzinnen.
31.gxh6 gxh6 32.Dxh6+
Zwart geeft het op.
Rini Kuijf
[table]
[|] Voor gevorderden B7003
Henk Prins
In Saint Lois (USA) vonden de afgelopen weken de schaakkampioenschappen van Amerika plaats. Fabiano Caruana, de nummer drie van de wereld, won dit toernooi met 8,5 punt uit elf partijen. De nummer twee en drie werden Wesley So en Hikaru Nakamura met 7,5 punt. Caruana, die in de laatste ronde van het kandidatentoernooi te Moskou onderuitging tegen Sergej Karjakin en daarmee zijn kansen op de wereldtitel verspeelde, had nog genoeg energie om dit zware toernooi op zijn naam te plaatsen. Van Caruana een interessante winstpartij.
F. Caruana, – A. Onischuk
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0-0 Lc5 (Normaal wordt hier 5. …b5 gespeeld als hoofdvariant van het Spaans. 5. …Lc5 is een specialiteit van de zwartspeler en wordt de Archangel-variant genoemd. ) 6. c3 b5 7. Lc2 (Het gevolg van het niet 5. … b5 spelen is dat wit nu gelijk met zijn loper naar c2 kan.) 7. … d5 (7… d6 8. d4 Lb6 wordt hier ook vaak gespeeld.) 8. a4 (Gebruikelijk in de theorie is 8. d4. ) 8… dxe4 9. axb5 Lg4 10.bxc6 exf3 11. gxf3 Le6 12. Ta5 Dd6 13. f4 e4 14. d4 exd3 15. Dxd3 0-0 16. Dxd6 Lxd6 17. Td1 (Caruana staat een pion voor. Daar en tegen lijkt het dat zijn pionnenstructuur aan de koningskant uiteengeslagen is. In de partij blijkt dit mee te vallen, want pion f4 zal later een belangrijke rol spelen.) 17… Lg4 18. Td4 (In de meeste partijen blijven de torens op de onderste of bovenste rij staan. In deze partij gaat dit anders, de torens staan op de vierde en de vijfde lijn.) 18. … Lf3 19. La4 Tfe8 20. Le3 Pe4 21. Ld1 Lxd1 22. Txd1 Tab8 (Meer tegenspel geeft 22… Teb8 23. b4 Lf8 24. Kh1 Pd6 en hier staat wit ook beter.) 23. Pd2 Txb2? (Computerprogramma’s bevelen hier 23. … g5 aan: 24. fxg5 Txb2 25. Pxe4 Txe4 26. Txa6 Lxh2+ 27. Kh1 en wit staat goed. Niet 27. Kxh2 wegens 27. …Txe3! Terug naar de partijstand is het niet goed met het paard te slaan op d2: 23. … Pxd2 24. Txd2 Ta8 25. b4 en wit wint.) 24. Pxe4 Txe4
