Schaakrubrieken weekend 14 mei 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Onvermoeibaar
Doordat er vorige week belangrijke voetbalwedstrijden waren, was het rustig bij de snelschaakmatch van vijftig partijen tussen Hing Ting Lai en Dimitri Reinderman in het Amsterdamse schaakcafé De Laurierboom, zodat ik alles wat ze deden goed kon zien. Lai, die 19 jaar is en zowel vorig jaar als dit jaar jeugdkampioen van Nederland werd, had een jaar geleden zo’n match gespeeld tegen Manuel Bosboom en toen met 32 – 18 gewonnen. Bosboom heeft een grote reputatie als vluggeraar; in 1999 won hij in een snelschaaktoernooi in Wijk aan Zee een partij van Kasparov. Toch werd er gedacht dat de lat dit jaar voor Lai wat hoger gelegd moest worden door grootmeester Dimitri Reinderman als tegenstander op te laten treden. Die deed het inderdaad wat beter dan Bosboom, maar het scheelde niet veel. Ze speelden met drie minuten bedenktijd voor de hele partij (zonder increment) en Lai won deze keer met 29½ – 20½. Intussen speelde Bosboom op straat een eigen match tegen internationaal meester Albert Blees. De zon scheen en er stond bier op hun tafeltje. De sfeer was ontspannen en daar paste bij dat ze zich de ouderwets ruime bedenktijd van vijf minuten per partij hadden gegeven. Toen Reinderman (43) in een korte pauze in zijn eigen match even buiten kwam, zei hij bestraffend tegen Bosboom (53): „Je wordt oud. Vroeger zou je met drie minuten spelen.” Hing Ting Lai is jong en wordt niet gauw moe. De dag daarvoor had hij in Rotterdam de laatste ronde gespeeld van het jeugdkampioenschap, dat hij won met de mooie score van 8 uit 9. Bovendien werkte hij daar ook aan het dagelijkse toernooi bulletin mee door partijanalyses te maken. Zoiets deed de grote Deen Bent Larsen omstreeks 1960 ook : overdag schaken in het Hoogovenstoernooi en ’s nachts de perschef Berry Withuis helpen met het toernooibulletin.
Volgens Reinderman heeft Lai in het snelschaak de kracht van een sterke grootmeester. In het gewone schaak nog niet, maar dat zal vast snel komen. Hing Ting Lai was de beste speler in het jeugdkampioenschap, maar de leukste was misschien Limburger Max Warmerdam (16). In bijna al zijn partijen gebeurde iets bijzonders.
Sebastian Halfhide – Max Warmerdam, NK jeugd Rotterdam 2016
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Pbd7 7. De2 h6 8. Lh4 g6 9. f4 e5 10. 0-0-0 Een opmerkelijk idee. Wit gaat beide paarden offeren. 10…exd4 Zwart neemt de uitdaging aan. Eerder dit jaar deed zwart in Biolek-Navara, Tsjechisch clubkampioenschap, het kalme 10…Le7 en ook toen won zwart. 11. e5 dxc3 12. exd6+ Met 12. exf6+ kon wit zijn twee stukken terugwinnen, maar na 12…Pe5 13. fxe5 Le6 zou zwarts koning veiliger staan dan die van wit. Daar offer je niet voor. 12…Le7
Aan Sjirovs resultaten las je staat van zijn liefdesleven af
Begin dit jaar ontving Alexei Sjirov een brief uit Zürich die hem zal hebben verrast. Voor het eerst sinds lange tijd werd hij weer eens uitgenodigd deel te nemen aan een toernooi met uitsluitend topspelers. Een succes werd zijn rentree op het hoogste niveau niet – hij eindigde op de gedeelde laatste plaats – maar hij kon zich troosten met de gedachte dat zijn naam nog niet vergeten was.
Mocht Sjirovs leven ooit in een biografie worden beschreven, dan zal ik naar de boekhandel rennen. In 1994 stond hij, net 22 jaar oud, op de tweede plaats van de wereldranglijst en leek een zonnige toekomst verzekerd. Het tegendeel bleek het geval. Het werd een chaotisch leven met vele gestolen laptops, een misgelopen WK-match tegen Kasparov, vier kinderen bij vier vrouwen en een emigratie en remigratie van Letland naar Spanje en weer terug. Mede afhankelijk van de stand van zijn liefdesleven behaalde Sjirov in de toernooizalen zeer wisselende resultaten. Tot ongeveer vijf jaar geleden werd hij tot de elitespelers gerekend, daarna verdween zijn naam geleidelijk uit beeld. Op de laatste ranglijst van de wereldschaakbond FIDE staat hij op de 56ste plaats.
Ondanks Sjirovs afgenomen speelkracht zal ik zijn altijd sprankelende spel met genoegen blijven volgen. Vorige week was hij weer eens ouderwets op dreef in het open toernooi van het jubilerende Stockholms Schaakgenootschap. Sjirov speelde als Michail Tal in zijn jonge jaren en eindigde naast onder anderen Jorden van Foreest op de gedeelde derde plaats. Het mooist was zijn overwinning op de Zweedse grootmeester Ralf Akesson.
Sjirov – Akesson Stockholm 2016
1. e4 e6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. c3 Pc6 5. Pf3 Ld7 6. Le2 Pge7 7. 0-0 Pg6 8. g3 Le7 9. h4 cxd4 10. cxd4 0-0 11. h5 Ph8 12. h6 g6 13. Pc3 f6 14. exf6 Lxf6 15. Lf4 Pf7 16. Dd2 g5 17. Le3 Kh8 Het alternatief is 17 … Pxh6 18. Lxg5 Lxg5 19. Pxg5 Pf5 met een speelbare stelling voor zwart.
18. Kg2 Tg8 19. Th1 De7 20. g4 Taf8 21. Th3 Pd6 22. Ld3 Le8 23. Te1 Dd8 In aanmerking komt ook 23 … Pb4 24. Lb1 Lg6 om de gevaarlijke witte koningsloper te elimineren. 24. Pe5 Dc7 25. Tf3 Pxe5 Riskant, maar niet fataal. Zwart kan het manoeuvreergevecht voortzetten met 25 … De7.
26. dxe5 Lxe5
Een prachtig slot.
30 … d4+ 31. Kg1 gxf4 32. Lxd4+ Tg7 33. hxg7+ Kg8 34. Txd6!
Zwart geeft op.
Euro-Chess 2016
In het moderne kinderrevalidatie-centrum Adelante te Valkenburg kwamen jongeren uit zeven lidstaten van de Europese Unie bijeen: Duitsland, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, België en Nederland. De schaaksport is de bindende factor tussen deze kinderen met lichamelijke en/of visuele beperkingen maar er wordt veel meer geboden: diverse andere sport- en interculturele activiteiten en kennis van elkaars tradities en gewoonten, de verschillende keukens en favoriete dranken. Zij presenteren aan elkaar de eigen muziek, drama, film en dans. En natuurlijk gaat de kennismaking verder na de volle week Euro-Chess via de sociale media.
Die meerwaarde wordt niet alleen gezien door de regionale sponsors en de onnoemelijk vele vrijwilligers maar ook door beleidsmakers die Europees georiënteerd zijn zoals Marianne Thyssen, Europees Commissaris voor werk, sociale zaken, vaardigheden en arbeidsmobiliteit: “De gemeenschappelijke passie voor de schaaksport verbindt de deelnemende jongeren en geeft hen de kans om de diversiteit van Europa te ontdekken en zichzelf verder te ontplooien. Zonder meer een verrijkende en boeiende ervaring.”
Euro-Chess begon in 1993 in Praag en ieder jaar is weer een ander land gastheer. In 2012 heeft Euro-Chess in Brussel uit handen van de Europese Commissie een oorkonde gekregen voor haar baanbrekend werk. Sindsdien heeft men het project verder ontwikkeld. Na afloop van de week is er een rapportage van de deelnemers en daaruit blijkt dat ze veel geleerd hebben, niet alleen wat betreft schaken, zij hebben meer zelfvertrouwen ontwikkeld, staan meer open voor mensen uit andere culturen. Samen met onze nationale dameskampioene Anne Haast, mocht ik twee dagen meedoen. Het schakershart vult zich met trots tijdens de simultaan of de lezing. De simultaan wordt nogal eens onderbroken voor de een of andere stop maar de concentratie neemt niet af, de winstwil blijft aanwezig en als er een remise valt dan applaudisseert de hele zaal. De blinde/slechtziende kinderen krijgen in een aparte ruimte hun eigen opgaven en soms moet je de vingers begeleiden naar de juiste velden. Ik gaf wat opgaven uit het boek De Pion, met het thema doorbraak, dat leek me toepasselijk.
Wit aan zet:
Dit is de basisstelling voor een doorbraak. Met gewone zetten komt wit er niet: 1.c6 bxc6 en zwart wint omdat de koning dichterbij is. Wit wint met 1.b6! cxb6 2.a6! bxa6 3.c6 en de promotie is een feit. Evenals na 1…axb6 2.c6! bxc6 3.a6. Het is goed om dit beeld, de typische pionnenstructuur, te onthouden. Dat scheelt denktijd.
Zwart aan zet:
Uit de partij Mannion-Sareen, Port Erin 2005. De witte koning staat veel actiever dan de zwarte en dus moeten de pionnen het zelf doen. Zwart creëert een vrijpion met de offerreeks 1…g5! Omdat na 2.hxg5 f4 een zwarte pion promoveert. Daarom 2.exf5 g4! 3.fxg4 e4 4.gxh5 e3 5.Kd3 c4+! Daar ging het om, zwart heeft een meerderheid op de damevleugel. Wit gaf terecht op.
Wit speelt en wint:
Kwam voor bij Capablanca-Conde, Hastings 1919. Wit moet op beide vleugels doorbreken. 1.b4! axb4 Na 1…cxb4 2.Kxd4 krijgt wit ook twee ver verwijderde vrijpionnen. 2.a5 Kc7 3.g5! fxg5 4.fxg5 hxg5 5.hxg5! b3 6.Kd3 Kd7 7.g6 fxg6 8.fxg6 en een van de beide vrijpionnen loopt door tot dame. Belangrijk is dat wit niet te simpel 5.h5 b3 6.Kd3 g4 7.h6 b2 8.Kc2 b1D+ 9.Kxb1 g3 moet spelen en alleen zwart heeft winstkansen in het dame-eindspel. Een doorbraak gaat altijd gepaard met een offer.
Laten we vandaag eens beginnen met het probleem, ook al haken dan wellicht de fans die alleen de tekst lezen af. Probleem 2580 is een tweezet van
Krishnamurty:
Thuis hadden we vroeger een scheurkalender waarvan iedere dag een blaadje werd gelezen, tekst met toelichting. Ik plakte stiekem nog wel eens twee blaadjes aan elkaar waardoor de op hoge toon voorgelezen tekst aan de andere kant een onbegrijpelijke wending nam. Deze anekdote dankt u aan het bijzondere boek van Peter Zhdanov Yearbook of Chess Wisdom, van Chess Evolution (€ 24.95; www.chessevolution.com). Het is een scheurkalender in boekvorm met voor iedere dag van het jaar een stichtelijk woord dat iets met schaken te maken heeft. Een breed scala van onderwerpen, soms over het al dan niet bestaande verband tussen IQ en schaken, maar ook over het slapen van de schaker, is iemands persoonlijkheid af te leiden uit de manier waarop hij schaakt, hoe ellendig het soms kan zijn als je aan zet bent, muziek en schaken, enz. Natuurlijk ook puur schaaktechnische aanwijzingen al komt er geen partij of diagram.
Ik ben er direct mee begonnen en op mijn leeftijd is het een ideaal dagboek, na een maand ben ik toch alles weer vergeten dus voor mij blijf het steeds nieuw! Voorts wil ik iedere club- en toernooischaker die vooruit wil, wijzen op www.chess-newsletter.com van dezelfde uitgeverij. Wie zich abonneert ontvangt als PDF of PGN iedere week een lange en interessante nieuwsbrief. Na het laatste nieuws kan men genieten van mooie partijen met deskundig commentaar, al of niet Classical, er staan schaakpuzzels in, eindspelen, studies, kortom, voor iedereen wat wils. Men kan uiteraard per week de tijd zelf indelen maar zo kan men op een aangename manier in de fauteuil genieten en en passant het niveau en de Elo verhogen. Je kunt het natuurlijk altijd een maand proberen en we merken het resultaat wel op het ND-schaaktoernooi (11 juni).
Dat ik het jammer vond dat niet Caruana de kandidaten won zal de oplettende lezer niet ontgaan zijn. In ieder geval hier Caruana-Nakamura uit de Amerikaanse titelstrijd. 1.e4 c5 2. Pf3 d6 3.d4 cxd 4. Pxd4 Pf5 5.Pc3 a6 Zo zou ook zomaar een partij in de onderbond kunnen beginnen 6.f3 e6 7.Le3 h5 vroege agressie 8.a4 (beter Le2) Pc6 9.Lc4 Dc7 10.De2 Le7 11.0-0 Pe5 12.Lb3 Ld7 13.f4 Peg4 14.Kh1 Pxe3 15.Dxe3 Dc5 Tot nu toe is er weinig opzienbarends gebeurd, het staat bijna gelijk. 16.Tad1 g6 een wat vreemde zet, beter 0-0 17.De2 0-0-0 18.f5 beter e5 want dat speelt zwart nu 18.e5 19.Pf3 gxf 20.Pg5 f4 nog steeds kan het alle kanten op gaan. 21.Td3 Kb8? (Tdf8) 22.Pxf7 h4 wit staat nu duidelijk beter 23.Pxh8 Txh8 24.Df2 Db4? (Da5 of Dc8 waren veel beter) 25.Pd5 Pxd5 26. Lxd5 het beste in de slechte stelling is nu Lc8 maar zwart speelt 26.Lxa4?? en staat verloren 27.Ta3 h3 28.c3 Db5 29. b3 gaat een stuk winnen Lh4 een soort wanhoopszet 30.bxc4 Dd3 31.g3 en zwart geeft op, bijvoorbeeld 31.Lxg3 32.Df3 Dxf3 33.Txf3 Le1 34.Tb3 Th7 35.Tb6 Ld2 36.Txd6 Tc7 37.Txh3 enz.
Hing Ting Lai is goed, maar nog geen top
Veel van de groten uit de Nederlandse schaakgeschiedenis zijn jeugdkampioen van Nederland geweest. Jan Timman, Loek van Wely en Jeroen Piket zijn de grootste voorbeelden. De laatste jaren laten de allersterksten het kampioenschap aan zich voorbij gaan. Van Anish Giri was dat te begrijpen in de laatste jaren dat hij junior was, hij was toen al een wereldtopper. Kampioen van Nederland wilde hij wel worden en werd hij ook, maar deelname aan het jeugdkampioenschap kon niemand van hem verwachten. Bij het titeltoernooi dat vorige week in Rotterdam werd afgerond, was Jorden van Foreest afwezig. Je moet wel een enorme zeurpiet zijn, wil je daarover klagen. De jonge Groninger is grootmeester, onder de deelnemers bevond zich niet eens een meester, laat staan iemand die het Van Foreest moeilijk zou kunnen maken. Jonge topschakers zijn geen kinderen die bekers willen verzamelen om op hun slaapkamertje tentoon te stellen. Het zijn bijna-volwassenen die, liefst in overleg met hun coach, een programma samenstellen dat bij hun niveau past.
Het kampioenschap beloofde op papier spannend te worden, de sterkste spelers waren aan elkaar gewaagd. Titelverdediger Hing Ting Lai ging echter als een speer. In de vijfde ronde versloeg hij Robby Kevlishvili, die vorig jaar achter hem tweede werd. Die volgorde kwam ook dit jaar op het scorebord, Lai werd kampioen met acht punten uit negen partijen.
Hing Ting Lai, die deze maand negentien werd, is een Amsterdammer die lange tijd bij Zukertort Amstelveen speelde en sinds dit jaar bij Rotterdam. Vanuit Amstelveen wordt hij nog steeds begeleid. Op Schaaksite prees Herman Grooten hem om een groot inzicht, het maken van weinig fouten, een goed positiespel, tactisch vermogen en eindspeltechniek. Wat wil je nog meer? Wel moet worden opgemerkt dat zijn opmars naar de Nederlandse top nog even stroef verloopt. Deze jeugdkampioen is nog geen nieuwe Timman, Van Wely of Piket.
Beerdsen-Lai
1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 4.c4 Pf6 5.Pc3 e6 6.Pf3 Le7 7.Lg5 0-0 8.c5 Pe4 9.Lxe7 Dxe7 10.Dc2 f5 11.b4 b6 12.Tb1 bxc5 13.bxc5
Wit lijkt een overwicht te krijgen op de damevleugel, maar zwart komt straks met een mooie oplossing.
13…Dc7 14.Lb5 Da5 15.Tb3 Ld7 16.0-0 Lxb5 17.Pxb5 Pc6 18.Tfb1 Tfc8 19.Ta3 Dd8 20.Ta6 Dd7 21.Da4 e5
Dat is het. Al is 22.Pxe5 Pxe5 23.dxe5 Pxc5 24.Txa7 goed voor wit, maar na 23…Txc5 staat zwart prima. Wit kiest nu voor een kwaliteitsoffer.
22.Txc6 Dxc6 23.Pxe5 De8
24.Da6
Wit ziet een niet zo moeilijke finesse over het hoofd. Met 24.Da5 Pxc5 25.Pd6 Da4 26.Dxa4 Pxa4 27.Pxc8 Txc8 had hij zijn materiaal kunnen terugwinnen, waarna een gelijk eindspel ontstaat.
24…Pxc5 25.Dd6 Pe6 26.Te1
Na 26.Dxd5 Tab8 heeft wit een probleem.
26…a6 27.Pa3 Td8 28.Db6 Tab8 29.Da7 Ta8 30.Db6 Pf8 31.Da5 De6 32.Pc2 Dd6 33.Pe3 g6 34.Tc1 Tac8 35.Pc6 Kg7 36.Dxa6 Tc7 37.Tc5 f4
Vreemd dat zwart hier geen 37…Tdc8 speelt.
38.Pg4
Herman Grooten geeft op Schaaksite deze zet twee vraagtekens, maar de door hem genoemde remisevariant 38.Pxd8 Dxa6 39.Txc7+ Kg8 40.Pxd5 Da5 41.Pf6+ Kh8 42.Pf7+ Kg7 43.Pe8+ is nou ook weer niet zo voor de hand liggend.
38…Te8 39.Pce5 Txc5 40.Da3 Tc7
Wit geeft het op. Hij mag de dame niet nemen en blijft dus te veel achter.
Het Noorse toptoernooi Altibox Norway Chess in Stavanger werd dit jaar voor het eerst gewonnen door wereldkampioen Carlsen. De vorige twee afleveringen lukte het hem niet om op eigen bodem de zege te bemachtigen. Karjakin werd de winnaar in 2014 en Topalov in 2015.
Tot en met de zevende ronde ging het voorspoedig met de wereldkampioen, maar in de voorlaatste ronde verloor hij van Aronian, die met eenzelfde aantal punten de laatste ronde inging. Carlsen won daarin, terwijl Aronian niet verder kwam dan remise. De partij van Carlsen in de laatste ronde:
Carlsen – Eljanov
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pf3 Pf6 4. g3 Lb4+ 5. Ld2 Le7 6. Lg2 0-0 7. 0-0 c6 (Deze opening heet Bogo-Indisch.) 8. Dc2 Pbd7 (Meestal speelt men hier 9. …b6 10. Td1 La6.) 9. a4 (Deze zet komt vrijwel niet voor. De meeste schakers kiezen hier voor 9. Lf4 of 9. Td1.) 9. …a5 10.vTc1 (Carlsen stapt uit het theorieboek. 10. Td1 of 10. Pa3 zijn nog bekende zetten.) 10. … Pe4 11. Le1 f5 (Eljanov maakt van zijn Bogo-indische opening een stonewall.) 12. Pbd2 Ld6 13. e3 Ta7 (Een zet als 13. …g5 ziet men vaak in stonewall-opstellingen. Eljanov heeft andere plannen.) 14. Dd1 b6 15. cxd5 (Omdat zwart verplicht moet terugslaan met zijn c-pion, heeft wit het meeste voordeel bij deze ruil.) 15. …cxd5 16. Pb1 (Dit paard gaat op weg naar b5.) 16. … La6 17. Pa3 Da8 (17. …g5 ziet er helemaal niet gek uit voor zwart.) 18. Pb5 Lxb5 19. axb5
Carlsen eindigde met 6 punten uit negen partijen. Op de tweede plaats kwam Aronian met 5,5 punten. Gedeeld derde werden Vachier Lagrave, Topalov en Kramnik met 5 punten. Voor Giri eindigde het toernooi teleurstellend op de achtste plaats met 4 punten.
