Dringen geblazen bij het EK in Kosovo
In Gjakova (Kosovo) vindt momenteel het 17de Europese Kampioenschap voor individuele spelers plaats. Met de topspelers, zoals David Navara, Radoslaw Wojtaszek, Nikita Vitiugov, Ruslan Ponomariov, Francisco Vallejo Pons, Markus Ragger, Maxim Matlakov, Laurent Fressinet, Yuriy Kryvoruchko, Jon Ludvig Hamm, is er een sterk deelnemersveld aan de start verschenen. Slechts twee Nederlanders hebben zich in dit geweld gewaagd: de Nederlandse grootmeester Benjamin Bok en Jorgen Henseler. Ze moesten uitgerekend ook nog tegen elkaar in de eerste ronde, de grootmeester won.
We zijn inmiddels zeven ronden onderweg en aan de kop van de ranglijst zien we dat twee kanonnen, David Navara en Ernesto Inarkiev, zich met 6 punten bovenaan hebben genesteld. Er zitten maar liefst zes spelers op het vinkentouw met een halfje minder.
De tussenstand na zeven ronden aan kop:
Benjamin Bok staat daar weer een punt achter, maar dat kan na de volgende ronde zomaar weer anders zijn. Jorgen Henseler doet het niet onverdienstelijk met 3½ punt. Demre Kerigan, die onder de Turkse vlag speelt, maar gewoon Nederlander is, staat ook op 50%.
Van Benjamin heb ik twee partijen geanalyseerd die zeer de moeite waard zijn.
Bok, Benjamin – Druska, Juraj
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 Lb4+ 4. Pbd2 O-O 5. a3 Le7 6. e4
Wit krijgt ‘gratis’ het pionnencentrum in handen. Tarrasch zou zich in zijn graf omdraaien… De belangrijkste reden dat zwart dit systeem speelt, heeft te maken met het feit dat het witte paard op d2 volkomen misplaatst staat.
6…d6
6…d5 wordt vaker gespeeld. Een bekende variant is nu 7. e5 Pfd7 en nu zijn er diverse zetten geprobeerd door wit.
- Le2 Pbd7 8. Dc2 e5
- Pb1
Benjamin toont zich uitstekend op de hoogte. Het paard hoort inderdaad op c3 te staan. Daar heeft wit wel twee tempi voor over, nu hij zoveel ruimte heeft gekregen.
9…c6 10. Pc3 Dc7
De aanhangers van ‘De Leeuw’ kunnen tevreden zijn: zwart heeft deze opstelling ingenomen. Hij kan elk moment … exd4 spelen en dan komen we in het vaarwater van wat vroeger het Oud-Indisch heette. 11. O-O a5 12. h3 Te8 13. Le3
Benjamin stelt zich rustig op. Ook 13. d5 lijkt mij in aanmerking te komen.
13…b6 14. d5
Nu is er een betere reden voor: wit krijgt de witte velden in handen.
14…Lb7
Ook niet aanlokkelijk is 14…c5 omdat wit op den duur (of zelfs meteen?) b2-b4 kan doen.
- Tac1 Tec8 16. Pd2 Dd8 17. b4 axb4 18. axb4 Ta7
- dxc6
Eindelijk besluit hij om de witte velden te veroveren.
19…Lxc6 20. Tfd1 Tca8 21. Lf3 h6
Geen slecht plan van zwart: hij wil het paard omspelen via h7 naar g5.
- Db2 Ph7 23. Pf1 Pg5 24. De2
Opmerkelijk: wit vindt het geen probleem dat zwart met zijn paard Lf3 eraf haalt.
24…Ta3 25. Pg3 g6 26. Lg4
Nu gaat die loper dan maar even aan de kant.
26…h5
Dat was wits bedoeling: de zwarte koningsstelling begint scheuren te vertonen…
- Lxd7
Wit levert zijn loper op deze manier in voor een paard. Hij wint er wel een pion mee.
27…Dxd7
Na 27…Lxd7 zou zwart ook een pion verliezen na het vrij geforceerde zetverloop 28. Pd5 Tb8 29. Dd2 Pe6 30. Pxe7+ Dxe7 31. Dxd6
- b5 Lb7 29. Lxb6 Pe6
De dame moet eigenlijk uit de penning over de d-lijn met 29…De8 maar ook dan trekt wit met 30. Pf1! gevolgd door f2-f3 en Pf1-e3-d5 flink aan de touwtjes.
- c5!
Bok zet actief verder.
30…Pd4
Die had de zwartspeler natuurlijk klaarliggen, maar Bok toont zich niet onder de indruk.
- Txd4!
Dit ‘kwaliteitsoffer’ lag natuurlijk in de lijn van de verwachting.
31…exd4 32. c6 Lxc6 33. bxc6 Dxc6 34. Lxd4
Het voordeel van twee stukken voor een toren is in deze stelling vrijwel beslissend. Ook gezien het feit dat de witte stukken snel kunnen ingrijpen op de danig verzwakte koningsstelling.
34…Ta1
Met 34…Lg5 35. Tc2 Da6 lijkt zwart nog wat te kunnen spartelen maar na 36. Df3! [ Iets lastiger is het winnen van het eindspel na dameruil 36. Dxa6 T3xa6] 36…Dc4 37. Pge2 Db3 38. Dd3 en zwart is uitgepraat. Wit heeft alle tijd om een initiatief tegen de zwarte koning op te zetten.
- Txa1 Txa1+ 36. Kh2 Lg5 37. Pd5 Ta4 38. Db2
Ook 38. Lf6! was niet voor de poes: 38…Lxf6 39. Pxf6+ Kg7 40. Db2 met winst.
38…De8
Heel begrijpelijk om zwart de verdedigende loper afhandig te maken. Hier had wit met een elegante invasie van zijn stukken de partij kunnen afmaken: 39. Lh8! Df8 40. Lf6 Lh6 en nu bijvoorbeeld 41. Db5 Ta2 42. Pf5 gxf5 43. Pe7+ Kh7 44. Dxf5#
39…Lxf6 40. Lxf6
De zwarte velden zijn definitief in witte handen gevallen.
40…Kh7 41. Dd2 Df8 42. Dd5
Ook meteen 42. Pxh5! kon. Bijvoorbeeld: 42…gxh5 43. Dd5 Ta7 [ 43…Kh6 44. Dg5+ Kh7 45. Dxh5+ Dh6 46. Dxf7+] 44. Df5+ Kg8 [ 44…Kh6 45. g4! hxg4 46. hxg4 en mat op h5.] 45. Dxh5 en het is uit. 1-0
Matlakov, Maxim – Bok, Benjamin
- Pf3 d5 2. g3 g6 3. Lg2 Lg7 4. d4 Pf6 5. O-O O-O 6. c4 c6 7. b3 dxc4
De ‘Mainline’ is hier 7…Lf5
- bxc4 c5 9. Lb2 Db6 10. Db3 cxd4
10…Pe4 11. e3 is de laatste jaren ook veel op het bord verschenen.
- Lxd4
Een nieuwe zet. 11. Pxd4 Met een zetverwisseling zouden we hier weer in een van de hoofdvarianten terecht zijn gekomen.
11…Dxb3 12. axb3 Pc6
Hier gebeurt iets dat je niet elke dag ziet. Kennelijk zijn we zo ‘gefixeerd’ op het niet laten ruilen van lopers voor paarden (zeker niet in een open stelling en al helemaal niet als er een ‘monster’ op g7 staat), maar Matlakov laat een bijzonder onorthodoxe ruil toe.
- Pc3!? Pxd4 14. Pxd4
Beide spelers zullen ongetwijfeld gekeken hebben of er iets te halen valt over de diagonaal a1-g7, maar er zit geen tactisch grapje in.
14…a6
Sterker nog: na een zet als 14…Pe4 15. Pxe4 Lxd4 16. Ta2 staat wit heel prettig.
- e3
Een rustig zetje om alle mogelijke grapjes eruit te halen. Tijd om de balans op te maken. Waarom heeft wit eigenlijk zijn mooie loper voor een paard laten ruilen? De belangrijkste reden is dat Lg2 bijzonder sterk is geworden, terwijl zijn tegenhanger (Lc8) nog moet worden ontwikkeld. Zwart heeft duidelijk problemen om zijn stukken in het spel te krijgen. Wits pionnenstructuur is sowieso prettiger.
15…Tb8 16. b4
Misschien had hij de zetten zelfs kunnen omdraaien met 16. c5
16…Ld7 17. c5 Tfc8
Zwart heeft zich nu ook helemaal ontwikkeld, maar de druk over de diagonaal h1-a8 blijft. Op de diagonaal h8-a1 valt daarentegen weinig te halen.
- Pa4 Le8
Vermoedelijk had zwart zijn loperpaar het beste kunnen inleveren met 18…Lxa4 19. Txa4 maar ook hier blijft wit heel prettig staan.
- Pb6 Td8 20. Tad1
20…e6
Het is moeilijk te bepalen hoe zwart zich uit de nesten moet werken. Zwart kon misschien met een paardmanoeuvre iets doen om de druk over de lange witte diagonaal te neutraliseren. Een mogelijk spelverloop is dan: 20…Pg4 21. Pb3 Txd1 22. Txd1 Pe5 23. Pa5 Pc6 maar dan komt wit duidelijk beter te staan na 24. Pd7 Lxd7 25. Txd7 Pxa5 26. bxa5 hoewel zwart wel remisekansen heeft.
- Pb3 Lb5 22. Txd8+ Txd8 23. Tc1 Pd7
23…Pd5 was relatief beter, maar ook na 24. Td1 Tb8 25. Lxd5 exd5 26. Pd4! staat wit heel goed.
- Td1 Lf6 25. Pxd7 Lxd7 26. Lxb7
Wit heeft een pion verdiend.
26…Lb5 27. Txd8+ Lxd8 28. f4
Het loperpaar biedt in sommige situaties genoeg compensatie voor een pion, maar in dit geval zijn wits winstkansen heel groot. Hij heeft een mooie pionnenformatie en zwart beschikt nog altijd over nog een zwakte (op a6). Daarbij valt de witte vrijpion op c5 ook niet te onderschatten.
28…Kf8 29. Kf2 Lf6 30. Pd4 Ke7 31. Lf3 Ld7 32. Ke1 g5
Hij wil pionnen ruilen om de remisekansen te vergroten maar hierdoor raakt hij van de regen in de drup. Wellicht kon hij meer weerstand bieden door te blijven ‘staan’. 32…Kd8
- Kd2 gxf4 34. gxf4 Lc8 35. Pc6+ Ke8 36. Pe5
36…Ld8
Na deze terugtocht is het definitief verloren.
- Lc6+ Ke7 38. Le4
Wit dreigt zowel Lxh7 en Pc6+ (met afwikkeling naar een gewonnen lopereindspel).
38…Lc7 39. Lxh7 f5 40. h4 Kf6 41. h5 Lxe5 42. fxe5+ Kxe5 43. c6
Met twee verre vrijpionnen voor wit, valt er voor zwart niets meer te halen. Daarom gaf Bok zich hier gewonnen.
1-0
