Carlsen helemaal ontketend! Giri nog altijd op 50%
In Bilbao is er een speler die de show steelt: Magnus Carlsen. Kennelijk heeft de nederlaag in de eerste ronde tegen Hikaru Nakamura ongekende krachten in hem losgemaakt. De Amerikaan stond te boek als ‘Carlsen’s vaste klant’. Dat wil zeggen dat de Noor vrijwel altijd van hem won, ongeacht hoe het stond. Als ik goed geteld heb, stond het 14-0 in het voordeel voor Carlsen in partijen met het klassieke speeltempo. In rapid en blitz gaf de onderlinge score een andere aanblik. Maar nu Nakamura het gewaagd had om Carlsen een pak rammel te verkopen, is de wereldkampioen helemaal ontketend. Nadat hij in de tweede ronde al had afgerekend met Yi Wei .. ging het schaakpubliek er voor de derde ronde eens goed voor zitten. Want vrijdag stond de onderlinge confrontatie met zijn uitdager voor de wereldtitel (later dit jaar) op het spel. Hoe zou de wereldkampioen zijn rivaal bestrijden?
Achteraf kunnen we stellen: met open vizier! Want Sergey Karjakin, die toch bekend staat als een solide en bijzonder taaie verdediger werd in het vroege middenspel helemaal zoek gespeeld. Carlsen bouwde snel aan een aanval tegen de zwarte koning en op de 35ste zet, toen zich reeds donkere wolken boven de zwarte koning hadden samengepakt, ging de Rus stevig de fout in. De Noor was er als de kippen bij om drie zware stukken op de zojuist geopende g-lijn te zetten en tegen zulk geweld was Karjakin niet opgewassen. Op zet 40 moest hij capituleren.
Voor de partij kon Karjakin nog lachen. Dat verging hem naarmate de partij vorderde… De verbeten blik op het gezicht van de wereldkampioen is duidelijk zichtbaar.
Een ronde daarna was het al niet anders. Ditmaal kreeg de andere Amerikaan in het gezelschap, Wesley So een lesje. Na een ogenschijnlijk rustig begin, manoeuvreerde Carlsen in een vroeg stadium (de 13de zet) een wit paard naar het mooie veld f5. Vermoedelijk heeft So niet goed ingeschat wat de rol van dat paard zou zijn, want hij liet het gelaten toe. Carlsen offerde een pion en op zet 19 kwam de aap uit de mouw. Met de mooie tussenzet 19. Pc4 kreeg hij ‘contact’ met het andere paard.
Wit mag de toren laten instaan omdat er een ordinaire paardvork dreigt. En So ging direct de fout in met 19… Lf8? waarna hij er niet meer aan te pas kwam. Carlsen liet de ene mokerslag na de andere op het hoofd van de arme Amerikaan neerdalen. Op de 26ste zet moest hij zich al gewonnen geven. Wie gaat deze formidabele speler een halt toeroepen?
Blik in de speelzaal (snapshot genomen uit livestream)
Anish Giri misschien? Die mag zondag met wit tegen deze geweldenaar. En als we het dan toch over de resultaten in het klassieke speeltempo hebben: Giri staat nog altijd met 1-0 voor. De eerste partij die ze ooit tegen elkaar speelden, in Wijk aan Zee, werd door onze man met zwart gewonnen. Daarna hebben ze alles remise tegen elkaar gespeeld. Zou Carlsen daar nu ook een einde aan willen maken? Dat komt de supersolide Giri misschien wel goed uit. Want vooral als de tegenstander op zijn bloed uit is, wil hij flink van zich afbijten. We gaan het morgen zien.
Anish Giri (foto Frans Peeters)
Hoe verging het onze topspeler eigenlijk? Twee remises in de derde en vierde ronde, dat wist u al. Maar hoe kwamen die stand?
In de derde ronde offerde Giri tegen Wesley So een pionnetje waar hij wat compensatie voor terugzag. Maar toen die compensatie begon te verwateren, liet Giri zich weer eens van zijn beste kant zien. Hij haalde alle muziek uit de stelling door de belangrijkste stukken af te ruilen. Het eindspel met ongelijke lopers en pluspion voor de tegenstander, bleek totaal remise te zijn.
Vandaag was het tegen Nakamura niet anders. Met zwart neutraliseerde hij min of meer wits openingsvoordeel. Maar makkelijk was het geenszins. Giri was min of meer gedwongen wederom een pionnetje aan de tegenstander te laten en toen die in de doos verdween moest hij op zoek naar tegenspel. En daarin kweet onze eerste speler zich weer uitstekend van zijn taak. Want binnen de kortste keren wist hij via een originele torenmanoeuvre het centrum van wit onder druk te zetten. Toen Nakamura zijn heil ging zoeken in een soort aanvalletje tegen de zwarte koning, deed Giri hetzelfde tegen de witte koning. Toen het te heet onder zijn voeten werd, vluchtte hij in eeuwig schaak. Een enerverend duel!
Maar met deze vier remises schiet Giri weinig op. Zeker gezien het feit dat er de ‘voetbalpuntentelling’ wordt gehanteerd. Drie punten voor een overwinning, één punt voor een remise.
De stand na 4 ronden luidt:
Omdat we als Nederlandstalige site vooral geïnteresseerd zijn in de verrichtingen van onze wereldtopper Anish Giri, heb ik zijn partijen uitvoerig geanalyseerd. Maar nu Magnus Carlsen na zijn nederlaag in de eerste ronde tegen Hikaru Nakamura, zo fantastisch aan het schaken is, vond ik het gepast om ook zijn verrichtingen van commentaar te voorzien.
Ronde 3
Giri, Anish – So, Wesley
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. O-O Pf6 5. d3 O-O 6. Te1 a6 7. a4 Pg4
7…d6 is de partij Inkiov-Grimberg, 1999.
8. Tf1 Hij vindt 8. Te2 blijkbaar niet zo geweldig.
8…h6 9. c3 d6 10. Pbd2 La7 11. h3
Hier was zwart op uit: hij heeft nu h2-h3 geprovoceerd.
11…Pf6 12. Te1 Ph5 13. Pf1 Df6 14. Pe3 Pf4 15. Pg4 Dg6 16. Lxf4 exf4
17. d4
Wit offert een pion. De reden is dat La7 een tijdlang buitenspel komt te staan.
17…Lxg4 18. hxg4 Dxg4 19. Dd3 Pe7 20. Te2 Tad8 21. b4 Lb8 22. b5 axb5 23. axb5 c6
Wesley So probeert zijn loper in het spel te brengen.
24. Tb1 d5
Zwart heeft de gewenste opstoot voor elkaar gekregen.
25. La2 dxe4 26. Txe4 Ld6 27. bxc6 bxc6
Wit heeft nu als het ware een pion meer in het centrum; zwart staat er een pion voor, maar dat is slechts een dubbelpion. Daardoor is zijn meerderheid van 4 tegen 2 niet meer dan virtueel 3 tegen 2. Toch moet Giri oppassen dat hij niet op de koningsvleugel in de problemen dreigt te komen. Zwart heeft een paar langzame plannen (zoals … h6-h5-h4-h3 of … Pe7-g6-h4 om te kijken of hij zijn voorste f-pion kan afruilen. Dan zou hij namelijk een echte pluspion overhouden). Giri vond het kennelijk nodig om nu al aan de noodrem te trekken en komt met een opmerkelijke beslissing.
28. Txe7?!
Het is de vraag of dit wel een juiste beslissing was.
28…Lxe7 29. Pe5 Dg5 30. Dc4
Wit dreigt Pxf7 en dat moet zwart verhinderen.
30…Df6 31. Tb7
Nu komt Pd7 in de stelling, afgezien van Pxc6.
31…c5?!
So neemt zijn kansen niet waar. Zwart had hier de verborgen mogelijkheid 31…f3! waarmee wit misschien in de problemen zijn gekomen. 32. Pd7? verliest dan vanwege [ Relatief beter is 32. Pxc6 maar na 32…Tde8 krijgt zwart ook de overhand.] 32…Dg5 33. g3 Ta8 34. Pxf8 Txa2 35. Dxa2 Dc1+ 36. Kh2 Df1 en het gaat mat.
32. Pd7 Txd7 33. Txd7 cxd4 34. Txd4
Er is nu een stelling met ongelijke lopers ontstaan. De zwarte winstkansen zijn daardoor erg geslonken.
34…Td8
34…f3?! 35. Tf4 is totaal gelijk.
35. Txd8+
Vooral niet 35. Txf4?? wegens 35…Td1+ 36. Kh2 Ld6
35…Lxd8 36. De4 Le7 37. Dd4 Dxd4
Na dameruil is alle verliesgevaar voor wit geweken. De spelers gaan vanwege de Sofiaregels nog lang door.
38. cxd4 Lf6 39. d5 Le7 40. f3 Lc5+ 41. Kf1 Kf8 42. Lc4 Ke7 43. Lb5 Kd6 44. Le8 f6 45. Lf7 Ke5 46. Le6 f5 47. Ld7 Kf6 48. Ke2 g6 49. Le8 g5 50. Ld7 Lb6 51. Kf1 La7 52. Ke2 Lc5 53. Kf1 h5 54. Le8 h4 55. Ld7 Ke5 56. Ke2
En hier werd de vrede getekend. De zwarte pluspion is van generlei waarde.
½ – ½
Carlsen, Magnus – Karjakin, Sergey
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. c3 Pf6 4. Le2 g6 5. O-O Lg7 6. Lb5+ Pc6 7. d4 Db6 8. La4 cxd4 9. cxd4 O-O 10. d5 Pb8 11. Pc3 Lg4 12. h3 Lxf3 13. Dxf3 Pbd7 14. Tb1 Tfc8 15. Lc2 Pe5 16. De2 Pfd7 17. Lg5 h6 18. Lh4 g5 19. Lg3 Da6 20. Dd1 Tc4 21. Kh1 Tac8 22. f4 gxf4 23. Lxf4 Db6 24. Dh5 Pf6 25. Df5 Dd8 26. Lb3 Td4 27. Lxe5 dxe5 28. Tbd1 Dd7 29. Df3 Tb4 30. Td2
In deze geladen stelling heeft wit kansen tegen de zwarte koning. Vandaar dat Karjakin enkele maatregelen neemt, maar zijn stukken komen mede hierdoor erg passief te staan.
30…Tf8 31. g4!
Carlsen begint met acties tegen de zwarte koning.
31…a5 32. Tg2 Ph7 33. h4 Tb6 34. g5 Kh8 Wellicht viel 34…Tg6 te prefereren. Wit zou dan na 35. Tfg1 hxg5 36. hxg5 b5 37. Dh5 echter ook alle kansen aan zijn zijde hebben gekregen.
35. Tfg1
35…f5?
Karjakin, die toch bekend staat als een koelbloedige verdediger, raakt in paniek. Met de tekstzet verzwakt hij teveel velden rondom zijn koning.
36. Dh3 Tb4?
Dit verliest zo’n beetje geforceerd. Relatief beter is 36…Td6 om de dame te dekken zodat …f4 mogelijk wordt. Wit heeft dan overigens ook alle kansen aan zijn zijde na 37. gxh6 Lxh6 38. exf5 omdat pion f5 niet teruggenomen kan worden.
37. gxh6 Lxh6
38. Dg3
Deze zet wint onmiddellijk, dus die kunnen we onmogelijk bekritiseren. Toch viel er een mooie winst te behalen met 38. Tg6 Lf4 39. Dg2 Pf6 40. d6! (zie analysediagram)
Het idee is niet alleen dat de diagonaal a2-g8 geopend wordt, maar vooral veld d5 geruimd wordt voor het eigen paard. De hoofddreiging is Pc3-d5 omdat …Pf6xd5 faalt op Tg8+ en mat. Na een zet als
38…Pf6 39. Dg6
39…Pg4 Op 39…Pg8 zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden. Daarvan is 40. Dh5! de allersterkste omdat Txg8 onpareerbaar is geworden. 40…Tb6 41. d6! Txd6 42. Txg8.
40. Txg4 1-0
Ronde 4
Nakamura, Hi – Giri, A.
1. Pf3 d5 2. d4 Pf6 3. c4 e6 4. Pc3 c6 5. e3 Pbd7 6. Dc2
De positionele bestrijdingswijze tegen de Meraner. Voorheen deed men voornamelijk 6. Ld3 maar men is er sinds de WK-tweekamp Kramnik-Anand achter dat zwart geen problemen heeft.
6…Ld6 7. Le2 O-O 8. O-O dxc4 9. Lxc4
Zwart zit in deze stelling met het probleem hoe hij zijn loper op c8 in het spel kan krijgen. Dat kan op twee manieren. 1) door … b7-b5 gevolgd door … Lb7 en ooit … c6-c5. 2) door … e6-e5 en na een zet van het paard op d7 waarna Lc8 ontwikkeld kan worden op de koningsvleugel. Giri kiest voor de eerste mogelijkheid.
9…b5 10. Le2 Lb7
11. a3
De belangrijkste bedoeling van deze zet is om met b2-b4 te dreigen (zodat … c6-c5) onmogelijk wordt. Een ander aspect is dat …b5-b4 onaantrekkelijk wordt gemaakt. 11. Td1 is de oude hoofdvariant, door Giri zelf ooit gespeeld (in een partij tegen Shirov in 2014).
11…a5
Eerst 11…a6 12. b4 en dan 12…a5 is ook diverse malen gespeeld.
12.e4 e5
Dit kwam o.a. voor in Halkias-Asrian, 1999.
13. Td1
Een nieuwtje, waarschijnlijk achter het bord bedacht. In bovengenoemde partij volgde 13. dxe5 en zwart had geen problemen.
13…Dc7 14. g3
Wit moet …Lxh2 uit de stelling halen voor het geval zwart op d4 ruilt. Hij wil graag met het paard kunnen terugnemen.
14…Tfe8 15. dxe5 Ook direct 15. Lg5 komt in aanmerking.
15…Pxe5 16. Lg5
16…Pxf3+
16…Peg4 17. Tac1 Lc5 om f2 onder druk te zetten, kan worden beantwoord met 18. Lxf6 Lxf2+ 19. Kh1 gxf6 20. Pxb5 met onduidelijke verwikkelingen.
17. Lxf3 Le5 18. Lxf6 gxf6
Giri heeft goed ingeschat dat deze lelijke dubbelpion opweegt tegen de activiteit die hij nu kan ontwikkelen. Nu faalt 18…Lxf6 op 19. Pxb5 en zwart heeft grote problemen.
19. Lg4 Tad8 20. Lf5 Lc8
Die loper op f5 kan hij daar niet dulden.
21. Lxc8 Dxc8 22. Pe2 a4 23. f4 Lb8 24. Kg2 La7
De zwarte loper is sterker dan het witte paard, maar de verzwakkingen in zijn koningsstelling zijn van blijvende aard.
25. h3 h5
Giri heeft uitstekend ingeschat dat hij g3-g4 gevolgd door Pe2-g3 moet verhinderen. Dat pion h5 ook een aanvalsdoel kan worden, zal hij ongetwijfeld in zijn overwegingen hebben meegenomen.
26. f5 Dc7 27. h4
Nakamura legt h5 vast op de voor hem gunstige kleur. Met Pe2-f4 dreigt op de pion af te gaan. Zwart moet iets terugdoen, anders verliest hij zonder slag of stoot materiaal.
27…De5 28. Kf3
Op het oog een gekke zet: de koning wordt ingezet om pion e4 te dekken. En dat met een open koningsstelling en alle zware stukken op het bord. Het opgeven van de d-lijn met 28. Txd8?! Txd8 om met 29. Pf4? op de pion af te gaan, wordt hardhandig afgestraft: 29…Le3! en zwart wint.
28…Td5!?
Een leuke zet, maar het is de vraag hoeveel zoden dit aan de dijk zet. De vraag rijst of Giri hier niet beter 28…Kh7 had kunnen spelen. Met als idee om na 29. Pf4 Td4 te gaan spelen. Na 30. Txd4 Dxd4 31. Te1 Kh6 heeft zwart voldoende activiteit ontwikkeld en staat hij iets beter.
29. Pf4
- exd5?? zou onmiddellijk verliezen na 29…De3+ 30. Kg2 Df2+ 31. Kh3 Txe2 en zwart wint.
29…Tc5 30. De2 Tc4 31. Te1
De toren is op kunstige wijze de witte stelling binnengedrongen en zwart heeft flinke druk ontwikkeld. Dat hij pion h5 verliest, maakt hem niet uit.
31…Td4?!
Giri had op een andere manier gebruik moeten maken van zijn activiteit. Dat kon bijvoorbeeld met 31…Ld4 32. Tab1 Lb6! want dan zou 33. Pxh5? niet goed zijn vanwege [ Beter is 33. Tbc1 Td4 34. Txc6 La5 en wit moet oppassen om niet in de problemen te geraken.] 33…La5
32. Pxh5
Het is Nakamura gelukt om materiaal te winnen.
32…Ted8 33. Tad1 Txd1 34. Txd1 Txd1 35. Dxd1
35…Ld4?!
Een logische zet, maar Giri kon vermoedelijk alle problemen op een andere manier bezweren. Natuurlijk hadden beide spelers gezien dat pion b2 taboe is. Na 35…Dxb2?? volgt 36. Dd8+ Kh7 37. Pxf6+ Kg7 en nu wint wit de dame met een aardig trucje: 38. Dg8+ Kxf6 [ 38…Kh6 39. Dg5#] 39. Dh8+ 35…Dd4! zou voldoende geweest zijn voor gelijk spel. Na 36. De2 [ 36. Dxd4?! Lxd4 is eerder beter voor zwart omdat de witte pionnen op de damevleugel van het bord vallen.] 36…Lb8 37. Pf4 Dg1 is de zwarte dame voor wit hoogst hinderlijk binnengedrongen.
36. Dc1 Kh7
36…Lxb2?? 37. Dh6 en wit wint omdat het mat op g7 niet valt te pareren.
37. Dxc6 Lxb2 38. Db7
Zwart heeft b2 te pakken en a3 staat op de nominatie om verloren te gaan. Wit moet het hebben van tegenspel tegen de zwarte koning. Maar daarmee laat hij ook zijn eigen koning onbeschut achter.
38…Dc3+ 39. Kg2 Dc4 40. Pf4 Le5
Erg hebberig is 40…Lxa3 en dat leidt tot een soort zetherhaling. 41. Pe6 De2+ 42. Kh3 Df1+ 43. Kh2 Df2+ enzovoort.
41. Pe6
De dekking van Dc4 naar f7 wordt onderbroken.
41…Kh6 42. Da8
Nakamura kiest ervoor om e4 nog even gedekt te houden. Beide partijen moeten nu hun troefkaarten uitspelen. Voor Giri is dat eeuwig schaak geven. 42. Dxf7 zou overigens geen verschil hebben gemaakt.
42…De2+ 43. Kh3 Df1+ 44. Kg4 Dd1+ 45. Kh3 Dh1+ 46. Kg4 Dd1+ 47. Kh3 Dh1+ 1/2-1/2
Het commentaar na afloop.
Carlsen, M. – So, W.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. Lxc6 dxc6 6. De2 De7 7. Pbd2 Lg4 8. h3 Lh5 9. a3 Pd7 10. b4 Ld6 11. Pc4 f6 12. Pe3 a5 13. Pf5
Wit heeft in no-time een prachtig paard op f5 gekregen. Dat gaat in deze partij een belangrijke rol spelen, zoals ze zullen zien!
13…Df8 14. bxa5 Txa5 15. O-O Df7 16. a4
Een enorme provocatie. Wit maakt pion a4 vrijwillig zwak. De belangrijkste reden is dat hij ernaar streeft om de harmonie tussen de zwarte stukken danig te verstoren.
16…Pc5
So neemt de handschoen op. Het was al duidelijk dat een normale zet als 16…O-O enorme bezwaren had: 17. Ld2 Ta7 en nu 18. Lh6! Ziehier hoe lastig dat paard op f5 voor zwart staat.
17. De1
- Ld2!? kwam ook in aanmerking. Want de toren moet dan terug met 17…Ta7 [ Heel slecht is namelijk 17…Txa4? wegens 18. g4 Lg6 19. d4! exd4 20. Txa4 Pxa4 21. e5 met grote problemen voor de zwarte koning, die nog in het centrum staat.]
17…b6 18. Pd2
Zo speelt hij zijn stukken ook om. De zwarte disharmonie blijft bestaan.
18…Txa4
- Pc4!
Een mooie tussenzet.
19…Lf8?
Dat is te ver terug met de loper. Th8 doet voorlopig niet meer mee en dat komt de zwartspeler duur te staan. 19…Txa1? faalt uiteraard op 20. Pcxd6+ cxd6 21. Pxd6+ met damewinst. Noodzakelijk was 19…Le7 hoewel wit ook zeer comfortabel spel heeft na 20. Le3
- Le3
Op Tf1 na, werken alle witte stukken op volle toeren. En dat voor slechts één schamele pion…
20…Kd7?
Zo heeft So gedacht dat hij zijn spel zou kunnen bevrijden. Maar hij komt van een koude kermis thuis. Carlsen speelt de nu volgende fase ijzersterk. Hij ziet er gek uit, maar alleen met 20…Tg8!? kon zwart nog blijven vechten. Belangrijk is dat de partijvoortzetting 21. Dc3 hier beantwoord zou kunnen worden met het gepointeerde 21…Pxe4! Wit wint dan een kwaliteit na 22. Pcd6+ Pxd6 23. Pxd6+ Lxd6 24. Dxc6+ Dd7 25. Dxa4 Dxa4 26. Txa4 Kd7 maar met een pion ervoor en een sterk loperpaar moet wit van goede huize komen om dit in winst om te zetten.
- Dc3!
Leiden is in last.
21…Pxe4 Het is totaal uit na 21…Txa1 22. Txa1 en tegen de dreiging Pxb6 valt niets zinnigs te verzinnen. Bijvoorbeeld 22…b5 (zie analysediagram)
Ta8+! Kd7 ( 25…Ld8 26. Pd6+) 26. Txh8] 23. Pa5! en nu gaat zwart ten gronde aan de zwakte van pion c6. [ 23. Pb6+ wint ook na 23…cxb6 24. Lxc5 Lxc5 25. Ta7+ Kd8 26. Ta8+ Kd7 27. Txh8]
25. Pxb6+!
Fraai gezien van de wereldkampioen. Er was niets aan de hand voor zwart na 22. dxe4? Dxc4
22…cxb6 23. dxe4 Dc4 24. Dd2+
Dit is het verschil! De d-lijn is open gekomen en via deze lijn wordt de zwarte koning belaagd.
24…Kc7 25. g4
Allemaal even sterk. Td1 wordt mogelijk gemaakt.
25…Lg6
Tussendoor ruilen helpt hem van de wal in de sloot. 25…Txa1 26. Txa1 Lb4 27. c3 [ 27. Ta7+ Kb8 28. Dd7 is ook ruim voldoende.] 27…Dxc3 28. Ta7+ Kb8 29. Dd7
26. Tfd1
Hier stopte Wesley So de klok. De witte dame dreigt zowel via d7 als via d8 de zwarte stelling binnen te vallen en dat is iets teveel van het goede. Ruilen op a1 helpt hem ook evenmin. Een fantastisch gespeelde partij van Magnus Carlsen.
1-0
(De meeste foto’s zijn genomen van de toernooisite, soms van de livestream en één, van Giri, van Frans Peeters)
