Giri stopt zegereeks Carlsen, maar verliest van Wei…
Nadat Magnus Carlsen in de ronden twee, drie en vier van het toernooi in Bilbao zo fantastisch schaak heeft laten zien, was het de vraag of onze landgenoot Anish Giri daar ook tegen bestand zou zijn. Natuurlijk had hij wel wit. Maar dat deerde Carlsen niet, want hij ging er eens flink voor zitten. De opening werd door hem nauwkeurig behandeld en in het vroege middenspel zag het er al naar uit dat Giri een zware middag tegemoet zou gaan. Langzaam maar zeker verbeterde de wereldkampioen zijn positie. In een uitgedund middenspel gingen er steeds meer stukken van het bord, maar toen beide met een dame en een paard kwamen te zitten, werd duidelijk dat de stukken van zwart heel wat beter stonden opgesteld. Giri moest zich een paar lelijke verzwakkingen in zijn pionnenstructuur permitteren. En daar had Carlsen ook nog een vrijpion op de damevleugel bij weten te creëren.
Alles wees erop dat Giri ditmaal het loodje zou moeten leggen. Zijn stelling stond niet alleen op instorten, er is waarschijnlijk geen speler op deze aardbol die zo’n bedenkelijke stelling tegen de huidige wereldkampioen binnen de perken zou kunnen houden. Maar opnieuw toonde Giri een van zijn belangrijkste kwaliteiten. Hij schnabbelde een zwarte a-pion van het bord, keerde toen snel terug met zijn dame om de levensgevaarlijke zwarte vrijpion tegen te houden. Ondertussen stortte Carlsen zich op de onbeschutte witte koning. Maar Giri slaagde erin te vluchten in een paardeindspel met een pion minder. En dat had hij uitstekend getaxeerd!
Het zwarte paard moest zijn gevaarlijke a-pion blijven bewaken. En daarom kon hij met zijn paard en koning de verbonden zwarte vrijpionnen blijven blokkeren. Een gedesillusioneerde Carlsen zat er maar verstrooid bij in de na-analyse. Giri had – zoals gewoonlijk – heel welbespraakt het hoogste woord!
Maar wat ongelooflijk knap dat hij deze uiterst precaire stelling remise heeft weten te houden tegen een speler in bloedvorm – die ook bekend staat om zijn fenomenale eindspeltechniek.
De zaal werd steeds leger, maar de beide spelers waren nog aan het spelen. Totdat Carlsen – ongetwijfeld teleurgesteld – eindelijk een hand uitstak (zie foto).
Maar het gezicht van de wereldkampioen stond op zeven dagen onweer toen hij het perscentrum uitliep:
Waren de druiven zo zuur voor Carlsen dat hij wéér niet heeft kunnen winnen van Giri? Dat hij zelfs deze aandoenlijke meisjes geen handtekening wilde geven…
Na de vijfde ronde kregen de deelnemers een rustdag. Rustdagen zijn tegenwoordig vooral bedoeld om sponsorverplichtingen na te komen. Het lijkt de Tour de France wel… In elk geval had de organisatie iets leuks bedacht. Twee teams van de topgrootmeesters namen het tegen elkaar op door zetten voor te stellen op een bord met levende schaakstukken. De partij eindigde in remise; het zag er allemaal heel fleurig uit.
In de stand schoot Giri met de remise tegen Carlsen helemaal niet op. Voor een remise wordt slechts 1 punt geteld, tegenover 3 voor een overwinning. Dus leek Yi Wei een mooie kandidaat voor Giri om daar eens flink voor te gaan zitten. Dan moest hij natuurlijk de Chinees niet gaan opzoeken op zijn sterke terrein: de onoverzichtelijke tactiek. Nee, in het eindspel zou die wel eens wat te kort kunnen schieten. Dus haalde Giri weer eens de Berlijnse Muur van stal. Maar dat bleek geen succes. De dubbelpion die er al snel ontstaat moet gecompenseerd worden door iets. Dat ‘iets’ is meestal het loperpaar, maar dat ging er snel af. Dan moest het komen van de loper tegen het paard. Maar de stelling bleek daar ook niet zo geschikt voor. Integendeel zelfs: wit had virtueel een pion meer. De meerderheid van drie tegen twee op de koningsvleugel tegen de waardeloze meerderheid van zwart op de damevleugel. In deze uitgedunde stelling moest onze landgenoot vechten voor zijn leven en dat deed hij aanvankelijk prima. Maar ergens ontstond er tot driemaal toe een soort blokkade in zijn hoofd. Want de zwarte loper op a2 werd gedomineerd door een wit paard op d2. Dat zag er ongeveer zo uit:
In deze stelling moet zwart koste wat het kost zijn loper op a2 zien te bevrijden. Dat kon hij driemaal doen met …c5-c4. Dat is voor een strateeg als Giri een heel lelijke zet. In het eindspel van een loper tegen een paard is het namelijk niet wenselijk om een pion op de voor de loper verkeerde kleur te zetten. Maar hier moest het gebeuren, want dan zou hij daarna via …La2-b3 en Lb3-d1 de loper kunnen laten meedoen, waarna het verliesgevaar geweken zou zijn. Net als bij een schrijver soms het ‘writersblock’ bestaat, bestaat voor de strateeg kennelijk zoiets als het weigeren van het evalueren van zo’n ‘lelijke’ zet. Overigens ging er bij Wei ook niet alles goed, want hij verzuimde tweemaal te profteren. Maar een derde kans was wel aan hem besteed. Giri geraakte in het eindspel dat de nachtmerrie is voor een speler die deze variant speelt. Wei speelde het verder goed af en trakteerde Giri daarmee op een onverwachte nul. Hopelijk komen er nu bij onze landgenoot dezelfde krachten los als bij Carlsen, toen die in de eerste ronde verloor van Nakamura.
De stand na 6 ronden luidt:
Omdat we als Nederlandstalige site vooral geïnteresseerd zijn in de verrichtingen van onze wereldtopper Anish Giri, heb ik vooral zijn partijen uitvoerig geanalyseerd. Als er een bijzondere partij gespeeld van een andere speler, zal ik niet nalaten die ook van commentaar te voorzien.
Ronde 5
Giri, Anish – Carlsen, Magnus
1. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Pf3 a6 4. e3 Lg4 5. Lxc4 e6 6. h3 Lh5 7. Pc3 Pc6 8. O-O Pf6 9. b3 Ld6 10. Lb2 O-O 11. Le2 De7 12. Tc1 Tad8 13. Pe5 Pxe5 14. Lxh5 Pg6 15. Lxg6 hxg6 16. Df3 c6 17. Tfd1 e5 18. dxe5 Lxe5 19. Txd8 Txd8 20. Td1 b5 21. g3 Txd1+ 22. Dxd1 c5 23. Dd3
Een lastige stelling om te beoordelen. Wit heeft een pion meer in het centrum, zwart een meerderheid op de damevleugel. Wat weegt zwaarder?
23…Kh7 24. Pd1
Giri vindt de zwarte loper wat sterker dan die van hem en ruilt hem daarom graag af. Het gevolg is dat zijn paard wat afzijdig komt te staan.
24…Lxb2 25. Pxb2 De6 26. g4
26…Dc6!
Wit heeft zwaktes over de lange diagonaal en daar wil Carlsen graag gebruik van zien te maken. Om te beginnen dreigt er … Df3.
27. De2 Pe4
Nu moet wit oppassen voor … Pg5.
28. Dc2
Deze zet bevalt mij niet helemaal. Het lijkt er ook op dat onze landgenoot even later in verlegenheid wordt gebracht. 28. f3 Pg5 29. Kg2 was ook een optie.
28…Pg5 29. f4
Een nieuwe verzwakking van de pionnenstelling.
29…Pe6 30. Dg2 Dd6
31. De2?!
Weer een onnauwkeurigheid, waardoor zich nog meer moeilijkheden voordoen. Een betere mogelijkheid lijkt mij 31. Kf1 om de koning naar het centrum te brengen en zo de invalsvelden van de dame in de gaten te houden. Maar ook om eventueel met Dd2 de zwarte dame van de d-lijn te verjagen.
31…Dd5?! Heel sterk was nu waarschijnlijk 31…g5! waarna wit moet zien hoe hij de dreigingen nog kan opvangen.
32. Dg2 Dd6 33. h4 Pc7 34. h5 gxh5 35. gxh5 De7 36. Df3 Dd7 37. Pd1 Dd5 38. De2 Df5 39. Pf2
Carlsen zal zonder twijfel tevreden zijn geweest over zijn stelling. Maar vreemd genoeg blijkt hij de taaie defensie van Giri weer niet te kunnen kraken.
39…Pd5
Wit heeft hier grote problemen omdat zijn pionnen zwak zijn, zijn stukken niet samenwerken terwijl de zwarte stukken uiterst actief zijn geworden. Veel spelers zouden dit tegen de wereldkampioen niet droog hebben gehouden. Maar Giri toont zich wederom een uitstekend verdediger!
40. Kg2 c4
Die troef heeft Carlsen ook nog: een gevaarlijke vrijpion.
- bxc4 bxc4 42. Kg3 Uiteraard kan 42. Dxc4?? niet vanwege dameverlies: 42…Pxe3+
42…c3
Nou staat die pion al op de derde rij. Maar vreemd genoeg mag Giri nu ingaan op een afwikkeling die de zwarte winstkansen aardig reduceert.
43. Dxa6!
Heel knap gezien. Wit creëert hiermee een vrije a-pion. Zoals we weten heeft een paard het altijd moeilijk tegen een randpion.
43…c2 44. Dd3
Die heeft hij ook nog keurig moeten berekenen.
44…Pe7
Nu het paard is weggelokt, moet hij wel even de zwarte c-pion afstoppen. Dat kan het beste met 44…Dxd3 45. Pxd3 Pxe3 46. Pc1 is nauwelijks een probleem voor wit, vanwege zijn vrije a-pion.
45. Dc4 Dxh5 46. Dxc2+ Pf5+ 47. Kg2
Het is oppassen geblazen, de zwarte dame en het paard worden in stelling gebracht.
47…Dg6+
48. Kh2
Absoluut de enige zet. Men zie: 48. Kf1?? Pxe3+ met dameverlies. 48. Kh1 Pg3+ kost ook een dame. evenals na 48. Kf3 Ph4+ 49. Ke2 Dxc2+ 48. Kh3 Dg3# is zelfs mat.
48…Dg3+ 49. Kh1 g6
Zwart staat zelfs een pion achter, maar wit moet alle zeilen bijzetten om zijn spullen bij elkaar te houden…
50. De2 Pxe3
51. Pe4!
Giri heeft weer prima gezien dat hij kan afwikkelen naar een paardeindspel met een pion minder, waarin hij echter zijn randpion tegen het vijandelijke paard kan inzetten.
51…Dxf4 52. Dh2+ Dxh2+ 53. Kxh2 Pc4 54. Kg3 Kg7 55. a4 f5 56. Pg5 Kf6 57. Kh4
Het witte paard en zijn koning blokkeren gezamenlijk de twee verbonden zwarte vrijpionnen. Het zwarte paard mag nu eenmaal niet helpen omdat wit dan met zijn a-pion aan de haal gaat!
57…Pa5 58. Ph7+ Kg7 59. Pg5 Pc6 60. Pe6+ Kf6 61. Pg5 Ke5 62. Ph3
Zwart kan niet verder komen. Carlsen zag dat ook in en hij bood daarom hier remise aan.
½ – ½
Ronde 6
Wei, Yi – Giri, Anish
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6
De Berlijnse Muur. Giri opteert ongetwijfeld voor deze variant omdat hij geen zin heeft in een stelling waarin Wei zijn combinatoire talent kan tonen. Een stelling waarin snel dames van het bord gaan, lijkt op voorhand inderdaad een goede keuze.
4. O-O Pxe4 5. d4 Pd6 6. Lxc6 dxc6 7. dxe5 Pf5 8. Dxd8+ Kxd8 9. h3 h5 10. Pc3 Le7
11. Lf4
- Td1+ Ke8 leidt tot een heel populaire stelling in de grootmeesterpraktijk.
11…Le6
Tot zover is het allemaal nog ooit gespeeld in een partij Shomoev-Pimentel, 2015.
- Tad1+ In bovengenoemde partij ging de witspeler verder met 12. Pg5
12…Kc8
Giri besluit om de koning op de damevleugel op te bergen.
- Pg5 Lxg5 14. Lxg5 b6 15. g4
Wei gaat voortvarend te werk. Het hoofdplan voor wit is natuurlijk het naar voren spelen van de meerderheid op de koningsvleugel.
15…hxg4 16. hxg4 Ph4 17. Lxh4 Txh4 18. f3 Kb7 19. Kg2 Tah8 20. Th1 Txh1 21. Txh1 Txh1 22. Kxh1
Het is Giri gelukt om er heel snel een eindspel van te maken. Alle stukken zijn geruild, maar of dit is wat hij voor ogen had, betwijfel ik. Zwart heeft een dubbelpion, waardoor hij virtueel een pion achterstaat. Hij moet dus proberen van die dubbelpion af te komen, maar dat zal de witspeler niet aan meewerken. Daarbij is de loper op dit moment ook niet erg actief, mede omdat de pionnen van wit op wit staan.
22…c5
Een juiste beslissing. De koning moet in het spel gebracht worden.
- Kg2 Kc6 24. a4 a6
Zwart moet hoe dan ook snel vuist zien te maken op de damevleugel.
- Kg3
Wei speelt alles heel planmatig. Pion g4 wordt gedekt door de koning, waardoor f3-f4-f5 tot de mogelijkheden gaat behoren.
25…b5 26. axb5+ axb5 27. f4 b4 28. Pe4
Het paard is verjaagd, maar zwart kan nog niet zo goed bij de witte pionnen. Ik zat een tijdje naar deze stelling te turen toen die live op mijn scherm stond. En toen bedacht ik dat Giri met de loper ‘via de achterdeur (veld a2) moest zien binnen te komen. Toen zijn volgende zet op het bord verscheen, leek het mij dat hij de grootste problemen de baas was geworden. Maar nu ik achteraf hierover nadenk, vraag ik me af of dat wel zo is. Zeker met het gruwelijke slot van deze partij in het achterhoofd…
28…La2 29. Pd2!?
Deze zet leek mij tijdens de partij eigenlijk niets, maar gezien het nu volgende partijverloop zou Wei het wel eens veel beter gezien kunnen hebben…
29…Kd5?
Deze normale zet stuit op een paar bezwaren. Misschien had zwart het onooglijke 29…c4! moeten spelen om zich te redden uit dit wespennest. Er dreigt … c4-c3 dus wit zal wel 30. c3 moeten antwoorden. Na 30…bxc3 31. bxc3 Kd5 Dreigt onder omstandigheden …g7-g5, maar belangrijker is dat de loper via b3 bevrijd kan worden. 32. Kf3 Lb3 33. Ke3 Ld1 en zwart is alle problemen de baas. Na 34. Pf3 Kc5 kan wit geen vorderingen boeken. Zo loopt 35. Pg5 op niets uit na 35…Lxg4 36. Pxf7 Kd5 en remise is het meest waarschijnlijke resultaat.
- c3?
Wei doet het ook fout. Eindspelen blijven toch vreselijk moeilijk! Met 30. b3! had de Chinees het punt min of meer kunnen veiligstellen. De loper is definitief buitenspel gezet en ook …c5-c4 is aan banden gelegd. De zwarte koning mag niet naar binnen lopen omdat er dan een witte pion naar de overkant gaat. Bijvoorbeeld: 30…Kd4 [ Relatief het beste is 30…g5 maar dan wordt zwart ook uitgetempeerd zoals in de partij. 31. Kf3 Ke6 32. Ke4 gxf4 33. Kxf4 enzovoort.] 31. g5 Kc3 32. g6! fxg6 33. Pe4+ Kxc2 34. Pxc5 en het is uit.
30…bxc3 31. bxc3
31…g5?
Maar Giri heeft echt zijn dag niet. Na deze afschuwelijke misrekening krijgt hij dure nul aan zijn broek. Opnieuw had zwart zijn loper in het spel moeten brengen met 31…c4! gevolgd door …Lb3 waarna de remise binnen handbereik zou zijn geweest.
- Kf3
Het bal van fouten gaat vrolijk door. Nu kon het Chinese talent op zijn beurt weer een vol punt veilig stellen als hij hier 32. c4+!! had gevonden. Alleen met deze geniale zet had wit de winst afgedwongen. Een paar varianten ter illustratie: 32…Ke6 [ 32…Lxc4 faalt op 33. Pxc4 Kxc4 waarna wit een mooie doorbraak tot zijn beschikking heeft. 34. e6! fxe6 35. fxg5] [ Na 32…Kd4 heeft wit opnieuw de elegante pionnendoorbraak met 33. e6! fxe6 34. fxg5 Ke5 35. Kh4 en wit wint een soort veredeld pionneneindspel. Dat kan als volgt gaan: 35…Kd6 36. g6 Ke7 37. Kg5 Kf8 38. Kh6! Kg8 39. g7 e5 40. g5 en tegen de dreiging g5-g6 gevolgd door Pd2-e4-f6 is geen enkel idee voorradig.]
32…Ke6?
Giri zal zichzelf voor zijn hoofd slaan als hij later bedenkt dat hij driemaal de partij had kunnen redden met de ‘lelijke zet’ …c5-c4. Blijkbaar zat er een soort blokkade in zijn hoofd om die zet (pion op de verkeerde kleur voor de loper) niet te evalueren. Dat zal hem niet nogmaals overkomen! Dit was de laatste kans voor 32…c4! waarna de afschuwelijke loper op a2 in het spel gebracht kon worden.
- c4!
Nu profiteert Wei wel. We krijgen nu een mooi voorbeeld te zien van hoe een pluspion benut moet worden. Daar mag je namelijk van spreken, nu zwart met een waardeloze dubbelpion zit. Dit is een van de problemen die zwartspelers ook hebben in de ruilvariant van het Spaans. De Berlijnse Muur is een soort broertje van deze variant en dit type eindspel is de nachtmerrie van elke zwartspeler.
33…gxf4 34. Kxf4 f6
Het lijkt niet raadzaam voor zwart om wit meteen zijn beoogde vrijpion te geven, maar er is geen uitweg voor hem. Wachtzetten met bijvoorbeeld 34…c6 falen ook simpel vanwege 35. g5 Kd7 36. Kf5 Ke7 37. e6! fxe6+ 38. Kg6! [ Niet 38. Ke5?? wegens 38…Kf7 39. Kd6 Kg6 en als pion g5 valt, offert zwart straks de loper voor de laatste witte pion.] 38…e5 39. Kf5! Kf7 40. Kxe5 Kg6 41. Kf4 en dit lijkt heel erg op de partij.
- exf6 Kxf6 36. g5+ Kg6 37. Kg4
Dit is het ‘veredelde pionneneindspel’ waar ikeerder over sprak. De loper is gedomineerd door het witte paard, dus die kan niet zetten. Zwart heeft alleen nog de tempozet …c7-c6 en dan zijn ook zijn pionzetten op. Hij moet dus met de koning zetten. Omdat wit genoeg zetten met de koning kan doen, kan hij de zwarte koning gedwongen achteruit drijven, totdat die bijna ‘pat’ wordt gezet. Dan komt het paard in actie om voor matbeelden te zorgen. We zien het allemaal keurig afgespeeld worden door Wei.
37…Kh7 38. Kh5 In de notatie van de partij staat dat hier 38. g6+ is gespeeld. Deze zet staat er echt zoals ik die heb binnengehaald van de livetransmissie. Ik heb op drie verschillende site gecheckt en daar stond overal dat het zo was gegaan. Maar dat kan in mijn ogen niet. Want het geeft gewoon een pion weg en daarna zou zwart met …Lxc4 zijn loper voor de laatste pion offeren om remise af te dwingen. Vandaar dat ik een andere zettenreeks heb geconstrueerd van hoe ik denk dat het gegaan moet zijn. 38…Kg7 39. Kg5 c6 40. Kh5 Kg8 41. Kh6
38…Kg7 39. g6 Kg8 40. Kh6 c6 41. g7
En hier zal Giri het wel opgegeven hebben.
1-0
Bijzonder waar Carlsen het bij nagenoeg iedereen lukt, hij Giri niet omver krijgt. Misschien in de tweede match of zal die dan zelf weer omver geworpen worden. Knappe prestatie van Giri; ik hoop dat die ook weer eens wat meer volle punten tegen (sub)toppers pakt.
Ja, dat waren volstrekt onbegrijpelijke zetten aan het eind van de partij Wei Yi tegen Giri. Inmiddels op de site, die ik bezocht, gecorrigeerd tot 36. g5+ Kg6 37. Kg4 Kg7 38. Kh5 Kh7 39. g6+ Kg7 40. Kg5 c6 41. Kh5 Kg8 42. Kh6 1-0