Giri heeft overwinning nodig
Terwijl in Rio de Janeiro de Olympische Spelen in alle hevigheid zijn losgebarsten, wordt er elders in de wereld een toptoernooi gespeeld. Want in het Amerikaanse St. Louis wordt het jaarlijkse toernooi om de Sinquefield Cup gespeeld.
De handtekensessie voor het toernooi (foto Lennart Ootes)
Het is wel even wennen dat Magnus Carlsen er niet bij is. De wereldkampioen bereidt zich voor op de aanstaande tweekamp om de wereldtitel tegen Sergey Karjakin. Ze speelden allebei nog wel in Bilbao waar ze elkaar tweemaal troffen in de laatste onderlinge partijen die ze voor de WK-match speelden. Zoals u ongetwijfeld weet won Carlsen de eerste partij en eindigde de tweede in remise. Maar het deelnemersveld mag er wezen. Onze landgenoot Anish Giri neemt het op tegen Viswanathan Anand, Levon Aronian, Liren Ding, Hikaru Nakamura, Wesley So, Peter Svidler, Veselin Topalov en Maxime Vachier-Lagrave. Giri zal de nare ervaring van het laatste toernooi, waarin hij laatste werd, zonder ook maar één partij gewonnen te hebben, snel willen wegspoelen.
In de eerste ronde had Anish Giri wit geloot tegen de man in vorm, de Fransman Maxime Vachier-Lagrave. In de voorgaande toernooien (onder winst in het toptoernooi van Dortmund) had MVL een grote ratingwinst geboekt die hem op de tweede plaats van de ratinglijst had gebracht. Daarmee werd hij de vierde speler boven 2800.
De stand in de liveratings is:
Nadat hem dus een goede kans op de zege ontglipt was, moest Giri het in de tweede ronde met zwart opnemen tegen de Amerikaan Nakamura. Die ‘duwde’ hem in een variantje waarin wit het loperpaar veroverde. Giri staat erom bekend dat hij zelf graag met het loperpaar speelt en nu moest hij met zwart zich daartegen zo goed mogelijk zien te weren. Dat ging hem in het begin niet zo goed af, maar toen Nakamura niet het beste plan had gekozen, begon onze landgenoot terug te vechten. Hij koos voor een opzet waarin hij een stuk moest offeren tegen twee pionnen. Helaas bleek pas na afloop dat hij beter het paard had kunnen offeren in plaats van de loper die hij nu nam. Desalniettemin creëerde hij een enorme chaos die ook Nakamura – de man die toch zo geweldig kan rekenen – totaal boven het hoofd groeide. Toen Giri ook pardoes een toren in de aanbieding had gedaan, ontplofte de stelling bijna. Achteraf gezien bleek alles op een hersenschim te berusten. Wit had het torenoffer gewoon moeten aannemen waarna het zwarte initiatief snel doodgebloed was. Maar toen hij dat niet speelde, was Giri helemaal ‘back in business’! Er leek zelfs geen vuiltje meer aan de lucht toen hij helaas opnieuw misgreep. Hij had de puntendeling op de schoen, maar na een ongelukkige paardzet verdween de compensatie als sneeuw voor de zon. Met een toren achter (tegen weliswaar drie pionnen) vocht Giri voor wat hij waard was, maar nu liet de Amerikaan niet meer los. Hij offerde een kwaliteitje terug om een van de twee gevaarlijke zwarte paarden onschadelijk te maken en liet zijn vrije a-pion het werk doen.
Al met al een zeer inhoudsrijke partij en het toont ons ook een ander gezicht dan de Giri die wij zo goed kennen. Deze Giri speelt op het scherp van de snede en moet dan vaker dan hem en ons lief is, in het zand bijten. Maar eens zal het tij keren…
In de eerste ronde kwamen er twee partijen tot een beslissing. Topalov versloeg Svidler, na een vreselijke blunder in ongeveer gelijke stelling. En in het Amerikaanse onderonsje was het So die Nakamura te grazen nam.
Hieronder de blunder van de Rus:
Topalov, Veselin – Svidler, Peter
In deze stelling zou remise de meest waarschijnlijke uitslag zijn geweest.
25…Tb4?
Berust op een vreselijke misrekening. Na een zet als 25…Pxa5 moet wit nog even alle zeilen bijzetten om dat resultaat te bereiken. Dat lukt dan wel met 26. Txc7 [ Ingewikkelder is 26. Tc5 Tb1+ 27. Kh2 Dd6+ 28. Pe5 Pb3 29. Tc4 en hoewel wit een pion achterstaat, heeft hij genoeg spel.] 26…Tb1+ 27. Kh2 Dd6+ 28. De5 en er is voor beide spelers geen vuiltje aan de lucht.
- Dc3! Pxd4
Daar had hij kennelijk zijn zinnen op gezet.
- Dxb4 Pe2+ 28. Kh1
Opgegeven. En waarschijnlijk kwam hij er nu pas achter dat het paard op c1 verloren gaat door een dubbele aanval: 28. Kh1 Pxc1 29. Db8+ Kh7 [ 29…Kf7 30. Dxc7+] 30. Db1+
1-0
Hierbij de analyses van de eerste twee rondepartijen van Giri via de viewer:
Giri – Vachier-Lagrave
Nakamura – Giri
Giri, Anish – Vachier-Lagrave, Maxime
- e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6
Net vandaag staat er een stukje van Gert Ligterink in de Volkskrant over Maxime Vachier-Lagrave, kortweg MVL genaamd. Ligterink beschrijft dat de Fransman een van de weinige topspelers is die als zwartspeler uitstekend uit de voeten kan, mede door het scherpe openingsrepertoire dat hij aanhangt. Daar past de Najdorfvariant van het Siciliaans natuurlijk uitstekend bij. Volgens Ligterink geïnspireerd door het openingsrepertoire van Gary Kasparov te bestuderen!
- Le3 Pg4 7. Lc1 Pf6
Even kijken of Giri remise wil…
- 8. f3
Nee dus!
8…e5 9. Pb3 Le6 10. Le3 Le7
In de database treffen we de namen Kasparov en Anand vaak aan…
- Dd2 O-O 12. O-O-O Pbd7 13. g4 b5 14. g5 b4
- gxf6
- Pe2 Pe8 kwam voor in veel partijen waarvan Caruana-Gelfand, 2013 (0-1!) een heel belangrijker is.
15…bxc3 16. Dxc3 Pxf6 17. Pa5 Tc8 18. Pc6 De8 19. Pxe7+ Dxe7 20. Da5
Allemaal ‘grauwe’ theorie. Hier zijn Anand-Grischuk en Topalov-Grischuk beide uit 2011 belangrijke referentiepunten.
20…Tc6 21. Kb1
Onder andere gespeeld in de partij Robson-Troff, 2015. 21. Tg1 Anand en Topalov gingen beide verder met
21…Tfc8 22. Td2
- Tg1 levert een zetverwisseling op met bovengenoemde partij Topalov-Grischuk.
22…Ph5 23. Tg1
23…Dh4
Dit is het nieuwtje zijn van MVL. 23…Df6 was nog bekend, met 24. Le2 als antwoord.
- Le2
Giri ziet goed in dat hij de loper snel moet ontwikkelen omdat anders Pf4 hem zou domineren. Pion f3 is hulpbehoevend.
24…Pf4 25. Ld1
Zo is niet alleen f3 maar ook c2 gedekt. Maar belangrijker: na c2-c3 kan de loper naar de prachtige diagonaal a2-g8 gespeeld worden.
25…f5?!
Een wat voorbarige actie. MVL verzwakt de diagonaal a2-g8, precies die diagonaal die Giri zo graag in beslag wil nemen. 25…Ph3 26. Tg3 Df6
- exf5 Lxf5 27. Ka1!
Uitstekend berekend allemaal!
27…d5
De Fransman heeft inmiddels ook geconstateerd dat pion c2 taboe is. Met de tekstzet gooit er een pion tegenaan. Na het hebberige 27…Lxc2? zou wit zijn slag slaan met een paar mooie tactische pointes. 28. Txc2 Txc2 29. Lxc2 Txc2 (zie analysediagram)
Op het eerste gezicht lijkt het nog te gaan voor zwart maar Giri heeft prima berekend dat twee opeenvolgende dubbele aanvallen met de dame hem de winst bezorgen: 30. Da4! Dreigt De8# en Dxc2. Het antwoord is dus gedwongen: 30…Tc8 En dan volgt 31. Dd7! met de dubbele dreiging Dxg7# en Dxc8.
- c3!
Giri zet zijn plan door. Wit kan een pion winnen met 28. Lxf4 maar na 28…Dxf4 29. Dxd5+ Le6 heeft hij niet beter dan een zetherhaling. 30. Dd3 Lf5
28…Tg6
Hij verzoent zich met pionverlies. In elk geval slaagt hij erin om de onderste rij bij wit te verzwakken.
- Txg6 hxg6 30. Lxf4
Wit doet eindelijk afstand van zijn loperpaar om die mooie pion op d5 te kunnen consumeren.
30…Dxf4 31. Dxd5+ Kh7
Een gezonde pion meer, superieure centrumpositie, wat wil je nog meer. Zeker als je Giri heet en bekend staat om je uitstekende eindspeltechniek. Maar zolang er dames op het bord staan, hoe lastig blijkt dit nog te zijn.
- Lb3 a5!?
Met de moed der wanhoop probeert zwart tegenkansen te creëren.
- a4
Voorlopig houdt wit alles onder controle, hij mag uiteraard a5-a4-a3 niet toelaten.
33…Te8
Een belangrijk moment. Zwart heeft een nare dreiging in de stelling gevlochten: …Lf5-e6. Omdat de witte dame Td2 gedekt moet houden (of de zwarte toren moet aanvallen), is het niet eenvoudig om hiervoor een goed antwoord te vinden.
- Ka2?
Helaas. Hij slaagt er niet in om het ‘droog’ te houden… Hij had het bepaald niet gemakkelijke 34. Db5! moeten vinden. Daarmee gaat hij met de dame uit de diagonaal a2-g8, zodat die dreiging in elk geval verhinderd is. Een mogelijk vervolg is 34…Te7 [ Niet goed is 34…Dxd2 35. Dxe8 en dan helemaal niet 35…Dxh2?? wegens 36. Dg8+ Kh6 37. Dh8+ Kg5 38. Dxh2 met damewinst.] 35. De2 (zie analysediagram)
en wit houdt alles gedekt met behoud van zijn pluspion.
34…Le6!
MVL grijpt zijn kans: het witte voordeel verdwijnt als sneeuw voor de zon. En dat nog wel in de zomer…
- Dc6
Giri ziet nu pas wat hij heeft gedaan. Er zit een heel gemene truc in de stelling. Essentieel is dat ook 35. Db5 tot niets leidt. 35…Dxd2 36. Dxe8 Lxb3+ 37. Kxb3 Dd1+ en wit heeft niets.
35…Lxb3+ 36. Kxb3 Tb8+ 37. Kc2
37…Txb2+!
Daar ging het om.
- Kxb2 Dxd2+ 39. Kb3
Zwart heeft zijn pion terug en het resterende eindspel is voor beide spelers link om daarin voor de winst te gaan.
39…Dxh2 40. Dd5 De2 41. Dxa5 Dd1+ 42. Kb2
Hij verzoent zich met de puntendeling. Ook een ‘ultieme’ winstpoging met 42. Kc4 loopt op niets uit. Zwart houdt simpel remise met 42…Df1+ 43. Kc5 Dxf3 en wit moet zelfs gaan oppassen.
42…Dd2+ 43. Kb3 Dd1+ 44. Kb2 Dd2+ 45. Ka3 Dc1+ 46. Kb4 Db1+ 47. Ka3 ½ – ½
Nakamura, Hikaru – Giri, Anish
- Pf3 d5 2. d4 Pf6 3. c4 e6 4. Pc3 c6 5. Lg5 dxc4 6. a4 Lb4
- e4
- e3 b5 geeft een overgang naar de Noteboomvariant.
7…Da5
7…Lxc3+ 8. bxc3 Da5 kwam op het bord in een partij Wang-Carlsen, 2009, die door zwart gewonnen werd.
- 8. Ld2 c5 9. Lxc4 cxd4 10. Pxd4 O-O
- Pc2
Wit gaat voor het loperpaar. Vrijwel alle partijen die ik met dit systeem heb gevonden, werden door wit gewonnen. Zou Giri onvrijwillig in een systeem zijn beland dat hij niet prettig vindt? 11. De2 is hier vaker gespeeld.
11…Pc6
11…Dc7 was de keuze van Shirov tegen Potkin in 2011 maar ook hij kon de nederlaag niet ontlopen.
- Pxb4 Dxb4 13. b3 De7 14. O-O Td8
- Te1
Een nieuwe zet. In Legemaat-Smith, 2013 kwam 15. De1 op het bord.
15…Pe5 16. Lf1 Ld7 Naar ‘binnen duiken met het paard’ heeft geen zin. Wit antwoordt heel sterk met 16…Pd3 17. e5 Pe8 18. Te3 en het paard wordt weer verdreven.
- De2
Het oogt wat vreemd allemaal wat Nakamura doet, maar vooralsnog heeft zwart – ondanks zijn harmonieuzere stukkenopstelling – geen gelijkspel. Het witte loperpaar zal straks een macht worden.
17…Lc6
Op 17…Tac8 18. Ted1 Le8 kan 19. Le1 volgen. Wit streeft ernaar om alle zware stukken te ruilen want in een eindspel met louter lichte stukken en pionnen op twee vleugels, weegt het bezit van het loperpaar heel zwaar.
- Lg5 Misschien had Nakamura moeten kiezen voor 18. Ted1 zodat de loper naar e1 teruggespeeld kan worden. Net als in bovengenoemde variant kan hij dan voor het eindspel gaan.
18…h6 19. Lh4 Pg6 20. Lg3 Td7
Gezien het vervolg is het de vraag of deze verdubbeling brengt wat de zwartspeler zich ervan voorgesteld heeft. Telkens moet bekeken worden wat het effect is van de dameuitval naar b4. Wit heeft steeds 20…Db4 21. Dc4 als antwoord klaarliggen. Na 21…Dxc4 22. Lxc4 zou zwart zich echter hebben kunnen ontdoen van het witte loperpaar met 22…Ph5 Het lijkt me dat deze stelling totaal in evenwicht moet zijn.
- f3 Tad8 22. De3 a6 23. Tab1
23…Db4?!
Slecht getimed. De damezet komt m.i. op een verkeerd moment. Zwart kon misschien beter proberen de samenhang tussen de witte stukken wat te verstoren met 23…Ph5 24. Lf2 Phf4 25. Ted1 Df6 Nu kan hij op tactische wijze zijn paard redden met 26. g3 Pd3 27. Txd3 Txd3 28. Lxd3 Dxc3 maar na 29. Le2 heeft wit nog altijd dat loperpaar. Een ander idee is 23…e5 om wat meer grip op het centrum te krijgen. Dan moet er wel weer een paard naar d4 omgespeeld gaan worden. Al met al blijft wit wat prettiger staan.
- Tec1 e5 25. Le1
De loper is nu toch op zijn ideale veld geland.
25…De7
- Pa2?!
Geeft de tegenstander een beetje lucht, hoewel de dreiging Lb4 ook hier lastig is voor zwart. Heel sterk was nu waarschijnlijk 26. b4! Na 26…Tc7 27. b5 axb5 28. Pxb5 moet zwart ook zijn tweede loper voor een paard geven. Voor de stelling na 28…Lxb5 [ Na 28…Tcd7? 29. Lb4 De8 30. La5 Tb8 31. Lb6 wordt zwart helemaal ingesnoerd. Ziehier hoe krachtig dat witte loperpaar kan worden.] 29. Txb5 geef ik geen cent meer.
26…Td4
Zo wil hij Lb4 tegengaan, maar het middel is misschien erger dan de kwaal.
- La5 T8d7 28. Lc3
Wit wint materiaal, maar dit geeft Giri nog wel de gelegenheid om terug te komen in de partij. Helaas offert hij het verkeerde stuk. Na 28. Lb6! Td2 29. Lc5 De8 30. Pb4 was de situatie ook al uiterst bedenkelijk geworden voor zwart.
28…Lxe4?!
Dat is bijzonder jammer, want als hij met het andere stuk had geofferd, was hij helemaal terug in de partij geweest. Met 28…Pxe4! kon Giri zich naar hartenlust gaan uitleven. 29. fxe4 [ 29. Lxd4 exd4 30. De1 d3! 31. Txc6 ( Nu zou 31. Tc4? zelfs verliezen voor wit na 31…d2 32. Dd1 Pf4! 33. fxe4 Lxe4 (zie analysediagram)
In deze stelling staat zwart maar liefst een toren achter, maar zijn dreigingen zijn vreselijk sterk en dat bezorgt hem zelfs de winst. 34. Txe4 Noodzakelijk anders kwam hij in een matnet terecht. { 34. Tb2 Ph3+ 35. gxh3 Dg5+ 36. Kf2 Df4+ 37. Kg1 De3#} 34…Dxe4 35. h3 En vanwege de loeisterke vrijpion op d2, de mooie samenwerking tussen de zwarte stukken en ook het gebrek daaraan bij de witte stukken, levert zwart een winststelling op.) 31…bxc6 32. Dxe4 Dc5+ 33. Kh1 Dc2]
- fxe4 Txe4 30. Da7!
30…b5?
Het gaat nu snel bergafwaarts. Met 30…Pf4 viel er misschien nog wat eer te behalen.
- Dxa6 Pg4
Hij draait de zetten maar om. Misschien heeft Giri gedacht dat hij met 31…Dc5+ 32. Kh1 Pg4 een sterke tegenaanval zou krijgen en kwam hij er nu pas achter dat wit met het afgemeten 33. Le1! dit initiatief snel kan neerslaan.
- h3 Dc5+ 33. Kh1 Pf2+ 34. Kh2 De3 35. Te1
- Dc8+ Pf8 36. Te1 kon ook.
35…Df4+ 36. g3 Df5 37. Lg2 Th4!?
Tja, je moet wat als je verloren staat…
- Da8+ Kh7
- Df3?
Nakamura toont zich niet bepaald koelbloedig. Wit kon nu simpel de toren van het bord nemen met 39. gxh4 want 39…Td3 40. Tb2 Df4+ 41. Kg1 Pxh3+ 42. Lxh3 Txh3 verliest bijvoorbeeld door 43. De4 en de zwarte aanval loopt dood.
39…Txh3+ 40. Kg1 Dxf3 41. Lxf3
41…Pd3?
Ach, ach. Giri heeft echt zijn dag niet. Met het fraaie 41…Pg4! kennelijk toch niet gemakkelijk te vinden, zelfs voor een topgrootmeester niet. .. 42. Lxg4 Txg3+ 43. Kf2 Txg4 (zie analysediagram)
was zwart helemaal terug in de partij gekomen. Hij heeft voldoende pionnen voor het verloren gegane stuk. 44. axb5 [ Misschien kan wit nog op winst spelen met 44. Tbd1 Txd1 45. Txd1 bxa4 46. b4 maar na 46…Ph4 47. Tg1 Tf4+ 48. Ke2 g5 lijkt mij dat zwart volop meedoet!] 44…Tf4+ leidt tot een soort eeuwig schaak variant. De witte koning kan niet uit de schaakjes komen.
- Te3 Txg3+ 43. Kh2
Nu blijkt dat de zwarte stukken zo ongelukkig komen te staan dat hij de witte a-pion nauwelijks meer kan afstoppen.
43…Txf3
Hij probeert van de nood een deugd te maken, maar echt helpt niet meer. Dat blijkt uit 43…Tg5 44. Td1 Pc5 45. Txd7 Pxd7 46. a5 en de vrijpion valt niet meer af te stoppen.
- Txf3 bxa4 45. bxa4 e4 46. Tf5 Ph4 47. Tfb5 Pf4
Op het oog heeft zwart nog sterke paarden en mogelijk tegenspel tegen de witte koning. Maar een toren is meestal veel meer waard dan drie pionnen. Nakamura laat nu niet meer los.
- T5b4! Td3
48…f5 kon niet vanwege 49. Tb7 en zwart moet de torens ruilen omdat hij anders ten gronde gaat aan de zwakte van g7.
- Txe4
Daarmee wordt een belangrijk steunpunt weggeslagen.
49…g5
De aanval tegen de witte koning is onschuldiger dan hij lijkt. De witte monarch ontsnapt als volgt aan de schaakjes: 49…Th3+ 50. Kg1 Tg3+ [ 50…Pf3+ 51. Kf2] 51. Kf2 Tf3+ 52. Ke1 Phg2+ 53. Kd1 49…Pf3+ 50. Kh1!
- Txf4!
Zo breekt Nakamura de zwarte macht kapot.
50…gxf4 51. Tf1 Er was ook niets tegen 51. a5
51…Pf3+ 52. Kh1 Kg6 53. a5 Kf5 54. a6 Pg5 55. a7 Th3+
Hij moet zijn troeven nu uitspelen. Maar wit vangt die nu koeltjes op. Verdedigen met 55…Td8 56. Tb1 Ta8 57. Ld4 had sowieso geen zin.
- Kg1 Tg3+ 57. Kf2 Pe4+ 58. Ke1 Tg8 59. Ld4
Die troefkaart op a7 is van cruciaal belang voor wit.
59…Kg4 Na 59…Ta8 moet de witte toren omgespeeld worden naar veld b8. Dat lukt met 60. Th1 Kg6 61. Th2 gevolgd door Tb2.
- Le5
Behalve de dodelijke dreiging Txf4 valt ook Lb8 gevolgd door a8D niet meer te verhinderen. Zwart gaf het derhalve op.
1-0
(Alle foto’s zijn van Lennart Ootes)
“Maar eens zal het tij keren…” Goed dat je in Giri blijft geloven! Wellicht zijn er belangrijkere dingen in zijn leven op dit moment :-).