Schaakrubrieken weekend 6 augustus 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
In de stad van Hamlet
Jan Timman vertelde eens dat hij na een toernooi samen met zijn collega’s Alexei Shirov en Eric Lobron in een bar terecht was gekomen en dat Shirov daar in slaap was gevallen, een welverdiende rust na het zware denkwerk van die week. Timman en Lobron stonden tegen het meisje achter de bar vrolijk op te scheppen wat een geweldige schakers ze waren. Het barmeisje wees op Shirov en vroeg of die ook zo’n sterke schaker was. „Ja, heel sterk, maar niet zo sterk als w ij”, zei Jan. Toen hij wakker was geworden en erachter kwam wat er gezegd was, was Shirov erg boos. Hij heeft zijn genoegdoening wel gehad, want de onderlinge score tussen hem en Timman is vrij gunstig voor hem.
In het Xtracon Open in de Deense stad Helsingør, waar het kasteel van Shakespeares Hamlet staat, voegde Shirov er tegen Timman weer een puntje aan toe. Een gevecht tussen twee legendes, werd die partij genoemd. Hoe oud moet je zijn om een legende te worden genoemd? Ik las na dat toernooi een artikel met de titel ‘Schaaklegendes geïnterviewd in Denemarken’. Jan Timman (64) was de oudste legende die in Helsingør had meegespeeld. Hij wordt al jarenlang een levende legende genoemd en dat bevalt hem niet erg, omdat hij het vindt klinken alsof hij al dood is. Het gebeurt overigens zelden in Nederland, waar hij gewoon rondloopt als een levend mens, maar wel vaak in het buitenland. Het schaakgetal 64 van zijn leeftijd lijkt me overigens een goede gelegenheid om dit jaar een prachtig internationaal Jan Timman-toernooi te organiseren, maar de Nederlandse schaakgemeente moet dan wel opschieten om zijn dankbaarheid op tijd te tonen. De andere geïnterviewde legendes in Helsingør waren Julio Granda Zuniga (49), Simen Agdestein (49) en Alexei Shirov (44). Zijn die er niet te vroeg bij? Soms klonken ze inderdaad wat ouwelijk. Ik herinner me een montere contactadvertentie die lang geleden door Gerard Reve werd geplaatst: „Jongeman, 50 jaar…” Een legende kun je altijd later nog worden. Het toernooi werd gewonnen door de Duitser Matthias Blübaum (19), die 8 uit 10 scoorde. Shirov werd tweede met evenveel punten maar minder weerstandspunten, en Timman scoorde 7½ punt.
Alexei Shirov-Martin Burrows, Xtracon Open, Helsingør 2016
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 La6 5. Dc2 c5 6. d5 Dit pionoffer wordt tegenwoordig beschouwd als de enige manier om het zwart moeilijk te maken.
6…exd5 7. cxd5 Lb7 8. Lg2 Pxd5 9. 0-0 Le7 10. Td1 Pc6 11. Df5 Pf6 12. e4 g6 13. Df4 Ph5 De gebruikelijke zet is 13…0-0, wat al een paar keer tegen Shirov was gespeeld en er inderdaad beter uitziet. 14. Dh6 Lf8 Hij had waarschijnlijk beter met 14…d6 en 15…Dd7 aan de ontwikkeling van zijn stukken kunnen werken. 15. De3 De7 16. Pc3 Pb4 Goede raad was duur, maar dit is beslist niet de oplossing. 17. Pb5 d5 17…Pc2, wat misschien de bedoeling was, ging niet goed wegens 18. Dc3. 18. exd5 0- 0-0 Ook in het eindspel na 18…Dxe3 19. Lxe3 heeft wit een winnende aanval. 19. Pxa7+ Kb8 20. Da3
Fransman Vachier is ’s werelds gevaarlijkste zwartspeler
Magnus Carlsen mag de succesvolste schaker van dit moment zijn, Maxime Vachier Lagrave is een goede tweede. Dankzij drie schitterende resultaten in de laatste twee maanden won de Fransman dertig ratingpunten en steeg hij naar de tweede plaats op de wereldranglijst. Hij was de uitblinker tijdens het Frans teamkampioenschap met een score van 8,5 uit 10, hij won het elitetoernooi in Dortmund met 5,5 uit 7 en hij versloeg Peter Svidler in een match in Biel met 3-1. Zij die zich herinneren hoe de verhoudingen in de schaakwereld veertig jaar geleden lagen, vragen zich soms af welke revolutie een Noor en een Fransman aan de top van de wereldranglijst heeft gebracht. Frankrijk en Noorwegen behoorden rond 1975 tot de zwakste Europese landen, die op de Olympiade steevast in de achterhoede eindigden. Tegenwoordig bloeit het schaken in Noorwegen en telt de Franse schaakbond vijftig grootmeesters. MVL, zoals zijn collega’s Vachier noemen, gaat door het leven met bijnamen als de professor en de vriendelijke nerd. Hij ziet er inderdaad meer uit als een man die een succesvolle academische carrière nastreeft dan als een beroepsschaker. Maar de schijn bedriegt misschien. Op zijn Twitterpagina staat een grote foto van de door hem bewonderde Roger Federer en hij deelt met zijn volgers alle hoogstandjes van zijn favoriete voetbalclub Olympique Lyon. Vachier heeft zijn openingenrepertoire opgebouwd aan de hand van dat van Gari Kasparov. Met de zwarte stukken speelt hij niet het voorzichtige spel waarvoor bijna al zijn generatiegenoten kiezen in navolging van Kramnik en Carlsen. Integendeel, dankzij zijn grote kennis van het Grünfeld-Indisch en de dynamische Najdorf-variant van het Siciliaans is hij ’s werelds gevaarlijkste zwartspeler. Niet altijd verlopen zijn spannende openingsavonturen naar wens. In de derde partij van de match tegen Svidler kwam Vachier in grote moeilijkheden. Hij werd gered door zijn tegenstander, die in tijdnood een mataanval over het hoofd zag.
Svidler – Vachier Lagrave Biel 2016
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. h3 Dit soms door Bobby Fischer gekozen zetje is tegenwoordig zeer in de mode. 6 … e6 7. g4 h6 8. Lg2 Le7 9. h4 Pc6 10. g5 hxg5 11. hxg5 Txh1+ 12. Lxh1 Ph7 13. Pxc6 De inleiding tot een verantwoord pionoffer. Na 13. f4 Pxd4 14. Dxd4 e5 (15. fxe5 Pxg5) heeft wit niets. 13…bxc6 14. g6 fxg6 15. Dd3 e5 Er dreigde 16. e5. Te passief is 15 … Pf8 16. Le3, gevolgd door 17. 0- 0-0.
16. Dc4 Ld7 17. Ld2 Lg5 18. 0-0-0 Df6 19. Pa4 Tb8 20. Lxg5 Dxg5+ 21. Kb1 Pf6 22. a3 Dh4 23. Dd3 Zwarts stelling begint te kraken. De volgende zet geeft het witte paard een prachtig veld op c5.. 23 … d5 24. Pc5 d4 25. Dxa6 Dxf2 26. Tf1 Dg3
Jorden van Foreest
Het grootste Nederlandse talent op dit moment is Jorden van Foreest. Pas zeventien jaar, de jongste grootmeester van eigen bodem met een mooie schaaktoekomst in het verschiet. Zijn kracht en prestaties nemen in lijn met de hoge verwachtingen toe: hij staat nu al bij de eerste tien op de ratinglijst. Onlangs behaalde hij een indrukwekkende overwinning in het Open toernooi in de Franse wintersportplaats Vaujany met de monsterscore 8/9! Twee fraaie overwinningen uit dat toernooi.
J. van Foreest – B. Chatalbashev
Boris Chatalbashev is een Bulgaarse grootmeester, die vier keer nationaal kampioen werd van zijn sterke schaakland, uitkomt voor het Bulgaarse Olympiade-team, al zo’n dertig toernooien won en sinds 2010 ook als trainer werkzaam is. Ondanks zijn grote staat van dienst wordt hij door Jorden opgerold.
1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 c6 4.f4 d5 5.e5 Ph6 6.Pf3 f6 7.Ld3 0-0?! In deze moderne verdediging moet zwart altijd oppassen voor aanval en met de gespeelde zet vraag je er bijna om aangevallen te worden (h3 en g4). Spelers met een antenne voor naderend gevaar wachten met 0-0 (bijvoorbeeld 7…Lf5 of 7…Lg4) om de mogelijkheid open te houden voor 0-0-0. Boris gaat overigens heel bewust op de komende ontwikkeling af, hij heeft een plan. 8.h3 fxe5 9.dxe5 c5 Dat was het idee, zwart krijgt centraal spel en er moet gepointeerd gereageerd worden anders kan het snel omslaan. 10.b3 e6 11.h4! Dat is een goede beslissing, beter dan het obligate 11.g4. Zwart wordt gedwongen tot actie want anders neemt de aanval simpel in kracht toe met h5. 11…c4 12.bxc4 dxc4 13.Lxc4 Dc7 14.De2 Pf5 15.Pe4 b5?! Om na 16.Lxb5 Lb7 in troebel water te vissen maar wit laat zich niet afleiden. 16.Lb3 b4 17.g4 La6 18.Df2 Dc6 19.gxf5 Dxe4+ 20.De3!
J. van Foreest – C. Bauer
In de slotronde was Christian Bauer de tegenstander, de regerend kampioen van Frankrijk, die dit toernooi in 1996, 2012 en 2015 won en enkele openingsboeken op zijn naam heeft staan. 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 Le7 5.e5 Pfd7 6.Lxe7 Dxe7 7.f4 De Steinitz-variant in het klassieke Frans, die al gespeeld werd in de tijd van de gebroeders Van Foreest, de betovergrootvaders van Jorden, rond 1900. 7…a6 8.Pf3 c5 9.Dd2 Pc6 10.dxc5 Pxc5 11.Ld3 0-0 12.0-0 f6 13.Pe2 Pxd3 14.Dxd3 Ld7 15.Ped4 fxe5 16.Pxe5 Pxe5 17.fxe5
17…Db4 18.Tfb1 Tf4 19.c3 Dc5 20.Dd2 Taf8 21.Te1 Lb5 22.a3 h6 23.h3 De7 24.Te3 Df7 25.Tf3 Txf3 26.Pxf3 Df4 27.Dxf4 Txf4 28.Te1 Ld3 29.Pd4 Kf7 30.g3 Te4 31.Txe4 Lxe4 32.Kf2 g5 33.Ke3 Lg2 34.h4 Lf1 35.a4 b6 36.b3 a5 37.Pc6 Ke8 38.hxg5 hxg5 39.b4 Kd7 40.Pd4 Lc4 41.bxa5 bxa5 42.Kf3 La6 43.Kg4 Lc8 44.Pb3 Kc6 45.Pxa5 Kc5 46.Kxg5 Ld7 47.Kf6 Lxa4 48.g4 Kb6 49.g5 Kxa5 50.g6 Lc2 51.g7 Lh7 52.Kxe6 zwart gaf op. Eind deze maand zal Jorden de krachten meten met degenen die boven hem staan tijdens het NK en hij zou wel eens voor een aangename verrassing kunnen zorgen.
Het is eigenlijk een schandaal dat ik vergeten ben om vorige maand aandacht te besteden aan het overlijden van Victor Korchnoi. Ik werd eraan herinnerd door zijn foto op de voorpagina van Chess en het ‘In memoriam’ in het schaaktijdschrift. Hij was een van de grootste schakers aller tijden. Dat hij nooit wereldkampioen werd, is mede te wijten aan allerlei politieke complotten in de voormalige USSR die hem bleven achtervolgen, ook nadat hij in 1976 politiek asiel had gekregen in Nederland. Het komt natuurlijk ook doordat hij de formidabele Karpov steeds op zijn weg vond, die wel werd gesteund door de kliek waarvan nu Putin de erfgenaam is. In de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw streed hij voortdurend om de hoogste eer, bijvoorbeeld in deze fraaie partij tegen een andere wereldkampioen die ook niet bepaald geliefd was bij het Sovjetgebroed onder leiding van Stalinvriend Botwinnik.
Korchnoi-Spassky
1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 Le7 4.cxd exd 5.Lf4 c6 6.Dc2 g6 7.0-0-0 Pf6 8.f3 Pa6 9.e4 Pb4 10. Db3 Le6 dreigt dxe dus 11.e5 Pd7 12. a3 a5!! offert voor de aanval 13.axb axb 14.Pb1 c5 15.g4 c4 16. De3 Ta2 17. h4! haast Siciliaans: tegengestelde aanval, wie slaagt? Da5 18.Th2 Ta1 19.Ld3! offert terug maar Spassky wil de aanval doorzetten b3? Nu kan wit op de damevleugel stabiliseren en op de andere kant gaan stormen: 20.Pe2 Lb4 21.h5 0-0? gewaagd 22.hxg fxg 23.Tdh1 cxd3 moest nu wel 24. Dxd3 Dc7+ 25.Pc3 Een dameoffer dreigt Pb6? helpt niet 26.Dxg6+ hxg 27.Th8+ Kf7 28.T1h7+ Ke8 29.Txf8+ Kxf8 beter Lxf8 30.Txc7 Pc4 31.Txb7 heeft dus twee pionnen opgeleverd Lxc3 32.bxc b2+33.Kc2 Ke8 34.Lg5 de rest is techniek Ta6 35.Pd2 Lc8 36.Te7+ Kf8 37.Pxc4 dxc 38.Kxb2 Tb6+ 39. Kc2 Lb7 40.Txb7 natuurlijk Txb7 41.f4 Th7 42.Kb2 1-0, kwaliteit tegen 3 pionnen.
Nog een andere grootheid uit het verleden komt in Chess aan de orde: de legendarische Sultan Khan, een haast analfabete knecht van een Indiase Maharadja, die hem meenam naar Engeland om met zijn schaakcapaciteiten te pronken. En inderdaad bleek Sultan Khan een talent, hij won de Britse titel. Beroemd is ook zijn overwinning in 1930 op de ex-wereldkampioen Capablanca – u vindt deze partij in het julinummer. Helaas ging zijn baas in 1933 weer terug naar India en nam Khan mee. We zullen nooit weten hoever hij had kunnen komen. Er worden in dit nummer ook actuele toernooien toegelicht door een keur van partijen met deskundige analyses. Bijvoorbeeld van de Vugar Gashimov Memorial waar Giri had kunnen winnen, ware het niet … De rubriek ‘Find the winning moves’, oplopend van simpel naar moeilijk kan ook een aantal uurtjes schaakplezier opleveren met voldoening als de oplossing wordt gevonden. Hetzelfde geldt voor ‘How good is your chess’, de rubriek van Daniel King.
Probleem 2592 is een tweezet van Gooderson.
Sleutelzet 2590:1.Dg2!
Een grappige en leerzame partij
Het zomercircuit draait op volle toeren. Hilversum, Haarlem, Amsterdam, Leiden en Dieren zijn gespeeld, dit weekend begint Vlissingen. Er zijn mensen die het ene toernooi aan het andere rijgen en in zes weken tijd meer dan dertig partijen spelen. Dat zijn vooral scholieren en studenten. Het Open kampioenschap van Nederland in Dieren komt voort uit het oudste schaaktoernooi van Nederland. In 1873 werd de Nederlandse Schaakbond opgericht met als doel jaarlijkse bondswedstrijden te organiseren. Dat gebeurde in steeds andere plaatsen. Sinds 1955 heet de hoofdgroep ‘Open kampioenschap van Nederland’. In 1969 streek het toernooi neer in Rheden, een dorp in de gelijknamige gemeente nabij Arnhem, waartoe ook Dieren behoort. Het is tegenwoordig een sterk internationaal toernooi, met deze keer tien grootmeesters. Ook is het gewoon een vakantietoernooi, waar veel deelnemers verblijven op campings in de buurt, met de daarbij horende nevenactiviteiten.
De laatste ronde werd eergisteren gespeeld en volgende week vertel ik u over het toernooiverloop. Op het moment van schrijven ziet het ernaar uit dat het spannend blijft tot en met de laatste ronde. Er lijken deze keer geen jonge Nederlanders boven uit te springen. Lucas van Foreest, onze hoofdpersoon van twee weken geleden, in elk geval niet. Thomas Beerdsen, onze held van vorige week, zou nog voor een verrassing kunnen zorgen. Nick Maatman zou dat ook kunnen. De Fries werd in 2013 op zeventienjarige leeftijd jeugdkampioen van Nederland. Het is dan onvoorspelbaar wat daaruit voortkomt en dat zei hij zelf ook direct in een interview: “Ik zou wel grootmeester willen worden, maar ik zie wel wat het wordt.” Nu, drie jaar later, staat hij nog steeds niet in de Nederlandse top honderd. In Dieren speelde hij in de tweede ronde wel remise tegen de sterke grootmeester Igor Khenkin. Een ronde later ging hij tegen grootmeester Csaba Horvath echter hard onderuit. Het was een grappige partij.
Maatman-Horvath
1.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.Pf3 c5 4.Lxf6 gxf6 5.e3 Pc6 6.c3 e5 We zitten al in een stelling die weinig eerder is voorgekomen. Het komt al vroeg aan op zelf nadenken. 7.Pbd2 e4 8.Ph4 f5 9.Dh5 cxd4 10.cxd4 Da5 11.Pxf5 Pb4 Wit heeft een pion gewonnen, maar dreigt op de koningsvleugel voorlopig niets. Zwart vindt zijn actie op de damevleugel sterker. 12.Tc1 Dit gaat mis, maar een koningszet is ook niet prettig. 12…Pxa2 13.Ta1 Lb4 14.Td1 Het zwarte paard pennen op de a-lijn was dus geen goed plan. 14…Ld7 15.Pg7+ Kf8 16.De5 Tg8 17.Ph5 La4 18.Pf6
18…Tg7 19.b3 Lxb3 20.Pd7+ Kg8 21.Pf6+ Kh8 22.Ph5 Lf8 Zowaar, dat heeft wit bereikt. Maar met zijn dame en paard kan hij niets uitrichten wat opweegt tegen zwarts overwicht op de damevleugel. Wits grootste manco is het niet ontwikkelen van zijn koningsvleugel. Leerzaam om te zien hoe dat genadeloos wordt afgestraft. 23.Tb1 Tc8 24.Le2
Voor beginners A7085
Voor gevorderden B7085
Het supertoernooi in het Spaanse Bilbao leverde een overwinning op voor wereldkampioen Magnus Carlsen. Met de topspelers Nakamura, Karjakin, Giri, So en Wei werd een dubbelrondig toernooi gespeeld. Met de telling 3 punten voor winst en 1 punt bij remise werd Carlsen eerste met 17 punten. Nakamura volgde met 12 punten, Carlsen verloor hiervan met wit in de eerste ronde. De jeugdtalenten Wei en So scoorden met 11 punten. De uitdager in het najaar voor het wereldkampioenschap Karjakin haalde 9 punten. Nederlander Giri viel tegen en eindigde als laatste met 7 punten. Giri verloor voor het eerst in een lange partij van wereldkampioen Carlsen.
Carlsen – Giri
1. d4 d5 2. Lf4 Carlsen speelt het zogenaamde zeer veilige en degelijke Londen-systeem. Hij vermijdt daarmee veel theoretische uitgekristalliseerde openingsvarianten. 2. …Lf5 Giri doet Carlsen na. Deze zet is de laatste tijd wel populair. 3. e3 e6 4. Ld3 Lxd3 5. Dxd3 c6 6. Pd2 Pf6 7. Pgf3 Le7 8. 0-0 0-0 9. h3 Pbd7 10. a4 Dit is een nieuwe zet die gericht is tegen Db6. Meestal wordt hier 10. c4 gespeeld. 10…c5 11. a5 c4 12. De2 b5 13. axb6 axb6 14.Pe5 Pxe5 15. dxe5 Pd7 16. Dg4
