Schaakrubrieken weekend 20 augustus 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Chinese jongeren
Er is wel eens geschreven dat in de toekomst het wereldkampioenschap zal worden bestreden door Chinezen uit China en Chinezen uit de Verenigde Staten. Over de grote hackersoorlogen is zoiets ook wel eens geopperd. De Chinese grootmeester Wei Yi (17) is al beroemd. De Amerikaanse grootmeester Jeffery Xiong is dat nog niet, maar hij is pas 15 jaar. Aan beide kanten zijn nog veel meer veelbelovende Chinese jongeren. In de vijfde ronde van het Hogeschool Zeeland Toernooi, anderhalve week geleden, moest het zestienjarige Chinese meisje Ye Yuan tegen de Amerikaan Awonder Liong.
Liong is 13 jaar, internationaal meester en hij heeft een rating van 2465. Yuan heeft nog een bescheiden rating van 2166, maar ze won wel en kwam daarmee op 5 punten uit 5 partijen. Noem het voor mijn part een opacomplex, maar als ik foto’s zie van dat schattige meisje aan het schaakbord, wil ik dat ze wint. Na die overwinning op Liong was het overigens uit met de pret voor Yuan, want in de volgende ronde werd ze verslagen door Loek van Wely en in de laatste drie rondes kon ze nog maar een half punt aan haar totaal toevoegen. Er deden zeven Chinezen mee in Vlissingen en negen spelers uit India, een teken dat aan vreemde kusten de naam van Vlissingen luid resoneert. Er was nog een andere opmerkelijke delegatie, namelijk de familie Van Foreest; Jorden, Lucas, Pieter en de achtjarige tweeling Machteld en Sanne. Alleen Tristan (11 jaar) deed niet mee. Misschien moest hij thuis nog wat differentiaalvergelijkingen oplossen of een paar fuga’s componeren.
Het was de twintigste keer dat dit toernooi werd gespeeld. Van Wely had al vier keer eerder meegedaan, maar het nog nooit in zijn eentje gewonnen. Nu kon hij na zijn prachtige start van 6 uit 6 gas terugnemen. In de laatste drie ronden stond hij twee remises toe en aan het eind bleef hij met 8 uit 9 de naaste concurrenten comfortabel een half punt voor.
Ye Yuan – Loek van Wely, Hogeschool Zeeland Toernooi, Vlissingen 2016
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. g3 c5 4. d5 exd5 5. cxd5 d6 6. Lg2 g6 7. Pc3 Lg7 8. Pf3 0-0 9. 0-0 Te8 10. Te1 a6 11. a4 Pbd7 12. Lf4 Dc7 13. e4 Pg4 14. Pd2 Pge5 15. Lf1 Tb8 Een stelling van voorname komaf. In de stampartij Smyslov – Vukovic, Bar 1980, deed wit nu 16. Le3 en na 16…Pf8 (rare zet) 17. h3 stond hij beter.
16. Tc1 c4 Voor de hand liggend, maar toch een nieuwe zet. 17. b3 b5 18. bxc4 Een ernstige fout. Ze had eerst 18. axb5 moeten doen en dan na 18…axb5 19. bxc4 bxc4 kiezen tussen het menselijke 20. Da4 en de onduidelijke computervariant 20. Lxc4 Pxc4 21. Pb5 Txb5 22. Pxc4. 18…b4 19. Pcb1 Pc5 20. Lxe5 Wit zou liever meteen 20. Pb3 doen, maar dan komt 20…Lg4. 20…Lxe5 21. Pb3 Pxa4 22. f4 Dit verzwakt haar koningsstelling, maar er zit weinig anders op. Zwart heeft twee verbonden vrijpionnen en wits tegenspel kan alleen van een combinatie van c4-c5 en e4-e5 komen. 22…Lb2 23. Tc2 Lg7 24. Kh1 Ld7 25. Dc1 Pc5 26. P1d2 a5 27. Pxc5 Dxc5 28. Pb3 Da7 29. c5 a4 30. c6
31. cxd7 Dxd7 32. Tc7 Dd8 33. Dc6 Lc3 Wit gaf op. Een beetje vroeg, maar na bijvoorbeeld 34. Tb1 (of 34. Te3 b2 35. Ld3 Ta8) Txe4 35. Txb3 Te1 is de combinatie van zwarts vrije b-pion en wits zwakke koningsvleugel voor zwart ruim voldoende voor de winst.
Van Wely begint maandag als favoriet aan nationale titelstrijd
Zonder Nederlands sterkste schaker begint maandag in het Tropentheater in Amsterdam het nationaal kampioenschap. Anish Giri vond drie toernooien op rij te veel van het goede. Na het toernooi om de Sinquefield Cup in St. Louis heeft hij vakantie genomen om vanaf 1 september tijdens de Olympiade in Bakoe uitgerust het eerste bord van het Nederlands team te kunnen verdedigen. Het bezoek aan St. Louis werd voor Giri een teleurstelling. Hij eindigde op de laatste plaats, verloor dertien ratingpunten en zakte voor het eerst sinds lange tijd uit de toptien van de wereldranglijst. Omdat hij in het verleden een vormcrisis vaak wist te bezweren in een wat minder sterk bezet toernooi, zou deelname aan het NK bij nader inzien misschien niet zo’n slecht idee zijn geweest.
Het ligt voor de hand Loek van Wely aan te wijzen als de favoriet voor de aanstaande titelstrijd. In het vorig weekend geëindigde sterk bezette open toernooi in Vlissingen was hij zo geweldig op dreef dat de gedachten teruggingen naar een van de hoogtepunten uit zijn carrière. In 2002 was hij teleurgesteld toen hij het Lost Boys open in Amsterdam won met 8,5 uit 9. Die ene remise in de achtste ronde tegen een niet bijster indrukwekkende Duitser zat hem danig dwars. In Vlissingen kreeg Van Wely opnieuw de ideale score in het vizier na een bliksemstart van 6 uit 6. Een remise tegen de Rus Landa verstoorde die droom, maar niet zijn concentratie. Een dag later stelde hij met een overwinning op de Chinees Mu Ke, zijn enige concurrent, de eindzege veilig. De eindscore van 8 uit 9 volstond om een plaats in de mondiale tophonderd te heroveren.
Van Wely – Rosen Vlissingen 2016
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 Lb7 5. Lg2 g6 6. 0-0 Lg7 7. Pc3 Pe4 8. Pxe4 Lxe4 9. Lg5 f6 Ook de minder verzwakkende zet 9 … Dc8 is vaak gespeeld. 10. Le3 Pc6 11. Tc1 Eerst ontwikkelen. De principiële zet 11. d5 levert na 11 … Pe7 te weinig op. 11 … 0-0 12. Db3 f5 13. Tfd1 h6 Kennelijk ontging het de Amerikaanse zwartspeler dat wits volgende zet toch echt een dreiging was. Na 13 … De7 gaat de manoeuvreerstrijd verder omdat 14. d5(?) Pa5 goed is voor zwart. 14. d5 Pa5 15. Da3 e5 16. b4 Pb7 17. c5 Df6 In de hoop het verdwaalde zwarte paard via de moeizame omweg b7- d8-f7 weer in het spel te betrekken. De directe poging 17 … a5 wordt beantwoord met 18. cxb6 cxb6 19. d6!. 18. Da6 Tfb8 Ook 18 … Pd8 19. cxb6 cxb6 20. Tc7 lost zwarts problemen niet op.
21. Lxc7 Lxg2 22. Tb1 Jammer van een tot dit moment door wit vlekkeloos gespeelde partij. Na 22. Lxb8! Lxd5 23. cxb6 Txb8 24. bxa7 Ta8 25. Tc7 Dxb4 26. Txd7 Pc5 27. Dd6 Le4 28. De7 Dc3 29. Tc7 kan zwart opgeven. 22 … Dc2! 23. Kxg2
Vlissingen
Voor de twintigste keer werd in Vlissingen het Hogeschool Zeeland-toernooi gehouden en gezien het enthousiasme en het succes gaat dit evenement gewoon door naar het volgende jubileum. Loek van Wely won overtuigend het veld met 262 deelnemers waaronder veertien grootmeesters met de hoge score van 8/9. Hij kon wel weer eens een overwinning gebruiken en voor het NK dat morgen in Amsterdam begint is hij precies op tijd in vorm. Datzelfde geldt voor Sipke Ernst die een half puntje daarachter op de gedeelde tweede plaats eindigde samen met de grootmeesters Alberto David uit Italië en Zeng Chongsheng uit China.
L. van Wely – E. Rosen
De Amerikaan Eric Rosen is Internationaal Meester die het toernooi een beetje boven zijn stand begon en na vijf ronden in de kop meedraaide met vier punten. Hij werd door Van Wely overklast ook al zat er ergens onderweg een verborgen ontsnapping in. 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.g3 Lb7 5.Lg2 g6 6.0-0 Lg7 7.Pc3 Pe4 8.Pxe4 Lxe4 9.Lg5 f6 10.Le3 Pc6 11.Tc1 0-0 12.Db3 f5?! Dat lijkt niet de manier om verder te gaan, zwart krijgt gaten. Wit mag dan sowieso wat vrijer staan en veel gezonde voortzettingen hebben, toch heeft zwart een speelbare stelling na bijvoorbeeld 12…d5 13.Pd2 Lxg2 14.Kxg2 Pe7 of 12…Pe7 13.Pe1 Lxg2 14.Kxg2 a5.13.Tfd1 h6 14.d5! Pa5 15.Da3 e5 16.b4 Pb7 17.c5 Df6 18.Da6 Tfb8
19.Pxe5! Dxe5 20.Lf4 Db2 21.Lxc7 Lxg2 21…Dxb4 22.Lxb8 Pxc5 23.Dc8+ Kh7 24.f3 is ook geen pretje. 22.Tb1 Dc2 23.Kxg2 Pxc5?!
Zwart legt zich feitelijk al neer bij het verlies want het is evident dat wit met een betere stelling en een pion meer op winnen staat. Door alle schepen achter zich te verbranden was er nog een uitweg: 23…Te8! 24.Dxb7 Txe2 25.Dxa8+ Kh7 26.Tf1 De4+ 27.Kg1 Txf2 28.Txf2 Dxb1+ en zwart houdt eeuwig schaak. Rosen had de geschiedenisboeken gehaald als hij dit had gevonden, had aangedurfd. Nu loopt de partij zoals te verwachten was.
24.bxc5 Te8 25.Tbc1 De4+ 26.Kg1 bxc5 27.Dxg6 Dxe2 28.Lf4 h5 29.Dxf5 Tf8 30.Dxd7 Kh8 31.Te1 Dxa2 32.Te5 Txf4 33.Txh5+ Kg8 34.gxf4 Ld4 35.Dh7+ Kf8 36.Tf5+
zwart gaf op.
Een mijlpaal bereikte Mark Timmermans die voor de derde keer een meesternorm boekte en nu de officiële IM-titel kan aanvragen. Hij is 26 jaar en geldt al lang als talent, is een gevreesd snelschaker, maar het ontbrak aan gedegen studie en voorbereiding. Hij verdient het om een zwaardere test te ondergaan in een gesloten toernooi en dat zou ook wel eens de juiste inspiratie voor een serieuzere aanpak kunnen zijn. Een voorbeeld van zijn kunnen:
D. Debashis – M. Timmermans, na 30.b3
Das Debashis is een gevierd grootmeester uit India. Hij heeft met gezond spel groot voordeel bereikt (ook een pion meer). Vanaf hier speelt Mark echter op een hoger niveau en die onverwachte tegenstand heeft groot effect. 30…Dc5! 31.Dxc5 dxc5 32.Txd7+ Pxd7 Zwart staat er opmerkelijk genoeg nu beter voor dan in de diagramstand.
33.Ta4 Tb4! 34.Txb4 cxb4 35.Pf1 c5 36.Pd2 Pb8 37.Kf1 Pc6 38.Pc4 Pd4 39.Pe3 Pc6 40.Ke2 Pxa5 41.Kd3 Pc6 42.h4 Pd4 43.Kc4 Kd6 44.h5 Pb5 45.h6 Kc6 46.Pg4 Pd6+ 47.Kd3 Pf7
48.g3 g5 49.Ke3 a5 50.Kd3 Kb5 51.f4??
Wit wil nog steeds winnen maar had zich bij remise moeten neerleggen (51.c4+). 51…gxf4 52.gxf4 exf4 53.e5 Pg5 54.Pf6 c4+! 55.bxc4 Kc5 56.Pd7+ Kc6 57.Pf8 a4 58.e6 Kd6 59.c5+ Ke7 60.c6 Pxe6 wit gaf op. Soms zegt een zware verdediging meer dan een vloeiende aanval.
Allereerst: een vermakelijke maar helaas terechte opmerking van een Kiebitzer tijdens Giri-Carlsen in Bilbao: ‘Het verschil tussen Carlsen en Giri is dit: Carlsen maakt van niets iets, Giri maakt van iets niets.’ En inderdaad wist hij ook in Bilbao een plus één weer door één zet tot nul te reduceren. Overigens wist Giri wel Carlsen in bedwang te houden na een lange worsteling. Een opmerkelijk en spectaculair moment in een schaakpartij is vaak wanneer een speler een kwaliteitsoffer brengt en daarmee het materieel evenwicht verstoort en materieel nadeel accepteert in ruil voor zaken als positioneel voordeel, initiatief, aanval op de vijandelijke koning. Het kan ook verdedigend zijn om erger te voorkomen. Over deze interessante materie is een bijzonder boek verschenen van Sergey Kasparov met als titel The exchange sacrifice. A practical guide (ISBN 978 1 941270226, € 22.95, www.russellenterprises.com). Aan de hand van zo’n tweehonderd deskundig geannoteerde partijen laat de auteur zien wanneer de stelling schreeuwt om een kwaliteitsoffer en wanneer het onvoldoende is ondanks een verleidelijke positie. En er zijn natuurlijk kwaliteitsoffers die telkens terugkeren zoals TxPf6 en TxPc3, vaak in de Siciliaanse partij. Men moet het voordeel dan ook wel weten te verzilveren anders gaat de materiaalachterstand een rol spelen. Ook wereldkampioenen maakten regelmatig gebruik van deze ressource, bijvoorbeeld Petrosian, maar ook Karpov, zoals deze partij met wit tegen Hartjason. De eerste 18 zetten zonder commentaar, niet omdat er daarbij geen kritische stellingen zijn die om goed nadenken vragen, maar omdat het nu eenmaal om het kwaliteitsoffer op zet 19 gaat. 1.c4 e5 2.Pc3 Pf6 3.g3 d5 4. cxd Pxd5 5.Lg2 Pb6 6.Pf3 Pc6 7.0-0 Le7 8.a3 Le6 9.b4 0-0 10.Tb1 f6 11.d3 Dd7 12. Pe4 Pd5 13. Dc2 b6 14.Lb2 Tac8 15. Tbc1 Pd4 16. Lxd4 exd4 17. Dxc6 Dxc6 18. Txc6 Ld7 Hier overwoog Karpov dat na het terugtrekken van de toren zwart met 19..c5 goed spel heeft. Dus besloot hij tot 19. Pxd4! Lxc6 20. Pxc6 Tce8 zwart laat pion a7 in de steek omdat hij niet met het paard op e7 wil slaan 21.Tc1 f5 22.Pd2 Pf6 23. Pxa7 Nu wit twee pionnen heeft, kan men haast niet meer van een offer spreken. Bovendien is Karpov grootmeester in het spel met ongelijke lopers. 23..Ld6 24. e3 de velden van zwart’s loper beperken. 24..c5 25. Pc4 Lb8 26. Pc6 b5 27. P4a5 cxb 28. axb Pd7 29. d4 g5 zwart moet lijnen openen voor de torens 30.Pxb8 Txb8 31. Tc7 Pf6 32. Pc6 Tb6 33. Pe7+ Kh8 34. Pxf5 wint niet alleen weer een pion maar ontneemt zwart ook elk tegenspel 34.. Ta6 35. Tc1 Ta2 36. h3 Tb2 37. e4 Txb4 38. g4 h5 39. e5 hxg een wanhoopsoffensief maar het zet geen zoden aan de dijk, zeker niet tegen Karpov. 40. exf6 gxh3 41. Lxh3 Txf6 de strijd tussen L+ P tegen toren, meestal hopeloos voor de torenpartij, zo ook hier 42. Tc8+ Kh7
43. Tc7+ Kg6 44. Tg7+ Kh5 45.f3 1-0, het mat is alleen te voorkomen met materieel verlies. Aan het eind van het boek nog oefeningen om te kijken of het begrepen is. Een puik studieboek over een ondergewaardeerd onderwerp!
Probleem 2594 is een tweezet van Gooderson:
En de sleutelzet van 2592:1.Pf6.
Vlissingen is generale voor Van Wely
Erwin l’Ami is klaar voor het NK, stond vorige week boven deze rubriek. Bij het open kampioenschap van Nederland in Dieren was hij netjes tweede geworden. Een dag na het verschijnen van die rubriek sloot Loek van Wely het Hogeschool Zeeland Toernooi in Vlissingen af met een zeer overtuigende toernooizege met zeven overwinningen en twee remises. Aan mijn collega van de Telegraaf schreef ik dat ik er volgende keer boven zou zetten: ‘Loek van Wely is klaar voor het NK’. Nee, schreef hij terug, zet er maar boven: ‘Jorden van Foreest is klaar voor het NK’. De jonge grootmeester heeft onlangs een spectaculaire toernooizege geboekt in de Franse Alpen.
Ook Sipke Ernst is klaar voor het NK, dat overmorgen in Amsterdam begint. Hij werd gedeeld tweede in Vlissingen, met een remise meer dan Van Wely. Ernst had niet de sterkste tegenstand, maar won in de slotronde wel van zijn voormalige pupil Van Foreest. Die had in de tweede ronde ook al van de jonge outsider Tjark Vos verloren. Is Van Foreest dan toch eigenlijk niet zo klaar voor het NK?
Ach, de echte sportkenners weten dat een slechte generale kan leiden tot een goede uitvoering. Het Nederlands kampioenschap met zeven ronden tussen acht deelnemers kan door alle acht worden gewonnen. Loek van Wely is de grote favoriet, maar als hij een keer misstapt, dan kan er zomaar een outsider opstaan.
Jorden van Foreest won in Vlissingen wel een spectaculaire partij van Koen Leenhouts, de sterkste schaker van Zeeland.
Van Foreest-Leenhouts
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pb5 d6 6.Lf4 e5 7.Le3 Pf6 8.Lg5 a6 9.Lxf6 gxf6 10.P5c3 Wit heeft vier zetten met zijn loper gespeeld, dat is al af te raden in de opening, en daarmee kwam hij in een soort Sveshnikov-variant met een tempo minder. In de Sveshnikov komt er een paard op a3 en dat gebeurt nu niet. Maar het paard op b1 blijft wat ongelukkig achter. Het is een enigszins mysterieus openingsexperiment van Van Foreest. 10…f5 11.Dh5 Pd4 12.Lc4 Le6 13.Lxe6 Pxe6 14.Pd2 Pd4 15.0-0-0 Nu is wit toch wel de enige die zijn stukken heeft ontwikkeld. 15…Tc8 16.exf5 b5 Op zoek naar tegenspel tegen c2, maar dat blijkt helemaal niet erg te zijn voor wit. 17.Pde4 d5
Had dan maar b4 gespeeld met hetzelfde idee, want wit mag deze pion gewoon nemen. 18.Pxd5 Txc2+ 19.Kb1 Tja, daar sta je dan heel stoer met zwart. Wit dreigt Txd4 en dreigt ook met Pef6 en Dxf7 binnen te vallen. 19…Tc6
22.Dxf7+ Kc8 23.f6 Dd7 24.Pe7+ Lxe7 25.fxe7
Zwart geeft het op. Na 26…Txd6 27.e8D+ Txe8 28.Txe8+ Kc7 28.Te7 is het voorbij.
Voor beginners A7097
Voor gevorderden B7097
Partijen van de legendarische wereldkampioen Bobby Fischer (1943-2008) spreken vaak tot de verbeelding. Al op zeer jeugdige leeftijd kwam zijn talent bovendrijven. De volgende partij werd gespeeld toen hij 14 jaar was tijdens het jeugdkampioenschap van de VS.
Fischer-Walker
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Later speelde Fischer 4. Lxc6 en maakte daar een machtig wapen van. 4. …b5 De zet 4. … Pf6 wordt hier het meest gespeeld. Ook is de zet 4. … d6 heel populair, waarna de levendige Siesta Variant met 5. c3 f5!? de stelling in vlam zet. 5. Lb3 Pa5 Dit heet de Noorse variant. Zwart wil koste wat het kost de witte loper van de witte velden in de doos hebben. Bekend is dat deze loper machtig is in deze opening. Door deze actie krijgt zwart een achterstand in ontwikkeling en dat breekt op. 6. 0–0 6. Pxe5 Pxb3 7. axb3 Dg5 is niet indrukwekkend voor wit. Het offer 6. Lxf7?! is niet speelbaar na 6. … Kxf7 7. Pxe5 Ke7 gevolgd door …. De8. Het idee 6. d4 exd4 7. Dxd4 Lb7 8. Pc3 Pe7! 9. 0-0 Pxb3 10. axb3 d5! met de bedoeling 11. e5 c5!! Is beter voor zwart dan voor wit. Na 12. Dxc5 Pf5 is de witte dame in verlegenheid gebracht. 6. … Pxb3 Eerst 6. … d6 is wat nauwkeuriger. De loper op b3 loopt niet weg. 7. axb3 d6 8. d4 f6 Zwart verdedigt zijn centrumpion e5. 9. Ph4 Nu dreigt er 10. Dh5+ 9. … Pe7 Een andere mogelijkheid is 9. … Dd7 10. Pc3, waarna 10. …Dg4? slecht is wegens 11. Dxg4 Lxg4 12. Pxb5! 10. Pc3 Le6 De theorie schrijft tegenwoordig 10. … Dd7 voor, gevolgd door … Lb7. 11. Le3 g5
