Herstel Jorden van Foreest, Lisa Hortensius verrassend alleen aan kop!
Terwijl de Tropische temperaturen het Tropenmuseum in Amsterdam teisterden, werd er vandaag door de deelnemers van het Nederlands Kampioenschap geschaakt alsof hun leven er vanaf hangt. Het werd misschien wel de mooiste ronde tot dusver in dit toernooi met veel beslissingen en ook onverwachte uitslagen; tenminste, vooral bij de dames.
Laat ik maar bij de koploper in het algemene kampioenschap beginnen. Jorden van Foreest speelde met zwart tegen Sipke Ernst, zijn vroegere leermeester. Inmiddels is hij op rating zijn eerdere trainer voorbij maar echt gemakkelijk had hij het nooit tegen Sipke in de onderlinge partijen.
Na het debacle van gisteren was er Jorden veel aan gelegen om voor een scherpe strijd te gaan, zodat hij zijn kampioenskansen in tact zou houden. Daarom koos de jongeling met zwart voor het Konings-Indisch. Sipke had duidelijk geen zin in een theoretische strijd en week in de opening al snel van de platgetreden paden af. En inderdaad: op zet 23 bracht Van Foreest al weer zijn derde kwaliteitsoffer (als ik goed geteld heb) dit toernooi.
Ernst, Sipke – Van Foreest, Jorden
23…d5
Het is het toernooi van de kwaliteitsoffers voor Jorden. Het is de derde maal dat hij een toren geeft voor een licht stuk. Overigens had zwart geen problemen gehad na 23…Tb8 24. Le3 d5 maar misschien wilde hij de stelling met geweld naar zijn hand zetten.
- Lxc8 Dxc8 25. Tfc1 Dd7 26. Pd1 Lb5 27. De1
Het is duidelijk waar zwarts compensatie in zit. Hij heeft een machtig pionnencentrum en zijn stukken staan prachtig gecentraliseerd.
We maken een flinke sprong in de partij die wat op en neer golfde.
Het is inmiddels duidelijk dat zwart weer de overhand heeft gekregen, ondanks het gemis van twee pionnen. Zijn loperpaar is geweldig sterk en de witte stukken kunnen nauwelijks iets doen.
- Df2?!
Een betere verdediging was 46. Kh2.
46…Dc2!
Na wits laatste zet profiteert Jorden direct.
- e4
Hij probeert er iets van te maken, maar het helpt hem niet uit de brand. 47. Dxc2 bxc2 faalt nu vanwege de dreiging …Td1. Ziehier het verschil als de witte koning op h2 had gestaan.
47…Lxb2 48. Te1?
En na deze fout is het definitief gedaan met de witspeler. Na 48. Dxc2 bxc2 49. Ta2 c1=D+ 50. Lxc1 Lxc1 51. exf5 zou zwart nog een zeer lastige technische klus voor de boeg hebben.
48…Dxf2+ 49. Kxf2
Er volgde nu 49…Ld4+?! maar hiermee haalt Jorden zich nog enkele technische moeilijkheden mee op de hals. Heel overtuigend was 49…Txa7! omdat in elk geval die lastige witte vrijpion verdwenen is en zwart alles op zijn eigen b-pion kan zetten. Na bijvoorbeeld 50. exf5 Ld4+ 51. Pe3 Ta2+ 52. Kf1 b2 kan de pion niet meer afgestopt worden.
Niettemin kwam zwart op winst te staan en hij het in de volgende diagramstelling het volle punt kunnen binnenhalen. Moest ie wel de juiste loperzet vinden.
66…Lf7?
Ai, ai. Achteraf is het altijd makkelijk praten maar tijdens de partij moet je beslissingen nemen, vaak met weinig tijd op de klok en al redelijk vermoeid. De loper staat hier niet handig want zwart wil graag met … Kg4 binnendringen. Dat kan nu niet vanwege de paardvork met Pe5+. Toch had Jorden natuurlijk een idee met deze zet. Hij wilde namelijk graag h4-h5 uit de stelling halen. Echter 66…Lg8! wint op slag. Na 67. h5 [ Essentieel is dat wit pion b3 niet onschadelijk kan maken omdat hij precies een tempo te kort komt in het pionneneindspel. Dat gaat zo: 67. Pc5 Kxf4 68. Pxb3 Lxb3 69. Kxb3 Kg4 70. h5 Kxh5 71. Kc3 Kg4 72. Kd2 Kg3 73. Ke2 Kg2 en de h-pion loopt door.] 67…Kg4 Nu komt de zwarte ongehinderd naar binnen. 68. Kd2 Kxh5 69. Ke3 Kg4 70. Kf2 h5 beslist de h-pion de strijd.
- Kb2?
Sipke had de remise nu op de schoen, maar hij grijpt ook mis. Met 67. h5! had de partij kunnen redden. 67…Ke4 [ Het kost een cruciaal tempo om nu alsnog 67…Lg8 te spelen want na 68. Pc1 Kxf4 69. Pxb3 is wit wel op tijd: 69…Lxb3 70. Kxb3 Kg4 71. Kc3 Kxh5 72. Kd3 Kg4 73. Ke2 Kg3 74. Kf1 met remise!] 68. Pc5+ Kxf4 69. Pxb3 Lxh5 70. Kd2 Kg3 71. Ke1 en de remise is binnen handbereik voor wit.
67…h5!
Jorden herstelt zich voorbeeldig. De h-pion moet het werk doen, dus die wordt naar voren gespeeld. Wit kan niets ondernemen dus nu klopt alles wel op tempo.
- Kc3
- Of 68. Pc5 Kxf4 69. Pxb3 Lxb3 70. Kxb3 Kg4 en zwart is weer op tijd, zoals we al eerder gezien hebben.
68…Lg8 69. Pe5 Kxf4 70. Pg6+ Ke4
70…Kg4 kon ook. 71. Kb2 Kg3 72. Kc3 Le6 73. Kb2 Lf5 74. Pe5 Lc2 en pion h4 gaat ook de mist in.
- Kb2 Lf7 72. Pf8 Kf4 73. Pd7 Kg3 74. Pe5 Ld5 75. Pg6 Le4
75…Le4 76. Pe5 Lc2 en het paard kan pion h4 niet meer dekken.
0-1
Met deze overwinning behield Van Foreest in elk geval zijn ongedeeld leidende positie in het toernooi. Dat het volle punt hard nodig was, was al eerder duidelijk geworden omdat de derde Groninger in het toernooi, Jan Werle, zijn stadgenoot niet had kunnen helpen. Hij werd in een zwaar positioneel gevecht opgebracht door Loek van Wely, die nog altijd de kans op de titel in eigen hand heeft. Werle liet de meervoudige landskampioen nog even flink schrikken. Want hij had een verrassende combinatie, die echter geen grote gevolgen voor wit bleek te hebben. Van Wely zette de partij, na van de schrik bekomen te zijn, toch weer naar zijn hand. En dat was nodig ook, want zaterdag staat het alles beslissende gevecht met Jorden op het programma! De partij Van Foreest – Van Wely bepaalt morgen misschien al wie er de nieuwe kampioen van Nederland wordt. Als Jorden wint, is het al meteen. Bij een remise wordt het heel spannend op zondag en bij een overwinning van Loek lijkt het waarschijnlijk dat de meervoudige Kampioen de titel zal binnenhengelen.
In de andere twee partijen (Reinderman – Van den Doel en Bok – L’Ami) kwam er een remise op het scorebord terecht.
Dan het damestoernooi. Daar werd het hele klassement op zijn kop gezet door een reeks krankzinnige partijen met evenzovele verrassende uitslagen.
Om te beginnen kwam de tweevoudige Nederlandse Kampioen Anne Haast met wit tegen Arlette van Weersel niet een stelling terecht die haar helemaal lag. In een zeer gesloten stelling moest zij toestaan dat zij met een slechte loper tegen een heel redelijk paard kwam te zitten, met voor ieder een dame op het bord. Dat was zo ontstaan:
Haast, Anne – Van Weersel, Arlette
Na een moeilijke manoevreerpartij uit het Spaans is wit ergens de draad kwijtgeraakt en is het zwart die in het voordeel lijkt te kunnen komen. Er dreigt een zwart paard naar f4 te springen dus daarom besluit wit dat te verhinderen met
- Pf5+ Lxf5 36. gxf5
Maar het gevolg is dat wit nu met een vreselijk slechte loper opgescheept zit. Zwarts paard is momenteel ook nog niet geweldig, maar dat kan op den duur omgespeeld worden naar mooie velden. De stelling lijkt mij hier al kritiek voor wit. Zwart gaat eerst de eigen dame via de a-lijn laten binnendringen.
We maken een sprongetje in de partij.
Met haar laatste zet 44. Df2 besluit Anne besluit om zelf actief te worden. Wachten was ook geen optie meer want na 44. Kf2 Pa4 45. Lxa4 bxa4 beslist vermoedelijk de zwarte a-pion.
44…Pxd5!
Een goede desperado.
- exd5 Dxd1 46. Da7+ Kh6 47. Df7 Even lijkt het erop dat wit voldoende tegenspel heeft ontwikkeld maar Arlette heeft goed gerekend.
47…Dg1+ 48. Kh3
48…g4+!
Een prachtige zet. Ze maakt ruimte voor de eigen koning, die nu meehelpt aan het matzetten van de witte collega.
- fxg4
Op 49. Kh4 wint zwart met 49…Dh2+ 50. Kxg4 Df4+ 51. Kh3 Dxf3+ 52. Kh4 Df4+ 53. Kh3 Dxf5+ 54. Kg3 Dg6+.
49…Kg5
En opgegeven. Inderdaad gaat wit na 49…Kg5 50. Dg7+ [ 50. Dh5+ Kf4] 50…Kf4 51. Dh6+ Kf3
0-1
Dat was een pijnlijke nederlaag en daarmee moest Anne afstand doen van de (gedeelde) koppositie. Werd zij gisteren niet vergezeld van haar vriendin Lisa Hortensius, die aan een geweldig toernooi bezig is? Die had zwart tegen de goed spelende Smaranda Padurariu. Het hele toernooi liet zij al zien heel behoorlijk te kunnen schaken en ditmaal strafte zij aarzelend openingsspel van Lisa hardhandig af met een sterk kwaliteitsoffer. Daar kreeg zij schitterende compensatie voor. We nemen de draad op bij de volgende stelling:
Padurariu, Ioana Smaranda – Hortensius, Lisa
- b5
Wit heeft een kwaliteitsoffer gebracht waar zij niet alleen genoeg pionnen voor terug heeft gekregen, maar vooral heel actieve stukken. Met tekstzet is op zichzelf niet veel mis, ware het niet dat er een geweldige zet in de stelling zit, waarmee Smaranda haar mooie spel had kunnen bekronen. Wit beschikt hier over een geweldige killer die absoluut niet eenvoudig te vinden was, namelijk 29. Lg5!! Lxg5 30. Dd5+ Ke7 [ 30…Ke8 31. Lg6+ is meteen afgelopen.] 31. Tf7+ Ke8 En nu natuurlijk geen genoegen nemen met het slaan van de dame en winst van een van de torens, maar 32. Lg6! hetgeen zelfs geforceerd mat afdwingt.
29…Dd6 30. Lf5 Tc7
Nog altijd staat wit huizenhoog gewonnen en vrijwel elke normale zet zou hier voldoende geweest zijn.
- Ld7?
Een afschuwelijke misser, waardoor het voordeel ineens naar zwart overgaat. Zoals bijvoorbeeld 31. Lg4 om Tf7 mogelijk te maken.
31…Dxd7!
Knap gevonden van Lisa, die heeft Smaranda ongetwijfeld niet zien aankomen.
- cxd7 Txc4 33. dxc4 Kxd7
Zwart staat een pion achter, maar inmiddels toch heel goed. De zwarte vrijpionnen zijn namelijk vrijwel niet tegen te houden door wit.
En dat gebeurde dan ook. Lisa verzilverde haar voordeel en haalde zo een vol punt uit deze zeer hachelijke situatie. Daarmee is zij de ongedeelde leider in het klassement, want een van de achtervolgers, Anna-Maja Kazarian, profiteerde ook niet van de misstap van Anne Haast. Sterker nog: zij werd totaal van het bord gezet door de volledig ontketende Martine Middelveld, die tot op dit moment nog puntloos was. Martine speelde alle frustratie van zich af met een prachtige aanvalspartij, waarbij zij een paard offerde. Dat ging zo:
Middelveld, Martine – Kazarian, Anna-Maja
In de diagramstelling kwam Martine met het volgende toch redelijk onverwachte paardoffer:
- Pa6+!!
Ze heeft uitstekend berekend dat ze het paard mag offeren omdat ze met haar pionnen de zwarte koningsstelling kan openbreken zodat ze met de rest van haar stukken naar binnen kan komen.
20…Kb7 21. b4!
Dat was de consequentie.
21…Kxa6 22. c5+ Kb7 23. bxa5
De lijnen tegen de zwarte koning moeten open. Hier kwam 23. Tab1 ongeveer op hetzelfde neer.
23…dxc5 24. axb6 f4
- Lxc5
Gek genoeg zijn de lijnen op de damevleugel niet opengekomen, maar wit heeft een paar andere pijlen op haar boog. De twee verbonden vrijpionnen op de a- en de b-lijn zullen de zwarte koning ook spoedig uitroken. Wat moet zwart namelijk doen tegen de simpele opmars a4-a5-a6?
In elk geval had Anna-Maja daar geen verweer tegen en zo kwam Martine van de hatelijke nul af.
In de laatste partij, nog niet genoemd, slaagde Paulet erin om Linda Jap Tjoen San te kloppen en daardoor schuift zij door naar de met Haast gedeeld tweede/derde plaats. Zij staan een vol punt achter koploopster Lisa.
Het is een raar toernooi want op programma staan nu het toch wel beladen duels Hortsensius-Haast en Paulet-Kazarian op het programma. En hoe vergaat het Jorden van Foreest, nog altijd koploper. Houdt hij het hoofd koel in deze hitte? We gaan het zien morgen!
Uitslagen ronde vijf:
Algemeen Dames
Stand na vijf ronden:
Algemeen Dames
ANALYSES VAN DE PARTIJEN (via de viewer)
(Alle foto’s zijn van Harry Gielen)
