Heren blijven op 100%, dames verslaan Engeland
De tweede dag van de Schaakolympiade in Baku heeft de Nederlandse teams weer twee zeges opgeleverd. De heren wonnen heel gemakkelijk van ICCD (The International Chess Committee of the Deaf, in de volksmond het ‘Doventeam’ genoemd). De dames hadden veel moeite met Engeland maar sleepten toch de maximale wedstrijdpunten uit de strijd met een minimale zege van 2½ – 1½.
Een gedeelte van een speelpaleis voor kinderen (foto Eteri Kublashvili)
De Nederlandse heren
De heren hadden op papier wat zwaardere tegenstanders dan gisteren, maar dat stond een tweede 4-0-zege niet in de weg. De spelers op de eerste twee borden, Anish Giri en Loek van Wely, kwamen als eerste met een vol punt naar buiten. Een zege van Robin van Kampen op het derde bord stond toen ook al min of meer vast, maar de stelling van Benjamin Bok was wel voordelig maar of die genoeg zou zijn voor de winst, stond nog allerminst vast.
Giri mocht met wit het Siciliaans bestrijden van de Israëlische grootmeester Yehuda Grünfeld. Ik herinner me deze man nog uit de jaren ’80 dat ik toernooien speelde in het Zwitserse Lugano. Bij de analyses van zijn partijen viel me al op dat hij niets terugzei als iemand hem iets vroeg en dat hij – als iemand praatte, hij zijn gesprekspartner doordringend aankeek. Pas later begreep ik dat hij vroegtijdig doof was. Het hinderde hem overigens niet om goede zetten op het schaakbord te produceren. Hij is overigens niet de man die het Grünfeld-Indisch bedacht heeft, hetgeen sommige mensen denken…
De Najdorf van Grünfeld bestreed Giri met h2-h3 en op …e7-e5 ging het paard naar e2 terug. Het gapende gat op d5 leek niet heel ernstig voor zwart, maar in handen van een groot strateeg als Giri werd het wel wat. Onze landgenoot ruilde één paard via d5 af om vervolgens het andere paard – dat anders heel slecht op e2 zou staan – opnieuw op het mooie veld d5 te richten.
Daarna volgde een triplering van zware stukken op de d-lijn en een belegering van de potentieel zwakke pion op d6. De hele fase vanaf de 18de zet is een meesterlijk voorbeeld van hoe dergelijke voordelen omgezet dienen te worden in winst. Met allerlei plaagstootjes slaagde Giri erin om de juiste stukkenformatie over te houden en op zet 26 had hij zijn tegenstander positioneel helemaal overspeeld. Toen kon een combinatie niet uitblijven. Die kwam dan ook. Met een paar krachtzetten slaagde Giri erin om zijn tegenstander omver te kegelen. Vooral de slotzet was fraai. Een partij om in te lijsten!
Giri, Anish – Gruenfeld, Yehuda
De stelling is al bedenkelijk voor zwart, maar Het is altijd zaak om verder te komen. Dat lukt met
- Pxe7 Kxe7
Min of meer gedwongen, maar nu zit er iets aardigs in de stelling. 27…Dxe7 faalt op 28. Dxc5 dxc5 29. Txd8+ Kg7 30. T8d7 en wit krijgt twee torens en een stuk voor de dame.
- Txd6! Dxd6 29. Txd6 Kxd6
De enige zet om geen toren te verliezen.
- b4
Dat was natuurlijk de pointe.
30…Tc7
30…Tc6 31. Lxb5 faalt uiteraard ook voor zwart. 30…Tcc8 31. Db6+ Lc6 32. Lxb5 Kd7 33. Db7+ Kd6 34. Lxc6 Txc6 35. Dxf7 is ook een volstrekt uitzichtloze situatie voor zwart.
- Db6+ Lc6
- Lh3!
En na deze schitterende zet gaf zwart zich gewonnen. De dreiging Dc5# kost zwart groot materieel.
1-0
Ondertussen was ook Van Wely bezig aan een soort loopgravenduel. De tegenstander had er een Konings-Indisch in de voorhand van gemaakt waarin de handtastelijkheden even werden uitgesteld tot het middenspel. Op zet 15 was er al een zeer geladen stelling op het bord gekomen, waarin KingLoek een slim zetje speelde. Daarmee spande hij een valstrik waar de tegenstander even later met open ogen in liep. Door een venijnige tussenzet won zwart een pion en ook de partij, zou je zeggen. Maar dat bleek nog niet zo simpel. Zeker toen de pluspion van zwart aan alle kanten geblokkeerd was. Desalniettemin ging Loek natuurlijk proberen om het eindspel te winnen toen hij ineens een cadeautje kreeg. De witspeler overzag een tactisch grapje dat hem nog een pion kostte en hij gaf er toen maar uit pure frustratie de brui aan.
Collutiis, Duilio – Van Wely, Loek
15…Tb8!
Dit kleine torenzetje, waarmee zwart zijn loper op b7 dekt, bevat ook een heel geniepig trucje.
- h4 bxc4 17. dxc4 dxc4
- Lxb7?
De witspeler loopt met open ogen in de val! Noodzakelijk is 18. bxc4 Lxg2 19. Kxg2 waarna de kansen ook ongeveer in evenwicht zijn.
18…cxb3!
Prachtig!
- axb3 Hij kan zijn loper niet redden met 19. Lg2? vanwege 19…b2 en zwart wint.
19…Txb7 20. Pd2
Nu staat zwart gewoon een gezonde pion voor.
20…Dd5 21. Pf3 Pb5 22. Td3 Pc3 23. Dc2
23…Dxb3?!
Hiermee maakt Van Wely zichzelf het nodeloos moeilijk. De voorkeur verdiende 23…Lc5 om na 24. Txa6 verder te gaan met 24…Txb3 en zwarts pluspion zal de doorslag moeten geven.
- Dxb3 Txb3 25. Kg2 Tb6 26. Pxd4
Wit heeft de mooie pion op d4 terug en zwart moet nog maar zien hoe hij pion a6 te gelde maakt.
26…Pd5 27. Ld2 Tc8 28. La5 Tb2 29. Ld2 Tb6 30. La5 Tbb8 31. Ld2
Hij hoopt op een zetherhaling, maar dat is natuurlijk een illusie. Met 31. Pf5 Lf8 32. Pe3 Pxe3+ 33. Txe3 wacht zwart nog een zware technische taak.
31…Ta8
Zo gaat zwart toch een poging doen.
- La5??
Een speler onder druk gaat vaak fouten maken. Zo ook hier.
32…Lxh4!
Een onverwacht grapje dat zwart nog een tweede pion oplevert. En toen geloofde Collutiis het wel… Want na 32…Lxh4! mag de loper natuurlijk niet geslagen worden met 33. gxh4 vanwege 33…Pf4+
0-1
Zo waren alleen nog de partijen aan het derde en vierde bord nog bezig. Al een tijdje daarvoor leek het volle punt van Robin van Kampen een feit te worden, maar dat kwam net wat later dan het punt van Loek. Robin had met subliem spel niet alleen het loperpaar veroverd maar ook nog een en later een tweede pion. De zwartspeler koos ervoor om in deze uitzichtloze stelling nog even door te gaan, maar Robin had natuurlijk niet de minste moeite om de zege binnen te halen. 3-0 en Benjamin Bok aan het laatste bord was nog aan het ploeteren. In een eindspel met louter zware stukken, stond hij prima, maar zou het ook genoeg zijn voor de overwinning?
Benjamin liet zien waarom hij tegenwoordig zo’n goede grootmeester is. De tegenstander werd met subtiele manoeuvres langzaam helemaal zoek gemanoeuvreerd en dat leverde zwart een mooie pion op. Tenminste, dat had wit moeten toestaan. Toen deze echter zich er niet bij neer wilde leggen dat er een pion verloren ging, raakte zijn dame op dwaalwegen. Dat was het signaal voor Bok om een felle aanval tegen de witte koning te beginnen. Die was kort maar krachtig en toen wit in een soort ‘eeuwige penning’ was geraakt en ook een pion kwijt was, gaf die het maar op.
Klasan, Vladimir – Bok, Benjamin
In deze stelling dreigt zwart pion b4 te winnen, waarna hij natuurlijk uitstekende winstkansen heeft. Het is daarom logisch dat hij 44. b5 speelt om na 44…Tc4 verder te gaan met het foutieve 45. Db6?
De dame staat hier afzijdig en deze factor wordt door Benjamin zeer doeltreffend uitgebuit. 45. Dd6 was relatief beter hoewel zwart na 45…cxb5 uiteraard prima winstkansen zou krijgen.
45…Tc2 46. Tf3
Na 46. Tf2 Tc1+ 47. Tf1 Txf1+ 48. Kxf1 Dxf5+ 49. Kg1 cxb5 kan wit ook zijn koffers pakken.
46…Tc1+ 47. Kh2
47…De5+!
En opgegeven. De aanval met zware stukken tegen de witte koning is beslissend. Na 47…De5+ 48. Tg3 Tc3 49. Df2 cxb5 blijft wit in een dodelijke houdgreep zitten.
0-1
Een mooie overwinning, morgen tegen Vietnam. Valt niet te onderschatten…
Persoonlijke uitslagen:
De Nederlandse dames
Altijd leuk om een duel uit te vechten met een sterk schaakland als Engeland. Dat in deze Olympiade heeft echter vooral aan de eerste twee borden redelijk sterke spelers. Op papier zijn de lagere borden een stuk zwakker. Toch zal er een reden zijn waarom de Britten deze speelsters hebben afgevaardigd. Aanvankelijk kon van de partijen van de Nederlandse dames niets worden waargenomen want de liveborden waren allemaal vastgelopen. Gelukkig kregen we toch op een gegeven moment zetten door, zodat we konden zien hoe de strijd verlopen was.
Engeland-Nederland, met vooraan links Peng (foto Paul Truong)
Vandaag mocht Zhaoqin Peng opdraven en die mocht met zwart de sterke Jovanka Houska zien te bestrijden. Het werd een heel zwaar gevecht waarin Peng met een wat passief paard tegen een sterke witte loper moest optornen. Nadat de rest van de stukken geruild waren, stond er een eindspel op het bord met pionnen op twee vleugels en voor beide speelsters een meerderheid. Het zwarte paard werd gedomineerd door de witte loper, vandaar dat Peng het paard toch maar in het spel wilde brengen door een pionneneindspel toe te laten. Dat had zij beter even kunnen uitstellen. Houska had uitstekend getaxeerd dat dit pionneneindspel voor haar gewonnen moest zijn en zij wikkelde ook feilloos af. In de slotstelling hebben beide combattanten een dame gehaald, maar de zwarte dame gaat met twee schaakjes verloren. Heel zuur voor Peng, maar gezegd moet worden dat Houska een topprestatie leverde.
Houska, Jovanka – Peng, Zhaoqin
40…Pd6?!
Een beetje speculatieve zet, die helemaal verkeerd uitpakt. Na 40…Ke6 was er weinig aan de hand, bijvoorbeeld: 41. Kf2 Kd5 42. Lf8 [ 42. b4 Pd6! en nu is het afwikkelen naar een pionneneindspel met 43. Lxd6? slecht vanwege 43…Kxd6 44. Ke3 c5! en zwart staat al bijna op winst.] 42…g6 43. Ke3 b6 en remise is de meest waarschijnlijke uitslag.
- Lxd6
Wit maakt er een pionneneindspel dat gunstig voor haar is.
41…Kxd6 42. Kf2
42…b5
Ze probeert zich zo te redden. Maar dat pakt verkeerd uit. Een normale voortzetting is 42…Kc5 en de wedloop die dan volgt is gewonnen voor wit, hoewel de winstvoering bepaald niet eenvoudig is: 43. Ke3! Kb5 44. f5 Kxa5 (zie analysediagram)
- Ke4! [ Niet 45. g4? wegens 45…Kb6 46. g5? Kc7 en zwart wint.] 45…Kb6 [ Of 45…c5 46. g4 Kb6 47. Kd5 c4 48. g5 Kc7 49. Ke6! Kd8 50. Kf7 en wit wint. Een mooi voorbeeld van het afhouden van de vijandelijke koning.] 46. Ke5 Kc7 47. Ke6 a5 (zie analysediagram)
- Kf7 En wit is veel eerder aan de overkant met een pion.
- axb6 c5 44. Ke3 Kc6 45. Ke4!
Houska behandelt dit moeilijke eindspel voortreffelijk.
45…Kxb6 46. Kd5 Kb5 47. f5 c4 48. g4 h6 49. h4 a5 50. g5 c3 51. bxc3 a4
- f6
En Peng geloofde het verder wel. Beide spelers halen tegelijkertijd dames, maar dan volgt er een röntgenschaak. Na 52. f6 gxf6 53. gxf6 a3 54. f7 a2 55. f8=D a1=D (zie analysediagram)
- Db8+ Ka4 57. Da7+ Kb3 58. Dxa1
1-0
Anne Haast bereikte met wit ondertussen niets tegen Dagne Ciuksyte en gaf – vermoedelijk op insigne van haar coach – remise, nadat zich een zetherhaling had aangediend. Toen waren het Tea Lanchava en Anna-Maja Kazarian die de mouwen moest opstropen.
Tea, die met zwart speelde, deed dat voortreffelijk. Zij kwam in een heel comfortabele stelling terecht waarin de opponent zich ineens een opmerkelijk foutje permitteerde. In haar drang om in het eindspel met de koning naar het centrum te gaan, speelde wit Kg1-f1. Dat zwart met … Ld6xh2 even later pion h2 sloeg, zal wel het allerlaatste zijn geweest dat zij verwacht had. Maar Lanchava had uitstekend gerekend en ging vervolgens als een mes door de boter. Ze maakte de partij in stijl af. Een heel goede overwinning en met een Lanchava in deze vorm kan Nederland misschien een heel eind komen.
Kalaiyalahan, Akshaya – Lanchava, Tea
- Kf1?
De witspeelster wil met de koning naar het centrum, maar ze vergeet iets…
22…Td8
Dreigt …Lxh2+ met pionwinst.
- Pb2
Bij dit soort tactische mogelijkheden is Lanchava op haar best.
23…Lxh2!
Ze mag gewoon deze pion schnabbelen. De loper op h2 kan niet straffeloos ingesloten worden namelijk.
- Pd1
Trieste noodzaak maar nu staat zwart al op winst. Op 24. g3 volgt 24…Td2 25. Tec1 Lxg3! 26. fxg3 Th6 27. Kg1 Pe2+ en wit loopt mat: 28. Kg2 [ 28. Kf1 Pxg3+ 29. Ke1 Te2+ 30. Kd1 Th1+] 28…Pd4+ 29. Kg1 Pf3+ 30. Kf1 Th1#
24…Pe4 25. g3
25…h5
Ruim voldoende voor de winst. Hier was 25…Lxg3 26. fxg3 Td2 27. Pd4 Pxg3+ 28. Kg1 Th6 iets effectiever hoewel je dan nog wel 29. Pf2 Tg6! moet vinden!
- Kg2 Lxg3!
Hierna had wit ook meteen de handdoek in de ring kunnen werpen. Wat nu volgt is een ware slachting…
- Pd4
- fxg3 Td2+ 28. Kg1 Txc2
27…Le5 28. f3 Tg6+ 29. Kf1 Pg3+ 30. Kf2 Txd4! 31. exd4 Lxd4+ 32. Pe3 f4 0-1
Bij de jonge Anna-Maja Kazarian was het ondertussen kommer en kwel. Na de opening had zij licht voordeel, maar zij liet ineens het opzichtige kwaliteitsoffer …Tf8xf3 toe. Omdat er daarna zwarte paarden naar de velden f4 en h4 gespeeld konden worden en ook de zwarte dame zich met … Dg5 in de strijd wist te mengen, was er eigenlijk geen redden meer aan. Geholpen door de tegenstander die verzuimde door te tasten, maar ook door haar onverzettelijkheid slaagde Anna-Maja om haar koning in veiligheid te brengen en zo alle stormen te overleven. Het eindspel dat ontstond was ongeveer gelijk, maar toen sloeg zij hard toe. De witte a-pion ging linea recta naar a8 en zo besliste zij de wedstrijd toch in Nederlands voordeel!
Een nipte overwinning, maar toch een belangrijke omdat Oranje zo nog geen matchpunten heeft gemorst. Morgen wacht een zwaardere vuurproef als Roemenië de tegenstander wordt. Dan zal er toch uit een ander vaatje getapt moeten worden…
Persoonlijke uitslagen:
