Giri leidt Nederlands team naar overwinning
Op de derde speeldag van de Schaakolympiade in Baku moesten de beide Nederlandse teams flink aan de bak. De heren kregen het op papier zwakkere Vietnam met moeite op de knieën. Giri won een eindspel, terwijl de overige partijen in remise eindigden. De dames leden een grote nederlaag tegen Roemenië. Alleen Anna-Maja Kazarian sleepte een remise uit het vuur.
De Nederlandse heren
Het Nederlandse team moest vandaag flink zijn best doen om Vietnam eronder te houden. Benjamin Bok had vandaag rust gekregen zodat Erwin l’Ami weer mocht opdraven om met zwart te doen waar hij voor ingehuurd is: de stelling zo snel mogelijk ‘equalizen’. Dat deed hij overigens voortreffelijk tegen een sterke tegenstander.
Robin van Kampen is altijd de avonturier die met zwart de strijd opzoekt en dat gebeurde vandaag met een vroegtijdig oprukken van zijn g-pion. Daarvoor liet hij een toren instaan, die hij even later weer terugkreeg. Maar wat hij misschien niet helemaal goed gezien of beoordeeld had, was dat hij even daarna een vol stuk moest inleveren. Met twee pionnen en een ver opgerukte vrijpion had hij zonder meer compensatie maar bij nauwkeurig spel van wit, zou het allemaal toch heel voordelig voor wit zijn geweest. Zoals het ging mocht Robin zijn dame offeren. De doorgebroken zwarte pion viel daarna het witte paard op f1 aan en dreigde tegelijk dame te halen. Deze grappige wending komt niet zo vaak voor, maar het maakte wel meteen remise.
Nederland – Vietnam met op het eerste bord Anish Giri (foto Paul Truong)
Nguyen, Anh Khoi – Van Kampen, Robin
Wit heeft zojuist 23. Lf1?! gespeeld en daarmee komt er een grappige wending in de stelling. Hij had overigens 23. Tg5! Df2 en dan pas 24. Lf1 moeten doen, want dan had zwart nog flink zijn best moeten doen voor een halfje.
23…Dxf1! 24. Pxf1 g2
Een grappig motiefje. De doorgebroken pion dreigt zowel … gxf1 als g1D. Zo redt Van Kampen het vege lijf!
- Dd3 g1=D 26. Df5+ Kb8 27. Dxf7
En meteen remise overeen gekomen.
½ – ½
Dat was dus een goede uitgangspositie: twee zwartpartijen die betrekkelijk snel in een puntendeling waren geëindigd zodat Anish Giri en Loek van Wely met wit mochten proberen de matchpunten binnen te halen.
Om met de laatste te beginnen. Die haalde niets uit de opening en kwam nadat er de nodige stukken van het bord waren gegaan zelfs in forse problemen. Loek vluchtte in een toreneindspel dat door de tegenstander aanvankelijk ijzersterk werd behandeld. Wit raakte een pion achter, later nog een. Toch moesten er nog altijd krachtzetten gevonden worden door de zwartspeler en dat deed hij ook – zij het met enige aarzelingen. Het eindspel resulteerde in een volkomen hopeloze stelling voor wit, als zwart met de koning de juiste pion had geslagen. Dat deed de Vietnamees niet en toen kon Loek met hangen en wurgen een halfje veiligstellen. Maar helaas ging ook hij de fout in. Zwart kreeg een herkansing om de winst opnieuw binnen te halen; ditmaal moest hij kiezen uit twee torenzetten. Gelukkig voor Nederland koos hij wederom de verkeerde. Hij had dan weliswaar twee pionnen meer, maar met de toren op het verkeerde veld, verdwenen zijn winstkansen als sneeuw voor de zon. De partij eindigde in pat, een passend slot van een ‘comedy of errors’.
Van Wely, Loek – Nguyen, Huynh Minh Huy
78…Ta5
Met 78…Kf3! kon de zwarte koning vernietigend naar binnen treden. De zwartspeler heeft waarschijnlijk nooit ‘De Koning’ van Jan Hein Donner gelezen. Daarin beschreef de Nederlandse grootmeester in een partij tegen Velimirovic dat “een koning die achter de vijandelijke linies ten strijde trekt, voor het gevoel, de gevechtswaarde heeft van een volle toren!” 79. Txe5 Kxg3 80. Tg5+ Kxh4 81. Txg6 Tf2 82. Td6 Kg3 83. Txd3+ Kg2 gevolgd door … h4-h3-h2 had zwart de overwinning opgeleverd.
- Kd2 Ta2+ 80. Kd1 Kf3!
O, hij kent zijn klassieken toch!
- Txe5 Kxg3 82. Tg5+
82…Kxf4? Zoals eerder aangegeven wint hier 82…Kxh4!
- Txg6 Th2 84. Td6 Ke4
- Te6+?
Loek gaat ook de fout in. Vermoedelijk was 85. Ta6! nog op het nippertje remise! 85…Ke3 86. Te6+ Kf4 87. Td6
85…Kd5! 86. Te8 Txh4
Nog altijd staat zwart op winst.
- Kd2
87…Td4?
Hier lijkt de toren heel goed te staan, maar het tegendeel is waar. Na 87…Th3 waar de toren inderdaad ‘optimaal slecht’ staat, had zwart toch van de winst verzekerd. Beide pionnen staan gedekt, de toren is onkwetsbaar en zwart kan nu aan de wandel met zijn koning. Een voorbeeld van hoe hij het punt kan binnenhalen: 88. Ta8 [ 88. Th8 h4 89. Th7 Ke4 90. Th8 Th2+ 91. Kd1 Th1+ 92. Kd2 h3 93. Te8+ Kf5 94. Tf8+ Kg6 95. Th8 h2 gevolgd door het beroemde röntgenschaak na 96. Th3 Ta1 97. Txh2 Ta2+] 88…h4 89. Ta4 om de zwarte koning over de vierde rij af te snijden faalt echter op 89…Th1! 90. Kxd3 h3 en de pion valt niet tegen te houden.
- Ke3
- Kc3! was eenvoudiger. Bijvoorbeeld: 88…Kc6!? 89. Te6+ Kd7 90. Te1 Td5 91. Kd2 h4 92. Th1 Td4 93. Ke3 en er gaat een pion verloren.
88…Kc6! 89. Tc8+ Kd7 90. Tc1 Td5 91. Kd2 Ke6 92. Th1 Kf6 93. Th3
De stelling is nu remise ondanks de twee pluspionnen.
93…Kg5 94. Txd3 Tf5
94…Txd3+ 95. Kxd3 Kg4 96. Ke2 Kg3 97. Kf1 en de koning komt in de hoek.
- Ke2 Kg4
- Td8
Dit verpest niets, maar wit moet nauwkeurig blijven spelen. Thematisch is 96. Td1 h4 97. Tf1 om de afsnijding ongedaan te maken.
96…h4 97. Tg8+ Kh3 98. Tg7 Kh2 99. Tg4 h3 100. Tg8 Ta5 101. Kf1 Ta1+ 102. Kf2 Ta2+ 103. Kf1 Tg2 104. Tf8 Tg7 105. Tf2+ Kg3 106. Kg1 Ta7
- Tg2+!
Loek houdt wel van een geintje. En dat mag ook na zo’n partij…
107…hxg2
½ – ½
Het woord was toen aan Giri om een eindspelvoordeel in winst om te zetten. We weten dat onze beste speler daar een meester in is en dat bleek ook vandaag weer. Hij kon bogen op een wat betere pionnenstructuur en wat actievere stukken. Maar de zwarte verdedigingslinie stond goed en leek moeilijk uit positie gespeeld te kunnen worden. Er moest dus iets bijzonders gebeuren. Giri stroopte de mouwen op en bracht een zeer knap en gepointeerd pionoffer. Hij vergrootte zijn ruimtevoordeel, joeg de sterke zwarte loper het halve bord over en drong met zijn toren de vijandelijke linies binnen. Ergens deed zich een unieke kans voor om een winnend kwaliteitsoffer te brengen, maar dat moment verzuimde onze man. Toen was het de beurt aan de zwartspeler om zich te verdedigen met ook een kwaliteitsoffer, maar die liet dat ook na. Dat bleek de laatste kans te zijn om in de partij te blijven. Zoals het ging werd de zwartspeler geruisloos en met vaste hand opzij geschoven. Giri wikkelde onberispelijk af naar winst en stelde zo de zege met een minimaal verschil vast.
Giri, Anish – Le, Quang Liem
Met hard werken heeft Giri een voordelig eindspel bereikt. Zwart heeft een kwetsbare pionnenstructuur en stukken die redelijk passief staan opgesteld. Daar kan wit een mooie formatie tegenover zetten en veel actievere stukken. Toch is het boeken van vorderingen heel lastig. Zwart heeft voorlopig alles gedekt en het is – behalve de binnengedrongen toren – voor wit niet eenvoudig om met zijn stukken binnen te komen. Daartoe zal er iets bijzonders moeten gebeuren en Giri weet dat te vinden!
- g4!
Dit stelt de positie van zwarts loper ter discussie. Die staat namelijk ideaal op f6.
39…Td8
Zwart wil graag de binnengedrongen witte toren aan de tand voelen. Ruil van de torens zou alleen maar in zwarts voordeel uitvallen. Pion b6 kan dan een gemakkelijk doelwit vormen. De vraag was natuurlijk waarom wit zomaar een mooie pion inlevert met 39…Lxh4 Het antwoord is natuurlijk 40. g5 en nu moet zwart enorm oppassen om zijn loper niet te verliezen, want er dreigt Th8 met stukwinst. Maar belangrijker is dat de loper van het strijdtoneel (de eigen gelederen!) is afgesneden. Een mogelijk gevolg: 40…Tf7 41. Td8+ Kc6 42. Tc8+ Kb5 [ Niet 42…Kd7? wegens 43. Tc7+ Ke8 44. Txf7 Kxf7 45. Kf4 en zwarts loper zit in de knip.] 43. Tc7 Tf5 44. f4! (zie analysediagram)
en alle pionnen van zwart staan op de nominatie om verloren te gaan.
- Ta7 Kc6 41. Ta2 Th8
41…Lxh4 zou nu zelfs vrijwel verliezend zijn na 42. Tc2+ Kb5 43. Tc7 Ka6 44. g5! Tg8 45. Te7 en wit wint eenvoudig.
- Tc2+ Kb5
- g5!
Giri heeft alles onder controle. Hij laat zelfs een pion met schaak slaan.
43…Txh4+ 44. f4 Ld8
De loper moet naar dit slechte veld. 44…Lxg5? mag niet vanwege 45. Tc5+ Het alternatief 44…La1? zou een stuk kosten na 45. Tc1 Lb2 46. Tb1 Th2 47. Ld4
- Tc5+!
Weer een sterke tussenzet.
45…Kb4
45…Ka6 46. Te5 komt ongeveer op hetzelfde neer, maar zwarts koning staat nog een stukkie slechter.
- Te5?!
Dit was natuurlijk het concept dat hij in zijn hoofd had. De toren kan weldra de zwakke pionnen op e6 en g6 gaan snoepen. Maar hij had het winstproces drastisch kunnen versnellen. Een fraaie winst had 46. Tc7! kunnen opleveren. Giri zal misschien eventjes naar de zet gekeken hebben en hem snel verworpen hebben. 46…Lxg5 [ 46…Lxc7 gaat niet wegens 47. bxc7 Th8 48. Ke5 Kb5 49. Kd6 en zwart kan niet verhinderen dat wits vrijpion een toren gaat opleveren.] 47. Txb7 Lxf4 [ 47…Lf6 48. Tf7 Th5 49. b7 Tb5 50. La7] 48. Lxf4 g5 49. Tf7 gxf4 50. Tf8! en wit wint.
46…Kc4 47. Kf3
Bereidt Txe6 voor zonder gestoord te worden door …Lxg5.
47…Le7?!
Na deze logische zet krijgt wit bijna vrije doortocht. Maar zwart had hem een flinke kluif kunnen geven met 47…Th3+ 48. Kg4 Txe3! 49. Txe3 Lxb6 50. Txe6 Ld4 De toren is niet veel sterker dan deze loper en zwart heeft een bijzonder lastige vrijpion. 51. Kf3 (zie analysediagram)
- Txe6 La3 49. Txg6 Kd5
Zo verliest zwart g7 en krijgt wit twee ijzersterke vrijpionnen. Hier helpt 49…Lb2 ook niet vanwege 50. Td6 en Td7 volgt.
- Lf2?! Waarom ziet hij af van het volkomen logische 50. Txg7! waarna de winst slechts een kwestie van tijd is. Misschien zag hij technische problemen na 50…Th3+ 51. Ke2 Ke4 en inderdaad worden de witte koning en loper ver teruggedrongen. 52. Ld2 Maar zwart kan op geen enkele manier deze sterke pionnen afstoppen. Bijvoorbeeld: 52…Th2+ 53. Kd1 Ld6 54. Td7 Lxf4 55. Lxf4 Kxf4 56. g6 Tg2 57. g7 gevolgd door Txb7.
50…Th7
Tja, het is bijzonder passief maar g7 is wel eventjes weer gedekt.
- f5 Ld6 52. Kg4 Le5
Oppervlakkig gezien lijkt het erop dat zwart het allemaal aardig onder controle heeft gekregen. Hij staat slechts één pionnetje achter en voorlopig lijkt wit niet echt progressie te kunnen boeken.
- Lg3!
Weer uitstekend gezien van Giri.
53…Ld4
53…Lxg3 54. Kxg3 is direct beslissend na 54…Ke5 55. Kg4 Kd5 56. Te6 Th8 57. Te7
- Td6+
Zo komt de toren weer met tempo in het spel.
54…Ke4 Op 54…Kc5 is 55. Te6! de beste zet. Wit wil graag de lopers ruilen, want het resterende toreneindspel is simpel gewonnen.
- Td7 Lxb6
De ene kroonpion is Giri kwijt, maar er komen er een paar andere voor in de plaats.
- g6 Th1 57. Txg7 Tg1 58. Te7+ Kd3 59. Txb7 Lf2 60. Tb3+
en zwart gaf het op. Het is inderdaad helemaal uit.
1-0
Oranje staat er nog altijd prima voor: zes machpunten en 10½ bordpunten. Dat levert ons morgen Engeland op; een interessante tegenstander!
Persoonlijke uitslagen:
De Nederlandse dames
Anne Haast had vandaag een rustdag gekregen zodat invalster Maayke Keetman aan het laatste bord mocht plaatsnemen tegen het ijzersterke Roemenië. Dat bleek allemaal niet mee te vallen. Hoewel de opening in haar partij nog wel ging, kwam de zwartspeelster in de hyperscherpe Najdorfvariant op de damevleugel al snel opzetten. Deze storm wakkerde aan tot orkaankracht en toen bleek er geen redden meer aan, waardoor er een 0-1-achterstand op het scorebord verscheen. Die leidde tot zorgelijke gezichten toen Tea Lanchava met wit volkomen onverwachts het slachtoffer werd van een verborgen en uiterst gemene truc. Het kostte haar een cruciale centrumpion en hoewel zij het nog heel lang wist vol te houden, kon zij de partij niet meer redden.
Lanchava, Tea – Foisor, Cristina-Adela
- Pe5?
Dat is jammer. De actie klopt wel maar is veel te vroeg en tactisch ook verkeerd. Wit moest de ontwikkeling nog voltooien met bijvoorbeeld 15. Lb2.
15…cxd4 16. exd4 Pxe5 17. fxe5
17…Pxc4!
en zwart won een cruciale pion.
Zhaoqin Peng, die weer met zwart moest spelen, had ondertussen een veelbelovende stelling met hangende pionnen in handen. Met een vlijmscherp pionoffer trok zij de witte koningsstelling uit elkaar en had toen kunnen oogsten als zij de juiste voortzetting had gevonden. In de analyse heb ik kunnen aantonen dat zwart op winst staat na 23… c4! of met 23… Dh4! Haar keuze was ook niet slecht, maar helaas ging het een zet later wel mis. Door een verkeerd getimede torenzet raakte zij een tweede pion kwijt, maar wat erger was: ook alle compensatie voor het geofferde materiaal. Tegenstander Peptan liet toen niet meer los.
Peptan, Corina-Isabela – Peng, Zhaoqin
- La3?
Een tactische fout waar zwart onmiddellijk van profiteert.
21…Lxg4! 22. hxg4 h3!
Uitstekend gespeeld allemaal. Met dit pionoffer trekt zwart de koningsstelling uit elkaar en verzwakt de witte velden.
- gxh3
23…Te6?!
Maar nu gaat zijn niet op zijn best verder. Zwart kon de winst binnenhalen met 23…c4! 24. Lxd6 cxd3 25. Txc8 Txc8 en zwart staat op winst omdat de loper niet gered kan worden. Bijvoorbeeld 26. La3 [ 26. Dxd3 Pxd6] 26…Dh4! 27. Df3 Tc2 28. Tf1 Pg5 29. Dg3 Dxg3+ 30. fxg3 Pxh3+ 31. Kh1 d2 en de vrijpion beslist.
Ook 23…Dh4!? levert een vrijwel gewonnen stelling op na 24. Kg2 c4 25. Lxd6 cxd3 26. Lg3 Pxg3 27. fxg3 Dh7
- Kg2
24…Tce8? De stelling na 24…Dh4 25. Tc2 Pg5 26. Th1 Dh7! was nog altijd volstrekt onduidelijk. Zwart heeft voldoende kansen in ruil voor de geofferde pion.
- Lxc5
Wit wint een tweede pion, maar wat erger is: ze slaagt erin om de zwarte aanval tot staan te brengen. Het kwam hierna niet meer goed voor zwart. Veel later 1-0
De enige die ervoor zorgde dat we het scorebord kwamen te staan was Anna-Maja Kazarian. Zij kreeg een minderheidsaanval tegen en stond lange tijd met de rug tegen de muur. Maar opnieuw toonde zij over grote taaiheid te beschikken. Zij hield keurig stand en toen er een zetherhaling in de stelling kwam, werd de vrede getekend.
Morgen hopen we op herstel ten koste van Montenegro.
Persoonlijke uitslagen:
