Schaakrubrieken weekend 8 oktober 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Fatale ontspanning
Woensdag zagen we dat Jorden van Foreest in het Open op het Isle of Man won van de Hongaar Peter Leko, de man die in 2004 op een haartje na wereldkampioen werd, en dat Benjamin Bok in dat Open de Amerikaan Hikaru Nakamura, zevende op de wereldranglijst, met machtsvertoon verpletterde.
Een dag later leefden we mee met Anish Giri, die in Moskou in het Tal Memorial de eerste plaats leek te gaan delen met de Rus Jan Nepomniatsjtsji, maar daar met niet in slaagde, doordat hij zijn tegenstander van de laatste ronde, de Chinees Li Chao, met remise liet ontsnappen door een fout op de 41ste zet.
De beruchte 41ste zet. Hoe vaak ging het niet zo: in tijdnood is de schaker gespannen als een veer. Hij omzeilt alle klippen en neemt in seconden perfecte beslissingen. Dan is er de tijdcontrole na de 40ste zet, een grote opluchting. Hij heeft weer tijd om rustig na te denken, hij ontspant zich en maakt een ernstige fout.
Dat was jammer. Een tweede prijs in een supertoernooi, daar staat Giri’s prijzenkast al vol mee. Het kan zijn dat zijn gedachten niet helemaal op het schaken waren geconcentreerd, want drie dagen eerder had zijn vrouw Sopiko Guramishvili hem een zoon geschonken. Die heet Daniel.
Had Giri zijn vrouw hardvochtig in de steek gelaten om haar eenzaam in Den Haag te laten baren terwijl hij zelf in Moskou een schaakfeest vierde? De bikkelharde schaakfan die vindt dat dit zou bewijzen dat hij uit het goede harde schakershout is gesneden, moet bedenken dat Daniel eigenlijk twee weken later was uitgerekend.
Ik schakelde tussen het Isle of Man en Moskou en zag opeens een verrassing. In de Russische stad Moermansk speelt Jan Timman een match van vier partijen tegen Anatoli Karpov. De eerste partij werd donderdag remise na een harde strijd van 53 zetten.
Van de Ierse Zee tot bij de Noordelijke IJszee vertoonden Nederlandse schakers deze week op het hoogste niveau hun kunsten. Het was mooi.
Hikaru Nakamura – Benjamin Bok, Isle of Man 2016
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 e6 4. e4 c5 5. d5 d6 6. Pe2 Lg7 7. Pec3 Dit is traag vergeleken bij het normale 7. Pbc3. Nu zal het een tijd duren voor het andere paard een goed veld heeft gevonden. 7… a6 8. a4 Ph5 9. Le3 exd5 10. cxd5 f5 11. exf5 gxf5 12. Dd2 0-0 13. Le2 Pd7 14. 0-0 f4 15. Lf2 Dg5 Zwart heeft prettig spel op de koningsvleugel. Toch zou wit na 16. Pe4 Dg6 17. Pbc3 solide staan. 16. g4 Wit neemt te veel hooi op zijn vork met deze ambitieuze zet. 16…Pe5 17. Kh1 Pf6 18. Tg1 Dg6 19. Lh4 h5 20. g5 Beter was 20. gxh5 Dxh5 21. Dxf4 en misschien heeft wit dan nog gelijke kansen.
Met Jorden van Foreest is Nederland topspeler rijker
Van Jorden van Foreest was na het toernooi om de Nederlandse titel weinig meer vernomen. De kampioen vierde zijn succes, nam rust en bereidde zich in stilte voor op een drukke oktobermaand. Hij liet verstek gaan in de eerste ronde van de nationale clubcompetitie en speelde alleen een ontspannen rapidtoernooi in Luxemburg, waarin geen hoofdrol voor hem was weggelegd. Van Foreest keerde terug in de arena op het eiland Man, waar dit weekend in de hoofdstad Douglas een open toernooi met een topbezetting eindigt. In de eerste ronden weerde hij zich uitstekend. Twee overwinningen op wat zwakkere tegenstanders consolideerde hij in de volgende ronden met avontuurlijke remises tegen Nakamura en Fressinet, waarna hij in de vijfde ronde voormalig WK-uitdager Leko op niet mis te verstane wijze versloeg. We moeten er toch echt rekening mee houden dat Nederland een topspeler rijker is. De internationale elite maakte ook met enkele andere Nederlandse deelnemers op hardhandige wijze kennis. Jordens jongere broer Lucas trok de aandacht door in koffiehuisstijl de Chinees Hao Wang te verslaan en de show werd gestolen door Benjamin Bok. Hij combineerde Nakamura op schitterende wijze weg.
Nakamura – Bok Douglas 2016
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. f3 e6 4. e4 c5 5. d5 d6 6. Pe2 Lg7 7. Pec3 Een ambitieuze, maar ook wat gekunstelde opbouw. Wit hoopt met de manoeuvre Pb1-a3-c4 zijn paarden op ideale velden te posteren. 7…a6 8. a4 Ph5 9. Le3 exd5 10. cxd5 f5 11. exf5 Veiliger is 11. Dd2. De open g-lijn zal wit een hoop narigheid bezorgen. 11 … gxf5 12. Dd2 0-0 13. Le2 Pd7 14. 0-0 f4 15. Lf2 Dg5 16. g4 Een riskante poging zwarts spel op de koningsvleugel in de kiem te smoren. Na 16. Pe4 Dg6 17. Kh1 Pe5 18. Pbc3 Lf5 heeft zwart geen enkel probleem. 16…Pe5 17. Kh1 Pf6 18. Tg1 Dg6 19. Lh4 Ook na 19. h4 komt 19 … h5! (20. g5 Df5! 21. Tg2 Pfg4). 19 … h5 20. g5 Een alternatief is 20. gxh5 Dxh5 21. Dxf4 Pfg4! 22. fxg4 Dxh4 23. Dg3 Dxg3 24. Txg3 Tf4 met een eindspel, waarin zwart meer dan voldoende compensatie heeft voor de geofferde pion. 20 … Pfg4 21. Pe4 Onspeelbaar is 21. fxg4 hxg4 21 … Lf5
Giri wint!
Anish Giri is sinds 2009, toen hij met vijftien jaar Nederlands kampioen werd, onze grootste troef voor de wereldtitel. Zijn kracht nam jaarlijks toe en vanaf 2014 behoort hij tot de toptien en handhaaft zich daar goed met een derde plek als voorlopig hoogtepunt. Toch kroop het laatste jaar twijfel in de hoge verwachtingen van zijn fans omdat handhaven iets anders is dan onderscheiden. In het kandidatentoernooi Moskou 2016 beleefde hij wat dat betreft een absoluut hoogtepunt qua handhaven door alle veertien partijen remise te spelen. Menigeen zou tekenen voor een ongeslagen status tegen de absolute wereldtop maar voor een wereldkampioenskandidaat gelden andere normen. In het super sterk bezette Tal-herdenkingstoernooi dat gisteren eindigde, raakte Giri eindelijk verlost uit het drijfzand van remises waar hij lange tijd in vastzat.
In de eerste ronde een rustige remise tegen oud-wereldkampioen Viswanathan Anand. De tweede ronde bracht vuurwerk tegen de verliezend WK-finalist uit 2012.
B. Gelfand – A. Giri
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.g3 Lg7 4.Lg2 0-0 5.Pc3 Pc6 6.e3 d6 7.Pge2 e5 8.0-0 exd4 9.exd4 Pe7 10.Lf4 Pf5 11.Dc1 Te8 12.h3 c6 13.g4 Pe7 14.Lh6 d5 15.c5 b6 16.cxb6 axb6 17.Te1 Lh8 18.Df4 Pd7 19.Dd2 Pf8 20.Pf4 Pce2 c5 22.dxc5 bxc5
23.Pxd5 Lb7 24.Pec3 Pxd5 25.Pxd5 Ld4 26.Pc3 Lxg2 27.Kxg2 g5! 28.h4 gxh4 29.Pe4 Dd5 30.f3 Tad8 31.Tad1 Kh8 32.Lg5 f5! 33.Lxd8 Txd8 34.gxf5?
Giri speelt het allemaal fris en agressief. Voor de kwaliteit krijgt hij sterke aanvalskansen. Wit had in troebel water moeten vissen met 34.Dh6, nu is het snel uit.
34…Dxf5 35.Kh1 Tg8 36.Tf1 Le5 Wit gaf op, hij gaat groot materiaal verliezen.
In de derde ronde werd de zwakste op papier, de Rus Evgeny Tomashevsky (altijd nog nummer 25 op de wereldranglijst met 2730 Elo), langzaam opgerold. Dat Giri in bijzondere vorm was, bewees hij in de vierde ronde.
Zwart heeft al 20 zetten een gezonde pluspion maar wit heeft zich zo goed mogelijk verschanst op één vleugel. Het is tijd voor de doorbraak:
44…f4! 45.gxf4 De7 46.Tc4 Dxh4+ 47.Kg2 Dxf4 48.Dxe4 Dg5+ 49.Kf3?
Dat verliest geforceerd. Na 49.Kf1 Db5 50.Dd3 heeft zwart het moeilijker om de vis op het droge te krijgen.
49…Tb5! 50.Dd3 Dg1 51.Te4 Tb2 52.Dc4 Dh1+ 53.Kg3 Tb1 54.De2 Dg1+ 55.Kh3 Tb3+ 56.f3 g5! 57.Lf2 g4+ 58.Kh4 Dh2+ 59.Kg5 Txf3
wit gaf op.
In de vijfde ronde bereikte Giri tegen de Rus Ian Nepomniachtchi, nummer zestien op de wereldranglijst, een gunstig toreneindspel dat net niet gewonnen bleek. Maar ook dit partijverloop was positief en na vijf ronden ging Giri alleen aan op kop met vier punten! In de zesde ronde kwam een eind aan de indrukwekkende serie want de Armeense grootmeester Levon Aronian, lange tijd de nummer twee van de wereld, won verdiend.
L. Aronian – A. Giri
1.c4 e5 2.g3 Pf6 3.Lg2 d5 4.cxd5 Pxd5 5.Pf3 Pc6 6.0-0 Pb6 7.d3 Le7 8.Le3 0-0 9.Pbd2 Le6 10.Tc1 Dd7 11.a3 Lh3 12.Lxh3 Dxh3 13.b4 Ld6 14.Db3 Pe7 15.d4 exd4 16.Lxd4 Pc6 17.Pe4 Pxd4 18.Pxd4 Dd7 19.Tfd1 Le5 20.Pc6! Met deze verrassende uitval vergroot wit zijn stellingsvoordeel. 20…De8 21.Pa5 Tb8 22.Pc5 Dc8 23.Df3 c6 24.b5 Lb2 25.bxc6! Lxc1 26.Txc1 Dc7 27.cxb7 Pa4 28.P5b3 De7 29.Pd4 Dg5 30.Df4! Dxa5 31.Dxb8 Txb8 32.Tc8+ Dd8 33.Txd8+ Txd8 34.Pc6zwart gaf op. Volgende week de afloop.
Een paar duizend schaaksters, schakers, organisatoren, scheidsrechters, belangstellenden en niet te vergeten de zogenaamde persmuskieten: het moet een dolle boel zijn geweest daar in Baku, de mooie hoofdstad van Azerbeidzjan. Wellicht een record aanwezigen, maar op www.schaaksite.nl kwam ook een record aan blunders voorbij. Misschien is zo’n massa toch niet bevorderlijk voor concentratie en spelpeil. De Nederlandse herenschakers hadden, mede door een gunstig lot, een vliegende start op de Schaakolympiade, 10 uit 5, maar daarna werd het kwakkelen. Een kopman die steeds remise speelt is ook niet goed, driemaal raden wie, en ook anderen waren niet altijd in goeden doen.
Sommige buitenlandse chatters vroegen zich af waarom kampioen Jorden er niet bij was maar het was, zoals het was. Ook de berichten uit Baku waren op de sites soms wat verwarrend en de computers zoals Houdini en Stockfish verschilden ook van mening, bijvoorbeeld – 0.28 tegen 1.12. Kortom, in de tweede week leek het het Nederlands voetbalelftal wel en moest de eer af en toe gered worden door het damesteam.
Wel leuk was dat het Operating Committee van Baku bij Chess Evolution een boek liet uitgeven met honderden diagrammen van stellingen uit partijen van spelers uit Azerbeidzjan en uiteraard wordt van de lezer verwacht dat hij of zij de combinatie weet te vinden waarmee de winnaar de buit binnenhaalde. Net als vroeger de gereformeerde preek is het boek verdeeld in drie punten: Easy, Medium en Hard. Met na elk hoofdstuk de oplossingen (maar niet te vroeg kijken want dan leer je er niets van). Een volgende keer nog twee opmerkelijke boeken van www.chessevolution.com en dit gezellige boek kost € 19.95, isbn 978-83-944290-8-9.
Natuurlijk was er vanuit chauvinistisch oogpunt ook wel eens wat leuks bv Stupak-Bok: 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 c6 5.Lg5 h6 6.Lxf6
Dxf6 7.e3 g6 8.e4! dxe 9.Pxe4 Lb4† 10.Ke2 Dg7 gezien de zetten 7, 8 en 10 is er thuis wel wat voorbereid. 11.c5 0-0 12.Da4 Pa6 13.Ke3 (tegen 13..Lxc5 14.dxc5 Dxb2†) b5 14.cxb axb 15.Dxc6 f5 wil een kwaliteit offeren 16.Dxa8 Pc7 17.Pf6† had Bok gemist, maakt het offer minder sterk omdat nu niet meer Pf3 in komt te staan. 17..Dxf6 18.Dc6 Pd5† 19. Ke2 Td8 wit heeft een kwal en een pion meer, maar de stelling biedt zwart enige compensatie. 20.g3 Lc5 (hetzelfde motief 21.dxc5 Dxb2†) 21.Da4 Pb4 22.Td1 Lb7 23.Td2 Ta8 24.Dd1 Lf8 beide spelers verkeerden hier al in tijdnood en dat in zo’n ingewikkeld tactische stelling. 25.a3 e5!! de dood of de gladiolen, nog een stukoffer voor de aanval 26.axb4 exd 27.Db3† Kh8 28.Td1? Hier mist wit een zet die wellicht nog redding had kunnen brengen nl 28..Lg2 zodat de koning naar f1 kan. 28..Te8† 29.Kd2 Lxf3 30.Dxf3 d3 31.Tb1 beter was pion d3 te slaan Lxb4† 32.Kxd3 De6 dreigt Db3† 33.Kc2 Tc8†34.Dc3† (Kd1 De1 mat) Lxc3 35.bxc Dc6 met een dubbelaanval op c3 en Th1, dus 0-1. Een spectaculaire partij!
Probleem 2601 is een 3-zet van Losinski:
Vaderschap geeft Giri nieuw elan
Een huwelijk kost een schaker ongeveer vijftig Elo-punten. Deze theorie had van wijlen Leon Pliester kunnen komen, die ook het post-titelsyndroom vaststelde. Als een schaker heel lang probeert om bijvoorbeeld meester te worden, en hij wordt het eindelijk, dan volgt daarop een plotselinge terugval in prestaties. Maar nee, de theorie over het huwelijk komt van scorebordpsychologen en zo mocht je de afgestudeerde psycholoog Pliester niet noemen.
Toen Giri in juli vorig jaar, pas 21 jaar oud, in het huwelijk trad met de Georgische schaakster Sopiko Guramishvili, hielden zijn fans hun hart vast. Verdorie, hij was net de hemel aan het bestormen en nu zou natuurlijk die ratingval eraan komen. Aanvankelijk viel het mee. In december werd de Nederlander gedeeld eerste in een toptoernooi in Londen, waarmee hij steeg naar de derde plaats van de wereldranglijst. Maar in de maanden erna zakte hij steeds dieper en momenteel staat hij op de veertiende plaats. Zie je nou wel!
De afgelopen twee weken speelde Giri mee in de Tal Memorial in Moskou. Na een remise in de eerste ronde tegen Viswanathan Anand boekte hij opeens drie zeges op rij, tegen Boris Gelfand, Evgeny Tomashevsky en Peter Svidler. Zijn reputatie als remisespeler legde hij helemaal af. De eerste en derde zege waren aanvalspartijen en tegen Tomashevsky molk hij een gelijkstaand eindspel uit. Vervolgens verloor Giri van Levon Aronian, maar drie zeges en een nederlaag, dat zien we Giri toch veel liever doen dan al die remises. Wat was er plotseling met hem aan de hand?
Afgelopen maandag werd bekend dat Giri’s eerste kind was geboren. Een zoon: Daniel. De scorebordpsychologen kunnen een nieuwe theorie aan hun arsenaal toevoegen. Als je trouwt, vindt er een terugval plaats in je resultaten, eventueel een paar maanden later, maar als je vrouw vervolgens hoogzwanger is, krijg je in de dagen voor de bevalling een plotselinge aanval van doeltreffende agressiviteit. Kijk maar.
Gelfand-Giri
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.g3 Lg7 4.Lg2 0-0 5.Pc3 Pc6 6.e3 Agressievere spelers zouden voor d5 of e4 kiezen.
6…d6 7.Pge2 e5 8.0-0 exd4 9.exd4 Pe7 10.Lf4 Pf5 11.Dc1 Te8 12.h3 c6 13.g4 Pe7 14.Lh6 d5 15.c5 b6 16.cxb6 axb6 17.Te1 Lh8 18.Df4 Pd7 19.Dd2 Pf8 20.Pf4 Pe6 21.Pce2 c5 Na een fase van aftasten neemt zwart de eerste grote stap. Giri offert een pion en het is nog niet duidelijk waarvoor.
22.dxc5 bxc5 23.Pxd5 Lb7 24.Pec3 Pxd5 25.Pxd5 Ld4 26.Pc3 Lxg2 27.Kxg2
Wits koning staat bloot, zwart heeft een mooie loper, zijn paard dreigt mooi naar f4 te gaan en zwart dreigt vooral Df6 met stukwinst. Wit moet zijn koningsstelling nog verder verzwakken. 28.h4 gxh4 29.Pe4 Dd5 30.f3 Tad8 31.Tad1 Kh8 32.Lg5
Zwart heeft deze bijzondere aanvalszet. Als Td8 wijkt, wil wit misschien iets op f6 al is er nog geen concrete dreiging.
33.Lxd8 Txd8 34.gxf5 Dit gaat mis. Herman Grooten geeft op Schaaksite als beste alternatief 34.Dh6 fxe4 35.Txe4 h3+ 36.Kh1 Td6 en zwart heeft ook mooi spel, maar wit staat nog. 34…Dxf5 35.Kh1 Wit kan slechts lijdzaam toezien wat er over hem heen komt. 35…Dxf3+ 36.Dg2 is nu niet het beste voor zwart. Wit staat immers nog wel een kwaliteit voor. 35…Tg8 36.Tf1 Le5
Wit geeft het op.
