Schaakrubrieken weekend 22 oktober 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Meedogenloze aanvallers
Was het afgesproken? Het leek op een toneelstukje, het gesprek tussen Loek van Wely, Ivan Sokolov en Jorden van Foreest tijdens de opening van het Hoogeveen schaaktoernooi. Van Wely is er toernooidirecteur, Van Foreest en Sokolov spelen er tot deze zaterdag een tweekamp van zes partijen. Sokolov zei tegen Van Wely: „Jorden speelt dynamischer dan andere Nederlandse spelers –dynamischer dan jij bijvoorbeeld .”Van Wely sloeg terug door tegen Van Foreest te zeggen dat hij stap voor stap moest gaan: „Eerst moet je Ivan voorbij, en daarna moet je mij voorbij. Dat is nog een niveautje hoger. ”Van Foreest sloot af door er op te wijzen dat hij Van Wely al voorbij was gegaan in het NK van dit jaar, dat hij won. Na vier van de zes partijen stond het tussen Sokolov en Van Foreest 2-2. Wit begon en won.
Om de beurt versloegen ze elkaar op overweldigende manier. Om met Cruijff te spreken, ‘de verdediging was geitenkaas.’ De andere tweekamp gaat tussen de wereldkampioene Hou Yifan en Nigel Short. Short is 51 jaar en en hij schaakt nog erg sterk, maar als dat ooit minder gaat, kan hij een pensioenfonds aanspreken dat hij heeft opgebouwd door in woord en geschrift te verkondigen dat het in de natuur van de vrouw ligt om slechter te schaken dan de man, gemiddeld dan. Daardoor wordt hij vaak uitgenodigd om tegen een vrouw te spelen, in de hoop dat hij struikelt. IJdele hoop tot nu toe. In Hoogeveen stond Short na vier partijen tegen Hou met 3-1 voor. Toen waren er al zeven ronden gespeeld in het Open toernooi. Vier Indiërs aan kop (de ‘Indian takeaway ’ waar ik vorige week over schreef), gevolgd door Lucas van Foreest, een jongere broer van Jorden.
Jorden van Foreest – Ivan Sokolov, tweede matchpartij Hoogeveen 2016
1. e4 e5 2. Pf3 d6 3. d4 Pf6 4. Pc3 Pbd7 5. Lc4 exd4 Bedoeld als een verrassing, maar Sokolov wist niet dat Van Foreest in het laatste NK met zwart bijna hetzelfde had gespeeld tegen Benjamin Bok: 5…Le7 6. a4 exd4. 6. Dxd4 Pb6 7. Lf4 Dit nieuwtje had hij voorbereid. Wit geeft het loperpaar op en wil profiteren van zijn voorsprong in ontwikkeling. 7…L e7 8. 0-0-0 Pxc4 9. Dxc4 0-0 10. The1 Le6 11. Df1 Ook dat was nog voorbereid. 11…Dc8 Commentator Gert Ligterink was gecharmeerd van de symmetrie: wit speelt Df1-h3 en zwart Dc8-a6. 12. Pd4 Ld7 13. f3 Tb8 14. g4 b5 15. Pf5 Ld8 Wits betere stukkenopstelling wordt steeds geprononceerder. 16 . Dh3 b4 17. Pe2 Da6 18. Kb1 Le6 19. b3 Tb5 20. Le3 Wits aanval is sneller en hier was 20. Pxg7 al goed speelbaar, al zou de stelling na 20. Pxg7 Kxg7 21. Lh6+ Kg8 22. Lxf8 Kxf8 onduidelijk blijven. Nu wit dat niet doet, zou zwart die dreiging er met 20…Pe8 voorgoed uit kunnen halen. Wit zou dan beter staan, maar er zou nog niets beslist zijn. 20…d5 In plaats daarvan doet zwart een zet waardoor wits offer, dat een zet eerder nog onduidelijk was, beslissende kracht krijgt. „Een blunder, een black-out’’, zei Sokolov na afloop.
Niet iedereen is ongevoelig voor de tand des tijds
In het overwegend jonge gezelschap in de toernooizaal in Hoogeveen vallen twee oudere spelers op die vaker dan ze lief is levende legendes worden genoemd. Nigel Short is als 51- jarige eigenlijk te jong om tot die categorie gerekend te worden. Hij behoort nog steeds tot ’s werelds honderd sterkste spelers, hetgeen hij bewijst door regelmatig eerste prijzen te winnen in sterk bezette toernooien. Een echte dinosaurus is de Oekraïner Oleg Romanisjin. Hoewel dertien jaar ouder behoort hij net als Short tot de generatie die in de periode 1980-1995 tot de wereldtop behoorde. Maar inmiddels begint het leeftijdsverschil te tellen. Op uitnodigingen kan Romanisjin op grond van zijn erelijst nog altijd rekenen, maar succes valt hem zelden meer ten deel. Wie hem ziet ploeteren tegen spelers die hij vroeger in een simultaanseance zou hebben verslagen, denkt met weemoed terug aan Viktor Kortsjnoi. Niet iedereen is ongevoelig voor de tand des tijds. Romanisjin doet mee aan het open toernooi dat in de wandelgangen het Mumbai Open wordt genoemd, omdat liefst dertien deelnemers uit India zich hebben ingeschreven. De sterksten van de delegatie wisselen elkaar af aan de kop van de ranglijst ‘als in een ploegentijdrit’, zoals Peter Boel schreef op de toernooiwebsite. Romanisjin speelt geen rol in dit geweld en moet na vijf van de negen ronden al anderhalf punt toegeven op de koplopers. Beter vergaat het Short, die op het erepodium een tweekamp van zes partijen speelt tegen de Chinese wereldkampioene Yifan Hou. Opwindend was het vertoonde spel tot nu toe niet, maar Short slaagde er wel in een van de eindspelletjes te winnen. Halverwege de match leidt hij dan ook met 2-1. Voor het spektakel kan de toeschouwer terecht bij de andere tweekamp tussen tweevoudig Nederlands kampioen Ivan Sokolov en de huidige titelhouder Jorden van Foreest. Ook daar staat het 2-1 na drie bloederige winstpartijen over en weer. Van Foreest trok tweemaal aan het kortste eind met zwart, maar won tussendoor wel een aardige offerpartij.
Van Foreest – Sokolov Hoogeveen 2016
1. e4 e5 2. Pf3 d6 3. d4 Pf6 4. Pc3 Pbd7 5. Lc4 exd4 6. Dxd4 Pb6 7. Lf4 Le7 8. 0-0-0 Pxc4 9. Dxc4 0-0 10. The1 Le6 11. Df1 Dc8 12. Pd4
Hoogeveen gaat door
Bij de opening van het 20e schaakevenement in Hoogeveen bleek hoe dun de draad was waaraan deze bloem van het Nederlandse schaak de laatste jaren heeft gehangen toen hoofdsponsor UNIVE zich in 2014 terugtrok. Vanaf het begin was er een gedegen sponsor die een budget vrijmaakte waar het organisatie comité met gemak en plezier zowel het grote Open toernooi, bijzondere confrontaties als ook nog wat randgebeuren kon bekostigen. Vanaf 1997 was dat VAM, later ESSENT en daarna dus UNIVE. In 2014 was er geen hoofdsponsor meer en sloegen enkele plaatselijke ondernemers de handen ineen en hielden het toernooi op karakter overeind, samen met de Gemeente die haar gemeentehuis al twintig jaar een volle week beschikbaar stelt voor de honderden schakers, met als publiekstrekker interessante tweekampen in de Trouwzaal.
Voorzitter toernooibestuur Bert van der Haar kwam voor de toekomst met een ambitieus plan: ”Wij zijn het project ‘Corps 32’ gestart, een verzameling van 32 schaakvrienden zodat het evenement nog eens twintig jaar kan blijven bestaan en groeien”. Het enthousiasme in de regio voor deze corporate-funding is groot want naast Gemeente Hoogeveen, Provincie Drenthe en McDonalds zijn er nu al 20 subsponsors gevonden. Hoe sterk het Open Toernooi ieder jaar ook mag zijn (van de 80 deelnemers doen er dit keer negentien titelhouders mee) de meeste aandacht gaat toch uit naar twee interessante krachtmetingen. Onze huidige nationale kampioen en grootste talent Jorden van Foreest (17 jaar) krijgt Ivan Sokolov tegenover zich, al 25 jaar een echte topper en tevens Nederlands kampioen in 1995 en 1998. De laatste jaren schrijft hij boeken en is hij de coach van de Verenigde Arabische Emiraten.
Net zo boeiend is de andere tweekamp: wereldkampioene Yifan Hou (geboren 1994) neemt het op tegen Nigel Short, die in 1993 om de wereldtitel speelde met Gary Kasparov. Short (geboren 1965) is de enige vijftiger in de actuele top honderd lijst. Een compliment voor deze keuzes want alle vier spelers hebben redenen om aan de wereld te laten zien hoe sterk zij op dit moment zijn juist ten opzichte van de tegenstander. Short heeft ooit beweerd dat mannen beter schaken dan vrouwen dus voorspelde hij nu: “… jullie zullen wel blij zijn als ik verlies maar ik kom om te winnen”. Jorden zei vooraf: “Ik durf de laatste tijd meer mijn eigen spel te spelen tegen sterke tegenstanders, ik ben niet meer bang voor hen”.
I. Sokolov – J. van Foreest
1.c4 Pf6 2.Pc3 g6 3.e4 d6 4.d4 Lg7 5.Le2 0-0 6.Le3 e5 7.d5 a5 8.g4 Pa6 9.g5 Pe8 10.h4 Pc5 11.h5 Sokolov laat in deze eerste Konings-Indische partij geen twijfel bestaan over zijn intenties. 11…Ld7 12.Pf3 c6 13.Pd2 a4 14.b4 axb3 e.p. 15.axb3 Txa1 16.Dxa1 Pa6 17.Kf1 Pb4 18.Db1 Pc7 19.Pa2 cxd5! 20.cxd5 Goed gezien, wit heeft niets aan 20.Pxb4 d4. Nu had zwart een interessant stukoffer kunnen brengen met 20…Pcxd5 21.exd5 Lf5 22.Db2 Pxd5 maar het is te begrijpen dat Jorden een beetje controle wil houden. Zwart staat gelijkwaardig. 20…Pxa2 21.Dxa2 Pb5 22.Lxb5 Lxb5 23.Pc4 Dc8 24.De2 f5 25.gxf6 e.p. Txf6 26.Lg5 Tf7 27.hxg6 hxg6 28.Kg2 Tc7 29.Tc1 Lf8 30.Tc3
In de tweede partij waren de bordjes volledig verhangen.
J. van Foreest – I. Sokolov
1.e4 e5 2.Pf3 d6 Sokolov haalt de oude Philidor-verdediging uit de kist, vernoemd naar schaker, musicus en componist François Philidor, 1726-1795.
3.d4 Pf6 4.Pc3 Pbd7 5.Lc4 exd4 6.Dxd4 Pb6 7.Lf4 Le7 8.0-0-0 Pxc4 9.Dxc4 0-0 10.The1 Le6 11.Df1 Dc8 12.Pd4 Ld7 13.f3 Tb8 14.g4 b5 15.Pf5 Ld8 16.Dh3 b4 17.Pe2 Da6 18.Kb1 Le6 19.b3 Tb5 20.Le3 d5 21.Pxg7! Kxg7 22.Lh6+ Kg8 23.Lxf8 Kxf8 24.Dh6+ Ke8 25.Pd4 Ta5 26.Pxe6 fxe6 27.exd5 e5 28.Txe5+ Kd7 29.Te6 zwart gaf op. Wat een mooie start van een krachtmeting! Hou en Short begonnen met twee voorzichtige remises.
De belijders van de opening waarin de loper snel op f4 wordt gezet door wit, worden in dit tijdsbestek voorzien van het nodige studiemateriaal. Nu weer dankzij Chess Evolution met het boek Winning with the modern London System, a complete opening repertoire for white against 1.d4 d5, van Nikola Sedlak. Een opening, populair bij snel- en rapidschaak, maar wel degelijk ook op topniveau bij klassieke partijen. Ook Carlsen versmaadt dit niet.
In dit boek leert men via veel partijen met grondig commentaar de essentie van de opening aan de hand van de Servische grootmeester, die dit spel zelf al tien jaar speelt. In vergelijking met andere openingen was de theorie wat stiefmoederlijk bedeeld, maar daar is nu wel een einde aan gekomen. Kenmerkende zetten van wit zijn 1.d4 2.Lf4 en 3.e3. Uiteraard zijn er vele manieren waarop zwart kan reageren en dus is dit boek minstens zo interessant voor de zwartspeler die anders wellicht een pijnlijke verrassing te wachten staat (ISBN 978-83-9442-909-6, € 24.95). De volgende keer zal ik u informeren over een interessant project van Chess Evolution, waarbij Csaba Balogh en Adrian Mikalchishin The Modern Endgame Manual. Hierin komt alles van het eindspel aan de orde. Wie zo lang niet kan wachten, kan naar de website chess-evolution.com gaan.
De partij van vandaag laat zien wat wit kan bereiken met de besproken opening over Ivanchuk en Shirov, twee grootheden uit het recente verleden. Ivanchuk had ik zelfs ingeschat als een kandidaat voor de wereldtitel. Het is echter nooit helemaal uitgekomen, ook door psychologische factoren. Ook Shirov haalde net niet de absolute top. Dan nu de partij: 1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Lf4 Lg7 4.e3 d6. Zo is wit tevreden over zijn openingszetten en heeft zwart een van de vele opstellingen die mogelijk zijn tegenover het London System. 5.h3 wit heeft liever geen loper op g4. 5.c5 is een thematische zet van zwart tegen wits opstelling 6.c3. Db6 zwart opent onmiddellijk de aanval op de b-pion. Vaak beantwoordt wit die met de zet 7. Daarna Db3, met als vervolg Le6 8. Dxb6 axb6. Maar Ivanchuk is niet iedereen en komt met 7.Db1. Het lijkt riskant gezien de mogelijkheden van de zwarte lopers, maar zwart speelt eerst 7..cxd 8. exd Pd5 9. Lh2. De loper blijft uiteraard op de diagonaal 9..Lh6. Nu kan zwart alsnog Db3 spelen, maar daarvoor heeft wit geen Db1 gespeeld dus 10. Dxh6! Dxb2 11. Lc4 Dxa1. Zwart moet natuurlijk wel slaan, maar de dame kan nu in de problemen komen 12. 0-0. Le6 dekt het paard, maar na 13.Dd2 moet zwart al paardenmiddelen inzetten: 13..b5 14. Lxb5+ Pd7 15. c4 Tb8, een wanhoopspoging, maar wit heeft verder gekeken: 16. cxd5. Op deze manier wint wit materiaal 16..Txc4 17. Pc3 Db2 18. Pxb5 Dxb5 19.d5xLe6 en zwart gaf op, één pion voor een stuk is te weinig, zeker op grootmeesterniveau. En dat stuk is de befaamde loper die alleen maar van f4 naar h2 is vertrokken en verder heeft mogen toekijken hoe zijn kompanen het afmaakten.
Probleem 2603 is een driezet van Schneider
Sleutelzet 2601:1.Dc2!
Sokolov wil aanval nog even afslaan
Vandaag eindigt het Hoogeveen Schaaktoernooi, dat al voor de twintigste keer wordt gehouden. Naast een sterk bezet open toernooi is er weer een kroongroep, die bestaat uit twee matches. Nigel Short, die zich onlangs negatief uitliet over vrouwenschaak, speelt tegen Yifan Hou, de nummer een op de mondiale vrouwenranglijst. Dat is grappig, maar interessanter voor ons in Nederland is de match van Ivan Sokolov tegen Jorden van Foreest.
Achter Anish Giri, Loek van Wely en Robin van Kampen staat Sokolov vierde op de Nederlandse ranglijst, met een te verwaarlozen voorsprong op Van Foreest. Belangrijk verschil is dat Sokolovs Elo-rating een licht dalende lijn laat zien en die van Van Foreest een sterk stijgende. De jonge Groninger staat dus op het punt veteraan Sokolov te passeren, waarna het niet lang hoeft te duren voordat hij ook de derde plaats pakt.
In zes partijen mocht Sokolov deze week zeggen: hola, jongeman, zover laat ik het nog niet komen. Dat deed hij meteen in de eerste partij, die hieronder volgt. Een dag later sloeg Van Foreest terug met een aanvalspartij, maar in de derde partij sloeg Sokolov weer keihard toe. Halverwege zag het er dus naar uit dat de hemelbestormer even een halt werd toegeroepen. Sokolov is nog ambitieus genoeg om dat vandaag te bevestigen, voor dit moment.
Sokolov-Van Foreest
1.c4 Pf6 2.Pc3 g6 3.e4 d6 4.d4 Lg7 5.Le2 0-0 6.Le3 e5 7.d5 a5 8.g4 Pa6 9.g5 Pe8 10.h4 Bij het Konings-Indisch liggen de kansen van zwart op de koningsvleugel en van wit op de damevleugel. Nu lijkt het andersom. Volgens Jop Delemarre, die ter plekke commentaar gaf aan het publiek, is de bedoeling van g5 en h4 echter geen aanval, maar het ontregelen van zwart spel op deze vleugel. 10…Pc5 11.h5 Ld7 12.Pf3 c6 13.Pd2 a4 14.b4 Niet iedere commentator was het met Delemarre eens. Loek van Wely, toernooidirecteur in Hoogeveen, vond dat wit niet op twee vleugels moet spelen. Sokolov was hier nog tevreden. 14…axb3 15.axb3 Txa1 16.Dxa1 Pa6 17.Kf1 Pb4 18.Db1 Pc7 19.Pa2 cxd5 20.cxd5
21.Dxa2 Pb5 22.Lxb5 Lxb5+ 23.Pc4 Dc8 24.De2 f5 25.gxf6 Txf6 26.Lg5 Tf7 27.hxg6 hxg6 28.Kg2 Tc7 29.Tc1 Lf8 30.Tc3 La6 31.Tg3 b5
Nu kan zwart g6 niet meer dekken. Hij had beter twee keer op c4 moeten slaan. Zwart loopt dan gevaar, maar volgens deskundigen ter plaatse zou het net te houden zijn. Griezelig is het wel. 32.Pe3 b4 33.Df3 Lg7
Voor beginners A7151
Voor gevorderden B7151
Met de Engelse componist C. Mansfield (1896-1984) is de serie van schaakproblemen met het crosscheck-thema enkele weken geleden begonnen. Deze grootmeester heeft veel gemaakt in dit genre. De serie zal daarom ook afgesloten worden met composities van hem.
Deze keer twee lichte werkstukken
