Krantenrubrieken weekend 17 december 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Londense chic
Locatie, locatie zeggen de makelaars en dat is goed doorgedrongen tot de denksporten. Ik zag een foto waarop de dammers Roel Boomstra en Jan Groenendijk om het WK streden in de statige vergaderzaal van de Eerste Kamer. Voorgangers van hen deden dat nog in een simpel dorpshuis met aan de ingang een bord met de tekst ‘L aarzen en klompen uittrekken’. Belangrijke Russische toernooien worden de laatste jaren in grote musea gespeeld en ons Nederlandse Tata Steel toernooi is ook al in het Rijksmuseum, het Boijmans en het Spoorwegmuseum geweest. De dag voordat het London Classic toernooi echt begon werden de tien deelnemers naar de Royal Automobile Club gebracht. De autoclub, gelegen aan Pall Mall, is een van de chicste Londense sociëteiten. Daar werd een wedstrijd gespeeld die Pro-biz word genoemd. Rijke zakenmensen vormden een koppel met een topschaker. De een deed de even zetten, de ander de oneven zetten van hun partijen. Het team Anand/Chapman won de wedstrijd. Chapman is behalve rijk ook een serieuze schaker, een fidemeester met een rating van 2233. Op de rustdag, afgelopen woensdag, gingen de spelers naar de River Room van het House of Lords, waar de traditionele schaakmatch tussen de Lords en de Commons werd gespeeld ‘in een vriendschappelijke, maar serieuze sfeer’. De Commons wonnen. Het echte toernooi wordt gespeeld in het Olympia congrescentrum, gerenommeerd sinds 1886, onder meer door de jaarlijkse paardenshow. Na zes van de negen ronden stond Wesley So bovenaan, met 4½ punt. Op Anish Giri lijkt een vloek te rusten. Donderdag joeg hij Anands koning het hele bord over, maar de knock-out bleef uit en het werd zijn zesde remise. Het volk mort, maar hij lijdt er zelf het meest onder.
Michael Adams-Veselin Topalov, London Classic 2016
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. Lxc6 dxc6 6. Pbd2 Le6 7. 0-0 Ld6 8. d4 Pd7 9. Pxe5 Pxe5 10. dxe5 Lxe5 11. f4 Ld4+ 12. Kh1 f6 13. c3 Lb6 14. f5 Lf7 15. e5 Dit pionoffer had Adams thuis voorbereid. 15…fxe5 16. Dg4 Zwart staat voor een moeilijke keus. Na 16…0-0 17. Pe4 krijgt wit een gevaarlijke aanval. Het beste lijkt 16…Dd5 17. Pe4 0-0-0, al heeft wit ruim compensatie voor de pion. 16…Dd3 Adams herinnerde zich dat de computers niet veel heil zagen in zwarts laatste zet.
17. Dxg7 Tg8 18. Dxe5+ Kd7 Nu nog 19…Tae8 en alles zou in orde zijn voor zwart.
19. De4 Da6 Ver van huis. Het eindspel na 19…Dd5 20. c4 Dd4 zou ook geen pretje zijn, maar viel toch te verkiezen.
20. f6 Tae8 21. Df5+ Kd8 22. c4 Da5 23. Dh3 Db4 24. Dxh7 Niet slecht, maar 24. Pb3 gaf een winnende aanval.
24…Df8 25. b3 Ld4 26. Dd3 Dd6 27. Pe4 Dd7 Het eindspel met ongelijke lopers na 27…Txe4 28. Dxe4 Lxa1 29. Lf4 Tg4 30. Lxd6 zou zwart nog enige hoop bieden.
28. Td1 Kc8 29. Dxd4 Dg4
30. Lg5 Maar dit lost alles op. 30…Txe4 Ook na 30…Dxe4 31. Dxa7 wint wit.
31. Dxa7 Wit wint in de aanval. 31…Ld5 32. Da8+ Kd7 Laatste valstrik: na 33. Dxg8 Te1+ wint zwart.
33. Txd5+ Zwart gaf op.
Grimmige loopgravensfeer tussen oude vijanden
Toen Vladimir Kramnik en Veselin Topalov elkaar troffen in de eerste ronde van de London Chess Classic hoopte ik dat na tien jaar onderlinge vijandschap de tijd zijn werk als heelmeester van alle wonden zou hebben voltooid. Het was tegen beter weten in. Nadat ze vriendelijk waren voorgesteld aan het publiek, namen de twee aartsrivalen opnieuw zonder elkaar de hand te schudden grimmig plaats in hun loopgraven. Klaar om te beginnen aan hun zoveelste gevecht op leven of dood. Het verhaal van de vete is in deze rubriek eerder verteld. In 2006 speelden Kramnik en Topalov in Elista een WK-match die ontsierd werd door verdachtmakingen uit het kamp van Topalov. Nadat die de eerste twee partijen had verloren, suggereerde zijn manager dat Kramnik tijdens zijn toiletbezoeken een computerprogramma raadpleegde. Tot in zijn ziel beledigd zwoer Kramnik dat hij geen woord of handdruk meer met Topalov zou wisselen. Zo begon een koude oorlog die voor de liefhebbers van compromisloos schaak grote voordelen had. Altijd waren de onderlinge (klassieke) partijen geweldige gevechten, die zelden in remise eindigden. In de eerste jaren na Elista nam Topalov een voorsprong, maar inmiddels staat Kramnik na drie overwinningen op rij met 5-4 voor. De laatste winstpartij liet in Londen zijn sporen na. Alsof zijn toernooi meteen bedorven was, speelde Topalov de dagen erna ver onder zijn niveau met als gevolg dat hij slechts een half punt uit vijf partijen verzamelde. Op de wereldranglijst dreigt hij uit de toptwintig te zakken.
Kramnik-Topalov Londen 2016
1. Pf3 d5 2. g3 g6 3. Lg2 Lg7 4. d4 Pf6 5. 0-0 0-0 6. c4 c5 Een zet die misschien speelbaar is als zwart precies weet wat hij doet.
7. dxc5 dxc4 8. Pa3 c3 9. Pb5! Na 9. bxc3 Pe4 of 9. Pd4 Pfd7 10. bxc3 Pxc5 heeft zwart het gemakkelijker.
9 … cxb2 10. Lxb2 Ld7 11. Db3 Lc6 12. Tfd1 Dc8 13. Tac1 Pbd7 14. Pbd4 Ld5 15. Da3 Te8
17 … Pc4 18. Db4 Pxb2 19. Dxb2 b6 20. Da3 Geeft zwart een kleine kans om terug te vechten. Sterker is 20. Pe5! Lxg2 21. Kxg2 Db7+ 22. Kg1 Tac8 23. Db3.
20 … e6? Nu wordt de zwakte van veld d6 zwart fataal. Met 20 … Db7 houdt hij voorlopig stand.
21. Pb5 Lf8 22. Db2 Lg7 23. Dd2 Dd7 24. a4 Met de dodelijke dreiging 25. Pe5.
24 … Pe4 25. Df4
Varia
Er gebeurt weer van alles. Slechts een kleine greep.
De Amerikaan Timur Gareyev, geboren in Tasjkent, heeft in Las Vegas het wereldrecord blind-simultaanschaken verbeterd en gebracht op 48 borden. Een fenomenale prestatie. Hij behaalde 35 keer winst, zeven partijen eindigden in remise en hij verloor er zes zodat zijn score na 19 uur en 9 minuten net boven de 80% kwam. Alle partijen werden op internet live gebracht en de gemiddelde tegenstand was behoorlijk (ongeveer 1700 Elo). Timur heeft geleerd van de geschiedenis. Op een foto uit 1934 zien we Alexander Aljechin op een stoel en daarachter 32 tegenstanders met een schaakbord voor zich. Timur zat geblinddoekt op een hometrainer. In plaats van een wedstrijdleider die de zetten annonceerde liet Timur de spelers zelf de zetten zeggen, zo had hij een beeld bij ieder bord. Hij speelde juist niet aan alle borden met wit maar wisselde wit en zwart af. Alles wat houvast kan geven van wáár zit wélke partij van die 48, heeft hij goed gebruikt. Zie hier een knap staaltje aanvalskunst als je bedenkt dat wit blind speelt.
T.Gareyev–D.Dashoff (Elo 1923)
1.d4 d6 2.e4 g6 3.h4 Pf6 4.Pc3 a6 5.h5 Pxh5 6.Txh5 gxh5
Timur speelt aan alle borden agressief. Ook al is dit kwaliteitsoffer speculatief, het biedt wit vrij en makkelijk spel.
7.Dxh5 h6 8.Pf3 Tg8 9.Lc4 e6 10.Lf4 Df6 11.Lg3 Pc6 12.d5 Pd4 13.Pxd4 Dxd4 14.dxe6! Tg7 15.exf7+ Kd7 16.Df5+ Kc6 17.Ld5+ Kb6 18.Df4 Tg4 19.Df3 Ka7 20.Lf4 Kb8
Zo heeft zwart de dreiging Le3 eruit gehaald. Wit heeft inmiddels meer dan voldoende compensatie maar hoe maak je het uit?
21.Le3 Dg7 22.Kf1 Tg6 23.Lf4 Lg4 24.De3
Er waren (verlies)partijen bij waarin Timur vergat de dame weg te halen. Zwart speelt constant op dit soort dreigingen die visueel simpel zijn maar blind voor verwarring kunnen zorgen.
24…Le6 25.Lxe6 Txe6 26.Pd5 Dxf7 27.Td1 Lg7 28.Kg1 Dg6 29.f3 a5 30.c4 Le5 31.c5 Dg7
32.c6! bxc6 33.Db3+ Ka7 Na 33…Kc8 34.Pb6+ valt Te6 ook.
34.Le3+ c5 35.Pxc7! Dg3 36.Lxc5+ dxc5 37.Pb5+ Ka6 38.Dxe6+ Kxb5 39.a4+ Kb4 40.Db6+ Kc4 41.Db5 mat.
Direct na de simultaan liep Timur door een glazen deur. Hij wil een wereldtour maken en zijn unieke prestatie verbeteren.
In Londen loopt het Chess Classic toernooi met de wereldtop waaronder drie ex-wereldkampioenen Vladimir Kramnik, Viswanathan Anand, Veselin Topalov en vijf jonge hemelbestormers Fabiano Caruana, Wesley So, Hikaru Nakamura, Maxime Vachier-Lagrave en Anish Giri. Levon Aronian (lange tijd nummer twee op de wereldranglijst) en de beste Engelse speler Michael Adams maken het tiental rond dat een enkelrondig toernooi afwerkt dat morgen afloopt.
H. Nakamura –W. So
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.cxd5 Pxd5 5.e4 Pxc3 6.bxc3 Lg7 7.Le3 c5 8.Tc1 0-0 9.Dd2 e5 10.d5 Pd7 11.c4 f5 12.Lg5 Pf6
13.Pe2? Pxe4 14.Lxd8 Pxd2 15.Le7 Tf7 16.Lxc5 Pxf1 17.Txf1 b6 Het loperpaar en de betere pionnenstelling zijn doorslaggevend.
18.Lb4 La6 19.f4 Tc8 20.fxe5 Lxe5 21.Tf3 Lxc4 22.Te3 Lg7 23.Pf4 Td7 24.a4 Lh6 25.g3 Lxf4 26.gxf4 Txd5 27.Te7 Td4 28.Ld2 Kf8 29.Lb4 Te8 en zwart gaf op. Na vijf ronden had So de leiding met 3,5 uit 5.
Onlangs overleed Mark Taimanov, een topspeler tot 1971 toen hij met 6-0 van Bobby Fischer verloor in de race om het WK. Hij stopte gelijk met schaken en concentreerde zich op de muziek. Hij was ook een begenadigd pianist. Taimanov laat de schaakwereld de Taimanov-variant in het Siciliaans na: 1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pc6 5.Pc3 a6 met boeiend spel.
Het is logisch dat de gemiddelde clubspeler meestal geen tijd heeft de schier eindeloze openingsvarianten te bestuderen. Maar ook amateurs, liefhebbers zouden onze zuiderburen zeggen, vinden het niet leuk om bij een partij op de club al na korte tijd tegen een eigen puinhoop aan te kijken.
Voor hen heeft New In Chess (www.newinchess.com), dat alle categorieën van spelers bedient, een oplossing: het boek The Fianchetto Solution van de heren Neiman en Shoker. Zelfs Carlsen raadt het aan: begin gewoon met Pf3,g3,Lg2 en 0-0 en men kan alle kanten op in het centrum en desnoods ook nog hetzelfde fianchetto aan de andere kant. Men kan koningsfianchetto natuurlijk ook met zwart spelen. Verwacht geen openingsvoordeel met deze opzet maar men kan verder en het boek geeft talrijke voorbeelden van wat er zoal aan ontwikkelingen plaatsvinden. Een voortreffelijk leerboek voor de bovengenoemde categorie, de meerderheid van alles wat in dit ondermaanse verslingerd is aan het schaakspel. Nu ken ik ook lezers die het juist leuk vinden zowel de hoed als de rand van hun favoriete opening op te zoeken en onder de 50+-stemmers is dat vaak Spaans, tot in het duizendste geslacht geanalyseerd. We weten dat het Spaans op de schaakclub minder wordt gespeeld dan eerst, velen aarzelen vanwege de al eindeloze varianten. Voor hen heeft New In Chess het laatste nieuws over de Zaitsev-variant van de hand van Kuzmin. Vooral als secondant van Karpov heeft de auteur veel opgestoken. De variant, gekenmerkt door de zet Tfe8 waarbij zwart de dekking van f7 door de toren opgeeft, wordt door Kuzmin opgewaardeerd met voorbeelden waarin aanval op f7 wordt voorkomen. Dus veel huiswerk voor de fans van deze opening. Interessant in het Spaans is ook de Breyer-variant, enigszins verwant, die ik zelf vroeger graag speelde. Inmiddels te ingewikkeld voor het oude brein.
Een voorbeeld is de beroemde 10e matchpartij Fischer-Spasski waarin we uiteraard ook Tf-e8 zien spelen. 1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Tfe1 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9. h3 Pb8 10. d4 Pd7 11.Pd2 Lb7 12. Lc2 Tfe8 13. b4 Lf8 tot hier volgen ze de partij Noach-Jafeth 14.a4 Pb6 15.a5 Pd7 16.Lb2 Db8 17.Tb1 c5 de bekende knuppel. 18.bxc dxc 19.dxe Pxe5 20.Pxe5 Dxe5 21.c4 Df4 22.Lxf6 zou een ander dan Fischer niet zo snel spelen Dxf6 23.cxb Ted8 beter was Tad8 24.Dc1 vrijheid voor het paard. Dc3 25.Pf3 Dxa5 26.Lb3 axb 27.Df4 Td7 28.Pe5 nu blijkt het nadeel van zwarts 23e zet Dc7 29.Tbd1 wel de goede toren Te7 30.Lxf7† Txf7 31.Dxf7† Dxf7 32.Pxf7 Lxe4 33.Txe4 Kxf7 34.Td7† Kf6 35.Tb7 Ta1† 36.Kh2 Ld6† 37.g3 b4 een moeilijk eindspel maar het is duidelijk dat wit de beste kansen heeft. 38.Kg2 h5 39.Tb6 Td1 40.Kf3 Kf7? beter g5. 41.Ke2 Td5 42.f4 g6 43.g4 hxg 44.hxg g5 45.f5 Le5 46.Tb5 Kf6 47.Texb4! Ld4 48.Tb6† Ke5 49.Kf3 (iemand als Fischer schuift dit uit) Td8 50.Tb8 Td7 (ook 50.cxb4 helpt niet: 51.Txd8 b3 52.Tb8 b2 53.Tb5† enz.) 51.T4b7 Td6 52.Tb6 Td7 53.Tg6 Kd5 54.Txg5 Le5 55.f6 Kd4 56.Tb1 en 1-0.
Probleem 2611 is een tweezet van Gross:
Jan Timman wil nog niet met pensioen
Jan Timman is woensdag 65 jaar geworden. Vroeger heette dat bejaard, is dat een felicitatie waard? Tegenwoordig noemen we het een mijlpaal. Nadat NRC Handelsblad en De Gelderlander er aandacht aan besteedden, pakte Schaaksite.nl groot uit door zondag een Timman-week te starten met leuke afbeeldingen en nostalgische herinneringen.
In De Gelderlander vertelde Timman, die ‘een van de beroemdste Arnhemmers’ werd genoemd, dat hij tegenwoordig te weinig uitnodigingen krijgt. Dit jaar heeft hij zestien serieuze partijen gespeeld in de Nederlandse en Duitse competitie, tien in een toernooi in Denemarken en vier in een match in Moermansk tegen Anatoli Karpov. Met 2,5-1,5 won hij voor het eerst in zijn leven een match van zijn grote rivaal. Dertig partijen, hij zou er wel vijftig willen spelen. Geen zware toernooien, want Timman slaapt slecht en heeft daardoor net niet genoeg energie. Maar hij schaakt nog niet slecht, hij heeft dit jaar maar één partij verloren, in Denemarken van Alexei Sjirov. Als eerbetoon voor de grand-old man van het Nederlandse schaak volgt hier zijn overwinning op Gari Kasparov, in de KRO-match van 1985 in Hilversum. Timman verloor met 4-2, maar bracht Kasparov zijn eerste nederlaag als wereldkampioen toe. Het was geen vlekkeloze partij, maar wel een leuke.
Timman-Kasparov
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Te1 b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Lb7 10.d4 Te8 11.Pg5 Tf8 12.Pf3 Te8 Een bekende uitnodiging tot zetherhaling (13.Pg5), maar Timman stond met 2-0 achter en had dus niets aan een remise met wit. 13.Pbd2 Lf8 14.a3 h6 15.Lc2 Pb8 16.b4 Pbd7 17.Lb2 g6 18.c4 exd4 19.cxb5 axb5 20.Pxd4 c6 21.a4 bxa4 22.Lxa4 Db6
Tot zover was de partij gelijk aan de eerste matchpartij. Daarin speelde Timman 23.b5, maar aangezien hij die partij verloor moet hij ergens afwijken. 23.Pc2 Dc7 24.Lb3 La6 25.Tc1 Lg7 26.Pe3 Lb5 27.Pd5 Wit zoekt complicaties. Volgens Hans Ree in het matchboekje had hij beter zijn stelling met Dc2 kunnen versterken.
27…Pxd5 28.Lxg7 Kxg7 29.exd5 Pe5 30.Pe4 Pd3 31.Dd2
Tweede keus. Oorspronkelijk was Timman van plan 31.Txc6 Lxc6 32.Dxd3 en zwart kan maar het best met Txe4 de kwaliteit teruggeven, want anders heeft hij een vreselijk gat op f6. Zwart heeft echter 31…Da7 en wit staat verloren. Timman zag het net op tijd en moest zich herpakken.
31…Ta3
Zwart mag dit paard niet nemen. Na 32…Kxf6 33.Txe8 Txb3 34.Dxh6 heeft wit een beslissende aanval. Hij dreigt vooral Dh4 en snel mat.
32…Txe1+ 33.Txe1 Kxf6 Hier was Dd8 de enige mogelijkheid voor zwart om zich met moeite te handhaven. 34.Dc3+ Pe5 Kasparov zei een paar dagen later dat hij met Kg5 remise had kunnen bereiken. Maar niemand durft zo’n zet in tijdnood te spelen. 35.f4 La4? Een blunder. Na Kg7 houdt wit een klein voordeeltje, maar Kasparov speelde op winst. 36.fxe5+ dxe5
Voor beginners A7198
Voor gevorderden B7198
Twee weken geleden lieten we in een tweezet het thema A zien met verleidingen van een witte toren. In het genre van het wittelijnenspel zijn met name door Duitse componisten vele problemen ontworpen.
Ahues combineert het thema A met maar liefst zes verleidingen met een witte loper. Als de witte sleutelloper van e5 speelt dreigt wit met 2.. Lf5 mat. Themaveld d5 staat in de diagramstand gedekt door de witte loper en twee witte torens. Met de dreiging word t de h-toren geïnterfereerd en valt ook de dekking van de loper van d5 weg. Zwart kan dus deze dreiging bemoeilijken door een stuk in de lijn a5-d5 te plaatsen. Deze zetten zijn de thema A- varianten.
De vraag is waar moet de loper van e5 heen voor de goede sleutelzet. Proberen we 1. Lxf4? dan speelt zwart 1. ….Pdc5! en 2. Df4 mat is onmogelijk geworden. In de tweede verleiding 1. Lxf6? weerlegt 1. …Lxa5! omdat 2. Pxf6 mat niet meer gaat. Ook 1. Lxd6? is niet de goede sleutelzet, zwart weerlegt dan met 1. …Db5! omdat 2. Pxd6 mat uit de stelling is gehaald. De loper zal op de lange diagonaal moeten spelen naar beneden. Op 1. Ld4? weerlegt zwart met 1. …Tb5!, 2. Dd4 mat zal doen moeten komen, maar op d4 staat een witte loper. Na 1. Lc3? gooit zwart roet in het eten met 1. …Pac5! De matzet 2. Pc3 heeft wit niet meer. Een zesde verleiding is 1. La1? De thema A weerlegging gaat nu via een andere lijn, de lange diagonaal van de loper, en een ander themaveld, namelijk e5. Zwart weerlegt deze verleiding met 1. …b2! De dreiging 2. Lf5 mat kan niet doorgaan, omdat veld e5 een vluchtveld is geworden voor de zwarte koning.
De sleutelzet is dus 1. Lb2! met de dreiging 2. Lf5 mat. De varianten zijn nu eenvoudig op een rij te zetten: 1. …Pdc5 2. Dxf4 mat, 1 …Lxa5 2. Pxf6 mat, 1. …Db5 2. Pxd6 mat, 1. …Tb5 2. Dd4 mat en 1. …Pac5 2. Pc3 mat.
