Schaken op de Europese Staalmarkt (17)

Lees ook deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6, deel 7, deel 8, deel 9, deel 10, deel 11, deel 12, deel 13,deel 14 ,deel 15 en deel 16.

Het mag duidelijk zijn. Er is weer een nieuwe schaakvete geboren. En dat nog wel tussen twee grootmeesters die tot voor kort slechts met het grootste respect over elkaar spraken. Met name Kortsjnoi liet weinig gelegenheden voorbijgaan om de loftrompet over Kasparov te steken. De schakers konden de hemel op hun knieën danken dat zij een voorman hadden die niet alleen een schaakgenie was, maar ook nog een man van de wereld met een indrukwekkende culturele bagage. In juni van dit jaar ging er iets mis. In de perskamer was de gekrenkte Kortsjnoi maar al te graag bereid om uit te leggen wat. Tijdens een symposium in het Escorial bij Madrid werd Kortsjnoi uitgenodigd om deel te nemen aan een forumdiscussie samen met Kasparov en FIDE-president Campomanes.

Kortsjnoi leek dit een mooie gelegenheid om samen met Kasparov enkele rekeningen te vereffenen met hun oude kwelgeest. Het pakte anders uit. Kasparov en Campomanes bleken elkaar gevonden te hebben in hun strijd tegen de voorzitter van de Grandmasters Association, Bessel Kok, en in plaats van een afrekening volgde er een verbroedering. Kortsjnoi voelde zich voor joker gezet en hij werd helemaal furieus toen hij korte tijd daarna vernam dat de schaakmecenas Kok genoeg had van het wispelturige gedrag van Kasparov en terugtrad als voorzitter. Volgens Kortsjnoi betekent dit het einde van de GMA en een ramp voor het schaken. En er is maar één schuldige. De nu door hem verachte Kasparov.

Uit: Kortsjnoi beschouwt Kasparov als verrader, Dirk Jan ten Geuzendam, NRC 29 oktober 1991

Keizer, koning, krijgsheer

De eerste klap is een daalder waard

Afgelopen vrijdag was de negende en laatste van de bijzondere aandeelhoudersvergaderingen van de Tata divisies.  Op de agenda van deze negen vergaderingen stond het voorgenomen ontslag van Mistry als bestuurder en bij drie hiervan ook het voorgenomen ontslag van onafhankelijk bestuurder Nusli Wadia.

De keizer, Ratan Naval Tata, blijft voorlopig  alleenheerser over het immense Tata-rijk. De koning, Cyrus Mistry, na al afgezet te zijn door de keizer, had de handdoek  in de ring gegooid en was  teruggetreden als bestuursvoorzitter van diverse Tata divisies nog voor de aandeelhouders, in vergadering bijeen, konden beslissen. Een stemming  was hierdoor niet meer nodig. Mistry had besloten zich tot de rechter te wenden om zijn verweer op een hoger niveau te laten behandelen.

Illustrations: Ajay Mohanty, Courtesy: Business Standard India

De krijgsheer die de kant gekozen had van Mistry, Nusli Wadia, moest in de aandeelhoudersvergaderingen, die hij overigens zelf niet bijwoonde, het onderspit delven en werd ontslagen. Er werd een vast ritueel gevolgd door o.m. het voorlezen van een  lange brief van Nusli Wadia en de reacties hierop van het bestuur van de divisie en van een vertegenwoordiger  van de Tata Groep.

De vergadering van de divisie Tata Chemicals was afgelopen vrijdag de laatste in een rij van negen.  Twee dagen eerder werd de aandeelhoudersvergadering van de divisie Tata Steel gehouden.

Bij de laatste vergadering nam Ratan Tata voor het eerst in het openbaar het woord sinds het afzetten van Mistry als bestuursvoorzitter van de Tata Groep eind oktober. Hij vond de aanval op zijn reputatie en op die van de Tata Group erg pijnlijk. Hij had zich nogal eenzaam gevoeld omdat de dag- en weekbladen vol stonden met aanvallen op zijn persoon en meestal onjuist en naar zijn mening nauwelijks onderbouwd waren. Bij  de eerder gehouden vergaderingen hadden enkele aandeelhouders gevraagd of Ratan zelf iets wilde zeggen maar hij had besloten dit alleen te doen bij de laatste vergadering.  Hij was emotioneel en diep geroerd door de ontvangen steun en genegenheid. Hij vond het fijn samen met zijn aandeelhouders te zijn. Tot slot wenste hij een ieder gelukkig nieuwjaar  en ontving daarna een staande ovatie van het bestuur van Tata Chemicals en de managers die ook aanwezig waren.

Na acht bijzondere weken is nu bevestigd dat de macht nog stevig in handen is van Ratan Tata en zijn getrouwe senior managers bij o.m. Tata Sons, Tata Chemicals, Tata Motors, Tata Indian Hotels, Tata Communications and Software, Tata Power, Tata Beverages, Tata Steel  en andere bedrijven.

Problemen

Door alle publiciteit zijn er ook een aantal grote  problemen en zwaktes aan het licht gekomen die om een oplossing vragen. Deze zijn nog eens extra aangezet door publicaties van Mistry en Wadia. Daarnaast lopen er een aantal rechtszaken en onderzoeken van de Indiase beurswaakhond SEBI. Deze rechtszaken en onderzoeken zullen de gemoederen nog wel even bezig houden want zaken als deze kunnen soms jaren duren en eindigen dan veelal toch in mediation omdat partijen moe worden van het procederen en er voortschrijdend inzicht komt. De tijd heelt alle wonden.

Klap voor de kleine Parsi-gemeenschap

De Parsis zijn afkomstig uit Perzië waar ze de leer  van Zoroaster beleden. Ze zijn naar het westen van India gekomen toen ze tien eeuwen geleden werden vervolgd door islamitische overheersers. De Parsi-gemeenschap is steeds kleiner geworden en telt nu minder dan 60.000 leden.  Ze wonen voornamelijk nog in Mumbai (vroeger Bombay geheten) en omgeving.

De Parsis hebben hoog aanzien in India. Ze zijn ondernemend en filantropisch, ze houden van kunst & cultuur, ze zijn belezen en vaak hoog opgeleid. De Parsis zijn harde werkers. Ze hebben relaties in de hoogste kringen in India en daarbuiten. Ratan Tata bijvoorbeeld is geridderd door koningin Elisabeth van Groot-Brittannië. Ze staan erom bekend dat ze conflicten netjes oplossen in eigen kring. De Tatas, de Pallonjis (Mistry) en de Wadias zijn schatrijke en vooraanstaande ondernemers in India en belangrijke families in de Parsi-gemeenschap. Het oudste bedrijf is van de Wadia’s bijna 300 jaar geleden opgericht. Tata is bijna 150 jaar oud. Ook zijn er onderlinge kruisverbanden. Noel Tata, de halfbroer van Ratan, is getrouwd met een zus van Mistry,  Nusli Wadia is het peetkind van J.R.D. Tata, de voorganger van Ratan Tata, die het Tata-rijk 53 jaar lang geregeerd heeft. Nusli was naast Ratan,  een van de kroonprinsen van JRD. Nusli Wadia is  via zijn grootmoeder zelfs familie van de Tatas.  Zakelijk zijn de families eveneens verweven. Ze vervulden belangrijke posten in elkaars bedrijven, ze investeerden in elkaars bedrijven en deden ook onderling zaken. De Pallonjis bijvoorbeeld bezitten bijna 20% van de aandelen van Tata.

Bijzonder was  dat juist Ratan Tata, zijn opvolger Cyrus Mistry en zijn oude boezemvriend Nusli Wadia het met elkaar aan de stok kregen en rollebollend over de straten van Mumbai gingen. Zij ontketenden een ware mediaoorlog waarbij de vuile was werd buiten gehangen.  Vriend en vijand waren verbaasd omdat dit  volledig indruist  tegen de aloude Tata- waarden  die mede ontleend zijn aan de tradities van de Parsi.

Opvolging van Ratan Tata

De belangrijkste opdracht voor Ratan Tata , die aanstaande woensdag 79 jaar wordt, is het goed regelen van zijn opvolging, zowel bij Tata Sons (de holding van de Groep) als bij de machtige Tata Trusts die bijna 70% van de aandelen bezitten en waarvan hij voorzitter is. Daarnaast moet hij zijn privé-zaken veiligstellen zoals zijn deelname in vele  start-ups  en filantropische activiteiten. Hij moet vooral voorkomen dat er een nieuwe strijd zal ontstaan over zijn opvolging want er zijn veel kapers op de kust.

Men verwacht begin 2017 mogelijk al een nieuwe bestuursvoorzitter voor de Tata Groep voor te kunnen stellen. Hier wordt met meer dan gewone belangstelling naar uitgekeken. Wordt het Noel Tata (een half broer van Ratan) of wordt het een ander en wordt het weer een Parsi?  Vier jaar geleden vond Ratan zijn halfbroer  (nog) niet geschikt voor deze moeilijke positie. En dan speelt nu ook nog het gegeven dat Noel met een Mistry is getrouwd! Misschien wordt het een tussenpaus om tijd te kopen en eerst de problemen op te lossen.

Ook wordt er gespeculeerd over de opvolging de komende jaren van Ratan Tata bij de machtige Tata Trusts. Ratan is bijna 80 jaar. Intern zal de machtsstrijd doorgaan over wie de ‘Erfenis’ van Ratan Tata dan mag  overnemen, want ook Ratan heeft niet het eeuwige leven. Dank zij hem blijft de boel nu bij elkaar maar enkele scheuren zijn al zichtbaar geworden.

Structuur, organisatie en bestuur van de Tata Groep

Een onderwerp dat zeker de aandacht zal vragen is de structuur, organisatie en bestuur  van de Tata Groep. Sommigen (w.o. Mistry en Wadia) pleiten er voor dat de bv India de wetgeving aanpast  voor grote ondernemingen en trusts. Want Tata is India.  Moet de macht van de trusts in India worden beperkt of niet? Moet er meer transparantie komen bij de trusts en bij de ingewikkelde conglomeraten  als de Tata-groep waarbij Tata Sons (de holding) niet genoteerd is op de beurzen? De vraag is ook of de rol van de onafhankelijke bestuurders een steviger verankering moet krijgen. Nu is gebleken dat bestuurders en onafhankelijke bestuurders van divisies makkelijk ontslagen kunnen worden als zij zich tegen belangrijke beslissingen van de holding (lees Ratan Tata en zijn trusts ) willen verzetten. Dit kan in de praktijk leiden tot te veel jaknikkers in de bedrijven. Ook de financiële verwevenheid vraagt de aandacht. In India is Tata too big too fail.

 

Tata Steel en Tata Steel Europe

In de volgende en laatste aflevering van dit jaar een uitgebreid artikel over Tata Steel, de stand van zaken m.b.t. de staalactiviteiten in Engeland, de mogelijke fusie met ThyssenKrupp, nieuwe problemen bij ThyssenKrupp, het door Wadia vermeende dubbelspel in het bestuur van Tata Steel, nieuwe ontwikkelingen rond het Chinese staal  en over de Tata Steel Zoo.

 

2018

Begin volgend jaar start de 79^ste editie van het Tata Steel Chess Tournament. Maar we kijken alvast vooruit naar het jaar 2018 want dan zijn er enkele jubilea : Ratan Tata is dan inmiddels 80 jaar geworden, het wordt de 80^ste editie van het Tata Steel Chess Tournament, Hoogovens is 100 jaar en het Tata-rijk bestaat 150 jaar.

Het schaakspel en de Tata groep hebben gemeen dat ze beide zijn ontstaan in Indië. Zowel het schaakspel als het merk Tata zijn over de gehele wereld verspreid.  Ratan Tata, de oude supergrootmeester,  die het ‘bedrijvenschaak’ tot in de finesses beheerst waarbij nieuwe openingen,  onverwachte aanvallen en fraaie combinaties zijn handelsmerk zijn. Hij maakte van Tata een wereldwijd opererende en gerespecteerde onderneming. Jammer van de negatieve publiciteit van de afgelopen weken maar dat komt geheel voor rekening van de keizer, de koning en de krijgsheer.