Schaakrubrieken weekend 24 december 2016
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Wesley So, man van het jaar
Iemand noemde de London Chess Classic een protest tegen de stijl van de tweekamp om het wereldkampioenschap, waarin Carlsen en Karjakin erg voorzichtig waren geweest. De London Classic was een buitengewoon wild toernooi, waarin de spelers risico’s namen. Er stond natuurlijk minder op het spel dan bij een wereldkampioenschap, maar het ging niet om kleinigheden.
Het was het laatste toernooi van de Grand Chess Tour 2016, een serie wedstrijden waarin in totaal een prijzenfonds van meer dan een miljoen dollar beschikbaar was.
Als er een schaker van het jaar gekozen zou worden en Magnus Carlsen deed niet mee, dan zou de Amerikaanse Filipijn Wesley So (23) de schaker van 2016 zijn. Hij won in Londen en een paar maanden geleden had hij ook het toernooi om de Sinquefield Cup in Saint Louis gewonnen. Twee supertoernooien kort na elkaar winnen, dat leek voorbehouden aan Carlsen.
Vorige zondag kreeg So in Londen 75.000 dollar voor zijn toernooiwinst en 100.000 dollar voor zijn eerste plaats in het algemeen klassement van de Grand Tour. In vorige toernooien had hij ook al goed verdiend en de totale opbrengst voor So in de Tour kwam op 295.000 dollar. Op de live ratinglijst staat hij nu vierde, achter Carlsen, Caruana en Kramnik.
Bescheiden als altijd zei hij dat hij hoopte om lessen te trekken uit de fouten die hij in het toernooi had gemaakt. Het is de vraag of hij daardoor veel leert, want er vielen nauwelijks fouten aan te wijzen. Over zijn stijl zei Anand: „Ik denk dat het woord dat je voor de geest komt ‘moeiteloos’ is. Hij lijkt zich zelfs niet erg in te spannen.”
Bij het woord moeiteloos denk je aan grote schakers als Capablanca, Karpov en aan Anand zelf.
Fabiano Caruana-Hikaru Nakamura, London Classic 2016
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 Deze oude zet heeft zijn tanden nog en scoorde in de London Classic 2-0. 6…e6 7. f4 h6 8. Lh4 Db6 9. a3 Le7 10. Lf2 Dc7 11. Df3 Pbd7 12. 0-0-0 b5 13. g4 g5 14. h4 gxf4 15. Le2 b4 De betekenis van deze zet wordt straks duidelijk. 16. axb4 Pe5 17. Dxf4 Pexg4 18. Lxg4 e5 19. Dxf6 Zwart hoopte op 19. Pd5 Pxd5 20. Df3 en door de eerdere invoeging van 15…b4 16. axb4 heeft hij dan 20…Pxb4 met goed spel. Nakamura had wits dameoffer wel gezien, maar niet goed beoordeeld. 19…Lxf6 20. Pd5 Dd8 21. Pf5 Veel sterker dan 21. Pc6, waarmee wit de dame zou terugwinnen. 21…Tb8 Na 21…Lxf5 22. Lxf5 heeft wit slechts twee stukken voor de dame, maar door de absolute beheersing van de witte velden staat hij prachtig. 22. Pxf6+ Dxf6 23. Txd6 23. Pxd6+ was nog sterker. 23…Le6 24. Thd1 0-0 25. h5 Om Lh4 te kunnen spelen. 25…Dg5+ 26. Le3 Df6 27. Pxh6+ Kh8 28. Lf5 De7 Na 28…Tfe8 had Caruana rustig 29. b3 en 30. Kb1 willen doen. 29. b5 Meteen 29. Pxf7+ was nog beter. 29…De8 Met 29…Tae8 kon zwart zich nog verdedigen, maar na 30. b6 zou wit toch beslissend voordeel hebben. 30. Pxf7+ Txf7 31. Txe6 Dxb5 32. Th6+ Zwart gaf op. Na 32…Kg8 33. Tg1+ gaat hij ten onder in het kruisvuur van de witte stukken.
Giri’s goede voornemen: minder tweets, meer zeges
Natuurlijk kreeg Wesley So alle lof tijdens en na de London Chess Classic. De 23-jarige Amerikaan behaalde in het laatste grote toernooi van dit jaar een dubbele overwinning: de eerste prijs én het eindklassement van de lucratieve Grand Chess Tour, een serie van vier toernooien in Parijs, Leuven, St. Louis en Londen. Op de wereldranglijst steeg So naar de vierde plaats.
Toch was er minstens evenveel aandacht voor Anish Giri, die net als eerder dit jaar in het kandidatentoernooi al zijn partijen in remise zag eindigen. Ik had medelijden met hem als de cynici op de interfora over elkaar heen buitelden met misplaatste commentaren op zijn spel en hem neerzetten als iemand die niet geïnteresseerd is in winst en niet verliezen tot hoogste goed heeft verheven.
In werkelijkheid deed Giri er alles aan om een partij te winnen. Hij koos scherpe openingsvarianten, bereikte minstens tweemaal een gewonnen stand, maar kreeg geen loon naar werken. Zijn goede humeur leed overigens niet onder de kritiek. Na het toernooi twitterde hij zijn goede voornemen voor 2017: ‘Minder tweets, meer overwinningen.’
Een van de wapens die Giri voor dit toernooi had geslepen, was de befaamde Najdorfvariant van de Siciliaanse opening. Zelf bleef hij met zwart driemaal moeiteloos overeind, maar in twee andere partijen kreeg de variant een flinke opdoffer. Tweemaal was Hikaru Nakamura daarbij betrokken. Als verliezer met zwart en een dag later als winnaar met wit.
Caruana-Nakamura Londen 2016
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lg5 e6 7. f4 h6 8. Lh4 Db6 9. a3 Le7 10. Lf2 Dc7 11. Df3 Pbd7 12. 0-0-0 b5 13. g4 g5
Een dag later probeerde Vachier Lagrave tegen Nakamura zwarts spel te versterken met 13 … Lb7. Na 14. Lg2 Tc8 15. Kb1 g5 16. Dh3! Pc5 17. The1 h5 18. Pf5 werd ook hij onder de voet gelopen.
14. h4 gxf4 15. Le2 Tot dit moment volgen de spelers een eerder dit jaar gespeelde partij Giri-Vachier. Nakamura komt met een nieuwtje dat door zijn tegenstander was voorzien.
15 … b4 16. axb4 Pe5 17. Dxf4 Pexg4 18. Lxg4 e5
19 … Lxf6 20. Pd5 Dd8 21. Pf5! Veel sterker dan 21. Pc6 Lxg4 22. Pxd8 Lxd8, waarna zwart nauwelijks problemen heeft. Voor de hand ligt nu 21 … Lxf5 22. Lxf5, maar nadere inspectie leert dat wits paard en loper zwarts stelling volledig lam leggen.
21 … Tb8 22. Pxf6+ Dxf6 23. Txd6 Le6 24. Thd1 0-0 25. h5 Dg5+ 26. Le3 Df6 27. Pxh6+ Kh8 28. Lf5 De7 29. b5
Een overbodige veiligheidsmaatregel. Ook in deze stelling wint 29. Pxf7+ .29 … De8
Zwart geeft op.
Kerstpuzzels 2016
Bij de komende feestdagen horen aardige puzzels die gezamenlijk kunnen worden opgelost bij de kerstboom met een glaasje glühwein en een stukje krans, of iets anders. Iedere opgave staat op zich en als iets niet lukt: bij de jurering wordt ook naar de poging gekeken. Plezier en succes!
Wat is nou mat in 2, zult u denken, dat moet een makkie zijn. Het draait natuurlijk om de eerste zet, de sleutelzet.
Dat wit gewonnen staat is duidelijk en ook dat die zwarte koning al helemaal opgesloten zit. Maar wat is het idee?
Het zettenaantal wordt opgevoerd en dat betekent meestal ook dat het moeilijker wordt. Er zijn meer mogelijkheden. Er is maar één manier voor de oplossing.
Zo op het eerste gezicht geen eenvoudige opgave want beide torens staan aangevallen en er staat een pion op promoveren.
Dit is pure logica. Door weg te strepen wat niet mogelijk is komt u vanzelf bij de oplossing. Een beetje Sherlock Holmes-achtig.
Dit is het ‘pièce de résistance’ of zoals we in Nederland zeggen het belangrijkste onderdeel, de hoofdschotel. Hierop kunt u de tanden stuk bijten, kijk maar hoe ver u komt. De zoektocht op zich is de moeite waard.
De slotvraag gaat over het komende TataSteel-toernooi 13-29 januari waar zowel wereldkampioen Magnus Carlsen als zijn laatste uitdager Sergei Karjakin meedoen. In de hoofdgroep spelen voor Nederland Anish Giri en Loek van Wely. De gemiddelde rating is 2753, daarmee sta je op nummer 17 van de wereldranglijst! In de Challengersgroep, de tweede grootmeestergroep, speelt onze nationale kampioen de 17-jarige Jorden van Foreest mee. De slotvraag is: hoeveel punten halen Anish, Loek en Jorden uit in totaal 39 partijen? Fijne dagen.
Uiteindelijk is Carlsen dan toch wereldkampioen geworden met een spektakelzet tijdens het betere gooi- en smijtwerk van het spel dat volgens velen de toekomst heeft : het rapidschaak. Gelukkig niet met wat daarna nog had kunnen komen want daarvan geldt m.i. wat de dammer Groenendijk opmerkte:de wereldtitel dammen moet je niet beslissen met een potje sjoelen. Persoonlijk vind ik het jammer dat het “gewone” schaken ook op grootmeester-niveau wordt vervangen door het snellere werk maar het is niet anders. Carlsen voorlopig aan de top maar hij is nog lang niet zover als de vrouw die van 1927-1944 aan de top stond : Vera Menchik voor wie eindelijk door Robert B.Tanner een monument in boekvorm is opgericht: Vera Menchik,a biography of the first women’s world chess champion,prachtig uitgegeven door
McFarland ( www.mcfarlandpub.com ) en zoals altijd weer verzorgd door Catherine Lawn van Eurospan ,978-0-7864-9602-0, prijs 51.95. Een biografie wordt gevolgd door meer dan driehonderdvijftig al dan niet uitvoerig becommentarieerde partijen. Zoals gebruikelijk in de reeks fraaie biografieën van McFarland veel onbekende partijen en anekdotes die de desbetreffende persoon tot leven brengen en dat van Vera
Menchik was interessant genoeg: geboren in 1906 in Moskou, toen nog Rusland en na 1917 Sovjet Unie uit Tsjechisch-Engelse ouders en omgekomen in 1944 door een Duits bombardement op Londen. Zij is van grote betekenis geweest voor de promotie van het dames-schaken, ook al omdat zij op het hoogste niveau tegen het andere geslacht uitkwam zodat op initiatief van Becker de Vera Menchik Club werd opgericht : wie remise speelde werd kandidaat-lid en wie verloor genoot de twijfelachtige eer lid van de club te worden. Grote namen waren erbij: Colle,Mieses,Reshevsky om eens wat te noemen en ook niemand minder dan Max Euwe dankzij de volgende partij:
Hastings 1930-1931 Euwe-Menchik
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 d5 4.Lg5 Pbd7 5.e3 Le7 6.Pf3 0-0 7.Tc1 a6 dus geen c6 8. cxd exd 9.Ld3 c6 toch maar 10.0-0 Pe4 11. Lf4 Pxc3 12.Txc3 Te8 13.Db1 Pf8 14.b4 Pg6 15. Lg3 Ld6 16.a4 Euwe is de zgn minderheidsaanval op de damevleugel aan het opzetten,eén van zijn bekende wapens.16..Lxg3 17.hxg Ld7 18. Tfc1 Df6 19. b5 axb 20.axb Tec8 (Na bxc bxc is de “achtergebleven “ c-pion een aanvalsobject) 21.Dc2 Dd8 Nu dreigt zwart te slaan en een vrijpion over te houden. 22.bxc Txc6 23. Tc5 Txc5 24.dxc Ta5 25.Db2 Da8 26. Db6 Pf8 27.Pe5 Ta1 28. Tb1 Txb1+ 29. Lxb1 Le6 30.Kh2 Na 30.c6 is remise waarschijnlijk 30..Pd7 31.Pxd7 Lxd7 32.Dc7?! Euwe vertrouwt op zijn eindspelkennis Dc8 33.Dxc8 Lxc8 34.La2 Le6 35. Kg1 Kf8 36.Kf1 Ke7 37.Ke2 Kf6 38.Kd3 Ke5 39.g4 Euwe wil winnen maar staat de stelling dit toe? g5 40.g3 Lxg4 41. f4+ gxf4 42.gxf4+ Kf6
43.Lxd5 Lc8 44. Lf3? beter e4 Ke7 45.Kc4 Kd8 46.Kd5? b6! had Euwe dit overzien? (47.cxb?? Lb7+) 47.c6 Kc7 48.Ke5 Le6 49.f5 Lb3 50. Kf6 b5 51. Kg7 b4 52. Kxh7? (de laatste onnauwkeurigheid, wat nog kon was bv 52.Lh5 Lc2 53.Lxf7 b3 54. Lxb3 Lxb3 55.Kxh7 Kxc6) 52..Lc2 53.Kg7 b3 54.Ld5 b2 55.La2 Kxc6 56.f6 Kd6 57.e4 wanhoop Lxe4
58.Kxf7 Ld5+ 59. Lxd5 b1D 60.Kg7 Dg1+ 61.Kf8 Kxd5 en 0-1. Nog meer fraaie partijen in deze klassieker van McFarland.
Het probleem van vandaag is een tweezet van Goldschmeding:
Haarlemmers slaan opeens grote slag
Vlak voor de winterstop in de nationale competitie (vanwege het Tata-toernooi) heeft Kennemer Combinatie een reusachtige slag geslagen. In de vijfde van negen ronden wonnen de Haarlemmers vorige week met 6,5-3,5 van Sissa. De Groningers, vooraf een van de titelkandidaten, vallen daarmee als eersten af in die strijd. Ook drievoudig landskampioen En Passant is door het ijs gezakt. Tegen Groninger Combinatie trad de ploeg uit Bunschoten-Spakenburg noodgedwongen aan met drie spelers uit het tweede team. Nog knap van En Passant dat het een gelijkspel werd, maar de achterstand op de nummers een en twee is alleen in theorie nog te overbruggen.
LSG (Leiden) is ook altijd een kanshebber, maar verloor fors van HMC Calder (Den Bosch), dat daardoor samen met LSG op zes punten kwam. Groninger Combinatie heeft er acht en Kennemer Combinatie tien. Als de Haarlemmers de onderlinge confrontatie winnen, zijn ze al bijna kampioen. Winnen de Groningers, dan zijn LSG en HMC ook nog kanshebbers. Vooral HMC, dat de nummers een en twee nog tegen zich krijgt en het dus enigszins in eigen hand heeft. Het aardige is dat de wedstrijd tussen de Kennemer en de Groninger Combinatie toevallig in de laatste ronde is gepland.
Bij Kennemer Combinatie speelde Miguoel Admiraal een leuke partij. Hij is een voormalige jeugdspeler uit de eigen regio. Tegen Demrig Kerigan, een Turkse Nederlander die net als Admiraal meester is, won hij met drie pionnen die sterker waren dan een paard. Dat is een leuk thema.
Kerigan-Admiraal
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.Lb5+ Ld7 4.Lxd7+ Pxd7 5.0-0 Pgf6 6.Te1 Tc8 7.b3 g6 8.Lb2 Lg7 9.e5 Pg4 10.d4 dxe5 11.h3
12.Kxf2 exd4 Het offer lijkt nog niet overtuigend. Met zoveel stukken op het bord is een paard doorgaans belangrijker dan drie pionnen. De open positie van de witte koning speelt in het geheel geen rol.
13.c3 Pb8 14.cxd4 Pc6 15.Dd2 cxd4 16.Pa3 0-0 17.Pc4 Dd5 18.Tad1 Tfd8 19.Kg1 e5 20.Pe3 Da5 21.Dxa5 Hoe dichter bij het eindspel, hoe interessanter het voor zwart wordt.
21…Pxa5 22.Pg4 f6 23.Tc1 Zie de vorige opmerking. Maar wit wilde natuurlijk ook geen Tc2 gevolgd door Tdc8 toelaten. 23…Txc1 24.Txc1 Pc6 25.b4 Wit wil na 25…Pxb4 26.Tc7 zijn toren meer vrijheid geven, maar ook dan loopt zwart hard door.25…a6 26.a4 Td5 27.Pf2 f5 28.Tc4 e4 29.Pg5 d3 30.Lxg7 Wit wil de loper liever op c1 hebben, maar daar is het net te laat voor. 30…Kxg7 31.Pd1 Te5
Wit geeft het op. Als zwart wil kan hij ook nog eens de a-pion winnen, maar er zijn meerdere winstwegen.
Voor beginners A7204
Voor gevorderden B7204
Het toptoernooi London Chess Classic. dat afgelopen weken plaatshad, is gewonnen door de Amerikaanse grootmeester Wesley So. Hij won daarmee ook de Grand Chess Tour 2016. So behaalde het beste resultaat op een aantal toptoernooien in het afgelopen jaar. Op het zware toernooi in Londen eindigde So met zes punten uit negen partijen. Ook de Amerikaanse grootmeester Fabiano Caruana speelde een goed toernooi en eindigde met een half punt minder als tweede. De oud-wereldkampioenen Vladimir Kramnik en Vishy Anand werden gedeeld derde, aangevuld met de derde Amerikaan, Hikaru Nakamura, met vijf punten. Anish Giri eindigde als zesde met 4,5 punt. Helaas speelde de Nederlander uitsluitend remisepartijen.
Van Wesley So een zwarte overwinning in de eerste ronde. Hij profiteerde van een openingsfout van Nakamura.
Hikaru Nakamura – Wesley So
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 (Het Grünfeld-indisch) 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 Lg7 7. Le3 c5 8. Tc1 0-0 9. Dd2 e5 10. d5 Pd7 11. c4 f5 12. Lg5 Pf6 13. Pe2?
Rectificatie
In de schaakrubriek van 9-12-2016 is een stukje tekst uit de achtste partij tussen Carlsen en Karjakin weggevallen. De zetten 57 en 58 ontbraken. Deze luiden: 57. b5 cxb5 58. Txb5 d4.
