Giri, Van Wely remise, Van Foreest en Bok winnen!
De kop is eraf. Vandaag is in Wijk aan Zee de eerste ronde van het Tata Steel Chesstournament gespeeld. De loting, die op vrijdagavond al was gehouden, had voor in het Masterstoernooi onze landgenoot Anish Giri al meteen een pittige partij opgeleverd: met zwart tegen Sergey Karjakin, de man die zo knap Magnus Carlsen in 12 partijen van de WK-match in bedwang had weten te houden. Van Wely moest ook met de zwarte stukken starten en wel tegen de Indiër Baskaran Adhiban.
In de Challengers een Nederlands onderonsje tussen Jorden van Foreest en Erwin l’Ami terwijl Benjamin Bok de witte stukken mocht hanteren tegen de Chinese dame Tinjie Lei.
Masters
Anish Giri (foto Frans Peeters)
De partij Karjakin-Giri leverde weer eens een Najdorf op. Deze variant van het Siciliaans, die bekend staat als hyperscherp, wordt door Giri de laatste jaren steeds vaker gespeeld. Karjakin had speciaal voor deze gelegenheid een wat typisch zetje voorbereid: 6. a3.
Het idee is om er een soort Lc4-variant van te maken waarin de loper terug naar a2 kan. Tegelijkertijd zijn acties met … b7-b5-b4 enigszins aan banden gelegd. Giri wordt niet zomaar verrast in de opening. Hij toonde zich nauwelijks onder de indruk van deze speelwijze en ontwikkelde rustig zijn stukken, nadat hij …e7-e5 had gespeeld. De strijd om veld d5 ontbrandde en daardoor werd het een heel positioneel gevecht. Karjakin kreeg dat veld inderdaad in handen met een stuk. Hij slaagde er zelfs in om de juiste materiaalverhouding op het bord te krijgen. Namelijk beide spelers de zware stukken, hij een paard, onze landgenoot de slechte loper. De stelling zag er op een gegeven moment zo uit:
Dat witte paard, dat zo graag naar d5 wilde springen, werd buiten de deur gehouden door die zwartveldige loper die Giri angstvallig op de diagonaal c1-h6 hield. Daardoor kon Karjakin niet echt zaken doen met dit voordeel en berustte hij even later in remise.
Ondertussen was Van Wely door wat zorgeloos spel in de verdrukking geraakt. Zodanig dat hij zelfs een pion moest inleveren. Even moest gevreesd worden voor zijn leven, maar toonde rechtte de Tilburg de rug.
Hij wist zijn stukken te activeren en behaalde op het tandvlees een kostbaar halfje. Adhiban zal zich bij de analyse misschien wel de haren uit het hoofd getrokken hebben, als hij met behulp van de engine gaat kijken waar hij zijn kansen heeft laten liggen…
Challengers
De partij tussen de Nederlandse Kampioen Jorden van Foreest en de altijd heel solide Erwin l’Ami leverde een fascinerend gevecht op. In een overbekende stelling uit de Caro-Kann speelde de zwartspeler een zeldzaam gespeelde zet. Maar het experiment pakte niet goed uit voor hem. Van Foreest reageerde met het scherpe 16. d5! waarmee hij zwart danig in de problemen bracht. Zodanig dat het hem een pion opleverde en even later – via een fraaie combinatie – ook nog een kwaliteit. Dat was te veel van het goede, zelfs voor verdedigingskunstenaar l’Ami. Gezegd moet worden dat hij nog van alles uit de kast trok, maar zijn jonge opponent wikkelde feilloos naar winst af.
Jorden van Foreest – Erwin l’Ami (foto Frans Peeters)
Bok – Lei (foto Frans Peeters)
Ook een mooie partij speelde Benjamin Bok tegen de jonge Chinese Lei. In een Slavische opening bereikte Bok een klein plusje dat hij met kleine middelen uitbouwde naar iets groters. Nadat de dames geruild waren, ontstond de volgende stelling:
Zwart staat klaar om met … a5-a4 tegenspel te genereren. Wit heeft een pionnenmeerderheid op de damevleugel maar die is lastig tot gelding te brengen. Wel zijn de witte torens erg actief en heeft hij het belangrijke veld d5 onder controle. Het paard op h2 dient nog wel in het spel betrokken te worden. Benjamin komt hier met een uitstekend speelplan. U mag zelf even nadenken over deze strategische quizvraag! In de analyse treft u het antwoord aan.
Het lukte Benjamin om steeds meer voordeeltjes te vergaren en op gegeven moment stortte hij zich in een eindspel van ieder twee torens en een paard op de zwarte koning. Die werd vakkundig in een matnet gedreven. Een goed begin dus voor onze jeugdige talenten!
De tussenstanden na 1 ronde:
Analyses
Karjakin, Sergey – Giri, A. 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. a3 e5 7. Pf3 Le7 8. Lc4 Le6
Deze zet werd slechts eenmaal gespeeld, in een partij tussen twee Nederlandse jeugdspelers (Minderman-Bijlsma, 1997). 8…O-O 9. Lg5
- La2
Dit is al een nieuwe zet.
9…O-O 10. O-O b5 11. Te1
De strijd speelt zich af om veld d5. Als wit dat veld kan veroveren met een stuk, heeft hij meestal een prettig plusje. Fischer koos in zijn gloriejaren vaak voor de Lc4-variant tegen de Najdorf waarin zwart …e7-e6 had gespeeld. Het idee was om dan met f2-f4-f5 pion e6 naar voren te lokken om zo veld d5 in handen te krijgen.
11…Te8 12. Lg5
Dit type zet kwam ook voor in de partijen van Fischer.
12…Pbd7 13. Pd2
Karjakin speelt het heel planmatig. Het paard op f3 staat volkomen verkeerd en het streeft nu via veld f1 naar e3 te springen.
13…Tb8
Zo wil Giri wat tegenspel genereren op de damevleugel.
- Lxf6 Men kan zich afvragen waarom Karjakin direct op f6 ruilt. Mogelijk lijkt ook 14. Pf1 De reden is simpel. Hij wil op zwarts … b5-b4 antwoorden met Pc3-d5. 14…b4 15. Pd5 is hier niet wat wit wil want na 15…Pxd5 16. exd5 Lf5 17. Lxe7 Dxe7 heeft zwart een paar belangrijke stukken kunnen afruilen en is wit veld d5 kwijt geraakt omdat hij met de pion moest terugslaan.
14…Pxf6 15. Pf1 b4 16. Pd5
Zo heeft de Rus het in gedachten. 16. axb4 Txb4 is geen enkel probleem voor zwart. Pion b2 is hulpbehoevend en b2-b3 is geen zet.
16…bxa3 17. bxa3 Pxd5 18. Lxd5
18…Lg5!
Essentieel voor zwarts verdediging. Als het witte paard veld d5 zou bereiken, zou het er somber voor zwart uit gaan zien. Maar dat laat Giri niet toe!
- g3 Dd7 20. Dd3 Tb6 21. h4 Lh6
Zwarts ‘slechte’ loper vervult een uiterst belangrijke taak: het afhouden van het paard van e3. Als wit dat zou willen doorzetten, zonder dat zwart … Lxe3 kan spelen, zou hij ergens f2-f4 moeten voorbereiden. Maar dat zou teveel verzwakkend zijn.
- Teb1 Teb8 23. Tb3 Lxd5 24. Dxd5
Giri vindt het niet erg om veld d5 aan de tegenstander te laten, zolang daar maar geen paard komt.
24…g6 25. Tab1 Txb3 26. Txb3 Dc7
Optisch gezien staat wit prima, in werkelijkheid is er weinig aan de hand voor zwart.
- a4 Een plan met bijvoorbeeld 27. Ph2 levert ook weinig op na 27…Kg7 28. Pg4 Lc1
27…Lc1
Giri wil … h7-h5 gaan spelen om mogelijke paardmanoeuvres ook al bij voorbaat te ontkrachten.
- Kg2 h5 29. Ph2 Txb3
Nu hij zijn pionnenstructuur op de koningsvleugel wat heeft opgeknapt, vindt Giri dat het tijd rijp is om ook zelf eens actief te worden.
- cxb3
30…Dc2!
Zo gaat de dame aan de pionnen e4 en b3 ‘hangen’. De zwarte loper blijft angstvallig op de diagonaal c1-h6. Dan valt er voor wit ook eer meer te behalen.
- Pf1 a5 32. Kf3 Dc3+ 33. Ke2 Dc2+ 34. Kf3 Dc3+ 35. Ke2
Karjakin zag ook het zinloze van verdere winstpogingen in en verzoent zich met de remise.
1/2-1/2
Adhiban, Baskaran – Van Wely, L. 1. e4 c5 2. c3 d5 3. exd5 Dxd5 4. d4 e6 5. Pf3 Pf6 6. Pa3 Dd8 7. Pc4 Le7 8. Ld3 Pbd7
- O-O
- Lf4 Gaponenko-Koneru, 2013.
9…O-O 10. Lf4 b6 11. Pd6 Ph5 12. Le5
12…Pxe5 Een enorme blunder zou nu 12…f6?? zijn. Wit profiteert schitterend: 13. Pg5! fxg5 [ 13…g6 14. Pxe6 met damewinst.] 14. Dxh5 g6 15. Lxg6 hxg6 16. Dxg6#
- dxe5 Lxd6
Zwart moet wel, maar er ontstaat nu een vrijpion in het centrum, die zwart de nodige hoofdbrekens gaat kosten deze partij.
- exd6 Lb7 Vooral niet 14…Dxd6?? wegens 15. Lxh7+
- Te1 Pf6 16. Pe5 g6 17. Lb5
17…Dc8?!
Hierna komt Van Wely fors in de problemen. 17…Pe4 18. Pd7 a6 was wellicht een betere verdediging.
- Da4 a6 19. Lf1
Hij houdt liever de dames op het bord voorlopig. 19. Lc6 Lxc6 20. Dxc6 Dxc6 21. Pxc6 zou wit een prettig eindspel opleveren.
19…b5 20. Dh4 Dd8 21. Tad1 Kg7 22. a4 Beter lijkt mij 22. b3!
22…c4!
Van Wely vecht terug! Zo krijgt hij veld d5 voor een stuk.
- axb5 axb5 24. b3 cxb3 25. Lxb5 Pd5 Na 25…Da5 26. Lf1 Dxc3 zou er geen vuiltje meer aan de lucht zijn geweest voor zwart.
- Dd4 Df6?!
- c4?!
Gelukkig profiteert Adhiban niet van de geboden kans. Veel beter is 27. Tb1! om na 27…Pf4 28. Lf1 te kunnen antwoorden. Wit pikt pion b3 op en heeft er dan een gezonde pion meer. De Stelling lijkt mij nauwelijks nog speelbaar voor zwart.
27…Pf4 28. Lc6 Lxc6 29. Pxc6 Dxd4 30. Pxd4
Van Wely zal opgelucht zijn geweest dat de dames eraf zijn, maar er wacht hem nog een bijzonder onaangenaam eindspel dat hij moet verdedigen.
30…b2 31. g3
31…e5!
Uitstekend gespeeld!
- Pb5
- Txe5 verliest zelfs voor wit. 32. gxf4 exd4 is totaal remise.
32…Pe6 33. Tb1 Tfc8 34. Txb2 Txc4 35. Txe5
Zwart is e5 toch kwijt geraakt, maar hij heeft wel zijn stukken kunnen activeren.
35…Ta1+ 36. Kg2 Td1 37. h4 h5
37…Tcc1 38. Tee2 Tc5 was wellicht wat simpeler.
- Tee2 Tc5 39. Tec2
39…Te5?!
Absoluut niet nodig om het zo ingewikkeld te gaan maken. Waarom ging Van Wely niet voor de grootscheepse afruil na 39…Txc2 40. Txc2 Pd4 41. Pxd4 Txd4 42. Tc6 Kf6 met remise? Dat zou hem wat kopzorgen hebben gescheeld.
- Pc7 Tee1 41. Td2
Inmiddels heeft wit toch weer serieuze winstkansen gekregen.
41…Pd8 42. Pd5 Pc6 43. Pe3 Tg1+ 44. Kf3 Txd2 45. Txd2 Kf6 46. Pd5+ Ke6 47. Pf4+ Kd7
Zwarts strategie is nu overigens heel juist. De koning hoort de witte vrijpion te blokkeren.
- Pd3
48…Pd8 Je zou er in kunnen trappen met 48…Kxd6?? 49. Pb4+ Kc5 [ 49…Kc7 50. Tc2] 50. Tc2+ Kxb4 51. Txc6 en de zwarte koning is volkomen afgedreven van de koningsvleugel waardoor de witte toren dood en verderf kan zaaien daar: 51…Ta1 52. Tc7 f6 53. Tg7 Ta5 54. Txg6 met winst.
- Pc5+ Kc6 50. Pe4 Kd7 51. Pc5+ Een betere kans lijkt mij 51. Tc2!? Pe6 52. Ta2 Kc6 53. Ta7! met forse problemen. 53…f5 faalt dan op 54. Pg5 Pd4+ 55. Ke3 Td1 en hier is 56. Pf7! de winnende voortzetting.
51…Kc6 52. Pe4 Kd7 53. Ta2 Pc6 54. Tb2
54…f5
Goed gespeeld, want anders zou hij pion d6 nooit kunnen veroveren.
- Tb7+ Wit had nog een kans om er iets van te maken. Die bestond in 55. Pf6+!? Kxd6 56. Kf4 en de koning loopt via g5 naar binnen. Ik vermoed dat zwart hier nog een flinke noot te kraken heeft…
55…Ke6 56. Pg5+ Kxd6 57. Kf4 Tf1 58. Pf7+ Ke6 59. Pg5+ Kd6 60. Pf7+ Ke6
En hij zag het zinloze van verdere inspanningen in.
1/2-1/2
Bok, Benjamin – Lei, Tingjie 1. Pf3 Pf6 2. c4 c6 3. Pc3 d5 4. e3 e6 5. d4 Pbd7 6. Dc2 Ld6 7. Ld3 O-O 8. O-O dxc4 9. Lxc4 b5 10. Le2 Lb7 11. Td1 Dc7 12. Ld2 b4 13. Pa4 c5 14. dxc5 a5 15. Lc3 Lxh2+ 16. Pxh2 bxc3 17. Dxc3 Lc6 18. Pb6 Pxb6 19. cxb6 Db7 20. Tac1 Ld5 21. Dd4 Tab8 22. b3 Dxb6 23. Dxb6 Txb6 24. f3 Tb4 25. e4 Lb7 26. Tc7 Ta8
Zwart staat klaar om met … a5-a4 tegenspel te genereren. Wit heeft een pionnenmeerderheid op de damevleugel maar die is lastig tot gelding te brengen. Wel zijn de witte torens erg actief en heeft hij het belangrijke veld d5 in handen. Het paard op h2 dient nog wel in het spel betrokken te worden. Benjamin komt hier met een uitstekend speelplan.
- a4!
Hij legt niet alleen pion a5 vast (die nu een potentieel doelwit wordt) maar ook creëert hij een steunpunt voor zijn loper op b5.
27…g5
Zo lost hij het onderste rij probleem op en hij wil tegelijkertijd zijn koning wat ‘lucht’ bezorgen. Niettemin creëert zwart een nieuw doelwit: pion g5. 27…Txb3?? verliest onmiddellijk vanwege 28. Lb5 en Lb7 gaat verloren. Bijvoorbeeld: 28…Tb8 29. Txb7 Txb7 30. Td8+ en mat op de volgende zet.
- Tc3
Een mooi concept. De toren dekt de zwakke pion op b3 eventjes om daarna deze taak te laten overnemen door het paard. Dat moet namelijk via f1 omgespeeld worden naar d2. Maar voordat het paard naar d2 gaat, dient natuurlijk eerst de toren van de d-lijn naar binnen te gaan. De tegenstander helpt een beetje mee om Benjamin zijn plan te laten uitvoeren, maar ik heb nauwelijks iets beters kunnen ontdekken.
28…La6 Iets verstandiger is vermoedelijk 28…Kg7 waarna wit nog maar even moet zien hoe hij zijn plan exact tot uitvoer kan brengen. Een voorbeeld: 29. Pf1 Kg6 30. Td6 Pe8 31. Td7 La6 32. Lxa6 Txa6 33. Tc8 Pf6 34. Tdc7 Txb3 35. Pd2 Tb4 36. Pc4 zou wit, zelfs ten koste van een pion, uitstekende winstkansen bezorgen.
- Lxa6 Txa6 30. Pf1 Ph5 Gezien het vervolg lijkt 30…Tb7 een betere verdediging.
- Kf2
Later blijkt dat wit niet veel heeft aan deze normale zet. 31. Td8+ Kg7 32. Pd2 zou al meteen heel erg lastig voor zwart geweest zijn.
31…Tab6?!
Omdat de toren dadelijk teruggaat, kan het hier niet van komen voor zwart.
- Td8+ Kg7 33. Pd2 Ta6 Als hij iets had willen proberen zou dat met 33…Pf4 moeten. Maar na 34. Tc5 lijkt dit ook onbegonnen werk.
- Tc7 Pf6
- Pc4!
Mooi gezien: pion f7 is de achilleshiel.
35…Txb3
Dit verliest geforceerd. Maar er was al niets te verzinnen.
- Pe5 Tb2+ 37. Kg1 Tb1+ 38. Kh2 Ph5
- Txf7+ Kh6 40. Tg8
Een mooi matnetje geweven door Bok!
1-0
Van Foreest, Jorden – L’Ami, Erwin 1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pd2 dxe4 4. Pxe4 Lf5 5. Pg3 Lg6 6. h4 h6 7. Pf3 Pd7 8. h5 Lh7 9. Ld3 Lxd3 10. Dxd3 e6 11. Ld2 Pgf6 12. O-O-O Le7 13. Kb1 Tc8 14. Pe4 c5
L’Ami volgt de bestaande theorie.
- Pxf6+
Het is eigenlijk te gek voor woorden, maar hier werd een partij Anand-Hort uit 1991 remise gegeven… 15. dxc5 is het alternatief, maar daar is weinig mis mee voor zwart na 15…Pxc5
15…Lxf6?
Dit is ooit eerder gespeeld: Baglan-Abhisek, 2016. Wit antwoordde met De normale zet is 15…Pxf6 dat na 16. Db5+ Dd7 17. Dxd7+ Pxd7 leidt tot een stelling die zonder meer verdedigbaar is voor zwart.
- d5!
Maar na deze partij is het de vraag of deze opzet nog speelbaar is voor zwart. Van Foreest komt met een soort weerleggingspoging en hij blijkt uitstekend gerekend te hebben. 16. dxc5 en had niets.
16…Db6 17. c3 c4 18. De4
Door de penning over de e-lijn verliest hij geen pion.
18…e5
Dit kan het ook niet zijn, maar wat moest zwart. 18…Pc5 kan brutaal beantwoord worden met 19. Dxc4 18…O-O? gaat ook al niet vanwege 19. dxe6 fxe6 20. Le3 Pc5 21. Dxc4 en wit heeft een gezonde pion meer.
- Le3 Dd6
- Pd4
Een leuke zet, maar er was nog iets krachtigers. Vermoedelijk is 20. Dg4! nog sterker voor het geval nog een zwartspeler op het idee komt om het zo te gaan spelen…
20…Pc5 21. Dg4 Dd7 22. Pf5
Het kraakt en het piept bij zwart.
22…Pd3 Wellicht had hij 22…Kd8 kunnen proberen hoewel wit na 23. Td2 b6 24. Thd1 Pd3 nog kan proberen te vissen in troebel water.
- Pxg7+ Lxg7 24. Dxg7 Ke7
- Lc5+!
Je zou toch zeggen dat dit veld tweemaal gedekt is… Niet voor Jorden.
25…Txc5
Zwart moet er een kwaliteitsoffer van maken. De pointe is dat wit de buit binnenhaalt met 25…Pxc5 26. Dxe5+ Kd8 27. Dxh8+
- Dxh8 Df5
26…Dd6 was misschien iets taaier.
- Ka1
- d6+ Kd7 kon ook.
27…Txd5 28. Dxh6
Dat is een uiterst belangrijke pion. Wits h-pion wordt nu een factor van belang.
28…Dxf2 29. Dg5+
Hij speelt het heel nauwkeurig. Ook 29. Td2 kan.
29…f6
Nu gaat het hard. Na 29…Kf8 30. Td2 moet zwart de dames ruilen met 30…Df4 [ 30…Db6 verliest onmiddellijk vanwege 31. h6] 31. Dxf4 Pxf4 32. Txd5 Pxd5 waarna het ook technisch gewonnen is voor wit.
- Dg7+ Ke6 31. Dxb7
Dekt b2 en staat klaar op de h-pion verder te laten marcheren. 31. Tb1 en daarna rennen met de h-pion is ook goed. Het zwarte tegenspel met 31…Tb5 komt niet van de grond vanwege 32. Thf1 Dh4 33. h6 en wit wint.
31…Db6 32. Dxb6+ axb6 33. h6 Td8 34. h7 Th8 35. Th6 b5 36. Tf1 Pf4 37. g3 Pd5 38. g4 Kf7 39. g5 Kg7 40. Thh1
Hier staakte l’Ami de strijd. Na 40. Thh1 fxg5 41. Tf5! gaan alle pionnen op de vijfde rij van het bord.
1-0
(Alle foto’s zijn van Frans Peeters)
Geen partijen via de viewer?
Ok, de viewer later toegevoegd blijkbaar…. Bedankt voor de analyses. Als je de partijen zelf niet live kunt volgen, is het ‘s-avonds laat in bed leuk om de analyses hier te kunnen lezen.
Meer foto’s ronde 1.