Slechte dag voor de Nederlanders
In het Tata Steel Chesstournament staat de Oekraïner Pavel Eljanov nog altijd bovenaan. Maar hij voelt de hete adem in de nek van een vijftal achtervolgers. Giri kwam wederom tot remise, maar daar moest hij tegen de Pool Wojtaszek flink zijn best voor doen.
Van Wely ging voor de tweede maal op rij onderuit, ditmaal tegen de Rus Sergey Karjakin.
Bij de Challengers een slechte dag voor de Nederlanders. Zowel Jorden van Foreest als Benjamin Bok werden gevloerd. Erwin l’Ami boekte een solide remise.
Masters
Eljanov kwam in een gelijkwaardige partij tegen de Indiër Pentala Harikrishna niet verder dan remise. Maar omdat zijn naaste belager, Magnus Carlsen met zwart ook niet kon winnen van de Rus Dimitri Andreikin, behoudt Eljanov zijn koppositie. Wel schoven twee spelers door in het klassement. De Amerikaan Wesley So hield het hoofd koel toen de Hongaar Richard Rapport hem regelrecht van het bord aan het kegelen was. De Hongaar kon met één zet zelfs de winst binnenhalen, maar greep in plaats daarvan mis.
Een tweede kandidaat meldde zich bij de achtervolgers: de Rus Sergey Karjakin want hij versloeg onze landgenoot Loek van Wely. En ook de Chinees Yi Wei klopte in een krankzinnige partij de Rus Ian Nepomniachtchi.
En wat gebeurde er in de partij Wojtaszek-Giri. Een heleboel. Giri moest wat concessies doen en leek door de Pool in de tang genomen te worden. Maar zover liet onze man dat niet komen. Hij vocht keihard terug in een tactisch gevecht. Toen de rookwolken waren opgetrokken, bleek dat er voor beide spelers niet meer in zat dan remise. Als er nog mensen zijn die menen dat Giri geen vechter is – ondanks al die remises – moeten ze deze partij maar eens naspelen.
De stand na 3 ronden in de Mastersgroep is:
Challengers
Jorden kwam niet lekker uit de opening tegen de Chinese Lei Tingjie. Hij bleef achter de feiten aanlopen, vocht nog terug nadat zij een grote kans op de zege had laten liggen, maar kon uiteindelijk de nederlaag niet ontlopen.
Bij Benjamin Bok was het heel anders. Hij won een pion in de opening en leek af te stevenen op een soepele overwinning in een dubbel toreneindspel. Maar de Engelsen spreken wel eens over ‘double trouble’. En dat werd het hier ook. Nadat Benjamin eerst een wat onhandig plan had gekozen, leken zijn winstkansen wat ver weg. Maar zijn tegenstander, de Vladimir Dobrov, probeerde hem in een matnet te lokken. In feite gaf hij daarmee zijn stelling uit handen, want als Benjamin daar de goede voortzetting had gevonden, had hij de overwinning binnen kunnen tikken. Maar in plaats daarvan, liet hij vreselijk foppen waardoor hij plotseling werd matgezet. Een afschuwelijke gewaarwording…
Kijkt u even mee:
Wat moet wit spelen? 37. bxa6 of 37. b6 ? Verderop de oplossing!
In deze groep lijkt de Oostenrijker Markus Ragger niet te stoppen. Hij heeft al zijn derde zege op rij geboekt.
De stand na 3 ronden in de Challengersgroep is:
Analyses
Wojtaszek, R. – Giri, A.
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. e3 Lf5 5. Pc3 e6 6. Ph4 Le4 7. f3 Lg6 8. Db3 Dc7 9. Ld2 Le7 10. g3 O-O 11. Tc1 dxc4 12. Lxc4 Pbd7 13. Pxg6
- Kf2 is de partij Sargissian-Bartel, 2015.
13…hxg6 14. O-O
14…e5
Giri heeft andere ideeën over deze stelling. Hij acht een voorbereidende zet niet meer nodig en begint een actie in het centrum. 14…Tac8 kwam op het bord in Malakhov-Nyback, 2011.
- d5 Pc5 16. Dc2 b5
Zo probeert hij zijn actie te rechtvaardigen.
- Le2 cxd5 18. Pxb5 Db6 19. b4 Pe6
De witte stukken zijn wat teruggeworpen, terwijl de zwarte stukken redelijk harmonieus staan opgesteld. Wit beschikt wel over het loperpaar en over de pionnenmeerderheid op de damevleugel, hetgeen in het eindspel een geducht voordeel kan worden.
- Dc6 Tfb8 21. Dxb6 Txb6 22. a3
Het is wit gelukt om de dames te ruilen, nu zal hij verder willen profiteren van de open c-lijn.
22…Ld8 23. Pc3
23…d4
Giri beseft dat hij niet werkeloos mag blijven toekijken hoe wit van plan is zijn voordeeltjes te gaan uitbouwen. Hij gooit zijn eigen troefkaart in de strijd: de potentiële vrijpion op de d-lijn.
- Pa4 Td6 25. Lc4 Het klinkt vreemd, maar misschien had wit het centrum moeten sluiten met 25. e4 Het belangrijkste voordeel is dat veld d5 niet meer door een zwart paard benut kan worden en dat pion e5 op de voor zwart verkeerde kleur is vastgelegd. Wit kan dan zijn witveldige loper eventueel via d1 naar b3 omspelen. Het lijkt mij een onplezierige stelling om te moeten verdedigen. Wojtaszek heeft andere ideeën.
25…Pd5 26. Lxd5 Txd5 27. e4 Td7
- Pb2
Hij heeft zich van het loperpaar ontdaan, maar hij hoopt te kunnen spelen tegen zwarts slechte loper. Nog een zet rest wit van groot voordeel: als hij Pb2-d3 mag doen. Het paard staat daar geweldig, het ondersteunt wits pionnenmeerderheid en blokkeert die van zwart.
28…d3!
Gedwongen.
- Le3 Lb6 30. Kf2 f5
Giri blijft de ‘Master of Defence’. Hij compliceert zoveel mogelijk omdat hij anders zonder slag of stoot een pion zou verliezen.
- Pc4 fxe4!
De pointe van het voorafgaande.
- Lxb6
32…d2!
Allemaal tussenzetten die noodzakelijk zijn om het onheil te keren. Het is ineens heel scherp geworden! 32…axb6 33. Pxb6 zou heel slecht zijn na 33…d2 34. Pxd7 dxc1=D 35. Txc1 exf3 36. Kxf3 Txa3+ 37. Ke4 en wit komt een gezonde pion voor.
- Tcd1 axb6 34. Txd2
Hij kiest eieren voor zijn geld en stuurt op de remise af. 34. Pxb6 zou nu zelfs zeer nadelig zijn voor wit. Zwart heeft het uiterst venijnige 34…e3+! klaarliggen. 35. Kxe3 Txa3+ 36. Ke2 Pd4+ 37. Kf2 Tf7 is duidelijk beter, zo niet gewonnen voor zwart! Het kan verkeren!
34…Td4
Giri blijft de druk op de ketel houden, hetgeen opnieuw in hem te prijzen valt.
- Txd4 exd4 36. fxe4 b5 37. Pe5 Txa3
De pion is weer in bevriende handen en als er iemand beter staat is het eerder zwart. Tenminste, optisch gezien, maar in werkelijkheid is het totaal remise.
- Tc1 Pg5
38…Ta2+ 39. Kg1 Pg5 40. Td1 Ph3+ 41. Kf1 Tf2+ 42. Ke1 Txh2 43. Txd4 Pg5 moet ook in remise eindigen.
- Tc8+ Kh7 40. Td8 Pxe4+ 41. Kg2 Ta2+
en omdat het belangrijkste materiaal van het bord gaat, werd hier de vrede getekend. Een mogelijke variant is: 41…Ta2+ 42. Kf3 Pf6 43. Pf7 g5 44. Pxg5+ Kg6 45. Pe4 Txh2 46. Txd4 met remise.
1/2-1/2
Karjakin, Sergey – Van Wely, L.
1. e4 d6
De Pirc, een opening die Van Wely zelden speelt. Maar met zijn Konings-Indisch-achtergrond heeft hij er natuurlijk wel enige affiniteit mee.
- d4 Pf6 3. Pc3 g6 4. f4
Een vrij principiële variant.
4…Lg7
- Ld3
Het systeem dat Karjakin graag speelt tegen de Pirc. Ik kan in mijn database tenminste behoorlijk wat partijen van hem hiermee vinden. Verreweg het meest populair is 5. Pf3
5…O-O 6. Pf3 Pc6
Nog altijd in de voetsporen van veel ‘grote jongens’. 6…Pa6 wordt al lange tijd gezien als een van de beste mogelijkheden. 6…c5 7. dxc5 dxc5 is ook regelmatig onderwerp van discussie.
- e5
- O-O is ook door Karjakin regelmatig op het bord gebracht.
7…dxe5 8. fxe5 Pd5 9. Pxd5 Dxd5 10. c3 Lg4
We zitten nog altijd in de ‘grauwe’ theorie. In een oude (rapid)partij Karjakin-Petrosian (jazeker Tigran, maar niet de oudwereldkampioen) volgde 10…f6 en zwart won in 26 zetten. Maar de Rus zal inmiddels wel weten wat hij fout gedaan heeft.
- De2 Tad8 12. Le4 Dd7 13. Le3
Pas dit is een nieuwtje.
13…f6
In principe de manier om het sterke witte centrum aan te tasten.
- O-O-O fxe5 15. Dc4+ Een interessante mogelijkheid lijkt mij 15. d5!? Wit geeft een pion maar hij heeft zo het mooie veld e4 in handen terwijl Lg7 levend begraven is.
15…Kh8 16. dxe5 Pxe5?
Van Wely verrekent zich. De juiste zet is 16…De6 om na 17. Ld5 verder te gaan met 17…Df5 Vooralsnog lijkt er weinig aan de hand voor zwart. Het pionverlies op c6 kan hij compenseren met 18. Lxc6 Txd1+ 19. Txd1 bxc6 20. Dxc6 met actief spel. Bijvoorbeeld 20…a5
- Pxe5 Dxd1+ 18. Txd1 Txd1+ 19. Kc2 Lxe5 20. Lxg6!
Zou hij deze gemist hebben. Ik kan het me nauwelijks voorstellen. Maar de afwikkeling is zeker niet in zijn voordeel.
20…Td6
20…hxg6 21. Dxg4 Td6 22. Dh4+ Kg8 23. Dxe7 is natuurlijk heel nadelig voor zwart. Zijn stukken werken niet samen en de dame staat klaar om allerlei pionnen van het bord te plukken.
- Dxg4?!
Maar gelukkig voor Loek neemt Karjakin zijn mogelijkheden ook niet volledig waar. Dit is zeker niet de meest kansrijke zet. Na 21. Ld3! had zwart waarschijnlijk weinig meer in te brengen gehad in deze partij. De loper op g4 hangt, terwijl ook pion c7 van het bord dreigt te gaan. Zwart is nauwelijks in staat om hier zijn spullen bij elkaar te houden. Bijvoorbeeld: 21…Lf5 [ Na een terugzet van de loper zou 21…Ld7 22. De4 met de dubbele dreiging Dxh7# en Dxe5 direct verliezen.] 22. Lxf5 Txf5 23. De4 en door de ongelukkige positie van de zwarte stukken moet hij materiaal inleveren. 23…Tdf6 24. g4 met winst.
21…Txg6 22. De4 Lxh2 23. Dxb7 a6
Met kunst en vliegwerk heeft zwart het materiaal in evenwicht weten te houden. Maar zijn pionnenstructuur is een volledige ruïne. Wit daarentegen heeft een mooie pionnenformatie op de damevleugel en die zal hij in beweging zien te krijgen.
- a4 Lf4
Hij wil graag de lopers ruilen om zo zijn torens optimaal te kunnen benutten. Maar daar gaat Karjakin niet op in. Taaier is misschien 24…Ld6 om de loper gedekt neer te zetten. Zwart kan proberen om pion g2 te pakken te krijgen om daarna te gaan stomen met zijn h-pion. Niettemin vermoed ik dat de witte kansen toch hoger aangeslagen dienen te worden. Het is heel lastig om de zwarte stukken met elkaar te laten samenwerken.
- Ld4+ e5 26. Lc5 Te8
Niet zo gek. Zwart heeft een vrije centrumpion. Na 26…Tf7 heeft wit het slimme 27. g4! bij de hand. De pion staat tactisch gedekt en het verhindert … h5. Na 27…Tfg7 om pion g4 te veroveren gaat de witte a-pion sneller dan de zwarte h-pion. 28. b4 Txg4 29. Dxa6 h5 30. a5 en wit wint.
- Dxc7 Txg2+ 28. Kb1 Tg6
Helaas kan de pion nog niet gaan stomen omdat Lf4 zou gaan hangen.
- Df7!
Karjakin toont zijn geweldige techniek. Hij verstoort opnieuw de samenwerking tussen de zwarte stukken.
29…Ta8 30. b4 Lh6 31. b5 axb5 32. axb5
De twee verbonden witte vrijpionnen zien er dreigend uit.
32…Tc8 Direct gaan lopen met 32…e4 loopt op niets uit: 33. b6 e3 34. b7 Tb8 35. Ld4+ Lg7 36. Dc7 en wit wint.
- Dd5 Lf8 34. Lxf8!
De beste deal. Met zo’n open koning en twee verbonden vrijpionnen, worden zwarts tegenkansen tot nul gereduceerd. Hij hoopt waarschijnlijk op 34. Dxe5+ Lg7 hoewel dat na 35. De3 ook ijdelijke hoop geweest zou zijn. De witte pionnen kunnen niet afgestopt worden.
34…Txf8 35. Dxe5+ Kg8 36. Kc2
Natuurlijk wel eerst de koning van de onderste rij afspelen.
36…h6 37. c4 Tg5 38. De6+ Kg7 39. Kc3 Tf7 40. b6 h5 41. Kb4 h4
Van Wely heeft zowaar nog zijn h-pion in beweging kunnen zetten. Maar de dame verricht wonderen in deze stelling. Ze houdt die pion in de gaten en ondersteunt ondertussen het eigen duo.
- c5 Tf1 43. De4!
Het ideale veld voor de dame. Houdt de velden b1, h1 en g4 onder controle.
43…Tgf5 44. Dxh4!
Dat is interessant gespeeld! Hij offert de dame om zwarts laatste troefkaart te vernietigen. Zoals de theorie ons voorschrijft zijn twee verbonden vrijpionnen op de zesde rij sterker dan een toren.
44…T5f4+ 45. Dxf4 Txf4+ 46. Kb5 Tf1 47. b7
De pion gaat naar dame. 47. c6 wint ook.
47…Kf6 48. c6 Tb1+ 49. Ka6 Tc1 50. Kb6
- b8=D Txc6+
1-0
Bok, B. – Dobrov, V.
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 e6 4. Lxc6 bxc6 5. b3 f6 6. O-O Pe7 7. Ph4 d5 8. Pc3 g5 9. Dh5+ Kd7 10. Pf3 De8 11. Dxe8+ Kxe8 12. d3 La6 13. Te1 Kf7 14. Pa4 Pc8 15. La3
15…Pb6 Zwart kan zijn zwakke pion niet redden want op 15…c4 volgt 16. Lxf8 Txf8 17. Pc5 met stukwinst.
- Pxc5
Zwart hoopt te profiteren van de penning.
16…Pd7 17. Pxa6 Lxa3 18. Tab1
Wit staat in feite gewoon een pion voor hoewel zijn paard op a6 wat verdwaald is.
18…g4
- Pd4 Iets nauwkeuriger lijkt mij 19. exd5 cxd5 20. Pd4
19…Pc5!
Min of meer gedwongen maar hierdoor weet zwart zich inderdaad terug te knokken in de partij. 19…Thc8 zou onmiddellijk verliezen vanwege 20. b4
- Pxc5 Lxc5 21. Pxc6 Thc8 22. exd5 exd5 23. b4
23…Lxf2+
Hij wil de pion zo veroveren, maar dat is een foutieve beoordeling. Wits pionnenstructuur is nu superieur aan die van zwart. Ook nu zit hij namelijk met een minuspion. 23…Txc6 24. bxc5 Txc5 25. Tb7+ Kg6 26. Te2 Tac8 en zwart doet, ondanks zijn minuspion, volop mee.
- Kxf2 Txc6 25. Te2
25…h5 Misschien was 25…Tac8 26. Tb2 Ta6 een betere manier om het wit moeilijk te maken. Het is nog niet te zien hoe wit zijn pluspion tot gelding moet brengen. Een koningsmars naar de damevleugel lijkt noodzakelijk.
- Kg3 Tb8 27. Tb3 Kg6
- Kf4?!
De witte koning lijkt mooi te staan op dit veld, maar wat doet hij daar eigenlijk? Ik denk dat 28. c3 een constructief idee is. Het verhindert sowieso dat de pionnenstructuur later met … d5-d4 kan worden vastgelegd en mogelijkerwijs kan de toren op c2 er achter worden geplaatst, zodat wit mag hopen ooit tot c3-c4 te komen. Eventueel kan de koning via veld d4 gaan helpen.
28…d4
De tegenstander begint te speculeren op tactische kans tegen de witte monarch.
- h3
- b5 Tc5 30. a4 was in elk geval nog voordelig voor wit.
29…gxh3 30. gxh3 Tb5 31. a4 Tg5 32. Tb1 h4
Dobrov blijkt een lastige klant te zijn; hij is niet genegen om zonder slag of stoot ten onder te gaan in dit eindspel.
- Tbe1 a6 34. Tb1 Tf5+
Hier begint het gedonder in de glazen al.
- Kg4
- Ke4 zou een toren verliezen na 35…Te6+ 36. Kxd4 Txe2
35…Tc8 Hij had ook de tegenstander voor het blok willen zetten hoe die op winst zou willen spelen na nog een paar schaakjes. 35…Tg5+ 36. Kf3 Tf5+ 37. Kg2 Tg5+ Inderdaad met 38. Kh2 maar daar staat de koning niet zo geweldig. Al met al kunnen we ons afvragen of de koningsmars naar f4 wel het juiste plan is geweest.
- b5 Th8?
Op een heel gemene tactische grap gespeeld, maar objectief gezien is hij verliezend. De schaakjes te beginnen met 36…Tg5+ viel te prefereren, waarna het voor Bok moeilijk zal worden om hier winstkansen uit te peuren.
- b6??
Verschrikkelijk, hij tuint in de val… Wit kon de tactische grap van zwart weerleggen met 37. bxa6! Dan valt er niets te halen na 37…Thh5 zoals in de partij gebeurde. 38. Te4 Tf2 vanwege 39. Tb6 en de zwarte f-pion wordt net op tijd gepend! De zwarte matkansen verdwijnen als sneeuw voor de zon… Wit staat op winst!
37…Thh5!
Ineens heeft de zwartspeler een matnet weten te weven waar geen ontsnappen uit mogelijk is.
- Te4
Bok heeft gedacht dat hij het zo heeft gepareerd maar hij heeft zwarts antwoord in deze stelling gemist.
38…Tf2!
Er dreigt domweg … f6-f5#.
- Tf4 Tg5+
39…f5+ won trouwens ook al, maar de tekstzet is uiteraard sneller. Na 39…Tg5+ 40. Kxh4 Txf4# staat de witte koning mat.
0-1
Van Foreest, Jorden – Lei Tingjie
1. e4 c6 2. c4 d5 3. e5 dxc4 4. Lxc4 Dd4 5. De2 Lg4 6. f3 Lh5 7. Pc3 e6 8. De4 Dxe4+ 9. Pxe4 Pd7 10. d4 Lg6 11. Pe2 Lxe4 12. fxe4 a6 13. Lf4 Pe7 14. b4 a5 15. bxa5 Txa5 16. Ld2 Ta8 17. Kf2 Pg6 18. a4 c5 19. d5 Pgxe5 20. dxe6 Pxc4 21. exd7+ Kxd7 22. Lc3 f6 23. Thc1 Ld6 24. Tab1 Thb8 25. Ta1 Ta6 26. Pg3 Tba8 27. Tab1 T8a7 28. a5 Pxa5 29. Pf5 Lf8 30. Pe3 Pc6 31. Td1+ Ke6 32. Pd5 Ld6 33. Kg1 Ta2 34. Pb6 Lf4 35. Pd5 Ld6 36. Pb6 Pe7 37. Td3 Tc2 38. Tbd1 Lc7 39. Pd7 c4 40. Tf3
Het is volkomen uit de hand gelopen bij wit.
40…Taa2?!
Na deze zet mag Jorden nog proberen iets van zijn verloren stelling te halen. Na 40…Ta3! had wit de stukken terug in de doos kunnen doen.
- Lxf6!? Lb6+!
Helaas, ze vindt de sterkste zet. 41…gxf6?? 42. Txf6# is een fraai mat. Ook na een andere zet, zoals 41…Pg6? zou wit de overhand krijgen met 42. Pc5+ Kf7 43. Le5+
- Kh1 Relatief beter was 42. Kf1!? Tf2+ 43. Txf2 Txf2+ 44. Ke1 gxf6 45. Pxb6 Txg2 46. Pxc4 (zie analysediagram)
is ook kansloos, maar dan moet zwart wel 46…Tg1+! vinden. [ 46…Txh2 is niet zo eenvoudig na 47. Td6+ Kf7 48. Tb6 en dit geeft goede remisekansen voor wit.] 47. Kd2 Txd1+ 48. Kxd1 b5 49. Pa3 b4 50. Pc4 Pc6 en dit eindspel lijkt kansloos.
42…Td2 43. Pf8+ Kd6 44. Tb1 Pc8
- Lh4
- Lxg7 Txg2 46. Td1+ Tad2 zou ook tot niets leiden.
45…Ld4 46. Tf7 Tab2 47. Tc1 Le5
47…Tbc2 was beter.
- Td7+ Kc5 49. Le1 Tdc2
- Tdd1?
Na deze passieve voortzetting gaat het snel bergafwaarts. Bij de rest zwijgen we maar liever. 50. Tcd1 was de enige zet om te proberen er nog iets van te maken.
50…Txc1 51. Txc1 Kb5 52. Pd7 Ld4 53. h4 Pe7 54. e5 Te2 55. Td1 c3 56. Tb1+ Tb2 57. Tc1 c2 58. Ld2 Tb1 59. Kh2 Txc1 60. Lxc1 Kc6 61. e6 Kd5 62. Kg3 Ke4 63. La3 Pf5+ 64. Kh3 b5 65. g4 Pe7 0-1
