Schaakrubrieken weekend 4 februari 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een feestje bij Trump
De Amerikaanse grootmeester en studiecomponist Pal Benkö schreef laatst over een feestje aan het begin van de kandidatenmatch tussen Vladimir Kramnik en Gata Kamsky in 1994, die in de Trump Tower in New York werd gespeeld. Benkö werd voorgesteld aan Donald Trump en zijn secretaresse (een mooie vrouw volgens Benkö, die er kijk op had) en hoorde Trump aan haar vragen: „Denk je niet dat ik ook grootmeester zou kunnen zijn als ik er een of twee jaar voor zou uittrekken?” Benkö was geschokt door die hoogmoed en zei dat Trump opnieuw geboren zou moeten worden om dat te bereiken. Het is jammer dat hij niet wat toeschietelijker was, want een liefdevolle schaakcoach zou met een paar mooie eindspelstudies het hart van de Grote Bullebak misschien verzacht hebben. In ieder geval leren we dat het moeilijker is om schaakgrootmeester te worden dan president van de Verenigde Staten. Vorige week begon het grote open toernooi in Gibraltar en er was toen een propagandist die suggereerde dat het belangrijker was dan ons toernooi in Wijk aan Zee, omdat er in Gibraltar zeventig grootmeesters meededen. Ach, al was het er bij ons maar één geweest, dan was het nog altijd wel de wereldkampioen Magnus Carlsen. En nummer twee van de wereld Wesley So, kunnen we na Wijk aan Zee zeggen. Maar goed, Gibraltar was ook ijzersterk met mensen als Caruana, Vachier-Lagrave, Nakamura en Ivantsjoek. Het werd gewonnen door Hikaru Nakamura na een tiebreak van rapidpartijen met de Chinees Yu Yangyi en de Spanjaard David Antón. De mooiste partij werd gespeeld door de wereldkampioene Hou Yifan, die helaas in de laatste ronde ook de lelijkste speelde: 1. g4 d5 2. f3 e5 3. d3 Dh4+ 4. Kd2 h5 5. h3 hxg4 en wit (Hou) gaf op. Het was een protestactie tegen de indeling, waardoor ze in 7 van de 10 partijen tegen een vrouw had gespeeld.
Borya Ider (een Franse man) – Hou Yifan, Gibraltar Masters 2017
1. d4 Pf6 2. Pf3 b6 3. Lf4 Lb7 4. e3 g6 5. h3 Lg7 6. Le2 d6 7. c4 Pbd7 8. Pc3 0-0 9. 0-0 e6 10. Dc2 Ph5 11. Lh2 f5 12. d5 e5 13. g4 fxg4 14. hxg4 Phf6 15. Pg5 Dit ziet er aardig uit. 15 …Pxd5 Maar dit dameoffer is de weerlegging. 16. Pe6 Pxc3 17. Pxd8 Pxe2+ 18. Dxe2 Lf3 19. Dd3 Pc5 20. Da3 Tfxd8 Zwart heeft genoeg materiaal voor de dame en wit kan nauwelijks actief worden. 21. e4 Wit wil materiaal teruggeven, maar zwart gaat daar niet op in. 21….Tf8 22. Tae1 Lh6 23. b4 Pe6 24. c5 Pd4 25. Dd3 b5 26. Lg3 Lg5 27. a4 a6 28. Da3 Lxg4 29. Td1 Pf3+ 30. Kg2 dxc5 31. bxc5 h5 32. Da2+ Kh7 33. Dd5 Tae8 34. Dc6 Te7 35. Td3 h4 36. Lh2 bxa4 37. Dxa4 Kh6 38. Da3 Tef7 39. Db2 Te7 40. c6 a5 41. Tb3 Kg7 42. Tb5 Wit had het moeilijk, maar nu staat hij duidelijk verloren. Zijn toren was op de derde rij nodig. 42…h3+ 43. Kh1 Pxh2 44. Txe5 Lf3+ 45. Kg1 Nu lijkt 46. Txe7+ een vreselijke dreiging.
45…Pxf1
Alleen in de toptienkamp boeken Nederlanders succes
De chauvinisten hadden weinig reden tot vrolijkheid tijdens het afgelopen Tatatoernooi. Het 25ste optreden van Loek van Wely in de hoofdgroep werd een lijdensweg die pas in de laatste ronde enigszins werd verlicht door een eretreffer tegen de Indiër Harikrishna. Van Wely legde zelf de vinger op de zere plek met de vaststelling dat iemand die weinig toernooien speelt en minder consciëntieus aan het spel werkt dan vroeger weinig te zoeken heeft in een bassin met hongerige krokodillen. Anish Giri bleef steken op 50 procent na een winstpartij, een nederlaag en elf remises. Kansen op meer kreeg hij ruimschoots, maar als de winst voor het grijpen was, liet zijn tactische slagvaardigheid hem een paar keer lelijk in de steek. Hij handhaafde zich wel in de toptien van de wereldranglijst, zij het ternauwernood. Ook in de Challengers, de tweede grootmeestergroep van het toernooi, speelden de Nederlandse deelnemers een bijrol. Vooraf was het een en ander verwacht van Jorden van Foreest, maar de nationale kampioen bleek hopeloos uit vorm. Zeven nederlagen en slechts twee winstpartijen kostten hem een vracht ratingpunten die niet zo maar zijn terugverdiend. Het enige goede nieuws kwam uit de toptienkamp, de opvolger van de vroegere C-groep, waarin Magnus Carlsen en Wesley So hun eerste internationale successen behaalden. Lucas van Foreest, de jongere broer van Jorden, eindigde bovenaan en krijgt volgend jaar de kans in de Challengersgroep de familiehiërarchie te herschikken. In de slotfase van het toernooi sloeg de winnaar zijn slag met een serie van 3,5 uit 4. Die begon met een miniatuur tegen een Griek, die beter niet had kunnen meedoen. Na één remise en zes nederlagen trok hij zich terug.
Lucas van Foreest – Ketzetzis Wijk aan Zee 2017
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. Pc3 Dc7 5. 0-0 Pd4 6. Le2 Pxe2+ 7. Dxe2 d6 8. d4 cxd4 9. Pxd4 a6 10. Lg5 e6 11. Kh1 Le7 12. f4 h6 13. Lh4
In de zevende ronde won Van Foreest opnieuw een korte partij. Zijn slachtoffer was een jonge Nederlandse snelschaakexpert.
Hing Ting Lai – Lucas van Foreest Wijk aan Zee 2017
1. Pf3 e6 2. g3 d5 3. Lg2 Pf6 4. 0-0 Le7 5. c4 0-0 6. b3 c5 7. Lb2 d4 8. e3 Pc6 9. exd4 cxd4 10. d3 Pg4 11. Te1 f6 12. Pbd2 e5 13. a3 a5 14. Tc1 Het begin van omslachtige manoeuvres.14 … Le6 15. Te2 Dd7 16. Pe1 Tac8 17. Pc2 Ph6 18. De1 Pf7 19. Tb1 Lg4 20. f3 Lh5 21. Lc1 f5 22. b4
Opmerkelijk slot TataSteel 2017
De laatste ronde bij schaaktoernooien heeft al zo vaak de meest dramatische partijen voortgebracht. De spanning van alles of niets of juist de kansen goed onder controle houden en het belang van andere partijen, komt dan tot een climax. Er spelen soms toekomstige uitnodigingen mee of titels. Bij het ingaan van de laatste ronde van het TataSteeltoernooi was de situatie 1.So 8 2.Carlsen, Aronian, Wei 7,5. Dus nog vier kanshebbers op het erepodium. “Ik ging de partij in met remise als doelstelling”, zei Wesley So na afloop.
I. Nepomniatchi – W. So
1.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.Pd2 c5 4.dxc5 e6 5.e4 h6 6.Lh4 dxe4 7.De2 Da5 Een volkomen normale stelling waarin wit met 8.c3 Pbd7 9.Pxe4 Pxe4 10.Dxe4 een klein openingsvoordeel behoudt. Wat een topgrootmeester als Ian, winnaar van vele toernooien en de nummer vier op de wereldranglijst in snelschaak en rapid, heeft bezield om met open ogen in het zwaard te lopen blijft een raadsel. 8.0-0-0?? Dxa2 9.Db5+??
Twee grafzetten achter elkaar. Nu is het gelijk verloren. Met 9.Lxf6 Da1+ 10.Pb1 gxf6 11.Dxe4 Le7 12.Pf3 Pa6 13.Lb5+ Kf8 14.Lxa6 Dxa6 kon wit de schade nog beperkt houden.
9…Pbd7 10.c6 bxc6 11.Dxc6 Lb7! 12.Dxb7 Tb8 13.Dxb8 Pxb8 14.Lb5+ Pfd7 15.Pe2 Le7 16.Lxe7 Kxe7 17.Pd4 Pc5 18.h4 Td8 19.Th3 Pd3! De steriele afwerking vanaf zet 9 is So wel toevertrouwd. 20.Lxd3 Txd4 21.Le2 Txd1! 22.Lxd1 Da5 23.Pd2 f5 24.Tg3 De5 25.Ta3 Pc6 26.g3 Dd4 27.Te3 Pb4 Wit gaf de ongelijke strijd op. Dit was de eerste partij die klaar was zodat de drie achtervolgers wisten dat een tweede plaats het hoogst haalbare was.
De 17-jarige Yi Wei gaf zijn zoveelste visitekaartje af. Hij is een aangenaam agressieve speler. Na twee keer zetten herhalen ging hij voor de volle winst.
49…Ke7 50.Dg4 Kf8 51.Dh5 Ke7 52.Tf3!? Pd4 53.Txd3 cxd3 54.Ld2 Pe2 55.Df3 Td8 56.Df2 Td4 57.Le3 Td7 58.Ld2 Td4 59.Le3 Kf8! 60.De1 Txe4 61.Dd2 Txe3 62.Dxe3 Dd7 De bordjes zijn verhangen, de d-pion is levensgevaarlijk. 63.Db6 Pf4 64.Tg3 d2 65.Db8+ Kf7 66.Db3 Dd5! 67.Dd1 Omdat 67.Dxd5 Pxd5 68.Td3 Pe3 direct uit is 67…e4 68.Dg4 g5 69.fxg6+ e.p. Kg7 79.Tc3 Dd6 wit gaf op, ook 80.Tb3 Pe6+ helpt niet meer.
Dmitri Andreikin had nog geen partij gewonnen en de verwachting was dat hij met 32.Kh1 Df4 33.Pe6 Dxf2 34.Tf1 Dg3 35.Tf3 de aanval op de koning er in zou houden. Maar met een pion minder biedt hij dameruil aan! 32.Dg2! Dxg2 33.Kxg2 Pdb6 34.Lc6 Td8 35.Pe6 Tc8 36.Lxb5 Te7 Wit heeft een aangename keus: 37.Pg5+ Kh6 38.Pf3 of eerst 37.Lxc4 en ook 37.Lxa6 Txa6 38.Lxc8 Pxc8 39.Tdc1 P8b6 40.Ta7+ Kh6 41.Tc7 Pa3 42.T7c5 Kh5 43.Tc6 Txc6 44.Txc6 Pd5 45.Tc5 Pf4+ 46.Kh1 g5 47.b5 Pxb5 48.Txb5 g4 49.d5 h3 50.e6 en zwart gaf op.
Anish Giri sloot het toernooi op typerende wijze af: tegen Pavel Eljanov, die de eerste helft aan kop ging, bouwde hij een voordeeltje op dat hij tot de 63e zet vasthield. Toen werd tot remise besloten en eindigde Giri op 50%. Loek van Wely kreeg in Wijk aan Zee de wind van voren, pas in de slotronde zat het mee. Pentala Harikrishna, de nummer twaalf van de wereld, speelde coûte que coûte op winst en dat moest hij bekopen met verlies. Zo sloot Van Wely deze wrange ervaring toch met zijn eerste overwinning af. Die partij houdt u te goed net zoals de verwoede winstpoging van Magnus Carlsen op zijn laatste uitdager Sergei Karjakin en de verrichtingen bij de Masters.
Slotstand TataSteel 2017
1.So 9 2.Carlsen 8 3.Aronian, Wei, Adhiban 7,5 6.Eljanov, Karjakin 7 8.Giri 6,5 9.Harikrishna, Andreikin, Wojtaszek 6
12.Nepomniatchi 5 13.Rapport 4,5 14.Van Wely 3,5
Verbijstering alom in Wijk aan Zee. Toeschouwers verlieten al het pand zoals voetbalfans het stadion verlaten wanneer de eigen club met 5-0 achterstaat. De computer gaf -1000 aan voor Giri tegen Carlsen en zelfs mijn 10-jarig buurjongetje Peter zag de volgende dag DE zet. Het was daarna dus bepaald geen propaganda voor het schaken, Carlsen die een winnende mat-combinatie mist en dan samen met Giri uren blijft doorploeteren in een remise-stand. Ik zal maar niet herhalen wat er in die uren op de ‘chatpagina’ aan verwensingen werd geplaatst. Maar de straf kwam de volgende dag, Giri kansloos tegen Aronian, Carlsen afgestraft door Rapport.Je kunt Caïssa niet zo maar beledigen … Eén van de opvallendste spelers in de eerste toernooi-helft was zeker So maar ook hij had soms mazzel, bijvoorbeeld tegen Rapport met zwart:
Rapport-So
1.Pf3 Pf6 2.g3 b6 3.d4 Lb7 4.c4 e6 5.Lg2 Le7 6.0-0 0-0 7.Pe3 Pe4 8.Ld2 Lf6 9.Tc1 Pxd2 10.Dxd2 d6 11.d5 e5 12.e4 Pd7 13.h4 a5 14.Lh3 Pc5 er is nog niet veel gebeurd, deze stelling is al vaker voorgekomen.15.Kg2 Lc8 16.Th1 Lxh3† 17.Txh3 Dd7 18.Ph2 h5 19.f3 g6 20.g4 Kh7 21.Th1 Tg8 22.Dd1 Lg7 23.Pf1 Lh6 24.Kf2 Lc1 grappige pionwinst maar niet zo zinvol voor de uitslag 25.Pg3 Lxb2 26.Pb5 Lc1 27.gxh5 Lf4 28.Pc3 f5 29.hxg Txg6 30.Pxf5 Tag8 31.Kf1 b5 32.cxb Tg2 33. Db1 Df7 (hier tast zwart mis, de combinatie die hij op het oog heeft, klopt niet. Winstkansen bood 33..Td2 ! 34.Tg1 Txg1 35.Kxg1 De8) 34.Pe2 Tf2† 35.Kxf2 Dg2† 36.Kxf2 Dg2† 37.Ke1 Tg3 38.Txg3 Dxh1† 39.Tg1 Dxf3 40.Pxf4 De3† 41.Pe2 Pd3† 42.Dxd3 Dxd3 43.Pg8 Df3 44.h5 Kh8 45.Tg6 Dh1† 46. Kd2 Dxe4 47.Pf6 Db4† 48.Ke3 1-0.
Black is Back! is de uitdagende titel van het nieuwe en misschien wel laatste boek van GM Andras Adorjan waarin hij alle zwartspelers wil bemoedigen: het is onzin om te denken dat je al met 1-0 achter staat wanneer je zwart hebt. Kennelijk had hij dit probleem eerder gezien want een eerder boek droeg de titel Black is OK! Met zwart moet men niet direct passief en verdedigend gaan spelen, winnen met zwart is heel wel mogelijk als men met de juiste instelling aan de slag gaat. Het boek verscheen bij www.newinchess.com, en kost € 22.95. Adorjan geniet al van de AOW (als ze dat tenminste in zijn land hebben) en het is dus logisch (gezien het feit dat hij vaak om zijn stelling te bewijzen eigen partijen de revue laat passeren) dat veel partijen uit de vorige eeuw stammen. De sympathieke Hongaarse grootmeester herinner ik me nog van partijen op de Duitse tv waarbij de spelers geacht werden zelf tijdens het spelen hun gedachten te ventileren. Ook toen viel op dat hij aan meer dacht dan alleen het schaak-technische en dat komt ook in dit boek terug in filosofische gedachten over de gedachten die het begrip zwart oproept. Mijn gedachten dwaalden in ieder geval af naar het boek Black Dogs van Ian McEwan. Gezien zijn gezondheidsproblemen, waarover hij ook vertelt, zal dit boek wel zijn zwanenzang zijn.
Probleem 2616 is een driezet van Jaroslavcev:
Wesley So is de nieuwe kroonprins
Magnus Carlsen is tweede geworden in het Tata-toernooi, een vol punt achter Wesley So. Natuurlijk is het niet bijzonder dat de wereldkampioen een keer een toernooi niet wint. Ook is het nu niet meer verrassend dat dan So de winnaar is. Een halfjaar geleden zou het nog wel verrassend genoemd worden. De opmars van So op de wereldranglijst ging lange tijd heel geleidelijk. In de eerste helft van 2016 scoorde hij in ieder toernooi ongeveer volgens zijn ratingverwachting. In augustus won hij het elitetoernooi in Saint Louis. Op de Olympiade scoorde hij vervolgens de reuzenscore van 8,5 uit 10 en bezorgde hij de Verenigde Staten de gouden medaille. In december won hij in Londen weer een elitetoernooi en daarmee ook het totaalklassement van de Grand Chess Tour. Met die prestatie mocht hij zich bijna gelijkwaardig stellen aan het niveau van de wereldkampioen.
Vorige week in Wijk aan Zee won hij zijn derde supertoernooi in een halfjaar en nu voor het eerst bij aanwezigheid van Carlsen. Anatoli Karpov, in het slotweekend aanwezig bij het toernooi, merkte op dat het groepje achtervolgers van Carlsen iets groter was geworden en ook dichter op hem was gekomen. Ratingcijfers bevestigen dat, maar alleen schakers van het niveau van Karpov kunnen beoordelen of iemand Carlsen ook echt kan bedreigen. Na Caruana, Vachier-Lagrave en Nakamura lijkt er met Wesley So zich een nieuwe kroonprins te hebben aangediend. De belangrijkste op dit moment, zijn zege in Wijk aan Zee bracht hem naar de tweede plaats van de wereldranglijst.
Wesley So werd in 1993 geboren op de Filippijnen. Al op zijn veertiende werd hij grootmeester en in 2012 vestigde hij zich in de Verenigde Staten om te studeren. Twee jaar later legde hij zijn studie neer om profschaker te worden. Zijn laatste en beslissende partij in Wijk aan Zee won hij met opvallend gemak.
Nepomniachtchi-So
1.d4 Pf6 2.Lg5 d5 3.Pd2 c5 4.dxc5 e6 5.e4 h6 6.Lh4 dxe4 7.De2 Da5 8.0-0-0 Ongelofelijk, zo’n rare zet in zo’n vroeg stadium. Het idee is waarschijnlijk: zwart kan met alleen zijn dame de witte koning niet bedreigen en als wit Pb3 of Pb1 speelt, is zijn toren sterk. 8…Dxa2 9.Db5+ Pbd7 10.c6 bxc6 11.Dxc6
18…Pc5 19.h4 Td8 20.Th3 Dreigt weer de dame te vangen, maar So heeft er geen moeite mee. 20…Pd3+ 21.Lxd3 Txd4 22.Le2 Txd1+ 23.Lxd1 Da5
Wit heeft een toren en een loper tegen een dame en een pion. Dan kun je nog wel even doorspelen, maar wit heeft ook helemaal geen spel. Zwart dreigt bijvoorbeeld De1 om de hele witte koningsvleugel op te eten. 24.Pd2 f5 25.Tg3 De5 26.Ta3 Pc6 27.g3 Dd4 28.Te3 Pb4 Wit geeft het op. Niet omdat zwart opeens iets dreigt, maar omdat het nu wel genoeg is.
Voor beginners A7239
Voor gevorderden B7239
De Amerikaanse grootmeester Wesley So heeft het Tata Steel schaaktoernooi in Wijk aan Zee gewonnen. Met negen punten uit dertien partijen bleef hij wereldkampioen Magnus Carlsen een punt voor. De laatste ronde was erg spannend. De grootmeesters Carlsen, Aronian en Wei hadden een halve punt verschil met koploper So voordat de dertiende begon. Alleen Carlsen slaagde erin remise te bereiken, de andere twee verloren. So wist de laatste ronde met zwart te winnen van Nepomniachtchi.
Nepomniachtchi – So
1. d4 Pf6 2. Lg5 (De Trompovsky wordt op dit hoge niveau niet vaak uit de kast gehaald.) 2. … d5 3. Pd2 c5 4. dxc5 e6 5. e4 h6 6. Lh4 dxe4 7. De2 (Een niet zo handig veld voor de dame, die de ontwikkeling van de loper hindert.) 7. … Da5 8. 0-0-0? (Veel beter is 8. c3 Pbd7 9. Pxe4 Pxe4 10. Dxe4 Dxc5 11. Pf3 Le7 met gelijke kansen. Nepomniachtchi laat nu met pionverlies zomaar de dame binnen op zijn koningsstelling.) 8. … Dxa2 9. Db5+?? (Wit is de weg helemaal kwijt. Wat is de bedoeling van deze dame-manoeuvre? Een beter plan is 9. Lxf6 Da1+ 10. Pb1 gxf6 11. Dxe4 a6 12. Pf3 Pd7, al staat dan zwart wel beter.) 9. … Pbd7 10. c6 bxc6 11. Dxc6 Lb7!
Op een gedeelde derde plaats eindigde de Indische grootmeester Baskaran Adhiban. Deze als laagst geplaatste deelnemer speelde een zeer goed toernooi. Hij eindigde gelijk met Aronian en Wei met 7,5 punt. De Nederlandse deelnemers vielen tegen. Giri scoorde 50 procent en kwam daarmee in de middenmoot terecht. Van Wely eindigde als laatste.
